Wprowadzenie
Wprowadzenie
Jednym z zadań współczesnej szkoły
jest
przygotowanie
przygotowanie
uczniów do życia w
uczniów do życia w
społeczeństwie
społeczeństwie
informacyjnym
informacyjnym
. Znalazło to
odbicie wśród ogólnych zadań szkoły
zapisanych w dokumencie reformy edukacji
– Podstawie programowej kształcenia
ogólnego [ MEN, 15 luty 1999r. , dalej
dokument zwany Podstawą programową].
Nauczyciele
mają
stwarzać
uczniom
warunki
do
nabywania
umiejętności
poszukiwania,
porządkowania
i
wykorzystywania informacji z różnych
źródeł oraz posługiwania się informacją.
Można to osiągnąć poprzez przygotowanie
uczniów do posługiwania się komputerem i
technologią informacyjną, a następnie
wykorzystanie tej technologii na zajęciach z
różnych
przedmiotów,
na
wszystkich
etapach kształcenia . Realizacja tego
zadania
jest
dużym
i
długofalowym
przedsięwzięciem.
W
Podstawie
programowej doceniono znaczenie tej
technologii we wszystkich dziedzinach
kształcenia i za jedno z głównych zadań
szkoły przyjęto: by nauczyciele stwarzali
uczniom
warunki
do
nabywania
umiejętności:
„poszukiwania,
„poszukiwania,
porządkowania i wykorzystania informacji z
porządkowania i wykorzystania informacji z
różnych
źródeł
oraz
efektywnego
różnych
źródeł
oraz
efektywnego
posługiwania
się
technologią
posługiwania
się
technologią
informacyjną”.
informacyjną”.
Rola technologii
informacyjnej w edukacji
Większość dziedzin wiedzy, a więc również
dziedzin nauczania, charakteryzuje się
nagromadzeniem
olbrzymich
zasobów
informacji. Nauczanie nie może więc
skupiać się na przekazywaniu przez
nauczycieli faktów i gromadzeniu ich przez
uczniów, ale powinno oferować uczniom
przede
wszystkim
te
podstawowe
wiadomości i umiejętności, za pomocą
których będą oni sami potrafili docierać do
potrzebnych im informacji. Oznacza to
odejście od encyklopedyzmu
odejście od encyklopedyzmu
, co jest
jednym z głównych założeń wdrażanej
reformy polskiej szkoły.
Informatyka a inne
Informatyka a inne
przedmioty nauczania
przedmioty nauczania
Komputery i technologia informacyjna
w szkole stwarzają nowe możliwości niemal
dla wszystkich przedmiotów nauczania. W
zależności od zakresu i stopnia ich
wykorzystania, można wyróżnić dwa rodzaje
zajęć w szkołach każdego szczebla, na
których są wykorzystywane komputery, a
ogólniej
–
technologia
informacyjna.
Pierwsze
–
to
wydzielone
zajęcia
wydzielone
zajęcia
informatyczne
informatyczne
, poświęcone komputerom i
technologii informacyjnej, a drugie – to
wszystkie inne zajęcia, na których komputer
pełni funkcję pomocniczą – funkcję „środka
dydaktycznego”.
Wydzielone zajęcia o komputerach, ich
oprog-ramowaniu
i
technologii
informacyjnej mają się obecnie odbywać
się w formie przedmiotu
informatyka
informatyka
.
Komputery w szkole stwarzają również
nowe możliwości dla wszystkich innych,
poza informatyką, przedmiotów szkolnych.
Ocena
przydatności
komputerów
i
technologii informacyjnej do prowadzenia
zajęć należy do nauczyciela. Jednym z jego
zadań podczas przygotowania lekcji jest
bowiem podjęcie decyzji o skorzystaniu z
dostępnych pomocy dydaktycznych oraz
ewentualne
zasugerowanie
uczniom
posłużenia się nimi. Użycie pomocy nie
zawsze
oznacza
ułatwienie
pracy
nauczyciela nad przygotowanie lekcji,
zwłaszcza gdy tą pomocą jest bogate w
możliwości oprogramowanie komputera.
Wprowadzenie komputerów do nauczania
przedmiotów
humanistycznych
i
przyrodniczych
zwiększa
możliwości
prezentacji i wspomożenie komputerami
metod
często
werbalnego
nauczania.
Jednakże wprowadzenie komputera jako
pomocy dydaktycznej nie powinno mieć na
celu
zastąpienia
nim
nauczyciela.
Wykorzystanie komputera na zajęciach
innych niż informatyka należy rozpocząć w
szkole możliwie wcześnie. Nie koniecznie
trzeba być informatykiem, by posługiwać się
komputerem jako pomocą dydaktyczną,
wspomagającą nauczanie i uczenie się.
Posługiwanie się komputerem (lub
kilkoma komputerami) na zajęciach z
innego niż informatyka przedmiotu może
przybierać różne formy, w zależności od
wyposażenia szkoły, a przede wszystkim od
określonej przez nauczyciela roli komputera
na zajęciach. Ogólnie można wyróżnić
dwie sytuacje:
• zajęcia z danego przedmiotu w
pracowni przedmiotowej
• zajęcia w pracowni komputerowej
(informatyka).
W pierwszym przypadku, komputer
może być wykorzystywany tylko przez
nauczyciela do przeprowadzenia prezentacji
przed całą klasą lub przez wybranych
uczniów w określonym przez nauczyciela
celu.
Natomiast
zajęcia
w
pracowni
komputerowej, by spełniły swój cel, powinny
się odbywać dopiero po odpowiednim
przygotowaniu
uczniów
w
pracowni
przedmiotowej.
Twórczy kontakt z komputerem,
polegający na rozwiązywaniu z jego pomocą
problemów z różnych dziedzin lub na
samodzielnym
własnych
Dydaktyka jest najwdzięczniejszym polem
zastosowania komputera w szkole, ale także
najtrudniejszym. Komputer źle użyty jako
środek dydaktyczny deprecjonuje się w tej roli,
może powodować także szkody pedagogiczne.
Przez samo pojawienie się komputera na lekcji
nie powstanie jeszcze żadna nowa wartość
dydaktyczna. Przyczynia się on do jej
powstania dopiero wówczas, gdy staje się
czynnikiem stymulującym zdobywanie wiedzy
czy umiejętności, gdy występuje w procesie
dydaktycznym jako niezbędny jego element.
Spełnienie takiej funkcji wymaga przez
nauczyciela doskonałej znajomości zarówno
przedmiotu nauczania, jak i możliwości
komputera, a ściślej jego oprogramowania.
Potrzebne
jest
także
rozumienie
pedagogicznych aspektów użycia środków
informatyki.
Nietrudno wskazać takie zastosowania,
w których komputer może pełnić rolę
jeszcze nie środka dydaktycznego, ale już
funkcję przyboru szkolnego, wprawdzie nie
niezbędnego, lecz wnoszącego nową jakość
do szkoły. Chodzi tu przede wszystkim o
wykorzystanie komputera jako nowego
środka wyrazu na różnych zajęciach:
1. wychowania plastycznego, gdzie potrafi
zastąpić kartkę papieru, kredki i farby np..
jeden z edytorów Windows – PAINT
2.
2.
wychowania muzycznego
wychowania muzycznego
, gdzie potrafi
zastąpić różne instrumenty muzyczne np..
edukacyjny program
„Uczę się muzyki”
„Uczę się muzyki”
,
którego celem wspomaganie procesu nauki
dźwięków, instrumentów muzycznych, nut,
rymu
itp.
Zawiera
wiele
ćwiczeń
dźwiękowych,
wesołe
melodie,
kolorowanki, obrazkowe zgadywanki dzięki
którym pobudzana jest wrażliwość dziecka
na dźwięk i rym.
3. wychowania technicznego, gdzie może
pomóc uczniom przyswoić wiedzę np.
• z
zakresu
wychowania
komunikacyjnego – program zalecany
przez WSiP „
KLIK uczy zasad ruchu
KLIK uczy zasad ruchu
drogowego
drogowego
” . Uczniowie w formie
zabawy poznają i utrwalają zagadnienia
związane z bezpiecznym miejscem
zabawy, pieszą drogą do szkoły,
zachowaniem się pojazdów na drodze,
komunikacją czy znakami drogowymi.
Zdobywając
kolejno
wiedzę
o
bezpiecznym zachowaniu się na drodze,
uczniowie zbierają punkty – słoneczka,
które zapisywane są następnie w
Dyplomie dziecka.
•
rozszerzenie wiadomości o technice
składania papieru origami – program
„
Mistrz origami
Mistrz origami
”, który rozwija wyobraźnię
przestrzenną u dzieci. Zawiera on „lekcje”
składania papieru, robienia z niego różnych
figurek. Dokładne opisy, które można
wydrukować oraz animacje stanowią pomoc
w
wykonaniu
różnych
zwierzątek.
Natomiast proste gry rozwijają refleks i
sprawność motoryczną dzieci.
4. nauczania
zintegrowanego,
jako
wspomaganie
utrwalania
poznanych
wiadomości i umiejętności z zakresu:
•
języka polskiego
języka polskiego
– edukacyjny program
„Sam
„Sam
piszę”,
piszę”,
który jest połączeniem
interaktywnej
bajki
z
ćwiczeniami
kształtującymi językowe umiejętności,
przede wszystkim poprawnego pisania.
Kolorowy, animowany świat rozbudza
ciekawość uczniów, a co najważniejsze –
uczy myśleć poprzez : uzupełnianie tekstu
literkami,
podpisywanie
baśniowych
postaci, wyrazowe i literowe układanki,
krzyżówkę czy dyktando.
•
matematyki
matematyki
– program
„Cyfrolandia.
„Cyfrolandia.
Mamo! Cyferki zginęły”
Mamo! Cyferki zginęły”
wykorzystuje
nową, innowacyjną technikę poznawania
matematycznych zagadnień. Celem tego
programu jest wspomożenie dzieci w ich
rozwoju
matematycznym,
przez
odpowiednią
stymulację
umiejętności
rozwiązywania problemów.
•
wiedza ogólna
wiedza ogólna
, wspomaganie poznania
przez
uczniów
nowych
pojęć
–
„Encyklopedia dla dzieci”
„Encyklopedia dla dzieci”
pełna barwnych
ilustracji, filmów, animacji i zabaw może
stanowić znakomitą pomoc w przyswojeniu
cennych informacji. Zawiera ponad 1000
udźwiękowionych definicji oraz kilka
tysięcy pojęć napisanych zrozumiałym dla
dziecka językiem. Zawiera ciekawostki,
gry, kolorowanki, krzyżówki i quizy. Można
posłuchać odgłosów zwierząt, a nawet arii
operowej.
5.
5.
języka polskiego
języka polskiego
, np. jako utrwalenie
zdobytej wiedzy
•
program
„Język polski w ZOO”,
„Język polski w ZOO”,
który jest
pomocny
w
przećwiczeniu
wiedzy
,
poczynając od ortografii, przez układanie
słów według alfabetu, liczenie sylab w
słowie, rozpoznawanie części mowy, części
zdania, odmianę czasowników, aż po pisanie
dyktand, stopniowanie przymiotników i
znajdowanie rdzenia słów. By ćwiczenia nie
były nudne, odbywają się w ZOO. Za dobre
wykonanie
ćwiczenia
uczeń
dostaje
lekarstwo dla chorego zwierzątka. Nagroda
więc za zdobytą wiedzę będą zdrowe
zwierzęta,
pokazujące
różne
śmieszne
sztuczki.
•
program
„Dyslektyk
II”
„Dyslektyk
II”
rekomendowany przez Polskie
Towarzystwo
Dysleksji
wspomagający pracę z dziećmi z
dysleksją. Jest to program ćwiczący i
poprawiający
sprawność
analizatora
wzrokowego i słuchowego, pamięć słuchową
i wzrokową oraz koncentrację uwagi. Na
podstawie
wcześniejszych
wyników
program sam generuje zadany czas , zastaw
ćwiczeń dopasowanych stopniem trudności
do umiejętności i potrzeb dziecka. Każde
ćwiczenie
można
również
uruchomić
osobno. W programie znajdują się też
ćwiczenia
sprawdzające
znajomość
ortografii.
6.
6.
języka angielskiego ,
języka angielskiego ,
jako pomoc w
poznaniu i zapamiętaniu nowych słów,
tłumaczeniu
wyrazów
oraz
wykorzystując go jako słownik :
•
program
„ Hello”
„ Hello”
– zawiera mnóstwo
oryginalnych ćwiczeń, zadań i tekstów,
dzięki
którym
dzieci
uczą
się
podstawowych wyrażeń, zwrotów i zdań
oraz poznają poprawną wymowę. Dzięki
obrazkowemu
słownikowi
uczniowie
łatwiej zapamiętują nowe słowa i zwroty.
Ponadto zawiera on wiele krzyżówek,
rebusów, kolorowanek i animacji co
sprawia że nauka języka angielskiego staje
się prawdziwą frajdą.
7. historii,
7. historii,
jako wspomaganie nauki,
sprawdzanie zdobytej wiedzy oraz
pomoc w zgłębianiu tajników historii:
• program
„Historia ludzkości”
„Historia ludzkości”
, który
obejmuje : starożytność, średniowiecze,
dzieje nowożytne, dzieje najnowsze oraz
II wojnę światową. Słownik połączony z
testami,
charakterystyka
królów
polskich to wszystko stanowi menu tego
programu.
8. matematyce
,
,
jako wspomaganie „rozwoju”
matematycznego u dzieci, wyćwiczenie
poznanych wcześniej umiejętności czy
choćby sprawności rachunkowej:
• program
„Przygody w Cyfrolandii”
„Przygody w Cyfrolandii”
, który
poprzez zabawę z użyciem środków
multimedialnych rozwija umiejętności i
wiedzę uczniów. Wzmocnienie u uczniów
umiejętności dodawania, odejmowania i
mnożenia liczb całkowitych, dziesiętnych,
ułamkowych,
poprawienie
umiejętności
rozpoznawania kształtu i koloru to tylko
kilka z możliwości wykorzystania tego
programu .
Kolejną
grupą
programów
z
powodzeniem
stosowanych
w
dydaktyce są programy użytkowe
ogólnego przeznaczenia : edytory
tekstów, arkusze kalkulacyjne , bazy
danych i inne.
Komputery mogą być z powodzeniem
wykorzystywane
w
działaniach
rekreacyjnych,
np.
w
czasie
konkursów i zbaw. Tego rodzaju
zajęcia mogą posłużyć do wyrabiania
u uczniów „
dobrego smaku”
dobrego smaku” w
doborze
gier
komputerowych
i
innych programów rozrywkowych,
mogą więc nieść w sobie znaczny
walor wychowawczy.
Osobnym elementem korzystania z
komputera w pracy dydaktycznej
nauczyciela jest korzystanie z sieci
dostępnej
na
całym
świecie
–
Internetu. Można korzystać z jego
zasobów w: nauczaniu, zajęciach
pozalekcyjnych,
w
własnym
zdobywaniu czy poszerzaniu wiedzy,
konfrontacji własnych doświadczeń z
innymi, szkoleniu na odległość itp..