Tasiemiec uzbrojony
Radosław Podolak gr. 5
Występowanie:
Kosmopolityczny tasiemiec występujący w
jelicie cienkim człowieka
Kraje o niskim poziomie higieny: Meksyk,
Nikaragua, Honduras, Ekwador, Peru, Boliwia,
Chile, Indie, Tajlandia, Tajwan, Korea i Gwinea
Człowiek może być zarówno żywicielem
ostatecznym jak i pośrednim
Żywiciel ostateczny: gibbon, pawian, chomik
złocisty, człowiek
Żywiciel pośredni: małpy szeroko i wąskonose,
dzik, świnia, niedźwiedź brunatny, lis, pies,
tchórz, kot, królik, zając, mysz i szczur
Występowanie:
Budowa i rozwój:
Długość: 2 – 8m (najczęściej 4m)
Szerokość: 5 – 6mm
Strobila: 800 – 1000 proglotydów
Skoleks: niemal kulisty, zaopatrzony w 4 przyssawki i
wysuwalny ryjek uzbrojony w podwójny wieniec 22 – 32
haków (haki pierwszego wieńca są dłuższe niż
drugiego)
Człony hermafrodytyczne zawierają 150 – 200
pęcherzyków jądrowych, a jajnik jest trójpłatowy
Człony maciczne zawierają 30 000 – 50 000 jaj,
odrywają się od reszty strobili po 5 - 6 , a pozbawione
zdolności samodzielnego poruszania się biernie
wydostają się z odchodami na zewnątrz
Macica zawiera 7 – 15 bocznych odgałęzień po każdej
stronie (przeciętnie 9)
zatoka
płciowa
macica
Budowa i rozwój:
Większość jaj nie wydostaje się zwykle z macicy,
stanowiąc źródło jednoczesnego zarażenia
żywiciela pośredniego dużą liczbą jaj inwazyjnych
Onkosfera czynnie przebija się przez ścianę jelita
do krwioobiegu i po 3 – 4 miesiącach przekształca
się w wągier (cysticercus cellulosae)
Wągry umiejscawiają się najczęściej w języku,
następnie w mięśniach żuchwy, szyi, lędźwi,
łopatki, serca i przepony
W wyniku reakcji na obecność pasożyta organizm
żywiciela otacza larwę cienką łącznotkankową
osłonką
Jajo z zewnętrzną
osłonką embrionalną
Jajo bez zewnętrznej
osłonki embrionalnej
onkosfera
embriofor
zewnętrzna
osłonka
embrionalna
Budowa i rozwój:
Człowiek może zarazić się jajem inwazyjnym
(onkosfera + osłonki embrionalne) na drodze
egzoinwazji i autoendoinwazji
EGZOINWAZJA: polega na spożyciu pokarmu
zanieczyszczonego jajami inwazyjnymi lub
całym proglotydem macicznym
AUTOENDOINWAZJA: jeśli jaja inwazyjne
pochodzą od tasiemca, którym człowiek jest
aktualnie zarażony; do autoendoinwazji może
dojść, jeżeli proglotydy maciczne tasiemca
dostają się do żołądka (np. podczas ruchów
antyperystaltycznych) i uwalniają tam jaja
inwazyjne
Budowa i rozwój:
Onkosfera uwolniona z jaja zachowuje się jak
u żywiciela pośredniego – przebija ścianę jelita
i z dużym i małym obiegiem krwi zostaje
rozrzucona po całym organizmie
Najbardziej niebezpieczne jest osiedlenie się
larwy w gałce ocznej i w OUN
Jaja zachowują żywotność w środowisku
zewnętrznym przez ponad rok
Cykl rozwojowy:
Chorobotwórczość:
Tenioza
Cysticerkoza
Wywołana inwazją
postaci dojrzałych
Bóle brzucha i nudności
Osłabienie
Chudnięcie i zaburzenia
łaknienia
Biegunka lub/i zaparcia
Niedokrwistość i
niedrożność jelita
Wywołana inwazja larw
Objawy w zależności od
umiejscowienia wągrów
Żywe wągry nie wywołują
zwykle w mięśniach
żadnych gwałtowniejszych
odczynów
Martwe wągry powodują
wyraźny odczyn
komórkowy, którego
efektem może być
serowacenie, zwapnienie,
częściowa resorpcja lub
zbliznowacenie larwy
Wągrzyca mózgu:
Wyróżnia się 3 grupy mózgowej cysticerkozy:
I obejmuje 42% chorych z inwazją pojedynczymi larwami
i objawami powoli rozwijającego się guza mózgu (zmiany
ogniskowe, napady epileptyczne, wzrost ciśnienia
śródczaszkowego); śmiertelność 23%
II obejmuje 26% chorych z mnogą inwazją i szybko
rozwijającymi się symptomami rozległego uszkodzenia
mózgowia (gwałtowny wzrost ciśnienia śródczaszkowego,
zaburzenia widzenia dochodzące do utraty wzroku,
zaburzenia psychiczne typu organicznego); śmiertelność
33%
III obejmuje 32% chorych z wągrami umiejscowionymi w
podstawie mózgu, czemu towarzyszy przewlekłe
zapalenie opon miękkich, wyściółki i wodogłowie
wewnętrzne; śmiertelność 67%
Wykrywanie
mikroskopowa identyfikacja proglotydów
przejrzałych (7-13 odgałęzień macicy po
każdej stronie) w próbach kału
badania biopsyjne, CT, NMR, Rtg
testy immunologiczne (np. ELISA)
Badanie histopatologiczne wycinków z mięśni
szkieletowych lub tkanki podskórnej
Zwalczanie:
Niklosamid jest lekiem, który usuwa postać dojrzałą T.
solium
Prazykwantel stosowany doustnie i jednorazowo w dawce
5 – 10mg/kg masy ciała
zapobieganie tasiemczycy polega na: leczeniu zarażonych
osób, zachowaniu odpowiedniego poziomu higieny
sanitarnej podczas chowu świń, kontroli weterynaryjnej
wieprzowiny w kierunku obecności larw cysticerkus,
zamrażaniu lub gotowaniu wieprzowiny
w ramach zapobiegania cysticerkozy należy przestrzegać
zasady higieny osobistej (możliwe jest samo-zarażenie), a
także wczesne wykrycie taeniozy i leczenie
Mrożenie w temp. -10°C zabija większość larw już po 5
dniach, a po 10 także w najgłębszych partiach mięsa
Temp. powyżej 70°C zabija wągry już po 5 min.