Zaburzenia termoregulacji.

Gorączka i hipotermia.

Zaburzenia termoregulacji.

Gorączka i hipotermia.

Dr n. med.

Izabela Gasińska- Drozdowska

PWSZ Legnica

Ośrodek termoregulacji

Składa się z kilku oddzielnych

ośrodków mieszczących się w:

• Ciele prążkowanym
• Wzgórzu wzrokowym
• Guzie popielatym

Bodźce

dośrodkowe

Bodźce

odśrodkowe

1.Temperatura krwi

przepływającej przez

ośrodki

termoregulacji
2. bodźce termiczne

z powierzchni ciała

1. Płyną przez układ

nerwowy

autonomiczny
2. Pobudzenie układu

n. współczulnego

powoduje wzrost

temperatury ciała
3. Przecięcie dróg

odśrodkowych

(rdzeń) powoduje

zniesienie regulacji
cieplnej przez ośr.

termoregulacji

Regulacja

temperatury

fizyczna

chemiczna

Regulacja fizyczna

• Zmiana światła tętniczek skóry
• Przekrwienie skóry
• Oddawanie ciepła do otoczenia

poprzez przewodnictwo cieplne,

promieniowanie cieplne - temp. do

30˚C, utratę ciepła podczas pocenie

(ciepło parowania) – temp. > 30˚C

• Przyspieszenie oddechu

zwiększone oddawanie ciepła

Samo pocenie bez parowania

nie wpływa na oddawanie ciepła

Regulacja chemiczna

• Przyspieszenie przemiany materii

 zwiększenie produkcji ciepła

• Zwolnienie przemiany materii 

zmniejszenie produkcji ciepła

krew wypływająca z wątroby jest o

1˚C cieplejsza niż dopływająca

Potrzeba szybkiego

podniesienia temp. ciała



dreszcze

drobne skurcze m.

szkieletowych 

szybki wzrost

temperatury

Wzrost
temperatury

Spadek
temperatury

Rozszerzenie

naczyń skórnych -

utrata ciepła

Zwężenia naczyń

skórnych –

ograniczenie utraty

ciepła

Zmniejszenie

przemiany materii –

ograniczenie

produkcji ciepła

Przyspieszenie

przemiany materii –

zwiększenie

produkcji ciepła

Alkohol a regulacja

ciepła

• Alkohol powoduje rozszerzenie

naczyń skórnych, pomimo
obniżenia temperatury –
subiektywne uczucie ciepła

• W rezultacie następuje

spadek temperatury

Gorączka

Powstaje w wyniku podrażnienia

ośrodków cieplnych i przestawienia
ich na wyższą temperaturę 

subiektywne wrażenie zimna:

Uruchomienie regulacji fizycznej

zwężenie naczyń i ograniczenie
strat ciepła

Uruchomienie regulacji chemicznej

– przyspieszenie przemiany materii,
najczęściej w mięśniach  dreszcze

Gorączka c.d.

• Z chwilą ustalenia temp. na

odpowiednim poziomie uczucie zimna
przechodzi a chory nie odczuwa
wzmożonego ciepła mimo gorączki

• Z chwilą spadku temperatury chory

odczuwa ciepło, ponieważ ośrodki
cieplne nastawiły się już na niższą
temperaturę

• Podczas spadku temp. występuje

rozszerzenie naczyń i poty

Gwałtowne i znaczne

rozszerzenie naczyń na

obwodzie może

doprowadzić do

zaburzeń ogólnych

ustroju na tle

ostrej niewydolności

krążenia !

Przyczyny gorączki

Zakażenie bakteryjne

–

podrażnienie ośrodków cieplnych

przez jady bakteryjne i
wystąpienie gorączki o
charakterystycznym przebiegu

Następstwa

gorączki

Zwalczanie

zakażenia

(korzystne)

Uszkodzenie

układu

krążenia

(niekorzystne)

Następstwa korzystne

• Przyspieszenie przemiany materii

(20% na każdy stopień gorączki) 

korzystny wpływ na tworzenie

przeciwciał i skuteczność
zwalczania zakażenia

Następstwa niekorzystne g.

Szybkie spalanie
zaburzenie p.m. i pojawienie się

ciał ketonowych w moczu,

ujemny bilans azotowy wskutek

szybkiego rozpadu białek,

zaburzenie przemiany wodnej i

mineralnej

Następstwa niekorzystne g.

• Przyspieszenie czynności serca o 10-

20 uderzeń na każdy stopień

gorączki upośledzenie czynności

serca

• Zaburzenie oddechu – nadmierne

przyspieszenie

• Przewód pokarmowy – upośledzenie

perystaltyki i wydzielania enzymów

trawiennych

• Nerki – zaburzenia wydalnicze:

białkomocz gorączkowy

Następstwa niekorzystne g.

• Zaburzenia OUN – podniecenie,

psychozy

Długotrwała gorączka to

wyniszczenie organizmu

wskutek

nadmiernego przyspieszenia

przemiany materii i

niewydolności układu krążenia

Krótkotrwała wysoka

gorączka wzmaga

ogólną odporność

ustroju

działanie korzystne

Niska gorączka np. w

zapaleniu płuc,

zwłaszcza u starców

dowodzi zmniejszonej

odporności ustroju

niekorzystne rokowanie

Nadmierne obniżanie

krótkotrwałej gorączki

jest niewskazane

Obniżanie długotrwałej

gorączki

jest korzystne

Przegrzanie

Występuje gdy regulacja cieplna jest

niewydolna dochodzi wówczas do

zatrzymania ciepła w ustroju i

podniesienia temp. ciała

Czynniki utrudniające oddawanie

ciepła oraz zwiększające produkcję
ciepła (ciężka praca fizyczna)
pogarszają ogólne przegrzanie
organizmu

Przegrzanie c.d.

• Czynniki tj nadmierna temp.

otoczenia, zwłaszcza przy
zwiększonej wilgotności, utrudniają
parowanie potu doprowadzają do
przegrzania

• Ruch powietrza obniża temp. ciała

gdy temp. powietrza nie przekracza
36˚C (temp. ciała), przy wyższej
temp. następuje ogrzewania ciała
przez rozgrzane powietrze

Niekorzystne działanie

przegrzania odbija się

na układzie sercowo-

naczyniowym,

oddechowym i

gospodarce wodno-

elektrolitowej

zmiany te pogłębia

ciążka praca

U pracowników

narażonych na

promieniowanie cieplne

4cal/cm²/min

liczba oddechów i

częstość skurczów serca

wzrasta dwukrotnie

obniża się RR o 25-30%

temp ciała osiąga 38-39˚C

Znaczne przeciążenie serca

utrata płynów (poty)

odwodnienie ustroju

zagęszczenie krwi

wzrost oporów naczyniowych

osłabienie krążenia płynów

ustrojowych

uszkodzenie przemiany materii

w tkankach z powodu

niedotlenienia i wysuszenia

Utrata wody (poty)

5-8l/dobę powoduje

utratę NaCl 20-50g/dobę!

osocze pozbawione Na

nie wiąże wody

konieczne podawanie

wody osolonej (0,5%

NaCl) !!!

Przegrzanie właściwe

• Podwyższona temperatura
• Bóle głowy
• Osłabienie
• Nudności, wymioty
• Bóle tułowia, kończyn
• Przyspieszony oddech i tetno
• Obfite poty
• Przekrwieni skóry
• Udar cieplny

Udar cieplny

• Nagła utrata przytomności
• Sinica
• Przyspieszone i słabo wyczuwalne

tętno

• Zejście śmiertelne

Postać drgawkowa

Drgawki tężcowe mięśni
• kończyn
• tułowia
• Brzucha
Leczenie: wstrzykiwanie chlorku

sodu!!!

Zwalczanie przegrzania

w w zakładach pracy

• Izolacja powierzchni nagrzanych

pieców

• Wentylacja
• Podawanie napojów solonych
• Przerwy w pracy w miejscach o

temp 19˚C ( w ciągu 8min tt ze

175 obniża się na 100/min)

Porażenie słoneczne

• Intensywne działanie promieni

słonecznych na głowę i kark
(zwłaszcza u łysych)

• Wybitne przekrwienie opon

mózgowych i stan zapalny: bóle
głowy, senność, wymioty, drgawki,
utrata przytomności, zaburzenia
krążenia z sinicą, podwyższenie
ogólnej ciepłolty ciała

Następstwa porażenia

słonecznego

Zaburzenia nerwowe
• Niedowład
• Niezborność ruchów
• Znieczulenie
• Przeczulica
• Zawroty głowy

Oziębienie

• Oziębienie z szybkością 0,1˚C/min

powstaje stan wysuszenia tkanek,

nadmierne stężenia soli, i obniżenie

• Zmiany te powstają wskutek

pierwotnego uszkodzenia błony

komórkowej z następowym

przenikaniem metabolitów wraz z

wodą do przestrzeni

pozakomórkowej

Komórki giną !

Oziębienie

• Oziębienie z szybkością 1˚C/min –

skraca czas wychodzenia wody z
komórek, substancje metaboliczne
pozostają w komórkach, komórki
tracą tyle wody, że podczas
zamrożenia nie powstają kryształy
lodu, podczas odmrażania komórki
wchłaniają wodę i mogą żyć