Kasia Jaworska

Łukasz Grodzki

Arnold Grzegorczyk

Jałowe martwice kości



Nazewnictwo



Definicja



Etiologia



Występowanie



Objawy kliniczne



Rozpoznanie



Leczenie

Nazwy



jałowe martwice

kości



osteonekrozy



aseptyczne kości



necrosis ischaemica



osteochondrosis



osteochondritis



necrosis aseptica

ossium



epiphysitis



chondroosteonecrosis

Definicja

Jałowa martwica kości lub niedokrwienna
martwica nasadowa jest idiopatycznym zespołem
chorobowym,
w którym dochodzi do zaburzenia pierwotnie
normalnego kostnienia enchondralnego, zarówno
w aspekcie chondrogenezy (powstawanie
chrząstki) i osteogenezy (powstawanie kości),
którego zasadniczą cechą jest obumarcie
(necrosis) tkanki kostnej i w pewnej mierze
chrzęstnej.

Etiologia

Przyczyny nie są dokładnie poznane, jednak za główny

powód uważa się pośrednie lub bezpośrednie

upośledzenie albo całkowite przerwanie ukrwienia

określonego obszaru tkanki kostnej. Unaczynienie

nasad w okresie wzrostu odbywa się innymi drogami

niż po zamknięciu się chrząstek nasadowych, które

stanowią przez długi czas barierę izolującą w dużej

mierze nasadowy układ naczyniowy od

przynasadowego. Z tego też względu uszkodzenie

naczyń nasadowych może łatwo doprowadzić do

zaburzeń w odżywianiu nasad, i to szczególnie w

okresie, gdy między naczyniami nasadowymi a

przynasadowymi brak połączeń, którymi mogłyby

nastąpić wyrównawcze działanie krążenia obocznego.

Etiologia

Zaburzenia w unaczynieniu mogą być

uwarunkowane :



wadami i anomaliami wrodzonymi lub rozwojowymi



zaburzeniami kostnienia



rozkojarzeniami hormonalnymi albo nerwowymi



niedoborami witaminowymi ( wit. A, D, E )



dysproporcją między wytrzymałością kości

a jej obciążeniem



wielokrotnymi mikrourazami lub jednym większym

urazem



embolią naczyniową

Występowanie



Jałowa martwica kości dotyczy najczęściej dzieci i

młodzieży i występuje w nasadach oraz
odrostkach kości.

Występowanie

Kręgosłup:



wyrostek kolczysty kręgu



Wachs



Schmidt



Wisser



trzony kręgowe i krążki międzykręgowe



Scheuermann

Występowanie

Miednica:



jądro kostnienia grzebienia kości biodrowej



guzowatość biodrowa



kolec biodrowy przedni górny



Sorelle



Derieux



Boelle



spojenie kulszowo – łonowe



Van Neck



spojenie łonowe



Pierson



guz kulszowy



Raspe

Występowanie

Kończyna górna:



obojczyk



Friedrich (koniec mostkowy)



Werder (koniec barkowy)



Alner (koniec barkowy)



łopatka



de Cuveland (wyrostek barkowy łopatki)



kość ramienna



Haas (głowa kości ramiennej)



Panner (glówka kości ramiennej)



Hegemann (bloczek kości ramiennej)

Występowanie

Kończyna górna:



kość promieniowa



Hegemann (głowa kości promieniowej)



de Cuveland (dalsza nasada kości promieniowej )



Madelung (dalsza nasada kości promieniowej )



kość łokciowa



Bruns (głowa kości łokciowej )



kość główkowata



Jonnson

Występowanie

Kończyna górna:



kość trójgraniasta



Zimmer



kość księżycowata



Kienbock



kość łódeczkowata



Preiser



trzeszczka V palca



Lepoutre



Zimmer

Występowanie

Kończyna górna:



głowy kości śródręcza



Mauclaire



Dietrich



podstawy paliczków ręki



Thiemann



Shaw



Staples



wszystkie kości nadgarstka



Caffey

Występowanie

Kończyna górna:



głowy kości śródręcza



Mauclaire



Dietrich



podstawy paliczków ręki



Thiemann



Shaw



Staples



wszystkie kości nadgarstka



Caffey

Występowanie

Kończyna dolna:



głowa kości udowej



Meydl



Calve



Legg



Perthes



Waldenstrom



Rzepka



Kohler



Sinding



Larsen



Johannson

Występowanie

Kończyna dolna:



Kość piszczelowa



Boldero (bliższa nasada kości piszczelowej )



Mitchell (bliższa nasada kości piszczelowej)



Blount (kłykieć przyśrodkowy kości piszczelowej )



Osgood-Schlatter (guzowatość piszczeli)



Siffert (dalsza nasada kości piszczelowej)



Arkins (dalsza nasada kości piszczelowej)



Hassler (dalsza nasada kości piszczelowej)



Heyman (dalsza nasada kości piszczelowej)



Bennett (dalsza nasada kości piszczelowej)

Występowanie

Kończyna dolna:



kość skokowa



Vogel



kość łódkowata



Kohler



guz piętowy



Haglund



Sever



kość klinowata przyśrodkowa



Brinon



Meilstrup

Występowanie

Kończyna dolna:



kość klinowata pośrednia



Hicks



podstawa V kości śródstopia



Iselin



głowa V kość śródstopia



Iselin



Steller



głowa II / III kości śródstopia



Freiberg



Kohler II

Występowanie

Kończyna dolna:



trzeszczki palucha



Smith – Lepoutre



podstawy paliczków stopy



Thiemann



Shaw



Staples

Objawy kliniczne

Ogólne:



narastające dolegliwości bólowe



nieznaczne ograniczenie zakresu ruchów

(ustępuje po odpoczynku)



jeśli choroba dotyczy kk. dolnych - pojawia się

utykanie



stan chorych dobry (tem. ciała, badania krwi,

moczu oraz hormonów bez zmian)

Objawy kliniczne

Miejscowe:



pogrubienie zarysów chorego stawu



obrzęk



zwiększenie ucieplenia



ból miejscowy po obciążeniu



silne napięcie mięśni wokół stawu



mniejsza amplituda ruchu



bolesność uciskowa

Rozpoznanie

Wykonywane badania:



MRI



Scyntygrafia



RTG – w późniejszych stadiach



USG – śledzenie dynamiki choroby

Rozpoznanie

Podział obrazu rentgenowskiego:

1. Okres początkowy.

Badanie rentgenowskie zmian nie wykazuje lub na
zdjęciach widoczna jest przebudowa z przewagą
zaniku, rzadziej zagęszczenia utkania kostnego,
zwłaszcza o charakterze złamań podkorowych.

Rozpoznanie

Podział obrazu rentgenowskiego:

2. Okres zniszczeń kostnych.

Martwa tkanka kostna jest silnie zagęszczona,
jądra kostnienia ulegają spłaszczeniu, mogą być
widoczne szczeliny przełomu. Opisane cechy
rentgenowskie odpowiadają kompresyjnym
stłoczeniom i połamaniom martwych beleczek
kostnych.

Rozpoznanie

Podział obrazu rentgenowskiego:

3. Okres gojenia.

Naczynia krwionośne oraz młoda tkanka łączna
rozsysają martwą kość. W obrazie rentgenowskim
widoczne jest rozwałkowanie (fragmentacja),
niekiedy całkowite zniknięcie jądra kostnienia.
Odnowa może ujawnić się na rentgenogramach
jako wąski rąbek kości o charakterze istoty
gąbczastej. Nowo wytworzone elementy
anatomiczne są przeważnie mniej kształtne.

Rozpoznanie

Podział obrazu rentgenowskiego:

4. Okres zejściowy.

W okolicach przebytej martwicy stwierdza się
zniekształcenia, jako następstwo zmian
zwyrodnieniowych.

Leczenie

Jałowa martwica kości trwa 2-3 lata u młodszych
dzieci, u starszych o rok lub dwa dłużej i w
korzystnych warunkach kończy się całkowitą
przebudową, nie wywołując poważniejszych trwałych
następstw, przede wszystkim u chorych dotkniętych
jałowymi martwicami pozastawowymi. W
przypadkach objęcia martwicą nasady tworzącej staw
(szczególnie w obrębie k. dolnej) rokowanie jest
mniej korzystne i zależy od wczesnego rozpoczęcia i
konsekwentnie przeprowadzonego leczenia. U
chorych zbyt późno zgłaszających się do lekarza i
nieodpowiednio leczonych dochodzi w wieku
dojrzałym do wtórnych zmian zwyrodnieniowo –
zniekształcających ( arthrosis deformans).