ADAPTACJA UKŁADU KRĄŻENIA DO WYSIŁKU
REAKCJE UKŁADU KRĄŻENIA PODCZAS ĆWICZEŃ
DIAGNOSTYKA FIZJOLOGICZNA
WZROST OGÓLNEGO PRZEPŁYWU ORAZ ( CD, SV, HR, BP)
(EFEKT STERLINGA)
-CD do 35 litrów KRWI /min; 1 litr tlenu to wzrost CD o 6 litrów
-SV do 150 ml krwi wywołane rozmiarami serca, wypełnieniem komór, szczególnie lewej komory zakresem opróżniania, pozycją ciała.
-H R do 200 uderzeń/ min, dynamika narastania wysiłkowego tętna.
-BP do 250 /100-rozkurczowe-BPs bez większych zmian w wyniku treningu, sygnalizuje zakres powrotu krwi
do serca
REDYSTRYBUCJA PRZEPŁYWU KRWI
Przepływ w tkance |
mięśnie |
trzewia |
mózg |
naczynia wieńcowe |
|
Krwi /ml/ |
S |
1200 |
1400 |
750 |
250 |
|
W |
22500 |
300 |
750 |
1000 |
Wykorzystanie energetyczne O2 w spoczynku 30-40 %; wysiłek 70-80%
Pole wymiany kapilarnej 400-600 m 2 w mięśniach ( tyle co w płucach).
OBJĘTOŚĆ MIN.SERCA (C.D) i PRZEPŁYW KRWI PRZEZ NARZĄDY PODCZAS SPOCZYNKU I WYSIŁKU
ml/min SPOCZYNEK WYSIŁEK max.
C.D. 5800 (100%) 25000 (100%)
MIĘŚNIE 1200 (21%) 22000 (88%)
SERCE 250 (4%) 1000 ( 4%)
TRZEWIA 1400 (24%) 300 (1%)
NERKI 1100 (19%) 250 (1%)
MÓZG 750 (13%) 750 (3%)
SKÓRA 500 (9%) 600 (2.5%)
INNE 600 (10%) 100 (0,5%)
NARZĄDY
Spoczynek- wykorzystujemy 1/30 do 1/50 możliwości krążeniowych podczas wysiłku wzrost do prawie 100%.
KRĄŻENIE HIPERKINETYCZNE-
na skutek słabego wykorzystania O2 przez tkanki wzrost kompensacyjny HR oraz SV.
ZMIANY MORFOLOGICZNE, HORMONALNE I METABOLICZNE W OBRĘBIE MIĘŚNIA SERCOWEGO.
-Przerost mięśnia sercowego HV
(800 ml mężczyźni - 500 ml kobiety )w spoczynku. oraz 1200 ml M i 800ml K po treningu fizycznym
Masa krytyczna serca
500 g , patologiczny przerost powoduje, że krew wieńcowa nie dociera do głębszych warstw mięśnia sercowego ( 13 mm. grubość lewej komora serca- norma fizjologiczna.)
Wzrost masy serca
tylko w okresie rozwoju osobniczego (do 20 lat). Po tym czasie nawet 3-letni trening fizyczny nie zmienia znacząco masy serca.
EFEKT POTRENINGOWY
-BRADYKARDIA , WAGOTONIA (HR,Q,BP)
-LEPSZE WYKORZYSTANIE O2 PRZEZ M.S.
-PODCZAS WYSIŁKU WOLNIEJSZE NARASTANIE HR.
-NIŻSZE HR PODCZAS SUBMAKSYMALNEGO WYSIŁKU
-PRZEROST EKCENTRYCZNY ŚCIAN SERCA ( NA ZEWNĄTRZ) A NIE KONCENTRYCZNY
( DO ŚRODKA) - TYLKO W CZASIE ROZWOJU CZŁOWIEKA.
-ZWIĘKSZONA REZERWA KURCZLIWOŚCI
-GRUBOŚĆ ŚCIAN> 13mm OBJAWEM KARDIOMIOPATII
-WZROST KAPILARNOŚCI I PRZEPŁYWU WIEŃCOWEGO.
WZORY: BP=CD x TPR ;
VO2/min = HR x SV x AVD.
CD ml/kg= 5.2 - VO2 ml/kg/min +66.
BRADYKARDIA POTRENINGOWA MOŻE WYSTAPIĆ PO:
-przyjęcie płynów, ochłodzenie,
-Spożywaniu glukozy, na wysokości,
po B- blokerach,
-treningu, parasympatykotonii,
-wadach serca
-ZWOLNIENIE AUTOMATYZMU WĘZŁA ZATOKOWEGO. ZMNIEJSZENIE CHRONOTROPOWEGO
WPŁYWU UNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO
-PRZEWAGA UNERWIENA PRZYWSPÓŁCZULNEGO.
-ZMNIEJSZENIE POWINNOWACTWA DO AMIN KATECHOLOWYCH ( ZMNIEJSZONA AKTYWACJA UKŁADU ADRENERGICZNEGO)
-MNIEJSZE NAGROMADZENIE METABOLITÓW( LA, AMONIAKU,PA )
-MNIEJSZY WSPÓŁCZYNNIK POBUDZENIA SERCA.
TRENING MIĘŚNI SZKIELETOWYCH ODCIĄŻA MIĘŚIEŃ SERCOWY.- MVO2.
I.Wysiłek rehabilitacyjny( wypoczynkowy LA do 2 mM/litr, HR-140 ud/min.
II. Ekstensywne kształtowanie wytrzymałości-LA do 4 mM/litr HR-150ud/min.
Wczesna faza rehabilitacji. Pacjent bez przeciwwskazań z powodu CHD.
III. Intensywne kształtowanie wytrzymałości LA-4-6mM/litr, HR 160-80ud/min.
IV i V. Intensywna wytrzymałość LA-do 12mM/litr ,HR >180ud/min. Sport.
WYSIŁEK A REHABILITACJA KARDIOLOGICZNA
-WYSIŁEK I TRENING FIZYCZNY POWODUJE:
-ZMNIEJSZA ZAPOTRZEBOWANIE MIĘŚNIA SERCOWEGO NA TLEN.
-ZWIĘKSZA BV o 15-20%, Hb - do 18 g/100 ml. VO2 max, AVD , SV oraz BP x HR = DP - MVO2.
-ZWIĘKSZA OBJĘTOŚĆ OSOCZA I PŁYNÓW TKANKOWYCH ( WZROST ALDOSTERONU)
POWODUJE ROZWÓJ KRĄŻENIA OBOCZNEGO ( czasami oddala leczenie inwazyjne)
-TWORZY NIEZBĘDNĄ REZERWĘ PRZEPŁYWU WIEŃCOWEGO.
-WYDŁUŻA OKRES ROZKURCZU MIĘŚNIA SERCOWEGO( UŁATWIA KRĄŻENIE WIEŃCOWE)
INOTROPIA SIŁA SKURCZU; CHRONOTROPIA CZĘSTOŚĆ SKURCZU
DROMOTROPIA PRZEWODNICTWO
BATMOTROPIA POBUDLIWOŚĆ
EFEKT TRENINGOWY
-PRZY WYSIŁKU SUBMAKSYMALNYM PRZYSPIESZENIE HR JEST WOLNIEJSZE U OSÓB WYTRENOWANYCH
-SV MOŻE WZROSNĄĆ O 50-100% CD BEZ ZMIAN
-AVD WIĘKSZE CO KOMPENSUJE BRAK ZMIAN W WARTOŚCIACH CD
-BP EFEKT MAŁO ZNANY CHOĆ OBSERWUJEMY RACZEJ SPEDEK BP s.
-PRZY NADCIŚNIENIU TRENING ZMNIEJSZA AKTYWNOŚC UKŁADU ADRENERGICZNEGO I OBNIZA BP.
-HR max. BEZ ZMIAN.
REGUŁA KARVONENA
HR wysiłek - HR spoczynek.
% MAX.PRACA= ---------------------------------- x100%
HR max - HR spoczynek.
75% pracy max. = 65 % V02 max.
REAKCJE WYSIŁKOWE HR wg. SKALI BORGA
70ud/min- b. lekka- 7pkt.; 90 ud/min-lekka-9pkt.
100ud/min- d.lekka-11pkt.; 120-d.ciężka- 13pkt.
150ud/min- ciężka- 15pkt.; 170-b.ciężka- 17pkt.
190ud/min- n.ciężka-19 pkt SKALA DO 20 PKT.
OGRANICZENIA TRANSPORTU TLENU PRZEZ KREW:
UTRATA KRWI 0,5 L;
HIPOKSJA, BLOKADA Hb np. CO;
ANEMIA-Spadek zawartości Fe, globiny spowodowana kawą, herbatą, vit. C ubytkiem krwi, ubytkami żelaza o różnym pochodzeniu- żywieniowym, metabolicznym, genetycznym
W układzie krążenia:
Adaptacja Adaptacja
Obwodowa Centralna
\
Wzrost wielkości Obniżenie HR
i ilości mitochondriów
Wzrost zawartości Hb Wydłużenie okresu skurczu
Redukcja LDL I Chol. Obniżenie katecholamin
Wzrost HDL Obniżenie
Wzrost kapilarności kurczliwości
Polepszenie tolerancji glukozy
Wzrost siły mięśnia sercowego
ZALECENIA W OBCIĄŻENIACH REHABILITACYJNYCH
OPTYMALNA INTENSYWNOŚĆ ĆWICZEŃ
-2-4 mM kwasu mlekowego na litr krwi oraz 130-160 uderzeń serca / min. 60-90 % HR max;
oraz 50-85% V02 max.
-MINIMALNE OBCIĄŻENIE 300 Kcal lub 15 min, NIE PONAD 60 min
NIEIWAZYJNE OZNACZANIE AT
( ANAEROBIC THRESHOLD )
160 HR Ud /min
próg beztlenowy
150
DP
130
110 V02 litrach/min
2 2.5 3.5 4.5 5.5
szybkość biegu (m/sek. )
OZNACZANIE AT:
-MOMENT ZAŁAMANIA HR
-DEFLECTION POINT
-WZROST SZYBKOŚCI BIEGU
-LINIOWA ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY HR a V02
-3-5 TRENINGÓW TYGODNIOWO.
-CZAS TRWANIA 15-60 min. CIĄGŁEGO WYSIŁKU.
-DLA SŁABIEJ WYTRENOWANYCH DŁUŻSZE TRWANIE WYSIŁKU ZAŚ MNIEJSZA JEGO INTENSYWNOŚĆ.
-WYSIŁEK POWINIEN ANGAŻOWAĆ DUŻE GRUPY MIĘŚNIOWE.
-TRENING SIŁY KONIECZNY 2 X W TYGODNIU.
-TRENING 4-6 MIESIĄCE WZROST WYDOLNOŚCI O 15-30%.
TRENING LA mM/ litr / krwi HRud/min
1.ODPOCZYNEK 2 110-140
2.W.EXTENSYWNA 2-3 140-160
3.W.INTENSYWNA 3-4 160-180
4.INTERWAŁ EX. 4-6 ponad 180
5.INTERWAŁ INTEN. 6-12 około 200
WAŻNTYM KRYTERIUM OBCIĄŻĘNIA JEST PRECYZYJNE OKREŚLENIE TZW. PUNKTU
ZAŁAMANIA ( DEFLECTION POINT) TĘTNA.
ZMIANY POTRENINGOWE WE KRWI
-POJEMNOŚĆ TLENOWA KRWI - ILOŚĆ TLENU W 100 ml KRWI.
-WROST ILOŚĆI KRWI KRĄŻĄCEJ (TBV)20%
-WZROST Hb (18g/100ml) Htc - WZROST PONAD 50% POWODUJE LEPKOŚĆ KRWI I WZROST PRACY SERCA( EPONEFRYNA)
-WZROST STĘŻENIA ALDOSTERONU TO ZATRZYMYWANIE SODU I WODY.
-WZROST FIBRYNOLITYCZNOŚĆI OSOCZA
-DOPŁYW LIPOPROTEIN (WZROST HDL I SPADEK LDL). WROST GLIKOPROTEIN.
-WZROST STĘŻĘNIA 2-3DPG - ŁATWIEJ ODDAJE TLEN.
ZESPÓŁ METABOLICZNY- ZM
-ZESPOŁEM METABOLICZNYM OKREŚLAMY SPOSÓB ZACHOWAŃ ORAZ ZESTAW PARAMETRÓW FIZJOLOGICZNYCH NAJBARDZIEJ PRZYŚPIESZAJĄCYCH POWSTAWANIE POWIKŁAŃ-SERCOWO- NACZYNIOWYCH
ZALICZAMY DO NIEGO:
-NADCIŚNIENIE, PALENIE TYTONIU, STYL ŻYCIA,
-ZABURZENIA LIPIDOWE- LIPIDOGRAM, OTYŁOŚĆ
-CUKRZYCA, POZIOM GLUKOZY WE KRWI ORAZ STOPIEŃ TOLERANCJI GLUKOZY
-FUNKCJA NEREK- MIKROALBUMINURIA
-INSULINOODPORNOŚĆ
-OSOBY Z TYMI CZYNNIKAMI RYZYKA 50% CZĘŚĆIEJ ZAPADAJĄ NA CHD I UDARY NIEDOKRWIENNE LUB RWOTOCZNE
CZYNNOŚCIOWY PODZIAŁ NEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIA
1964r NOWOJORSKIE TOWARZYSTWO KARDIOLOGICZNE ( NYHA)
1985r - podział powiększono:
1.-MAX.WYSIŁKOWY WSKAŹNIK SERCA (C.I. max. w l. krwi/min/m2 pow. ciała)
2.Max. ZUŻYCIE TLENU (VO2 max. w ml/ min/Kg masy ciała)
GR. C.I. VO2max. RODZAJ wysiłku .
I >8 > 20 Zwykłe codzienne
wysiłki .
II 6-8 16-20 Umiarkowane dolegliwości
tylko podczas wysiłku .
III 4-6 10-16 Znaczne ograniczenie
zdolności wysiłkowych
. bez dolegliwości w spocz.
IV < 4 < 10 Nie zdolni do wysiłku
Dolegliwości w spoczynku
i podczas snu. .
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W PREWENCJI CH.N.S.
Autor -- Rodzaj wysiłku -- Stopień prewencji ( ryzyko)
Zukiel -Praca fizyczna przemysłowa 2-3 godz. dziennie 20% niższe
Rosę G. - spacer 20 min dziennie 30% niższe
Morris J .-różne formy aktywności fizycznej 50% niższe
Shepard R. -przemysłowa praca fizyczna 30-50% niższe
Paftenbarger R. -2000 kcal/tyg. 40% niższe
Skinner J. -400-500 kcal powyżej normy dziennej wydatku energii - istotnie niższe
Meyers - Aktywność fizyczna 20% niższe CHD
5