Organizacja ZAiP w banku

komercyjnym

Delegacja uprawnień

• Ze względu na występujące w banku ryzyko

niezbędna jest hierarchizacja zarządzania,

aby działalność wszystkich szczebli była

skoordynowana

• Kontrola ryzyka musi być na tyle ścisła, aby

ryzyko to było świadomie podejmowane do

granic, jakie w banku zostały wyznaczone i

nie następowało dublowanie operacji

• Kontrola nie może jednak krępować

swobodnej działalności banku i musi

sprzyjać elastycznemu wykorzystaniu

sytuacji rynkowych

W departamencie skarbu

• Koncentrują się wszystkie strumienie

pieniężne wynikające z wpływów i

wypłat złotowych i dewizowych

• Zapewniana jest płynność
• Pozyskuje się fundusze najtańszym

kosztem

• Określana jest scentralizowana cena

pieniądza dla całego banku na

podstawie możliwości refinansowych

Wpływy

• Depozyty od klientów
• Spłata kredytów
• Spłata lokat ulokowanych w innych

bankach

• Sprzedaż papierów wartościowych
• Kupno walut (w zależności od kursu)
• Emisja własnych papierów wartościowych
• Inne

Wypłaty

• Wycofanie lokat przez klienta
• Udzielanie kredytów
• Lokata w innym banku
• Sprzedaż walut (w zależności od

kursu)

• Wykup własnych papierów

wartościowych

• Inne

• Strumienie pieniężne różnią się

między pod względem:

• Przedmiotowym
• Podmiotowym
• Walutowym
• Terminowym
• Rodzaju i poziomu stopy procentowej

Narusza to bilans banku tworząc tzw.

otwarte pozycje walutowe i
niedopasowanie czasowe aktywów i
pasywów, czyniąc banki podatnym
na ryzyko kursowe, stopy procentowe
i płynności.

Komórka zarządzania aktywami i

pasywami przez dynamiczne
oddziaływanie na strumienie
pieniężne powinna doprowadzić
bilans do pożądanego stanu.

Pozycja finansowa

(walutowa)

Różnica między aktywami i

pasywami w danej walucie lub w
danym przedziale
zapadalności/wymagalności

Rodzaje pozycji finansowych

• Zamknięta – aktywa = pasywa

• Otwarta
- długa – aktywa > pasywa
- krótka – aktywa < pasywa

Pozycja finansowa w wymiarze

pieniężnym nazywana jest luką
finansową.

• Luka dodatnia – pozycja otwarta

długa

• Luka ujemna – pozycja otwarta

krótka

Zapadalność aktywów

Przedział czasu między datą

sporządzenia sprawozdania
informacji, a datą spłaty różnych
należności banku

Wymagalność pasywów

Przedział czasu między datą, na

którą sporządza się sprawozdanie, a
datą realizacji zobowiązań wobec
deponentów

Zapadalność i wymagalność

• Liczona jest w dniach
• W terminach nominalnych –

wynikających z umowy z klientem

• W terminach realnych – wynikających

z faktycznego okresu trwania
należności lub zobowiązania

Umiejscowienie komórki ZAiP w

strukturze banku

komercyjnego

• W oddziale

• W centrali

Argumenty za oddziałem

• Szybsze i lepsze rozpoznanie potrzeb

i pozycji finansowej

• Bezpośrednia odpowiedzialność i

korzyści z wypracowanej działalności

Argumenty za centralą

• Koncentracja i koordynacja działań

identyfikujących ryzyko w całym banku

• Optymalizacja działań ograniczających ryzyko

przez centralizację otwartych pozycji banku (brak

dublowania operacji)

• Określenie realnych dochodów i kosztów banku

przez porównanie wyników działalności z rynkami

finansowymi kształtującymi ceny

• Optymalna alokacja środków banku i pozyskiwanie

funduszy na działalność możliwie najniższym

kosztem

• Obniżenie kosztów zamykania pozycji finansowych

Zadania departamentu

skarbu

• Zapewnienie płynności finansowej

banku

• Zapewnienie odpowiedniej

dochodowości

Metody działania

departamentu skarbu

• Operacje arbitrażowe

• Operacje spekulacyjne (zarobkowe)

Operacje arbitrażowe

• Wykorzystanie wszelkiego rodzaju

niedopasowania między poszczególnymi
rynkami, instrumentami, kursami,
terminami, stopami procentowymi itp. W
celu dokonania zamknięcia pozycji
finansowych, przynoszącego określony
wynik.

• Przy arbitrażu nie jest podejmowane

ryzyko

Operacje zarobkowe

• Spekulacja, czyli wykorzystanie

ruchów kursów walut i stóp
procentowych w celu zarobienia na
ich różnicach

• Przeznacza się w tym celu część

dochodu na obrót rynkowy

• Spekulacja wiąże się z ryzykiem

Zadaniem departamentu jest

niedopuszczenie:

• Do deprecjacji aktywów i aprecjacji

pasywów

• W ujęciu dynamicznym – aby

aprecjacja pasywów była większa od
aprecjacji aktywów

Przykładowa organizacja

departamentu

DYREKTOR

Z-ca Dyr..

Naczelnik

Z-ca Dyr..

Zespół dealerski

SEKCJE

Rynku walutowego

Rynku pieniężnego

Zespółanalityczno-kontrolny

Back office

SEKCJE

Rynku walutowego

Rynku pieniężnego

Zespół dealerski

(front office)

• Określanie i monitorowanie

bieżących pozycji finansowych na
podstawie otrzymanych informacji

• Określanie wyjściowych kursów

walut, stóp procentowych i cen
papierów wartościowych

• Operacje na rynkach finansowych

(zamykanie pozycji)

Zespół analityczno -

kontrolny

• Kontrola operacji przeprowadzanych przez

dealerów pod względem merytorycznym i
stopnia wykorzystania limitów

• Tworzenie bazy danych o

przeprowadzanych operacjach i rynku
finansowym dla dealerów

• Dokonywanie prognoz pozycji

finansowych banku w oparciu o te
informacje

Zespół rozliczeniowy

• Rozliczanie operacji dealerskich
• Kontrola zespołu dealerskiego
- Rejestracja operacji
- Wysyłanie poleceń płatniczych do banków
- Wysyłanie potwierdzeń wykonanych

operacji

- księgowanie
• Wyjaśnianie i rozliczanie spraw

spornych