ADAPTACJA UKŁADU

ADAPTACJA UKŁADU

ODDECHOWEGO DO

ODDECHOWEGO DO

WYSIŁKU

WYSIŁKU

WIEK A WYSIŁEK

WIEK A WYSIŁEK

ZYWIENIE A WYSIŁEK

ZYWIENIE A WYSIŁEK

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA

WYSIŁKOWA

WYSIŁKOWA

adaptacja powysiłkowa
układu oddechowego
1. wzrost pojemności dyfuzyjnej płuc
2. wzrost maksymalnego zużycia tlenu
(v02 max.) wysoki pułap tlenowy
3. wzrost sprawności wydalania co2
(zapobieganie kwasicy oddechowej)
4. zwiększenie vc, ve, fev1, tlc, mvv
( dyfuzji płuc)
5. wzrost siły mięśni oddechowych
(klatki piersiowej)
6. spadek wysiłkowej duszności
(przy C.H.D.)

7. wzrost wentylacji pęcherzykowej.
8.wzrost przepływu krwi przez płuca
9.wrost ruchomości klatki
piersiowej( torakografia)
10. zmiany dystrybucji przepływu krwi przez
płuca (wykorzystanie szczytowej części
płuc)
10.wzrost średnicy naczyń płucnych (poprawa
dyfuzji)
11.poprawa mechanizmów nerwo-
wych( początek oddychania-ośrodek
oddechowy) oraz hormonalnej kontroli
oddechu.
12. zmiany współczynnika oddechowego( rq)
w kierunku przemian węglowodanowych

• zmiany potreningowe w aparacie ruchu
•

układ mięśniowy

•

• 1.zmiany w tkance mięśniowej

(morfologiczne, biochemiczne i

fizjologiczne

• 2.wzrost kapilarnośći mięśni

• 3.wrost ilości mioglobiny,

• wkt, glukozy, glikogenu.

• 4.hipertrofia mięśni (białka, sole w

• obrębie miofibrylii)

• 5. wzrost zawartośći i objętości

• mitochondriów, wzrost pojemnośći

• tlenowej mięśni.

• 6. aktywizacja włókien ftf oraz stf w

zależności od rodzaju wysiłku fizycznego)

• 7.wzrost siły, koordynacji,ilośći

zaangażowanych jednostek motory-

ycznych, enzymów (insuliny,hgh)

androgenów,tarczycy)

• 8. poprawa koordynacji mięśniowej
• 9.poprwa współczynnika pracy
• użytecznej
• 10. przystosowanie mięśni do tolerancji

wysokiego zakwaszenia miocytów

•

• układ kostny
• 1. wzrost masy i mineralizacji kośći.
• 2. zapobieganie osteoporozie
• ( szczególnie u kobiet-4%)
• 3. wzrost ukrwienia stawów
• 4. formowanie nići kolagenowych
• 5. zgrubienie chrząstek stawowych
• 6. wzmocnienie torebek stawowych
• 7. wzrost metabolizmu kolagenu
• 8. odkładanie się wapna
• 9. zapobieganie łamliwości kości
•

• profilaktyka krążeniowa

• zmiany nerwowej regulacji czynnośći

serca( wagotonia )

• b. zmiany strukturalne w sercu

• (hipertrofia)

• zmiany metabolizmu pracy serca (la, glukoza)

• 1.spadek hr w wysiłku submaksyma-

• lnym (osłabienie funkcji układu współczulnego)

• 2. cd bez zmian na skutek wydłuże-

• nia rozkurczu i wypełniania komór serca.

• 3.zmniejszenie oporu obwodowego i odciążenie

serca

• 4. lepsze ukrwienie wieńcowe- krążenie

oboczne

• 5. przerost mięśnia sercowego (hipertrofia)

• 6. zmiany we krwi ( hb, htc, tbv)

•

żywienie a wysiłek i wydolność

żywienie a wysiłek i wydolność

•

znajomość zasad właściwego żywienia w

znajomość zasad właściwego żywienia w

fizjologii wysiłku potrzebna do:

fizjologii wysiłku potrzebna do:

•

planowania żywienia zgodnie z wysiłkiem

planowania żywienia zgodnie z wysiłkiem

treningowym.

treningowym.

•

sterowanie żywieniem celem osiągnięcia

sterowanie żywieniem celem osiągnięcia

właściwych proporcji ( lbm, tkanki

właściwych proporcji ( lbm, tkanki

tłuszczowej, masy ciała)

tłuszczowej, masy ciała)

•

właściwe odżywianie w okresie

właściwe odżywianie w okresie

wypoczynku

wypoczynku

•

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

•

4.rola suplementów żywieniowych

4.rola suplementów żywieniowych

powodujących wzrost wydolności

powodujących wzrost wydolności

•

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie

z prgramem leczenia i rodzajem choroby.

z prgramem leczenia i rodzajem choroby.

•

żywienie w

żywienie w

wysiłku

wysiłku

–

–

•

1. zapotrzebowanie metaboliczne i

1. zapotrzebowanie metaboliczne i

energetyczne,

energetyczne,

•

2. zapewnienie odpowiedniej ilości

2. zapewnienie odpowiedniej ilości

węglowodanów (chd)

węglowodanów (chd)

•

3. zapobieganie,hipertermii i

3. zapobieganie,hipertermii i

odwodnieniu,

odwodnieniu,

•

4. mikroelementy

4. mikroelementy

•

5. zapobieganie zaburzeniom funkcji

5. zapobieganie zaburzeniom funkcji

układu pokarmowego.

układu pokarmowego.

żywienie a wysiłek i

żywienie a wysiłek i

wydolność

wydolność

znajomość zasad właściwego

znajomość zasad właściwego

żywienia w fizjologii wysiłku

żywienia w fizjologii wysiłku

potrzebna do:

potrzebna do:

planowania żywienia zgodnie z

planowania żywienia zgodnie z

wysiłkiem treningowym.

wysiłkiem treningowym.

sterowanie żywieniem celem

sterowanie żywieniem celem

osiągnięcia właściwych proporcji

osiągnięcia właściwych proporcji

( lbm, tkanki tłuszczowej, masy

( lbm, tkanki tłuszczowej, masy

ciała)

ciała)

właściwe odżywianie w okresie

właściwe odżywianie w okresie

wypoczynku

wypoczynku

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

•

4.rola suplementów żywieniowych

4.rola suplementów żywieniowych

powodujących wzrost wydolności

powodujących wzrost wydolności

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie

z prgramem leczenia i rodzajem choroby.

z prgramem leczenia i rodzajem choroby.

żywienie w

żywienie w

wysiłku

wysiłku

–

–

1. zapotrzebowanie metaboliczne i

1. zapotrzebowanie metaboliczne i

energetyczne,

energetyczne,

2. zapewnienie odpowiedniej ilości

2. zapewnienie odpowiedniej ilości

węglowodanów (chd)

węglowodanów (chd)

3. zapobieganie,hipertermii i

3. zapobieganie,hipertermii i

odwodnieniu,

odwodnieniu,

4. mikroelementy

4. mikroelementy

5. zapobieganie zaburzeniom funkcji

5. zapobieganie zaburzeniom funkcji

układu pokarmowego.

układu pokarmowego.

•

żywienie a wysiłek i wydolność

żywienie a wysiłek i wydolność

•

znajomość zasad właściwego żywienia w

znajomość zasad właściwego żywienia w

fizjologii wysiłku potrzebna do:

fizjologii wysiłku potrzebna do:

•

planowania żywienia zgodnie z wysiłkiem

planowania żywienia zgodnie z wysiłkiem

treningowym.

treningowym.

•

sterowanie żywieniem celem osiągnięcia

sterowanie żywieniem celem osiągnięcia

właściwych proporcji ( lbm, tkanki

właściwych proporcji ( lbm, tkanki

tłuszczowej, masy ciała)

tłuszczowej, masy ciała)

•

właściwe odżywianie w okresie

właściwe odżywianie w okresie

wypoczynku

wypoczynku

•

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

( np. uzupełnianie węglowo- danów)

•

4.rola suplementów żywieniowych

4.rola suplementów żywieniowych

powodujących wzrost wydolności

powodujących wzrost wydolności

•

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie z

w rehabilitacji właściwe żywienie zgodnie z

prgramem leczenia i rodzajem choroby.

prgramem leczenia i rodzajem choroby.

•

żywienie w

żywienie w

wysiłku

wysiłku

–

–

•

1. zapotrzebowanie metaboliczne

1. zapotrzebowanie metaboliczne

i energetyczne,

i energetyczne,

•

2. zapewnienie odpowiedniej

2. zapewnienie odpowiedniej

ilości węglowodanów (chd)

ilości węglowodanów (chd)

•

3. zapobieganie,hipertermii i

3. zapobieganie,hipertermii i

odwodnieniu,

odwodnieniu,

•

4. mikroelementy

4. mikroelementy

•

5. zapobieganie zaburzeniom

5. zapobieganie zaburzeniom

funkcji układu pokarmowego.

funkcji układu pokarmowego.

•

składowe wydatku energii;

składowe wydatku energii;

•

rmr(bmr)60-75%wydatku energii-

rmr(bmr)60-75%wydatku energii-

genetyka

genetyka

•

termoregulacja – 10 %

termoregulacja – 10 %

•

wzrost, ciąża, żywienie nemowląt

wzrost, ciąża, żywienie nemowląt

•

aktywność fizyczna- 15-30 %

aktywność fizyczna- 15-30 %

zależna od rodzaju wysiłku,

zależna od rodzaju wysiłku,

zakresu zaangażowania lbm -

zakresu zaangażowania lbm -

dzienny wydatek energii

dzienny wydatek energii

•

(2500-3000)--kcal-10500-12500kj-

(2500-3000)--kcal-10500-12500kj-

mężczyźni oraz 2000-2500 kcal –

mężczyźni oraz 2000-2500 kcal –

kobiety)

kobiety)

•

zapotrzebowanie żywieniowe

zapotrzebowanie żywieniowe

•

węglowodany (cho)- 50-55

węglowodany (cho)- 50-55

%

%

pożywienia, w wysiłku nawet 65-

pożywienia, w wysiłku nawet 65-

70% zależnie od rodzaju treningu

70% zależnie od rodzaju treningu

(odbudowa glikogenu ), mniej tlenu,

(odbudowa glikogenu ), mniej tlenu,

konieczne do spalania TŁUSZCZY ORAZ

konieczne do spalania TŁUSZCZY ORAZ

DO PRACY UKŁADU NERWOWEGO

DO PRACY UKŁADU NERWOWEGO

•

białka-trening siłowy 1,2-1,8g/kg

białka-trening siłowy 1,2-1,8g/kg

dziennie

dziennie

•

superkompensacja metaboliczna

superkompensacja metaboliczna

•

bergsrom i hultman

bergsrom i hultman

- wykonali w1967r

- wykonali w1967r

biopsję mięśniową ( obciążenie pracą

biopsję mięśniową ( obciążenie pracą

jednej kończyny i odpowiednia dieta

jednej kończyny i odpowiednia dieta

węglowodanowa)

węglowodanowa)

•

żywienie –

żywienie –

•

1. 1.4- 2 g glukozy/ kg masy ciała/2 godz

1. 1.4- 2 g glukozy/ kg masy ciała/2 godz

150 g glukozy co 2

150 g glukozy co 2

godz

godz

•

2. 3 dni bez c.h.o.( 5%)- zużycie zapasów

2. 3 dni bez c.h.o.( 5%)- zużycie zapasów

mięśniowego glikogenu

mięśniowego glikogenu

•

3. oraz 3 dni c.h.o.(95 %) diety

3. oraz 3 dni c.h.o.(95 %) diety

odbudowa glokogen.

odbudowa glokogen.

•

trening- 75

trening- 75

% vo2 max –2-krotny

% vo2 max –2-krotny

wzrost glikogenu mieśniowego

wzrost glikogenu mieśniowego

•

wysiłek wyczerpujący- 3 dni dieta

wysiłek wyczerpujący- 3 dni dieta

c.h.o.(220 mm)

c.h.o.(220 mm)

•

60% glukozy przechodzi do mięśni,

60% glukozy przechodzi do mięśni,

reszta do wątroby(żyła wrotna)

reszta do wątroby(żyła wrotna)

•

spoczynek- 20% do mięsni.

spoczynek- 20% do mięsni.

•

czas wykonywanego wysiłku zależy od

czas wykonywanego wysiłku zależy od

diety

diety

•

istnieje scisła zależność pomiędzy

istnieje scisła zależność pomiędzy

zasobami glikogenu a wytwarzaniem

zasobami glikogenu a wytwarzaniem

kwasu mlekowego.

kwasu mlekowego.

•

(

(

obniżenie glikogenu do 40 mm jed.

obniżenie glikogenu do 40 mm jed.

glukozy/kg mokrej tkanki upośledza

glukozy/kg mokrej tkanki upośledza

wytwarzanie kwasu mlekowego.

wytwarzanie kwasu mlekowego.

•

powstawanie superkompensacji

powstawanie superkompensacji

glikoge-nowej zależne od:

glikoge-nowej zależne od:

•

syntetazy glikogenowej i jej ralacji z

syntetazy glikogenowej i jej ralacji z

insuliną ( forma aktywna enzymu)

insuliną ( forma aktywna enzymu)

norma spożycia c.h.o. –500-600 g( dziennie)-

norma spożycia c.h.o. –500-600 g( dziennie)-

około 70 % diety, dalsze zwiększanie nia ma

około 70 % diety, dalsze zwiększanie nia ma

wpływu na superkompensacje metaboliczną.

wpływu na superkompensacje metaboliczną.

glikogen mięśni

glikogen mięśni

glukogeneza i

glukogeneza i

glikoliza

glikoliza

/

/

>

>

glukoza dieta(c.h.o.) la w

glukoza dieta(c.h.o.) la w

mięśniu

mięśniu

krwi

krwi

glukogenoliza glukoneogeneza

glukogenoliza glukoneogeneza

glikogen wątroby

glikogen wątroby

•

tlenowa co2+h20 36 ( moli) atp

tlenowa co2+h20 36 ( moli) atp

glikogen=

glikogen=





glikoliza

glikoliza





p.a

p.a





la

la

beztlenowa la

beztlenowa la

2mole atp

2mole atp

12 godz. po wysiłku odbudowa

12 godz. po wysiłku odbudowa

90% mięśniowego glikogenu;

90% mięśniowego glikogenu;

48 godz. po pracy 2-krotny wzrost

48 godz. po pracy 2-krotny wzrost

zawartości przedwysiłkowego glikogenu

zawartości przedwysiłkowego glikogenu

mechanizm superkompenasacji

mechanizm superkompenasacji

wspomagany poprzez:

wspomagany poprzez:

glukoneogenezę,

glukoneogenezę,

insulinę, kwas mlekowy, alaninę-

insulinę, kwas mlekowy, alaninę-

spożywamy skrobię.

spożywamy skrobię.

rola mikroelementów w wysiłku

rola mikroelementów w wysiłku

•

vit c

vit c

– antyoksydant, wymiata wolne rodniki

– antyoksydant, wymiata wolne rodniki

•

wystepuje: tkanka łaczna, kolagen naczyń

wystepuje: tkanka łaczna, kolagen naczyń

leczenie po urazach

leczenie po urazach

•

10 x dłuższe ( ścięgna)

10 x dłuższe ( ścięgna)

•

brak powoduje krwawe wylewy

brak powoduje krwawe wylewy

•

braki mg i k

braki mg i k

•

--zaburzenia kontroli ruchu

--zaburzenia kontroli ruchu

•

--bóle sercowe, arytmie,zaburzenia krążenia

--bóle sercowe, arytmie,zaburzenia krążenia

•

--spadek odporności

--spadek odporności

•

--zaburzony metabolizm c.h.o.

--zaburzony metabolizm c.h.o.

(katecholaminy)

(katecholaminy)

•

--kurcze mięśniowe

--kurcze mięśniowe

•

--upośledzona neurotransmisja

--upośledzona neurotransmisja

•

--zapobiegaja hiperlipidemii

--zapobiegaja hiperlipidemii

•

konieczna zmiana zwyczajów żywieniowych w

konieczna zmiana zwyczajów żywieniowych w

sporcie: ograniczenia białka-kwas moczowy

sporcie: ograniczenia białka-kwas moczowy

przemiany weglowodanów

przemiany weglowodanów

(pozytywy)

(pozytywy)

większość produktów ulega przemianie w cho

większość produktów ulega przemianie w cho

glukoza ogranicza zużycie aminokwasów

glukoza ogranicza zużycie aminokwasów

oszczędzając je dla mięśni

oszczędzając je dla mięśni

współdziała z insulną przenosząc aminokwasy

współdziała z insulną przenosząc aminokwasy

do mięśnidostarcza energii do budowy białek

do mięśnidostarcza energii do budowy białek

mięśniowych

mięśniowych

ogranicza rozpad białek mięśniowych

ogranicza rozpad białek mięśniowych

wykorzystywanych jako energia

wykorzystywanych jako energia

•

powiększa mięśnie wypełniając je

powiększa mięśnie wypełniając je

glikogenem i wodą

glikogenem i wodą

•

stanowi podstawowy materiał

stanowi podstawowy materiał

energetycny do pracy układu

energetycny do pracy układu

nerwowego

nerwowego

•

oszczędza tlen bo łatwiej wchodzi w

oszczędza tlen bo łatwiej wchodzi w

cykle energetyczne

cykle energetyczne

•

potrzebna do metabolizmu białek

potrzebna do metabolizmu białek

bowiem zapoczątkowuje ich przemiany

bowiem zapoczątkowuje ich przemiany

•

10. łatwo dostępna w wielu produktach

10. łatwo dostępna w wielu produktach

pokarmowych.

pokarmowych.

•

(negatywy)

(negatywy)

•

1.działa toksycznie w nadmiarze

1.działa toksycznie w nadmiarze

dla elementów komórkowych

dla elementów komórkowych

(osmotyczność)

(osmotyczność)

•

2. nasila wydzielanie insuliny

2. nasila wydzielanie insuliny

•

3.kieruje nadmiar do tkanki

3.kieruje nadmiar do tkanki

tłuszczowej

tłuszczowej

•

4.akumulowana w tkance

4.akumulowana w tkance

tłuszczowej nie jest dostarczana do

tłuszczowej nie jest dostarczana do

tkanki nerwowej

tkanki nerwowej

•

5.mięśnie tracą wrażliwość na

5.mięśnie tracą wrażliwość na

działanie insuliny

działanie insuliny

(insulinoodporność)

(insulinoodporność)

•

6.obniża się tolerancja glukozy

6.obniża się tolerancja glukozy

•

7.hamuje aktywność

7.hamuje aktywność

neuropprzekaźników (serotoniny,

neuropprzekaźników (serotoniny,

i histaminy)

i histaminy)

•

8.opóźnia pojawianie się uczucia

8.opóźnia pojawianie się uczucia

sytośći co powoduje powiększanie

sytośći co powoduje powiększanie

się ilości tkanki tłuszczowej

się ilości tkanki tłuszczowej

•

zespół metaboliczny-zm

zespół metaboliczny-zm

•

z

z

espołem metabolicznym okre-

espołem metabolicznym okre-

•

ślamy sposób zachowań oraz zestaw

ślamy sposób zachowań oraz zestaw

parametrów fizjologicznych najbardziej

parametrów fizjologicznych najbardziej

przyśpieszających powstawanie powikłań-

przyśpieszających powstawanie powikłań-

•

sercowo- naczyniowych

sercowo- naczyniowych

•

zaliczamy do niego:

zaliczamy do niego:

•

nadciśnienie, palenie tytoniu, styl życia,

nadciśnienie, palenie tytoniu, styl życia,

•

zaburzenia lipidowe-lipidogram, otyłość

zaburzenia lipidowe-lipidogram, otyłość

•

cukrzyca,poziom glukozy

cukrzyca,poziom glukozy

•

we krwi oraz stopień tolerancji glukozy

we krwi oraz stopień tolerancji glukozy

•

funkcja nerek-mikro-

funkcja nerek-mikro-

•

albuminuria

albuminuria

–

insulinoodporność

insulinoodporność

–

osoby z tymi czynnikami ryzyka 50%

osoby z tymi czynnikami ryzyka 50%

częśćiej zapadają na chd i udary

częśćiej zapadają na chd i udary

•

ZMIANY WYDOLNOŚCI WRAZ Z WIEKIEM

ZMIANY WYDOLNOŚCI WRAZ Z WIEKIEM

•

•

20 4.0

20 4.0

•

3.0

3.0

•

2.0 M

2.0 M

•

10

10

•

1.0

1.0

•

K

K

•

Kcal VO2 l/min.

Kcal VO2 l/min.

•

lata 20 40 60 80

lata 20 40 60 80

•

spadek wydolności osobniczej

spadek wydolności osobniczej

•

spowodowany

spowodowany

:

:

•

zmniejszeniem masy mięśni

zmniejszeniem masy mięśni

•

(5% na 10 lat), zmiany proporcji

(5% na 10 lat), zmiany proporcji

tkankowych

tkankowych

•

> ilości tkanki tłuszczowej

> ilości tkanki tłuszczowej

•

sztywnieniem naczyń i wzrostem ciśnienia

sztywnieniem naczyń i wzrostem ciśnienia

osłabieniem hemodynamiki krążenia(< hb,

osłabieniem hemodynamiki krążenia(< hb,

er, htc)

er, htc)

•

spadkiem wentylacji płuc

spadkiem wentylacji płuc

•

ograniczeniem metabolizmu

ograniczeniem metabolizmu

•

Spadek elestyczności stawów

Spadek elestyczności stawów

•

Zmiany struktury kości odwapnienie0-

Zmiany struktury kości odwapnienie0-

osteoporoza

osteoporoza

•

Osłabienie aktywności hormonalnej

Osłabienie aktywności hormonalnej

•

ZAKRES ŚMIERTELNOŚCI W ZALEŻNOŚCI

ZAKRES ŚMIERTELNOŚCI W ZALEŻNOŚCI

OD AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

OD AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

•

ŚMIERTELNOŚĆ

ŚMIERTELNOŚĆ

•

NA 10.000 mieszkańców

NA 10.000 mieszkańców

•

150

150

•

100

100

•

•

25

25

•

750 1000 1250 1500

750 1000 1250 1500

•

PHYSICAL ACTIVITY INDEX-PAI

PHYSICAL ACTIVITY INDEX-PAI

•

Kcal/ tydzień

Kcal/ tydzień

•

Zmiany fizjologiczne wydolności wraz

Zmiany fizjologiczne wydolności wraz

z wiekiem

z wiekiem

•

WAT/KG

WAT/KG

•

8

8

•

6

6

•

2

2

•

9 LAT 12 LAT 15

9 LAT 12 LAT 15

LAT

LAT

• Wydolność – anaerobic capacity zależy;
wzrasta wraz z wiekiem
zależy od składu LBM
spada po 30 roku życia
wzrasta o 50% pomiędzy 15-30

rokiem życia

• Zależy od typu układu nerwowego
Oraz przebiegu reakcji hormonalnych

( proces dojrzewania)

sprawności przemian metabolicznych i

biochemicznych

W

D

S

N

20 30 40 50 60 70 80

• Zmiany wydolności