Interna

Prof. dr hab. med. Krzysztof

Sładek

Interna

• Cele:
• Nabycie wiedzy na temat opieki nad

pacjentem ze schorzeniami
internistycznymi z uwzględnieniem
dokumentacji procesu pielęgnowania
w poszczególnych jednostkach
chorobowych.

Interna

• Umiejętności: Po zrealizowaniu materiału student:

• Opisze nowoczesne metody diagnostyki chorób

internistycznych oraz udział pielęgniarki w przygotowaniu

psychicznym i fizycznym pacjenta do badań.

• Scharakteryzuje zasady objęcia opieką pacjenta w trakcie i po

badaniu oraz zasady interpretacji wyników badań

diagnostycznych.

• Omówi czynniki ryzyka chorób wewnętrznych, objawy i ich

następstwa.

• Rozpozna problemy zdrowotne i pielęgnacyjne chorych w

różnych jednostkach chorobowych, określi cel i plan opieki

pielęgniarskiej.

• Oceni efekty procesu pielęgnowania w kontekście

prowadzonego leczenia farmakologicznego, dietetycznego i

rehabilitacyjnego.

• Przedstawi zasady opieki nad pacjentem leczonym w oddziale

internistycznym.

• Wyjaśni zasady prowadzenia dokumentacji procesu

pielęgnowania oraz innych dokumentów mających

zastosowanie w oddziale internistycznym

Interna

Literatura przedmiotu:
• Dniluk J., Jurkowska G.(red): Zarys chorób

wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa.

Czelej, Lublin 2007.

• Szczeklik A.(red): Choroby wewnętrzne. T. I-II.

Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.

• Szczeklik A., Gajewski P.(red): Choroby

wewnętrzne. Kompendium. Medycyna Praktyczna,

Kraków, 2009.

• Kokot F.: Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa

2002.

• Pączek L.(red): Choroby wewnętrzne – podręcznik

dla studentów pielęgniarstwa i położnictwa. PZWL,

Warszawa 2004.

Postępowanie lekarskie

• Rozpoznanie choroby
• Leczenie choroby
• Profilaktyka chorób

Świadoma zgoda chorego na

badanie i leczenie

• Warunkiem uzyskania zgody chorego na

leczenie, zabieg lub operację jest pewność, że

– chory rozumie istotę choroby, z powodu której

proponuje się mu dany rodzaj diagnostyki i leczenia,

– zna rokowanie,
– możliwe następstwa oraz
– ryzyko zaniechania takiego leczenia,
– jak również możliwe alternatywne sposoby

postępowania.

• Należy omówić z chorym wszelkie zagadnienia

budzące jego wątpliwości.

Diagnostyka kliniczna

• Dział medycyny zajmujący się

metodami badania chorych w celu
ustalenia rozpoznania

• Badanie chorych

wywiad
badanie fizykalne
badania dodatkowe

• Diagnostyka ogólna

nauka o podmiotowych i

przedmiotowych objawach choroby

(symptomatologia)
i metodyka badania podmiotowego i

przedmiotowego,

• obejmuje ogólne zasady rozpoznawania

chorób, rozpoznawania różnicowego

oraz zasad pisania historii choroby,

prowadzenia karty gorączkowej.

Diagnostyka kliniczna

Diagnostyka kliniczna

• Diagnostyka szczegółowa

dotyczy poszczególnych chorób i

zespołów chorobowych, obejmuje np.

działy:
- etiologia
- patogeneza
- objawy choroby
- wyniki badań dodatkowych
- przebieg kliniczny

• Diagnostyka specjalistyczna:

diagnostyka internistyczna, kardiologiczna,

endokrynologiczna, nefrologiczna,

chirurgiczna, ginekologiczna itp.

• Diagnostyka różnicowa:

odróżnienie od siebie chorób o podobnym

obrazie klinicznym

• Diagnostyka fizyczna (fizykalna)

dla ustalenia rozpoznania posługuje się

metodami fizycznymi (fizykalnymi):

oglądanie, badanie palpacyjne,

opukiwanie, osłuchiwanie

Diagnostyka kliniczna

• Rozpoznanie przy łóżku chorego

w oparciu o wywiad i badanie fizykalne

• Diagnostyka laboratoryjna

W oparciu o wyniki badań dodatkowych

• Rozpoznanie anatomopatologiczne

w oparciu o badanie anatomopatologiczne

(sekcje zwłok)

• Diagnoza = rozpoznanie

końcowy wniosek (ustalenie rozpoznania i

nazwanie choroby) po zebranym

wywiadzie, badaniu fizykalnym i wynikach

badań dodatkowych.

Diagnostyka kliniczna

Rozpoznanie kliniczne

Podstawowe elementy właściwego

rozpoznania:

• Znajomość technik badania
• Symptomatologia (semiologia) – nauka

o podmiotowych i przedmiotowych
objawach chorób

• Nozologia – nauka o zespołach objawów

charakterystycznych dla określonych
jednostek chorobowych.

• Umiejętność logicznego wnioskowania

Rozpoznanie – udział procentowy

poszczególnych składowych

• 55% rozpoznań na podstawie

wywiadu
+ oglądanie

• 20% j.w. + badanie przedmiotowe
• 20% j.w. + badanie dodatkowe
• 5%

nie udaje się ustalić rozpoznania

Rozpoznanie

• Rozpoznanie na podstawie zastosowanego leczenia –

- ex juvantibus

• Rozpoznanie poprzez wykluczenie innych chorób o

podobnym obrazie klinicznym – per exclusionem

• Rozpoznanie po zakończeniu choroby – sposób

ustępowania zmian lub pojawienie się nowych
charakterystycznych dla danej choroby

• Nierozdzielność podstawowych metod badania

chorych. (badania podmiotowego i przedmiotowego)

– oglądaniem chorego stwierdza się objawy, które

mogą ukierunkowywać wywiad

– rozpoznanie przypadkowe – objawy towarzyszą

innym dolegliwościom, z którymi chory zgłosił się do
badania

Symptomatologia

• Objawy podmiotowe (subiektywne)

podawane przez chorego w czasie wywiadu
(odczuwanie przez chorych dolegliwości, np.

bóle brzucha, bóle za mostkiem, świąd skóry)

• Objawy przedmiotowe (obiektywne)

objawy, które stwierdza lekarz w czasie

badania chorego oglądaniem, badaniem

palpacyjnym, osłuchiwaniem, np.:

powiększenie śledziony, tarcie opłucnej,

trzeszczenia, itp.

• Objawy podmiotowo-przedmiotowe –

objawy przedmiotowe, odczuwane przez

chorych, np.: żółtaczka, obrzęki, głośne świsty

i furczenia itp.

Wartość diagnostyczna objawów

• Objawy patognomoniczne:

jeden z objawów wystarcza do rozpoznania,
np.: plamki Koplika – odra, guzki dnawe, język
malinowy – płonica, ewolucja zawału serca w EKG,

• Objawy wiodące (kardynalne, charakterystyczne

lub podstawowe):
np.: krwawe wymioty, krew w stolcu, wytrzeszcz
gałek ocznych, sinica, napady duszności

• Objawy wieloznaczne (przygodne,

niecharakterystyczne)
występują w wielu chorobach, mała wartość
diagnostyczna, np.: osłabienie, bóle brzucha,
gorączka

• Objawy towarzyszące

gdy objawy patognomoniczne i
wiodące występują razem, np.:
żółtaczce towarzyszy odbarwienie
stolca, ciemny mocz, świąd skóry.
napadowi bólów wieńcowych
uczucie leku przed śmiercią, poty

Wartość diagnostyczna

objawów

Objawy chorobowe

• Z pozycji patologa:

obiektywne stwierdzone morfologiczne i

czynnościowe zaburzenia w narządach lub
w tkankach

• Z pozycji lekarza

objawy subiektywne i obiektywne oraz

wyniki badań dodatkowych wraz z

przyczynami wystąpienia danego zespołu

objawów.

• Z pozycji chorego.

objawy subiektywne, ograniczające

aktywność chorego.

Badanie lekarskie

• Wywiad – anamneza (badanie

podmiotowe)

• Badanie przedmiotowe
• Badania dodatkowe

Błędy w czasie badania

lekarskiego

• Niedostrzegania zmian w powodu

nieuwagi lub nieumiejętności lub
niedokładności badań

• Spostrzeganie nieistniejących zmian
• Stwierdzenie zmian, lecz

przypisywanie im innego znaczenia.

Wywiad- badanie podmiotowe

Przekazywanie informacji przez chorego zależy

od:

• inteligencji chorego
• umiejętności samoobserwacji
• środowiska z którego pochodzi
• stanu psychicznego chorego
Przesadne dolegliwości lub dodawane celowo lub

nie

(konfabulacja,),
Pomniejszające dolegliwości (dysymulacja)
Nieprawdziwe – (chorzy, szczególnie starsi mogą
zapominać)

Badanie przedmiotowe

Z wykorzystaniem zmysłu wzroku, dotyku,

słuchu, węchu

• Wzrok obserwuje chorego jego

zachowanie:

wygląd,

wyraz twarzy, chód,

postawa, zmiany skórne, itp.

• Słuch – pomocny w osłuchiwaniu, np. płuc i

serca

• Dotyk – ocena zmiany kształtu, wielkości
• Węch – pomaga w rozpoznaniu, np.:

zapach acetonu w cukrzycy

Historia choroby

1. Dane osobiste chorego: imię, nazwisko,

wiek adres, zawód, stan cywilny, data
badania

2. Wywiady,
3. Badanie przedmiotowe
4. Rozpoznanie
5. Leczenie
6. Przebieg choroby
7. Epikryza

Wywiad – badanie podmiotowe

Badanie lekarskie

• Wywiad

• Badanie

przedmiotowe

• Badania dodatkowe

• .

• Badanie

przedmiotowe

• Badania dodatkowe

Umiejętności konieczne przy

zbieraniu wywiadu

• Umiejętność komunikowania się z pacjentem
• Umiejętność zbierania, przyswajania i

przetwarzania danych

• Umiejętność postępowania według z góry

przyjętego planu

• Umiejętność sformułowania rozpoznania i

planu działania

• Umiejętność ujmowania uzyskiwanych

wiadomości w postaci pisemnej

• Umiejętność prezentowania wywiadu innym.

Wywiad - komunikowanie się z

pacjentem

• Nawiązać bezpośredni kontakt z chorym
• Zdobyć zaufanie chorego

– właściwe zachowanie lekarza wobec chorego – być uprzejmym,

przedstawić się, dbać o schludny wygląd, poprosić o zgodę na

badanie, wyjaśnić cel rozmowy,

– okazanie współczucia i zrozumienia dla bólu i cierpienia chorego

– okazać empatię

– umiejętność wyrażenia przyjaznego stosunku (uśmiech, żart,

sygnały pozawerbalne – tzw. mowa ciała, kontakt wzrokowy,

właściwa postawa – otwarta, okazać zainteresowanie, siedzieć

blisko i na tym samym poziomie, )

• Umiejętność zadawania pytań i zachowania ich kolejności tzn.

zawsze najpierw okazać zainteresowanie aktualnym

dolegliwościom

• Lekarz powinien mieć czas i cierpliwość, aby wysłuchać chorego

(przerywać czy nie ?)

Wywiad - komunikowanie się z

pacjentem

Komunikacja słowna
• Mówić wyraźnie, unikać fachowego żargonu,
• Stosować pytania otwarte, aby chory mógł

własnymi słowami opisać np.: objawy, co
zwiększa jego zaufanie do pytającego.

• Pytanie otwarte: Czy może mi pan coś więcej o

tym powiedzieć ?

• Przy wyjaśnianiu szczegółów stosować raczej

pytania zamknięte.

• Pytanie zamknięte: Czy ma pan wrażenie, że

powodem tych dolegliwości jest jakaś konkretna
okoliczność ?

Pytania otwarte w wywiadzie

• W czym mogę pomóc ?
• Co mogę dla pana zrobić ?
• Dlaczego pan ...?
• Proszę mi opowiedzieć...
• Czy może pan to opisać ?
• Gdzie...?
• Jak można to opisać ?
• Kiedy...?

Komunikacja słowna

Stwierdzenia dowodzące empatii
Świadczą o zrozumieniu problemów pacjenta.
• „Rozumiem, że może być panu trudno

odpowiedzieć, lecz chciałbym zapytać ....”

• „Widzę, że bardzo to pana niepokoi.”
• „Widzę, że żyje pan w dużym stresie.”
Pytania w celu wyjaśnienia szczegółów
• „Nie całkiem rozumiem, co myślał pan

stwierdzając...”

• „Czy może pan trochę więcej powiedzieć o...”

Komunikacja słowna

Uwagi dotyczące zachowania się pacjenta
Mają ułatwić wyjaśnienie istotnych spraw
• „Wydaje mi się, że rozmowa o tym sprawia panu

przykrość (powoduje pana złość, stresuje pana).”

Stwierdzenia ułatwiające wypowiedź
• Nierzadko sam stres wzbudza intensywne lub

dziwne uczucia i obawy. Czy tak jest w pana
przypadku ?

• Następnie można poprosić pacjenta aby ten

temat rozwinął.

Komunikacja słowna

Sterowanie rozmową
Można wykorzystać przerwy lub delikatnie

wtrącić się.

• „Przepraszam, że przerywam, ale czy

zechciałby pan powiedzieć mi więcej o ...”

• Teraz chciałbym przejść, jeśli pan

pozwoli ...?

• Przepraszam, że przerywam, ale chciałbym

się dowiedzieć więcej na ten temat...”

Komunikacja słowna

Chwile milczenia
• Pozwalają choremu na przemyślenie

dalszej wypowiedzi, zebranie myśli.

• Umieć umiejętnie przerwać choremu, gdy

„odchodzi od tematu”

• Unikać zbyt długich przerw budzących

zakłopotanie

Wywiad – kolejność pytań

• Obecne dolegliwości
• Początek i dotychczasowy przebieg choroby
• Dolegliwości ze strony innych narządów
• Choroby przebyte i zabiegi operacyjne
• Obciążenia dziedziczne
• Warunki życia, używki, zatrucia przewlekłe
• Ubytek wagi (od kiedy)
• Łaknienie, sen i inne czynności fizjologiczne

Wywiad – obecna choroba

• Jakie dolegliwości obecnie odczuwa, co było

przyczyną wezwania lekarza, zgłoszenia się do

szpitala, do lekarza

• Kiedy rozpoczęła się choroba
• Jakie były na początku objawy
• Przebieg choroby, jak długo trwa

(w chorobach przewlekłych trudny do

sprecyzowania).

• Okoliczności towarzyszące początkowi choroby
• Unikać przyjmowania za chorym gotowych

rozpoznań choroby, zapytać o objawy

podmiotowe charakterystyczne dla danej

jednostki chorobowej.

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów

• Głowa – bóle, zawroty, urazy
• Oczy, wzrok – bóle oczu, podwójne

widzenie, czy nosi okulary

• Uszy – słuch, bóle uszu, wyciek
• Nos, węch - utrudnienie oddychania

przez nos, krwotoki z nosa, nieżyt, urazy

• Jama ustna - uzębienie, dziąsła, język,

zaburzenia smak

• Gardło - zapalenie gardła, migdałki

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ

oddechowy i krążenia

• duszność – w spoczynku, po wysiłku, w nocy,

napadowa, stała, pozycja w czasie duszności,

towarzyszące objawy – lęk, kaszel, granie w

piersiach, odksztuszanie plwociny (jakiej),

bladość i sinica, ból w klatce piersiowej,

oddech świszczący, czas trwania duszności,

częstość, w jakich okolicznościach powstaje,

• kaszel - czas trwania, częstość, co nasila:

wysiłek fizyczny, zmiana pozycji, nocny,

napadowy, suchy, z odksztuszaniem plwociny

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ oddechowy

i krążenia

• Plwocina – jaka, ilość, ropna, śluzowa, krwawa,

zależna od pozycji ciała

• Krew w plwocinie – świeża, skrzepy, żyłki krwi,

plwocina rdzawa, różowa, pienista, malinowa

• Krwotoki płucne – ilość krwi, częstość, objawy

towarzyszące – kłucie w kl. piersiowej, gorączka,

• Chrypka – od kiedy
• Kłucie w kl. piersiowej – zależne od oddychania,

stałe, zależne od wysiłku

• Gorączka, poty
• Bicie serca: kołatanie, po wysiłku, w spoczynku,

zdenerwowaniu, napadowe.

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ

oddechowy i krążenia

• Ból i ściskanie w kl. piersiowej – lokalizacje, związek z

wysiłkiem, charakter (kłujący, ściskający, gniotący,

rozrywający), czas trwania, promieniowanie, natężenie, czy

ustępuje po nitroglicerynie, po jakim czasie.

• Ciśnienie krwi – skoki ciśnienia, towarzyszące bóle za

mostkiem, bóle głowy, od kiedy podwyższone ciśnienie

• Obrzęki – lokalizacja, występowanie rano czy wieczorem
• Omdlenie – czy towarzyszą inne dolegliwości czas trwania,

utrata przytomności – zupełna, czy częściowa, objawy

towarzyszące – bladość, sinica, drgawki, oddanie bezwiedne

moczu, stolca, przygryzienie języka, bóle za mostkiem,

oddanie czarnego stolca

• Objawy naczynioruchowe – cierpnięcie palców rąk i nóg,

zimne ręce, nogi, (martwe), bóle kończyn wysiłkowe,

zaczerwienienia skóry, uderzenia gorąca do głowy, napadowe

oddawanie dużych ilości jasnego moczu

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ

pokarmowy

• Łaknienie – brak, wilczy apetyt, głód, wstręt do mięsa,

pewnych pokarm,

• Pragnienie – prawidłowe, zmniejszone, wzmożone
• Utrudnione połykanie – pokarmów stałych, płynnych,

ból przy połykaniu, kula histeryczna

• Odbijanie – puste, kwaśne, po jedzeniu, niezależne od

jedzenia, po zdenerwowaniu, zwracanie pokarmów

• Zgaga – po jakich pokarmach
• Bóle - w dołku podsercowym, w prawym, lewym

podżebrzu, inne miejsce, zależne i niezależne od

jedzenia, charakter – gniecenie, ucisk, silony, słaby ból,

czas trwania, ustępowanie samoistne po lekach,

promieniowanie pod lewą i prawą łopatkę, wzdłuż ściany

kl. piersiowej, w dół w kierunku j. brzusznej, pachwiny,

krzyża, bóle napadowe, stałe, zależne od pory roku i

dnia

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ

pokarmowy

• Nudności – częstość i nasilenie
• Wymioty – rano na czczo, po jedzeniu, niezależnie od

posiłku, częstotliwość, okoliczności, objawy towarzyszące

• Wymiociny – ilość i wygląd, wymioty fusowate, krwią,

spożytymi pokarmami, treścią kwaśną, treścią zalegającą,

• Czkawka, wzdęcie brzucha – zależne i niezależne od

posiłku, czas trwania czkawki, objawy towarzyszące

• Stolec – częstość, normalne, biegunkowe, zaparte, ilość

obfite, skąpe, jakość, zbite, papkowate, płynne, bobkowate,

ołówkowate, zabarwienie normalne, smołowate, krwawe,

odbarwione, krwawienie z odbytnicy, guzki krwawnicowe,

• Żółtaczka – czas trwania, okoliczności pojawienia się,

objawy towarzyszące

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – układ

moczowo-płciowy

• Ilość dobowa moczu

anuria (bezmocz) < 100ml /dobę
oliguria (skapomocz) 100 – 500 ml/dobę
polyuria (wielomocz) >2000ml/dobę, (10l/dobę w moczówce

prostej)

• Częstość – częste oddawanie (pollakisuria), nocne oddawanie

moczu (nycturia)

• Sposób oddawania – normalny, z przerwami, parcie na

mocz,

• Bóle przy oddawaniu moczu – pieczenie w cewce (dysuria),
• Zatrzymanie moczu – (retentio urinae), bezwiedne

oddawanie moczu (incontinentia urinae),

• Wygląd moczu – jasnożółty, ciemny, krwawy, zabarwiony (po

lekach), kolor popłuczyn mięsnych

• Życie płciowe – PM, OM, skąpe, obfite, regularne miesiączki,

ciąża, porody,

Wywiad – dolegliwości ze strony innych

narządów – układ ruchu

• Bóle stawów, mięśni, kości, obrzmienie

stawów, zniekształcenia stawów

• Upośledzenie ruchów – czynnych ,

biernych, bóle przy ruchach, usztywnienie,
niemożność poruszania się, zaniki
mięśniowe,

• Przebieg – początek ostry, powolny, z

towarzysząca lub nie temperaturą.

• Lokalizacja zmian

Wywiad – dolegliwości ze strony innych

narządów – układ nerwowy

• Samopoczucie chorego, pamięć,

nerwowość, pobudzenie psychiczne,

ruchowe, apatia, omdlenia, zamroczenie,

śpiaczki, majaczenia,

• Bóle głowy, zawroty głowy, uderzenie

gorąca do głowy,

• Bezsenność – senność, lęki,
• Nerwobóle – brak czucia, przeczulica,
• Drgawki
• Zaniki mięśniowe, porażenie

Wywiad – dolegliwości ze strony innych

narządów – układ

wewnątrzwydzielniczy

• Pragnienie – wzmożone, wydalanie moczu zwiększone,
• Łaknienie - wzmożone, brak łaknienia
• Zmiana głosu
• Zmiana barwy skóry
• Ciężar ciała - utrata, nadmierny,
• Owłosienie – utrata włosów, nadmierne owłosienie,
• Zaburzenie wzrostu olbrzymi, karłowaty, senność.
• Zaburzenia barwy głosu,
• Bóle głowy, drgawki,

Wywiad – dolegliwości ze strony

innych narządów – skóra

• Wysypka
• Wybroczyny
• Łuszczenie się
• Obrzęki
• Blizny
• Zaburzenia czucia
• Świąd
• Włosy i paznokcie
• Stan odżywienia
• Gorączka

Wywiad – dotyczący życia

chorego

• Choroby przebyte – od wczesnego

dzieciństwa – choroby zakaźne, gruźlica,

choroby weneryczne,

• Urazy
• Zabiegi operacyjne
• Warunki mieszkaniowe
• Zajęcia chorego (zawód wyuczony, zawód

wykonywany)

• Odżywianie
• Napoje,
• Ubytek wagi ciała
• Używki
• Sen

Wywiad – dotyczący życia

rodzinnego

• Stan zdrowia rodziców – choroby,

jeżeli nie żyją – przyczyny śmierci,
(choroby układu krążenia – zawał serca,
nadciśnienie, choroby nowotworowe,
choroby przemiany materii, gruźlica,

• Choroby rodzeństwa: choroby

dziedziczne,

• liczba dzieci – ewentualne choroby

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe

• Zapewnić odpowiednie warunki badania:

oddzielne pomieszczenie, parawan itp

(zapewnić intymność ale w obecności

pielęgniarki)
dobre oświetlenie, pomocna latarka,

ophtalmoskop, otoskop

• Oglądanie całego ciała i poszczególnych

części

• Obmacywanie – badanie palpacyjne
• Opukiwanie
• Osłuchiwanie

Badanie przedmiotowe

Badanie palpacyjne:
• ciepłe i suche ręce
• końcami palców
• całą dłonią
• badanie powierzchowne – obrona

mięśniowa, bolesność dotykowa, płyn

• badanie głębokie – narządów – wielkość,

ruchomość

• badanie jedną ręka lub dwoma
• badanie balotowania – płyn w j. brzusznej,

torbiel. powiększenie wątroby, badanie

nerki

Badanie przedmiotowe

Opukiwanie
• Natężenie odgłosu opukowego

jawny - narząd powietrzny

(odgłos głośny, długi i niski ) np. płuco

stłumiony - narząd bezpowietrzny

(odgłos cichy, krótki i wysoki) np. serce,

wątroba)

patologia – naciek zapalny w płucu (>5cm

ściany)

- płyn w opłucnej

charakter bębenkowy

np. nad żołądkiem, jelitami,

metaliczny: jama o średnicy > 6cm

Badanie przedmiotowe

• Opukiwanie płuc

Porównawcze
linie orientacyjne na kl. piersiowej
stałe miejsca
Topograficzne granice płuc

• Badanie drżenia głosowego

Osłabione ludzie otyli, płyn w jamie
opłucnej, odma
Wzmożone – naciek

Badanie przedmiotowe

• Osłuchiwanie

bezpośrednie
pośrednie – za pomocą słuchawek

• Szmer oddechowy

pęcherzykowy prawidłowy, zaostrzony,

osłabiony
oskrzelowy, cichy, głośny, amforyczny
szmery oddechowe dodatkowe

rzężenia wilgotne:

grubobańkowe,

średniobańkowe,

drobnobańkowe

rzężenia suche: furczenia, świsty
trzeszczenia
tarcie opłucnej

Badanie stanu ogólnego

Badanie fizykalne -

podstawy

Skala Glasgow (ang. Glasgow Coma Scale - GCS)
jest używana w medycynie w celu oceny poziomu
przytomności. Początkowo wprowadzono ją w celu
umożliwienia szybkiej oceny stanu pacjentów po
urazie głowy i wstępnego ustalenia rokowania.
Obecnie jest powszechnie stosowana zarówno w
medycynie ratunkowej, jak i do śledzenia zmian
poziomu przytomności pacjentów w czasie leczenia.

Na podstawie skali Glasgow zaburzenia
przytomności najczęściej dzieli się na:
•GCS 13-15 - łagodne
•GCS 9-12 - umiarkowane
•GCS 3-8 - głębokie, czyli śpiączka.

Ocena świadomości

Skala Glasgow - reakcja na

bodziec:

• Odpowiedź słowna

-

brak reakcji (1)

- niezrozumiałe wydawanie dźwięków (2)

- nieadekwatna odpowiedź, zwykle nie na temat (3)

- zdezorientowanie, splątana odpowiedź (4)

- zorientowanie co do miejsca, czasu i własnej osoby (5)

• Otwieranie oczu

-

brak reakcji, chory nie otwiera oczu (1)

- otwiera oczy w odpowiedzi na bodziec bólowy (2)

- otwiera oczy na polecenie (3)

- otwiera oczy spontanicznie (4)

• Odpowiedź ruchowa

-

brak reakcji na bodziec (1)

- reakcja wyprostna, chory przywodzi i obraca ramiona do wewnątrz (2)

- reakcja zgięciowa, chory przywodzi ramiona i zgina je w stawach

łokciowych (3)

- reakcja obronna w odpowiedzi na bodziec, wycofanie (4)

- reakcja na bodziec ukierunkowana, chory lokalizuje bodziec bólowy

(5)

- reakcja w odpowiedzi na polecenie (6)

• Suma odpowiedzi może wynosić od 3 do 15 punktów.

14-15 oznacza stan dobry, 11-13 oznacza stan średni,5-7 oznacza stan

ciężki, 3-4 to stan krytyczny

Ocena położenia ciała

Ocena, czy pacjent przyjmuje:
• Ułożenie dowolne czy
• Ułożenie przymusowe (uwarunkowane

dolegliwościami lub chorobą)

Ułożenie przymusowe

• Ułożenia na wznak z pewnego stopnia bezwładnością,

trudnością ze zmianą położenia ciała (zatrucie lekami,

alkoholem, zamroczenie, wysoka gorączka, po urazach ze

wstrząsem mózgu)

• Ułożenie na boku z podciągniętymi do brzucha nogami

(zapalenie otrzewnej, trzustki, perforacja wrzodu żołądka)

• Ułożenie na boku w celu zmniejszenia ruchomości tej

strony klatki piersiowej (suche zapalenie opłucnej, wysiękowe

zapalnie opłucnej za dużą ilością płynu)

• Ułożenie na boku z odrzucona do tyłu głową,

wyprostowanymi kończynami dolnymi, ciałem wygiętym w łuk

(opistotonus) (w przebiegu tężca, mózgowym porażeniu

dziecięcym)

• Pozycja siedząca lub półsiedząca z opuszczonymi nogami,

utrzymywana przez chorego na stałe (niewydolność krążenia)

• Pozycja stojąca z rękami opartymi o krawędź stołu, poręcz

krzesła, stabilizująca kl. piersiową z objawami duszności (napad

astmy)

• Pozycja kuczna przyjmowana przez dziecko nawet po

niewielkim wysiłku (teralogia Fallota)

Typy budowy ciała

I. Typ leptosomiczny

Ten typ cechuje wąska twarz i nos, wąskie ramiona, płaska
klatka piersiowa i brzuch, słabo umięśnione kończyny

II Typ asteniczny

wg niektórych podziałów jest to skrajna postać typu
leptosomicznego, charakteryzująca się znacznym
wychodzeniem.

II. Typ atletyczny

Cechuje go silny rozwój kośćca i mięśni, szerokie ramiona i
klatka piersiowa, wąskie biodra i brzuch, wysoka głowa oraz
duże dłonie i stopy

III. Typ pikniczny

Ten typ cechuje szeroka sylwetka ze skłonnościami do
otłuszczenia, przy słabo rozwiniętym kośćcu. Szeroka twarz
na krótkiej szyi. Klatka piersiowa rozszerzająca się ku
dołowi. Barki okrągłe, ręce krótkie, dłonie szerokie.

Stan odżywienia

• Ocen masy ciała i wzrostu
• Obliczenie wskaźnika BMI
• Ocena rozwoju tkanki tłuszczowej (pomiar

fałdu skórno-tłuszczowego)

• Ocena rozwoju tkanki mięśniowej
• Ocena stanu gospodarki witamionowej i

mineralnej

• Stan odżywienia

– Odżywienie niedostateczne
– Odżywienie prawidłowe
– Odżywienie nadmierne

Stan odżywienia

BMI = ( waga w kg ) / (wzrost w

m)2

• poniżej 15 w skali BMI - wyniszczenie,
• 15—19,9 w skali BMI - wychudzenie,
• 20—26 w skali BMI - norma.