8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

1

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

TEMAT:

ELEMENTY POLITYKI HANDLU

MIĘDZYNAROWEGO

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

2

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

CEL - ZAPOZNAĆ Z:



Międzynarodowym podziałem pracy;



Obrotami i strukturą handlu międzynarodowego;



Przyczynami handlu;



Specjalizacją

międzygałęziową

i

wewnątrzgałęziową;



Instrumentami i narzędziami polityki handlowej

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

3

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

LITERATURA:



Praca zbiorowa pod red. Milewskiego
R.:

Podstawy

ekonomii.

Praca

zbiorowa pod red. Milewskiego R.:
Podstawy

ekonomii.

PWN:

Warszawa 2006.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

4

WPROWADZENIE

Przyczyny włączania się państw w

wymianę międzynarodową:

1. Kraje różnią się między sobą (podobnie

jak ludzie) i z różnic tych mogą czerpać
wymierne korzyści, pod warunkiem
ułożenia wzajemnych stosunków w taki
sposób, aby każdy z nich specjalizował
się w tym, co wykonuje stosunkowo
dobrze.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

5

WPROWADZENIE

2. Kraje prowadzą wymianę w celu

uzyskania korzyści wynikających ze
skali produkcji. Każdy z krajów
wytwarzając

ograniczoną

liczbę

produktów może robić to na większą
skalę, zatem bardziej wydajniej, niż
gdyby sam produkował wszystkie
niezbędne mu dobra.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

6

WPROWADZENIE

Międzynarodowy podział pracy - szczególny

typ społecznego podziału pracy, dokonujący się

pomiędzy poszczególnymi krajami, tzn. między

podmiotami

prowadzącymi

działalność

gospodarczą

w obrębie różnych państw.



Tradycyjny

międzynarodowy

podział

pracy

przypada na XIX i XX w.



Kraje rozwinięte w II poł. XIX w. to kraje Europy

Zachodniej, 65 % produkcji światowej w tym WB

30 %, Ameryka Północna 25 %, pozostałe kraje 10

%.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

7

WPROWADZENIE



Narody podejmują specjalizację dlatego,
że osiągają z niej korzyści, pod warunkiem
że wymiana handlowa zapewni każdemu
z

państw

uczestniczącemu

w międzynarodowym podziale pracy
udział
w tych korzyściach.



Istotą zawsze było źródło korzyści
i mechanizm jego podziału.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

8

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY

Międzynarodowy podział pracy jest to

proces obejmujący następujące działania:



Specjalizację produkcji w wybranych
dziedzinach wytwarzania;



Ograniczenie lub rezygnację z produkcji
w innych dziedzinach;



Wymianę handlową między krajami.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

9

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY



Specjalizacja międzygałęziowa

– to koncentracja produkcji w

całych sektorach gospodarki, a

jednocześnie

rezygnacja

lub

ograniczenie

produkcji

w innych sektorach.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

10

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY



Podział

charakterystyczny

dla

tradycyjnego

międzynarodowego

podziału pracy (kraje wysoko
rozwinięte

–

produkcja

przemysłowa,

kraje

słabo

rozwinięte – produkcja w sektorach
surowcowych, rolnictwie itp.)

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

11

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY



Specjalizacja wewnątrzgałęziowa –
to koncentracja produkcji w określonych
sektorach, i rezygnacja z udziału w
produkcji w innych gałęziach. Cechą
charakterystyczną jest to, że dany kraj
zarówno

eksportuje,

jak

i

importuje

towary

różniące

się

asortymentem lub marką.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

12

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY



Twierdzenie

–

korzystna

jest

specjalizacja, jeśli dany kraj ma nad
innym

krajem

(zagranicą)

komparatywną przewagę, wynikającą z
porównania w skali międzynarodowej
relacji

jednostkowych

kosztów

wytwarzania między poszczególnymi
produktami.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

13

OBROTY I STRUKTURA HANDLU
MIĘDZYNAROWEGO



Handel zagraniczny – to EX i IM
towarów. EX jest sprzedażą krajowych
towarów za granicę, IM kupnem
towarów

za

granicą.

W większości EX i IM podstawą płatności
jest pieniądz (jedna z powszechnie
używanych walut wymiennych; rzadko
występuje wymiana barterowa)

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

14

OBROTY I STRUKTURA HANDLU
MIĘDZYNAROWEGO



Handel światowy – to suma EX wszystkich

krajów. Jest on równy IM światowemu.

Pomija się kwestie różnic statystycznych EX

IM wynikających z kosztów transportu

i ubezpieczenia do wartości IM.



Obserwuje się rozwój handlu usługami

(EX i IM usług) m.in. transportowymi,

budowlanymi, turystycznymi, finansowymi

(bankowość,

ubezpieczenia),

telekomunikacyjnymi, łączności.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

15

KOSZTY KOMPARATYWNE I INNE
PRZYCZYNY HANDLU



Handel daje narodom m.in. Korzyści ze
specjalizacji produkcji, których przyczyna
jest absolutna lub komparatywna
przewaga produkcyjności.



Przewaga absolutna oznacza, że
jeden kraj wytwarza dobro niższym
kosztem niż drugi kraj.



Dzięki wymianie dóbr kraje mogą
osiągać korzyści komparatywne

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

16

KOSZTY KOMPARATYWNE I INNE
PRZYCZYNY HANDLU



Przewaga komparatywna oznacza, że

jeden kraj wytwarza dobro niższym

kosztem alternatywnym niż drugi kraj.



W takiej sytuacji każdy kraj powinien

specjalizować się w produkcji dobra,

w przypadku którego ma przewagę

komparatywną.



W

praktyce

przyczyna

przewagi

produkcyjności są technologia i zasoby.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

17

KOSZTY KOMPARATYWNE I INNE
PRZYCZYNY HANDLU



Teoria obfitości zasobów – punktem wyjścia
jest porównanie relacji zasobów podstawowych
czynników produkcji (kapitału i pracy
w poszczególnych krajach).



Różnice cen.



Kapitał ludzki – wysoki poziom wiedzy,
zdolności
i umiejętności zakumulowanych w wyniku
wykształcenia i doświadczenia zawodowego;



praca „zwykła” – nisko kwalifikowana

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

18

KORZYŚCI Z HANDLU



Dzięki handlowi rosną możliwości produkcyjne
uczestników wymiany handlowej.



Wzrost możliwości produkcyjnych powoduje, że
realokowanie danych czynników produkcji (do
dziedzin, w których koszty wytwarzania są
niższe), pozwala na osiągniecie większej
łącznej produkcji.



W przypadku specjalizacji wewnątrzgałęziowej
wzrost skali produkcji prowadzi do obniżenia
przeciętnych kosztów jednostkowych

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

19

KOSZTY KOMPARATYWNE I INNE
PRZYCZYNY HANDLU



Uwalniane

są

nakłady

czynników

produkcji,

które

mogą

znaleźć

zastosowanie w wytwarzaniu innych
towarów (zwiększając globalne możliwości
produkcji

krajów

uczestniczących

w

wymianie handlowej).



Przestawione teorie wskazują, że każda
GN powinna zyskać na kreowaniu handlu

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

20

CŁO I INNE INSTRUMENTY HANDLU
MIĘDZYNARODOWEGO



Bariery w handlu zagranicznymi mogą mieć
charakter ekonomiczny i pozaekonomiczny.



Klasycznym instrumentem polityki państwa
w dziedzinie handlu zagranicznego jest cło.



Cło jest opłatą, którą IM lub EX musi uiść
na

rzecz

budżetu

państwa

przy

dokonywaniu transakcji zagranicznej.



Cło najczęściej przyjmuje postać procentowej
opłaty do ceny jednostki importowanego
towaru.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

21

CŁO I INNE INSTRUMENTY HANDLU
MIĘDZYNARODOWEGO



Motywy nakładania przez władze ceł:



Dążenie

władz

do

zwiększenia

dochodów

budżetowych – cła są łatwiejsze do zbierania niż
podatki od działalności gospodarczej;



Popieranie działalności produkcyjnej w wybranych
dziedzinach – młode, rozwijające się gałęzie
produkcji. Zgodnie z tym argumentem młode firmy
w prospektywnych dziedzinach działalności należy
chronić

przed

konkurencją

(motyw

nieekonomiczny).

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

22

CŁO I INNE INSTRUMENTY HANDLU
MIĘDZYNARODOWEGO



Osłanianie zatrudnienia w niekonkurencyjnych wobec
zagranicy gałęziach – gałęziach, które bez ochrony
władz

upadłyby

(wzrost

bezrobocia).

Motyw

nieekonomiczny, prowadzący do odłożenia na
przyszłość rosnących kosztów przystosowania się
gospodarki;



Ochrona pewnych grup społecznych – ochrona
produkcji rolnej wraz z ludnością zatrudnioną
w rolnictwie oraz kulturą i tradycją wiejską
(protekcjonizm kulturowy).
Cło jest stratą dla konsumentów, nieefektywną
alokacją zasobów i stratą społeczną

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

23

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

Powszechnie w handlu międzynarodowym
powszechnie stosuje się cła, które są
uzupełniane środkami pozataryfowymi w
celu hamowania IM oraz pobudzania EX, a w
pewnych przypadkach także w celu jego
ograniczania.

Jeśli dany instrument regulacji nie dotyczy
posługiwania się stawką celną, to ma on
charakter pozataryfowy.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

24

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO



Lista instrumentów pozataryfowych jest różnie
przedstawiana w różnych źródłach. Podstawowe
kryteria:

1.

Warunkiem

uzyskania

instrumentu

pozataryfowego jest to, aby wywoływał on
skutki identyczne to tych, jakie wywołują cła.

2.

Wymóg, aby dany instrument był przeznaczony
do regulacji zjawisk gospodarki wewnętrznej, a
jedynie wywoływał drugoplanowe efekty w
dziedzinie handlu zagranicznego.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

25

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

1.

Ograniczenia ilościowe (kontyngenty) –
główny pozataryfowy środek regulacji.
Ustawowo ustalona max. wielkość IM, EX lub
tranzytu. Wyrażona może być w wartościach
ilościowych lub wartościowych. Rozróżnia się
kontyngent taryfowy (celny) – to max.
wielkość

IM

bezcłowego

(jest

formą

przywileju)

oraz

nietaryfowy

(pozataryfowy) – wielkość IM, EX lub
tranzytu,

której

przekroczenie

w

wyznaczonym okresie jest niedozwolone.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

26

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

Kontyngenty IM m.in.:
- są najbardziej restrykcyjna formą protekcji;
- ograniczają strumienie handlu zagranicznego;
- są formą ochrony produkcji krajowej przed

konkurencją;
- są formą poprawy bilansu płatniczego.
Kontyngenty EX m.in.:
- ochrona rynku wewnętrznego przed nadmiernym

spadkiem podaży towarów;
- dążenie do utrzymania krajowych cen towarów na

poziomie niższym od cen światowych;
- działanie ceł wywozowych lub podatku eksportowego.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

27

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

2. Licencjonowanie – uzależnienie transakcji IM lub

EX do uzyskania pozwoleń (licencji) do wywozu

(przywozu) określonych towarów. Jest formą

nadzorowania kontyngentów.
Rozróżnia się dwa sposoby wydawania pozwoleń

przywozu (wywozu), tj. automatyczna – udzielanie

pozwoleń na wywóz (przywóz) towaru we

wnioskowanej

ilości

(wartości)

oraz

nieautomatyczna

rejestracja

obrotu

–

udzielanie pozwoleń na wywóz (przywóz) mniejszej

od wnioskowanej ilości lub wartości towaru, jednak

niemniejszej niż urzędowo określona minimalna

wartość lub ilość towaru.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

28

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

Pozwolenia przywozu (wywozu) towarów są
stosowane w odniesieniu do towarów:



Których obrót z zagranicą wymaga uzyskania
koncesji;



Objętych

ograniczeniami

kontyngentem,

automatyczna lub nieautomatyczną rejestracją
obrotu);



Którymi obrót z zagranicą jest dokonywany na
podstawie

umów

międzynarodowych

wymagających

rozliczeń

w

specjalnych

jednostkach rozrachunkowych.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

29

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

3. Porozumienie o dobrowolnym ograniczaniu EX

– dochodzi pod naciskiem kraju importującego.
Zawierają zobowiązanie kraju EX, że w pewnym
okresie jego wywóz nie przekroczy określonej
wielkości. Wywołuje takie same skutki jak kontyngent
i jest traktowane jako ograniczenie ilościowe.
Zbliżoną

formą

są

porozumienia

o

uporządkowanym zbycie – oprócz wielkości
dopuszczalnego EX mogą zawierać elementy
(zwłaszcza cenę minimalną), poniżej której eksporter
zobowiązuje się nie dostarczać towarów na rynek
importera.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

30

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

4. Zakazy IM i EX – skrajna forma ograniczeń

pozataryfowych (embargo). Prawny zakaz
operacji handlowych, w tym decyzje rządu
zabraniające wchodzenia statkom do potów
kraju objętego embargiem.

5. Subsydiowanie EX – zasadnicze pojęcia:



Finansowy wkład rządu lub innej instytucji
publicznej

w

postaci

bezpośredniego

przepływu środków (darowizny, pożyczki,
wkłady kapitałowe, gwarancje kredytowe);

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

31

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO



Anulowanie lub niepopieranie podatków i
innych obciążeń;



Dostarczanie przez rząd dóbr lub usług.

Do subsydiów zabronionych należą:



Uwarunkowane przez prawo lub fakty, w
których wyłącznym lub jednym z warunków
udzielenia

subsydium

jest

wynik

EX

(osiągnięcie

określonego

wolumenu

lub

dochodu z EX);

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

32

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO



zależne całkowicie albo pod jednym lub kilkoma
warunkami od używania krajowych, a nie
importowanych dóbr (fakt, że subsydium jest
przyznawane firmie, która eksportuje, nie
powinien byc traktowany jako subsydium
eksportowe:



tzw. subsydia specyficzne – wyraźnie zabronione
przez WTO.
subsydia wyraźnie dozwolone – wyłączone na
zasadach wyjątkowości z grupy subsydiów
podlegających sankcji. Zalicza się do nich m.in.:

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

33

POZATARYFOWE INSTRUMENTY REGULACJI
HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

Wsparcie prac badawczych prowadzonych
przez firmy, wyższe uczelnie lub jednostki
badawcze na podstawie kontraktu z firmami;



Wsparcie dla regionów o trudniejszych
warunkach rozwojowych (spełnienie warunków
kwalifikacyjnych);



Pomoc służąca adaptacji istniejących urządzeń
do nowych wymagań ochrony środowiska,
określonych przez ustawy lub inne regulacje,
które nakładają obciążenia finansowe na firmy.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

34

INTEGRACJA EKONOMICZNA



Motywy integracji ekonomicznej państw:



Obszar preferencyjnego handlu – członkowie
obniżają wobec siebie taryfy celne (udzielają
preferencji handlowych we wzajemnym handlu);



Strefa wolnego handlu – całkowite zniesienie ceł
w handlu między jej członkami;



Unia celna – ujednolicenie ceł stosowanych przez
państwa członkowskie wobec handlu z innymi
państwami;

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

35

INTEGRACJA EKONOMICZNA



Wspólny rynek – to unia celna, której
towarzyszy zniesienie przeszkód przepływu
czynników produkcji (kapitału i pracy) między
krajami członkowskimi;



Unia ekonomiczna – oprócz cech wspólnego
rynku

charakteryzuje

daleko

posunięte

ujednolicenie zasad, celów i narzędzi polityki
ekonomicznej państw członkowskich (fiskalnej i
monetarnej).

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

36

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Polityka handlowa oznacza wpływ państwa na EX i IM.



Polityka handlowa polega na kształtowaniu przez
państwo wielkości EX i IM.



Wspierając politykę handlowa państwo wspiera EX
(

państwowe

subwencje,

ubezpieczanie

transakcji

eksportowych, tanie kredyty, informacje dla eksporterów

)

i hamuje IM (

cło, ograniczenia pozataryfowe np.

ilościowe, kontyngenty itp

.)



Rodzajem polityki handlowej jest protekcjonizm –
ochrona rynku krajowego przed towarami z
zagranicy.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

37

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argumenty zwolenników protekcjonizmu.



Argument o ochronie miejsc pracy:



Import zwiększa bezrobocie – wydatki na

zagraniczne dobra przyczyniają się do tworzenia

miejsc pracy za granicą, a nie w kraju.

kontrargumenty:



Import jednych dóbr jest warunkiem eksportu

innych

tworzącego

miejsca

pracy

kraju

rodzimego;



Wysoki koszt ochrony miejsc pracy;



IM tworzy miejsca pracy

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

38

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o taniej pracy za granicą:



Producentów w krajach rozwiniętych trzeba
chronić przed zagraniczna konkurencją;



Kraje Trzeciego Świata – niskie płace, koszty
produkcji i ceny w porównaniu z krajami
rozwiniętymi;



W produkcji dóbr prostych dominować powinny
kraje Trzeciego Świata;



Takiej specjalizacji nie należy zakłócać (np. cłami)
– powoduje to utratę korzyści przez wszystkich.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

39

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o „młodych” sektorach

gospodarki:



Zanim osiągną fazę dojrzałości, nie są w stanie

konkurować z zagranicą;



Subsydiowanie „młodych” dziedzin wytwórczości

przez państwo.

kontrargumenty:



Takie działanie, przedsiębiorcy prywatni traktują,

jako inwestycje przynoszącą zysk z odroczeniem;



Dlaczego

państwo

miałoby

identyfikować

sektory gospodarki, zasługujących na ochronę?

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

40

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o dumpingu:



Sprzedawanie towarów po cenie niższej od kosztów
wytworzenia;



Działanie zmierzające do doprowadzenia konkurencji do
bankructwa, a następnie podniesienie cen (wzrost zysków);



Działanie usprawiedliwiające dla ceł importowych.

kontrargumenty:



Trudność ustalenia kosztów produkcji;



Różnicowanie cen;



Zdobycie monopolisty światowego jest niemożliwe

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

41

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o bezpieczeństwie kraju:



W

pewnych

sektorach

gospodarki

jest

niepożądany zbyt duży udział zagranicy w

ofercie rynkowej (wojny, konflikty)



Zmniejszenie importu żywności, paliw lub

zróżnicowanie ich źródeł.

kontrargumenty:



Zaawansowanie techniczne armii;



Samowystarczalność małych krajów jest

wykluczona;



Podział zadań w ramach międzynarodowych

sojuszy wojskowych

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

42

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o ochronie wsi, rzemiosła itp.:



Ochrona nieefektywnych przed konkurencją
zagraniczną bywa uzasadniona chęcią ochrony
tradycji, stylu życia, poczuciem wspólnoty
narodowej i kulturowej.

kontrargumenty:



Opłacalność produkcji można zapewnić za
pomocą subsydiów;



Dodatkowy koszt społeczny w postaci wzrostu
cen płaconych przez konsumentów.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

43

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o ochronie kultury narodowej:



Niebezpieczeństwo utraty tożsamości
kulturowej pod wpływem handlu (filmy,
programy TV, gry komputerowe, ksiązki,
prasa).

kontrargumenty:



Celem takich działań jest ograniczenie
konkurencji.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

44

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Argument o „strategicznej polityce
handlowej”:



Wspieranie własnych producentów;



Uprzywilejowanie firm z tych krajów na rynku
światowym i dyskryminacja producentów z innych
krajów;



Ograniczanie IM i wspieranie własnego EX.

kontrargumenty:



Aby zapobiec rywalizacji i utracie korzyści z handlu
zagranicznego, niezbędna jest koordynacja polityki
handlowej na skalę międzynarodową

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

45

POLITYKA HANDLOWA A WOLNY HANDEL



Przesłanki do ograniczania handlu:



Szkody z

wolnego handlu są niewielkie, dotyczą

nielicznych, a korzyści są udziałem wszystkich;



Straty pojawiają się od razu, korzyści po latach;



Pojedynczy przeciwnik wolnego handlu traci

więcej niż zyskuje jego pojedynczy beneficjent;



Przeciwnicy są silnej motywowani, lepiej

zorganizowani i skuteczniejsi w obronie swoich

interesów;



Dochody państwa

– towar przekraczający

granice podlega rejestracji i ocleniu

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

46

KURS WALUTOWY



O wielkości EX i IM decyduje kurs walutowy.



Kurs walutowy

jest relacją wymienną pieniądza

jednego kraju na pieniądz innego kraju.



Kurs walutowy określa siłę nabywczą (międzynarodową
wartość) jednej waluty w stosunku do innej.



Kurs walutowy zależy od relacji popytu na daną walutę do
podaży tej waluty na rynku walutowym.



Rynek walutowy

– system współzależnych transakcji

kupna i sprzedaży waluty krajowej za waluty obce

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

47

PŁYNNY I STAŁY KURS WALUTOWY



Aprecjacja

– spowodowany działaniem rynku –

wzrost

międzynarodowej

wartości

(siły

nabywczej) waluty w stosunku do innych walut.



Deprecjacja

–

spadek

międzynarodowej

wartości waluty krajowej.



Dewaluacja

–

skokowe,

administracyjne

zmniejszenie międzynarodowej wartości waluty.



Rewaluacja

–

skokowe,

administracyjne

zwiększenie międzynarodowej wartości waluty

krajowej.

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

48

BILANS PŁATNICZY



Bilans płatniczy

– uporządkowane zestawienie

wszystkich transakcji mieszkańców kraju z

zagranicą,

którym

towarzyszą

przepływy

pieniądza zagranicznego.



Przedmiotami transakcji są – sprzedaż (zakupy)

dóbr

konsumpcyjnych,

inwestycyjnych,

czynników produkcji, aktywów rzeczowych,

finansowych, transfery (np. pomoc krajom

rozwijającym się).



Bilans płatniczy składa się z rachunku obrotów

bieżących i rachunku obrotów kapitałowych

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

49

BILANS PŁATNICZY



Rachunek

obrotów

bieżących

bilansu

płatniczego

– stanowi rejestr wszystkich transakcji

dotyczących dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych,

odsetek i innych dochodów z majątku posiadanego

za granicą oraz płatności transferowych (r.o.b.

rejestruje przepływ pieniądza, który jest

dochodem

)



Rachunek obrotów kapitałowych

– dotyczy

transakcji,

których

przedmiotem

są

aktywa

kapitałowe (waluty wymienialne) (rejestruje przepływ

pieniądza – który przemieszczany z kraju do kraju –

ma

przynosić dochód

)

8.06.21

dr Zbigniew WITASZEK

50

BILANS PŁATNICZY



Odejmując wpływy i wydatki w bilansie
płatniczym

otrzymamy

saldo

bilansu

płatniczego

.



Jeśli wpływy strumieni wpływów i wydatków są
równe otrzymamy stan –

równowagi bilansu

płatniczego

lub

równowagę zewnętrzną

gospodarki