SYSTEM

SYSTEM

KLASOWO -

KLASOWO -

LEKCYJNY

LEKCYJNY

Podstawę systemu klasowo – lekcyjnego

Podstawę systemu klasowo – lekcyjnego

stanowi bezpośrednie nauczanie zbiorowe,

stanowi bezpośrednie nauczanie zbiorowe,

podział uczniów na klasy, czas nauczania

podział uczniów na klasy, czas nauczania

na jednogodzinne (45 minutowe) lekcje

na jednogodzinne (45 minutowe) lekcje

oraz sprawdzanie postępów uczniów i

oraz sprawdzanie postępów uczniów i

promowanie ich z klasy do klasy, od klasy

promowanie ich z klasy do klasy, od klasy

najniższej do najwyższej i na koniec

najniższej do najwyższej i na koniec

uzyskują świadectwo ukończenia szkoły.

uzyskują świadectwo ukończenia szkoły.

System ten również znajduje zastosowanie

System ten również znajduje zastosowanie

w szkołach dla osób pracujących i

w szkołach dla osób pracujących i

dorosłych.

dorosłych.

Do systemu tego zalicza się również

Do systemu tego zalicza się również

różnego rodzaju kursy, które kończą się

różnego rodzaju kursy, które kończą się

egzaminem i wydaniem świadectwa.

egzaminem i wydaniem świadectwa.

W systemie tym można mówić o:

W systemie tym można mówić o:

-

Nauczaniu jednostkowym,

Nauczaniu jednostkowym,

-

Nauczaniu zbiorowym, które obejmuje

Nauczaniu zbiorowym, które obejmuje

systemy: klasowo – lekcyjny, laboratoryjno –

systemy: klasowo – lekcyjny, laboratoryjno –

lekcyjny, warsztatowo – lekcyjny, kursowy i

lekcyjny, warsztatowo – lekcyjny, kursowy i

zaocznego kształcenia, kształcenia na

zaocznego kształcenia, kształcenia na

odległość, kształcenia z pomocą radia i

odległość, kształcenia z pomocą radia i

telewizji, kształcenia z wykorzystaniem

telewizji, kształcenia z wykorzystaniem

komputerów i Internetu,

komputerów i Internetu,

-

Zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, w

Zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, w

formie samodzielnej pracy domowej

formie samodzielnej pracy domowej

związanej z nauczaniem oraz różnych

związanej z nauczaniem oraz różnych

innych form aktywności

innych form aktywności

samokształceniowej.

samokształceniowej.

Nauczanie zbiorowe realizuje zasadę

Nauczanie zbiorowe realizuje zasadę

powszechnego obowiązkowego kształcenia na

powszechnego obowiązkowego kształcenia na

szczeblu szkoły podstawowej i gimnazjum

szczeblu szkoły podstawowej i gimnazjum

oraz umożliwia wszystkim dostęp do

oraz umożliwia wszystkim dostęp do

kształcenia ponadgimnazjalnego. Jedną z jego

kształcenia ponadgimnazjalnego. Jedną z jego

form jest system klasowo – lekcyjny,

form jest system klasowo – lekcyjny,

powszechnie stosowana odmiana nauczania

powszechnie stosowana odmiana nauczania

zbiorowego, którą cechuje:

zbiorowego, którą cechuje:

1)

1)

Uczniowie zgromadzeni są w klasach,

Uczniowie zgromadzeni są w klasach,

znajdują się w zbliżonym wieku i na

znajdują się w zbliżonym wieku i na

podobnym poziomie rozwoju intelektualnego,

podobnym poziomie rozwoju intelektualnego,

2)

2)

Treści kształcenia ujęte są w przedmiotach, a

Treści kształcenia ujęte są w przedmiotach, a

każda klasa pracuje zgodnie z planem

każda klasa pracuje zgodnie z planem

nauczania, obejmujących różne przedmioty

nauczania, obejmujących różne przedmioty

nauki, które mają ustalony wymiar godzin dla

nauki, które mają ustalony wymiar godzin dla

całego cyklu nauki i dla poszczególnych klas

całego cyklu nauki i dla poszczególnych klas

3) Podstawową formą zajęć

3) Podstawową formą zajęć

dydaktycznych jest lekcja,

dydaktycznych jest lekcja,

4) Z wyjątkiem klas najniższych, każda

4) Z wyjątkiem klas najniższych, każda

lekcja poświęcona jest w zasadzie

lekcja poświęcona jest w zasadzie

jednemu przedmiotowi nauczania,

jednemu przedmiotowi nauczania,

5) Pracą uczniów na lekcji kieruje

5) Pracą uczniów na lekcji kieruje

nauczyciel, on też ocenia postępy w

nauczyciel, on też ocenia postępy w

nauce oraz decyduje o promowaniu

nauce oraz decyduje o promowaniu

lub niepromowaniu poszczególnych

lub niepromowaniu poszczególnych

uczniów do następnej klasy.

uczniów do następnej klasy.

Lekcja jest podstawową formą dydaktyczną

Lekcja jest podstawową formą dydaktyczną

systemu klasowo – lekcyjnego, która określa

systemu klasowo – lekcyjnego, która określa

czas pracy nad tematami i umożliwia

czas pracy nad tematami i umożliwia

właściwą realizację programu.

właściwą realizację programu.

Lekcja (wg W. Okoń) (łac. Lectio –

Lekcja (wg W. Okoń) (łac. Lectio –

czytanie, wykład)- organizacyjna forma

czytanie, wykład)- organizacyjna forma

nauczania, oparta na realizacji

nauczania, oparta na realizacji

określonego zadania dydaktycznego w

określonego zadania dydaktycznego w

ciągu ustalonego czasu. Czas lekcji

ciągu ustalonego czasu. Czas lekcji

mieści się zazwyczaj w granicach 45

mieści się zazwyczaj w granicach 45

minut, choć zdarzają się lekcje trwające

minut, choć zdarzają się lekcje trwające

krócej, np. w klasach początkowych.

krócej, np. w klasach początkowych.

Struktura lekcji powinna być wyznaczana przez cele,

Struktura lekcji powinna być wyznaczana przez cele,

treść, zadania dydaktyczne, wiek uczniów oraz

treść, zadania dydaktyczne, wiek uczniów oraz

stosowane metody i środki nauczania. Struktura

stosowane metody i środki nauczania. Struktura

lekcji jest zarazem pochodna wobec różnych typów

lekcji jest zarazem pochodna wobec różnych typów

lekcji, określonych z kolei stosownie do ich głównych

lekcji, określonych z kolei stosownie do ich głównych

funkcji dydaktycznych, takich jak: a) sprawdzanie

funkcji dydaktycznych, takich jak: a) sprawdzanie

wiadomości, umiejętności i nawyków, połączone

wiadomości, umiejętności i nawyków, połączone

przeważnie z oceną pracy uczniów; b) zaznajamianie

przeważnie z oceną pracy uczniów; b) zaznajamianie

uczniów z nowym materiałem; c) utrwalanie

uczniów z nowym materiałem; c) utrwalanie

opanowanej przez uczniów wiedzy, czemu

opanowanej przez uczniów wiedzy, czemu

towarzyszy na ogół wiązanie teorii z praktyką.

towarzyszy na ogół wiązanie teorii z praktyką.

Odpowiednio do tych funkcji można wyróżnić

Odpowiednio do tych funkcji można wyróżnić

następujące typy lekcji: poświęcone kontroli i ocenie

następujące typy lekcji: poświęcone kontroli i ocenie

wyników nauczania, służące zaznajamianiu uczniów

wyników nauczania, służące zaznajamianiu uczniów

z nowym materiałem oraz powtórzeniowo-

z nowym materiałem oraz powtórzeniowo-

systematyzujące. Niezależnie od typu, każda lekcja

systematyzujące. Niezależnie od typu, każda lekcja

przebiega według określonego planu,

przebiega według określonego planu,

przygotowanego wcześniej przez nauczyciela.

przygotowanego wcześniej przez nauczyciela.

Głównymi elementami tego planu są:

Głównymi elementami tego planu są:

czynności przygotowawcze, np.

czynności przygotowawcze, np.

sprawdzenie pracy domowej lub

sprawdzenie pracy domowej lub

kontrola i ocena wyników pracy

kontrola i ocena wyników pracy

niektórych uczniów; czynności

niektórych uczniów; czynności

podstawowe, zdeterminowane przez

podstawowe, zdeterminowane przez

dominującą funkcję dydaktyczną lekcji;

dominującą funkcję dydaktyczną lekcji;

czynności końcowe: utrwalenie nowego

czynności końcowe: utrwalenie nowego

materiału, zadanie pracy domowej.

materiału, zadanie pracy domowej.

Cztery główne typy lekcji:

Cztery główne typy lekcji:

Lekcja problemowa – ma na celu rozwiązanie jakiegoś

Lekcja problemowa – ma na celu rozwiązanie jakiegoś

problemu. Lekcja podająca – ma na celu

problemu. Lekcja podająca – ma na celu

zaznajomienie uczniów z nowymi treściami i dbałość

zaznajomienie uczniów z nowymi treściami i dbałość

o to, aby te treści były zrozumiane i zapamiętane

o to, aby te treści były zrozumiane i zapamiętane

przez uczniów.

przez uczniów.

Lekcja ekspozycyjna – ma za zadanie rozwijać

Lekcja ekspozycyjna – ma za zadanie rozwijać

wyobraźnię i przeżycia estetyczne.

wyobraźnię i przeżycia estetyczne.

Lekcja operacyjna – ma na celu kształtowanie

Lekcja operacyjna – ma na celu kształtowanie

umiejętności i nawyków. Ćwiczenie polega na

umiejętności i nawyków. Ćwiczenie polega na

opanowaniu określonych czynności, które są

opanowaniu określonych czynności, które są

powtarzane w celu rozwinięcia odpowiedniej

powtarzane w celu rozwinięcia odpowiedniej

sprawności lub umiejętności.

sprawności lub umiejętności.

Lekcja mieszana – może się składać ze wszystkich

Lekcja mieszana – może się składać ze wszystkich

rodzajów lekcji. Lekcje te wydają się być najbardziej

rodzajów lekcji. Lekcje te wydają się być najbardziej

wartościowe i pozwalają rozwinąć pełny zakres

wartościowe i pozwalają rozwinąć pełny zakres

skutecznych metod nauczania i uczenia się.

skutecznych metod nauczania i uczenia się.

Podział proponowany przez J. Półturzycki

Podział proponowany przez J. Półturzycki

Lekcja w systemie podającym;

Lekcja w systemie podającym;

Lekcja problemowa;

Lekcja problemowa;

Lekcja ćwiczeniowa;

Lekcja ćwiczeniowa;

Lekcja eksponująca ( rozwijanie wrażeń i

Lekcja eksponująca ( rozwijanie wrażeń i

przeżyć estetycznych)

przeżyć estetycznych)

Wg Okonia:

Wg Okonia:

Lekcja podająca

Lekcja podająca

Lekcja problemowa

Lekcja problemowa

Lekcja ćwiczeniowa

Lekcja ćwiczeniowa

Lekcja eksponująca

Lekcja eksponująca

Lekcja mieszana

Lekcja mieszana