Międzynarodowy

Międzynarodowy

handel

handel

usługami

usługami

2

Pojęcie i specyfika

Pojęcie i specyfika

międzynarodowego handlu usługami

międzynarodowego handlu usługami



Usługi

Usługi

w przeciwieństwie do towarów, są od

niedawna przedmiotem zainteresowania
ekonomistów. Długo uważano, że tylko dobra
materialne tworzą dochód narodowy.



Od połowy XX wieku w literaturze przedmiotu pojawiło
się wiele definicji usług.

Najbardziej uniwersalna wydaje

się następująca definicja:

świadczenie usług (produkowanie) oznacza

świadczenie usług (produkowanie) oznacza

oddziaływanie na konsumenta

oddziaływanie na konsumenta

i nie może być od tego konsumenta oddzielone,

i nie może być od tego konsumenta oddzielone,

co odróżnia usługę od towaru.

co odróżnia usługę od towaru.

Świadczenie usług wymaga przy tym zgody,

Świadczenie usług wymaga przy tym zgody,

współpracy i uczestnictwa konsumenta.

współpracy i uczestnictwa konsumenta.

Na podst.: T.P. Hill, On Goods and Services, „The Review of Income and Wealth”

1977, Series 23, No. 4.

3

Klasyfikacja usług

Klasyfikacja usług

Jedną z najpowszechniejszych klasyfikacji usług

jest ich

podział na przedmiotowe i podmiotowe.



Usługi przedmiotowe

Usługi przedmiotowe

dzielone są na:

- materialne -

- materialne -

np. budowlane, szewskie, krawieckie;

-

-

niematerialne -

niematerialne -

np. turystyczne, bankowe,

socjalne.



Usługi podmiotowe

Usługi podmiotowe

dzielone są na:

- rządowe -

- rządowe -

np. misje pokojowe wojsk;

- komunalne -

- komunalne -

np. drogowe, ochrony środowiska;

- prywatne -

- prywatne -

np. teleinformatyczne, finansowe,

bankowe.

4

Klasyfikacja usług wymienialnych

Klasyfikacja usług wymienialnych

w skali międzynarodowej

w skali międzynarodowej



Lata 70. XX wieku to początek rozwoju usług w skali
międzynarodowej. Istnieje wiele klasyfikacji usług z
punktu widzenia handlu międzynarodowego. Jedna z
kwalifikacji wyodrębnia:

- usługi samodzielne -

- usługi samodzielne -

usługi samodzielnie

ewidencjonowane

w statystykach międzynarodowych (usługi transportowe,
turystyczne, bankowe, telekomunikacyjne itp.);

- usługi niesamodzielne –

- usługi niesamodzielne –

usługi te nie są

ewidencjonowane w

statystykach międzynarodowych, a ich eksport jest efektem
przepływu

siły roboczej, kapitału, wiedzy technicznej,

siły roboczej, kapitału, wiedzy technicznej, a

także

transferów i transakcji rządowych.

transferów i transakcji rządowych.

5

Cztery rodzaje

Cztery rodzaje

międzynarodowego handlu usługami

międzynarodowego handlu usługami

1.

Usługi przepływające między krajem A (producentem)
a krajem B (konsumentem) w sposób podobny do
towarów: usługi telekomunikacyjne, ubezpieczeniowe,
konsultingowe. Ani producenci, ani konsumenci tych
usług nie opuszczają swoich krajów (by wyprodukować
i wyeksportować usługę oraz by ją skonsumować).

2.

Usługi produkowane w kraju A na potrzeby przybyłych
do tego kraju konsumentów z kraju B: usługi
świadczone na rzecz turystów zagranicznych, usługi
edukacyjne na rzecz studentów zagranicznych.

6

Cztery rodzaje międzynarodowego handlu

Cztery rodzaje międzynarodowego handlu

usługami c.d.

usługami c.d.

3.

Usługi produkowane czasowo w kraju B przez kraj A
na potrzeby konsumentów kraju B. Dla wykonania
tych usług niezbędny jest przepływ ludzi z kraju A do
kraju B produkujących i świadczących usługi np.
usługi artystyczne, konsultingowe, artystyczne, opieki
socjalnej, edukacyjne.

4.

Usługi produkowane trwale w kraju B przez kraj A na
potrzeby konsumentów z kraju B, oparte na
bezpośrednich inwestycjach zagranicznych. W tym
przypadku niezbędny jest nie tylko przepływ ludzi,
lecz też przepływ kapitału. Stwarza to poczucie
stabilności i długotrwałej odpowiedzialności za
świadczone usługi np. usługi bankowe,
ubezpieczeniowe, marketingowe.

7

Udział usług w handlu

Udział usług w handlu

międzynarodowym

międzynarodowym



Mimo, że udział usług w tworzeniu produktu krajowego

brutto odgrywa współcześnie decydującą rolę

(w krajach

wysoko uprzemysłowionych udział usług w tworzeniu PKB

zbliża się do

65–70%, w krajach słabo rozwiniętych do ok. 40%),

to udział

usług w handlu międzynarodowym jest bardzo skromny.



Pod koniec lat 70. XX w. usługi tylko w niecałych 5% były

eksportowane za granicę. Na przełomie XX i XXI w.

Udział ten zwiększył się do prawie 10%

międzynarodowego handlu towarami i usługami.

Dynamika handlu międzynarodowego usługami jest w

ostatnich dziesięcioleciach od dynamiki handlu

towarowego



Jeśli taka dynamika handlu usługami utrzyma się,

to ok. 2020r. połowę międzynarodowego handlu

towarami i usługami stanowić będą usługi.

8

Eksporterzy i importerzy usług

Eksporterzy i importerzy usług



Kraje wysoko uprzemysłowione są głównymi
eksporterami usług – przypada na nie 75%
światowego eksportu usług.

Są to USA, Wielka Brytania,

Niemcy, Francja, Japonia, Hiszpania, Włochy.



W imporcie na kraje te przypada 70% światowego
importu.

Najwięksi importerzy to: USA, Niemcy, Wielka

Brytania, Japonia, Francja i Włochy.



Udział krajów słabo rozwiniętych wynosi
odpowiednio w eksporcie 20% i 25% w imporcie.



Pozostałą część usług eksportują i importują kraje
transformujące swoje gospodarki.

9

Struktura przedmiotowa handlu

Struktura przedmiotowa handlu

usługami

usługami



Ponad połowę handlu usługami stanowią

usługi

usługi

transportowe i turystyczne,

transportowe i turystyczne, jednak ich udział
systematycznie maleje. Oznacza to, że inne rodzaje
usług zwiększają swój udział w handlu
międzynarodowym.



W grupie pozostałych usług najważniejszą rolę (

stale

rosnącą

) odgrywają:

- opłaty licencyjne i prawa autorskie;

- opłaty licencyjne i prawa autorskie;

- usługi finansowe;

- usługi finansowe;

- usługi budowlane;

- usługi budowlane;

- usługi łącznościowe;

- usługi łącznościowe;

- ubezpieczeniowe;

- ubezpieczeniowe;

- informatyczne i informacyjne;

- informatyczne i informacyjne;

- usługi dla ludności i kulturalne.

- usługi dla ludności i kulturalne.

10

Liberalizacja międzynarodowego

Liberalizacja międzynarodowego

handlu usługami

handlu usługami



Liberalizacja międzynarodowego handlu usługami została

rozpoczęta prawie 40 lat później niż liberalizacja handlu

towarami. W 1986 r. po raz pierwszy oficjalnie włączono

ją do programu negocjacji w ramach tzw. Rundy

Urugwajskiej Układu Ogólnego w sprawie Taryf i Handlu

(GATT

General Agreement on Tariffs and Trade

).



Po rozwiązaniu GATT w jego miejsce 1 stycznia 1995 roku

utworzono Światową Organizację Handlu (WTO) i jej ramy

włączono Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami

(GATS

General Agreement on Trade in Services

).



Efektem dotychczasowych negocjacji w ramach GATS jest

przede wszystkim zdefiniowanie międzynarodowego

handlu usługami, uwzględniające wymienione wyżej

cztery kryteria tego handlu. Powstanie GATS stworyło

możliwość instytcjonalizacji wielostronnych rokowań

liberalizacyjnych.