Promieniowanie słoneczne, jest to

promieniowanie elektromagnetyczne

Obejmuje:



światło widzialne- ma bardzo duży wpływ

na nasz nastrój, stosuje się w leczeniu

depresji, w postaci naświetleń.



promieniowanie podczerwone- odpowiada

za utrzymanie odpowiedniej temperatury

na Ziemi. Dociera do głębszych warstw

skóry, powodując rozszerzenie naczyń

krwionośnych. 



promieniowanie ultrafioletowe (UV)- ma

największy wpływ na skórę.



promieniowanie ultrafioletowe określamy

skrótem UV, dociera  do powierzchni Ziemi,

długość fal mieści się w zakresie 280-

400nm.

UVC



200-280nm- promieniowanie

krótkofalowe, o największej energii,
prawie całkowicie pochłaniane
przez warstwę ozonową atmosfery,
nie dociera do powierzchni Ziemi.



Jest silnie rumieniotwórcze,
uszkadza rogówkę.



Wykorzystuje się do sterylizacji,
odkażania, wyjaławiania.

UVB



280-320nm- promieniowanie średniofalowe,

stanowi 5% całego promieniowania

ultrafioletowego, które dociera do powierzchni

Ziemi.



Powoduje pojawienie się rumienia, a po długim

przebywaniu na słońcu- do poparzenia.



Wzmaga syntezę melaniny- barwnika skóry. Nie

wnika w głąb skóry, lecz działa w najpłytszych

warstwach naskórka.



Filtrowane jest przez chmury, szyby, wiec na

przykład w pochmurny dzień jego działanie nie jest

tak intensywne. Szczyt promieniowania przypada

na godziny południowe.



Częste i długie naświetlanie jest podłożem stanów

przedrakowych- dochodzi do uszkodzenia komórek

DNA, RNA, jest również przyczyną fotodermatoz.

UVB aktywizuje w ustroju witamine D3.

UVA



320-400nm- promieniowanie długofalowe.



Stanowi 95% promieniowania ultrafioletowego, które dociera

do powierzchni Ziemi.



Przenika bardzo głęboko, aż do skóry właściwej. Tam niszczy

włókna kolagenu i elastyny- które odpowiedzialne są za

jędrność, elastyczność i gładkość- powodując szybsze

starzenie się skóry.



Sprzyja powstawaniu wolnych rodników, wywołuje odczyny

fototoksyczne i fotoalergiczne.



Uszkadza strukturę DNA, m.in. w kodzie genetycznym, co w

konsekwencji doprowadza do powstawania nowotworów.



Osłabia mechanizmy odpornościowe skóry.



Jest bardziej szkodliwe i niebezpieczne od UVB. Działa przez

cały rok, niezależnie od pogody. W zimie jest równie

intensywne jak w okresie letnim. Przenika przez szyby,

ubrania.



Pod wpływem promieniowania UVA nie pojawia sie rumień.

Efekty jego działania nie są od razu widoczne gołym okiem,

zauważamy je dopiero z biegiem czasu, po paru latach, gdyż

jego dawki kumuluja się.



Jest główną przyczyną fotostarzenia się skóry.

Wpływ promieniowania UVA na skórę



Skóra staje się bardziej gruba, sucha, szorstka i zrogowaciała, gdyż

promieniowanie pobudza komórki skóry do podziałów i przyspiesza

proces rogowacenia naskórka.



Promienie UVA zwłaszcza promienie długie - UVA I, ponieważ sięgają aż

do poziomu skóry właściwej powodują niekorzystne zmiany w

fibroblastach oraz działają niszcząco na wytwarzane przez fibroblasty -

włókna kolagenu i elastyny.



Dzięki nim skóra zachowuje elastyczność, jędrność i odpowiednie

napięcie. F



Fibroblasty produkują także naturalne enzymy zwane

metaloproteinazami, które regulują regenerację skóry. Pod wpływem

promieniowania UV enzymy te ulegają nadmiernej aktywacji i powstaje

ich zbyt wiele, w efekcie zaczynają one niszczyć i degradować włókna

kolagenowe, przez co następuje zmniejszenie ogólnej ilości kolagenu w

skórze, a co za tym idzie następuje obniżenie jędrności skóry i tworzenie

głębokich zmarszczek.



Już po 15-20 minutach ekspozycji na promieniowanie UVA bez

zabezpieczenia następuje uaktywnienie metaloproteinaz. Jednorazowe

pobudzenie tych enzymów powoduje ich aktywność przez niemal 72

godziny po pobycie na słońcu.



Włókna elastyny ulegają pofałdowaniu i zniekształceniu, ponadto

powstaje także wiele nowych niewłaściwie zbudowanych włókienek, które

już nie spełniają tak dobrze swej funkcji.



UVA przyczyniają się do tworzenia głębokich zmarszczek skóry oraz

utraty jej młodzieńczej jędrności i sprężystości,



Promieniowanie UV przyczynia się
także do powstawania efektów
zwanych teleangiektazjami



Teleangiektazje są to naczynka
włosowatymi skóry ,które polegają
na rozszerzaniu i pękaniu



Promienie UV wpływają także
niekorzystnie na już istniejące zmiany
naczyniowe.

Przebarwienia



Często w wyniku nadmiernego przebywania

na słońcu bez zabezpieczenia lub korzystania

z solarium dochodzi do zaburzenia działania

melanocytów - komórek odpowiedzialnych za

produkcję melaniny, barwnika skóry od ilości

którego zależy jaśniejszy czy ciemniejszy

kolor naszej skóry i który sprawia, że nasza

skóra ciemnieje podczas opalania



Ciemniejsze, nieregularne plamy zwykle

pojawiają się na twarzy, dłoniach, dekoldzie

czyli częściach ciała najczęściej

poddawanych działaniu słońca.



Promienie UV sprzyjają także tworzeniu się

piegów oraz znamion.



Promieniowanie UV przyczynia się także do powstawania efektów
zwanych fachowo teleangiektazjami. Objawy teleangiektazji są
związane z naczynkami włosowatymi skóry i polegają na rozszerzaniu
i pękaniu drobnych naczynek Promienie UV wpływają także
niekorzystnie na już istniejące zmiany naczynkowe.



Nieregularne przebarwienia skóry - Często w wyniku
nadmiernego przebywania na słońcu bez zabezpieczenia lub
korzystania z solarium dochodzi do zaburzenia działania
melanocytów - komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny,
barwnika skóry od ilości którego zależy jaśniejszy czy ciemniejszy
kolor naszej skóry i który sprawia, że nasza skóra ciemnieje podczas
opalania.



Ciemniejsze, nieregularne plamy zwykle pojawiają się na twarzy,
dłoniach, dekoldzie czyli częściach ciała najczęściej poddawanych
działaniu słońca.



Promienie UV sprzyjają także tworzeniu się piegów oraz pieprzyków.
Zdarza się też, że zaburzenia działania melanocytów.

Zagrożenia

Oparzenia słoneczne.



W wyniku zbyt długiego przebywania na słońcu,

dochodzi do poparzenia skóry, która staje się

podrażniona, zaczerwieniona, występuje pieczenie,

ból, mamy uczucie gorąca. Mogą pojawić się

pęcherze i nadmierne złuszczanie naskórka. W

cięższych wypadkach może dojść do udaru

słonecznego, zagrażającemu życiu człowieka.



Za poparzenia odpowiada głównie promieniowanie

UVB mimo, iż posiada krótszą długość fal, ale za to

większą energie od UVA.



Po 12-24 godzinach zaczynają się pojawiać efekty

zbyt intensywnego wystawiania skóry na słońce.



Chore miejsca należy schłodzić zimnymi

kompresami, okładami z naturalnego jogurtu lub

zsiadłego mleka. Dobrze jest zastosować preparaty

łagodzące z panthenolem lub aloesem.

Zaskórniki



Promienie UV mają także wpływ na

wzrost ilości pojawiających się

zaskórników widocznych w postaci

drobnych, ciemnych punkcików na skórze.



Zaskórniki to zanieczyszczone pory skóry, ich

ciemny kolor jest spowodowany utlenianiem

się łoju i zanieczyszczeń gromadzących się w

ich wnętrzu, są one nazywane po angielsku

blackheads, w odróżnieniu od whiteheads,

których ilość także może wzrosnąc pod

wpływem intensywnego i częstego opalania.



Whiteheads, nazywane fachowo językiem

dermatologicznym - milia, to drobne, białe

krostki tworzące się także w obrębie porów

skóry.

Wolne rodniki



Promieniowanie UV wyzwala większą ilość wolnych

rodników.



Wolne rodniki to niezwykle aktywne cząsteczki tlenu,

które atakują prawie wszystkie składniki żywych tkanek i

są przyczyną wielu zniszczeń w organizmie. Pogarszają

one stan skóry i przyspieszają jej starzenie, a także

powodują pośrednio wiele poważnych chorób.



Wolne rodniki przyczyniają się między innymi do

uaktywnienia metaloproteinaz - enzymów, które

powodują niszczenie włókien kolagenowych w skórze i

utratę jej elastyczności.



Atakują one także DNA-materiał genetyczny występujący

- z nielicznymi wyjątkami- w każdej komórce organizmu.

Jeśli uszkodzenia DNA są bardzo poważne to następuje

śmierć komórki. Natomiast drobne uszkodzenia zwane

mutacjami kumulują się w miarę upływu lat i z czasem

może to doprowadzić do przekształcenia się takiej

komórki w komórkę nowotworową, która następnie dzieli

się wielokrotnie i daje początek nowotworowi.

Fotostarzenie



Początkowo uważano, że główną przyczyną

fotostarzenia się skóry było promieniowanie UVB.

Obecnie wiadomo jednak, że to także promieniowanie

UVA powoduje liczne zmiany degeneracyjne w skórze.



 Głównymi cechami starzejącej się skóry pod wpływem

słońca są: rozszerzone naczynka, zmarszczki,

szorstkość skóry, prosaki i zaskórniki posłoneczne, brak

jędrności i elastyczności, liczne przebarwienia.



Starzenie się skóry, która była podawana długim i

intensywnym  kąpielom słonecznym następuje dużo

wcześniej i jest bardziej intensywnie niż naturalne

starzenie się.



Promieniowanie UV powoduje zniszczenia, które

prawdopodobnie bez jego udziału nie miały by takiego

miejsca i skóra mogła by wyglądać  zdrowiej i dużo

lepiej.



Nawet niewielkie, codziennie dawki promieniowania

mają już wpływ. Efekty częstego opalania, korzystania

z  solarium, - zobaczymy po 40 roku życia.

Ryzyko wystąpienia

nowotworów skóry.



Liczba zachorowań na czerniaka wzrasta
na całym świecie.



Choroba dotyka coraz częściej młodzież
i dzieci. Rak skóry zajmuje drugie
miejsce po raku piersi, jeśli weźmiemy
pod uwagę zachorowalność kobiet na
wszystkie nowotwory.



Unikanie ostrych poparzeń skóry,
zapobiega rozwojowi czerniaka
złośliwego.



Promieniowanie UV działa na podobnej

zasadzie jak wolne rodniki czyli przyczynia

się do uszkodzeń materiału genetycznego -

DNA.



Jeśli uszkodzenia DNA są bardzo poważne to

następuje samoistna śmierć komórki, drobne

uszkodzenia kumulują się w miarę upływu lat

i z czasem może to doprowadzić do

przekształcenia się takiej komórki w komórkę

nowotworową, która następnie dzieli się

wielokrotnie i daje początek rakowi skóry.



Takie drobne uszkodzenia DNA są głównie

powodowane prze promieniowanie UVA,

dlatego to ono jest głównym winowajcą.

Osłabienie systemu

imunologicznego

 



Promieniowanie UVB powoduje osłabienie
układu odpornosciowego( układu
imunologicznego).



Przy osłabionym organizmie, naturalne
mechanizmy ochronne są zaburzone, jest
wtedy mniej odporny na niektóre infekcje
bakteryjne i wirusowe, dotyczące nie tylko
skóry.

Reakcje fototoksyczne i

fotoalergiczne.

Są to postacie nadwrażliwości na

światło, spowdowane promieniowaniem
UV i substancjami światłouczulającymi
zawartymi w lekach, kosmetykach, lub
niektórych

ziołach.

Rekacje fototoksyczne



są najczęściej spotykane. Mogą one wystąpić wtedy, gdy

jedna lub kilka substancji fotouczulających znajduje się

na powierzchni skóry wystawionej bez zabezpieczenia na

słońce



taka reakcja może także wystąpić pod wpływem

substancji wprowadzonej drogą pokarmową - dotyczy to

leków.



reakcje te są widoczne dość szybko i zwykle ich objawy

są podobne do oparzenia słonecznego czyli ma miejsce

zaczerwienie, pieczenie skóry.



objawy te zwykle tak jak rumień słoneczny mijają po

około tygodniu. W niektórych przypadkach mogą

wystąpić przebarwienia skóry, w miejscach gdzie została

nałożona jedna z substancji fotouczulających, tak jest np.

w przypadku substancji zapachowych



reakcje te są powodowane głównie przez promienie

UVA i częściowo UVB

Reakcje fotoalergiczne



różnią się tym, że w ich powstawaniu
uczestniczy układ odpornościowy
(immunologiczny) i zwykle ich efekty
pojawiają się z opóźnieniem czyli na
przykład dopiero podczas powtórnej
ekspozycji na słońce



są powodowane jedynie poprzez substancje
kontaktujące się bezpośrednio ze skórą,
objawiają się zwykle wysypką alergiczną.
Zdarzają się rzadziej i są za nie
odpowiedzialne jedynie promienie UVA.

Niektóre substancje fotouczulające



Zioła: Ziele dziurawca, Psoraleny-substancje występujące w

niektórych roślinach



Niektóre słodziki: Cyklamat



Barwniki chemiczne: Chinony, Eozyna, Błękit metylenowy, Róż

bengalski



Leki: Leki z grupy barbituranów i sulfonamidów, niesteroidowe leki

przeciwzapalne (przeciwbólowe, przeciwreumatyczne), środki

moczopędne, antybiotyki (tetracykliny), niektóre środki

przeciwdepresyjne, uspokajające, niektóre leki przeciwcukrzycowe,

leki hormonalne np. tabletki antykoncepcyjne, Fenotiazyny (leki

działające uspokajająco, przeciwpsychotycznie, przeciwhistaminowo),

niektóre środki przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, pochodne kwasu

benzoesowego, pochodne retinoidów zawarte w maściach i lekach

doustnych np. Roaccutane, Differin



Kosmetyki: Dezodoranty i środki przeciwbakteryjne w mydłach,

niektóre substancje zapachowe (piżmo, olejek lawendowy, cedrowy,

waniliowy, sandałowy i bergamotowy), retinoidy (kwas retinowy i jego

pochodne, retinol, wyjątkiem jest retinaldehyd, który nie uwrażliwia

skóry na światło słoneczne), kwasy hydroksylowe (AHA, BHA)



Środki promienioochronne: Benzofenony, Pochodne kwasu

cynamonowego, Oxybenzon, Kwas paraaminobenzoesowy (PABA),

Estry PABA



Fluorescencyjne rozjaśniacze do celulozy, nylonu i włókien

wełnianych

Wpływ promieniowania UV na oczy



Wykazano, że istnieje zależność między

schorzeniem oczu zwanym kataraktą lub zaćmą

a nadmierną ilością promieniowania UVB



Zaćma objawia się zmętnieniem soczewki oka,

co w rezultacie doprowadza do upośledzenia

wzroku.



Dlatego tak ważna jest ochrona oczu za pomocą

okularów przeciwsłonecznych, których szkła

gwarantują skuteczną ochronę przed UVB/UVA.



Okulary sprzedawane powszechnie na

straganach niestety takiej pełnej ochrony zwykle

nie posiadają. Okulary, których szkła

wyposażone są w filtry gwarantujące pełną

ochronę anty-UV wiążą się zwykle z wyższym

kosztem.

Filtry p/słonecze

Stosowanie preparatów ochronnych

zapobiega występowaniu poparzeń
słonecznych, reakcji fotoalergicznych i
fototoksycznych, fotostarzeniu się,
zmniejsza ryzyko występowania
nowotworów. Osoby z
nadwrażliwośćią skóry na światło
powinny stosować kosmetyki z
maksymalnym wskaźnikiem ochrony
UV.



Filtry są to związki chemiczne, które
są zdolne do filtrowania długości
promieni słonecznych, w ten sposób
chroniąc skórę.
 



Filtry mineralne( fizyczne): należą do bardzo skutecznych

filtrów, chronią przed UVA i UVB. Zwane również ekranami.

Często pozostawiają białe smugi na skórze, choć nie zawsze.

Nie wnikają w skórę, pozostają na niej tworząc cienką warstwę,

która odbija cześć promieni słonecznych. Nie powodują alergii.

Stosowane są w kosmetykach dla dzieci i skóry wrażliwej



Kaolin



Silica, Silica Gel



Talk



Mika



Titanium Dioxide- dwutlenek tytanu- UVA i UVB



Zinc Oxide- dwutlenek cynku- UVA i UVB



Filtry chemiczne: chronią głównie przed promieniowaniem

UVB, ale nie tylko. Pochłaniają promieniowanie. Bardzo

skuteczne. Wchłaniane są przez naskórek. Mogą powodować

alergie i podrażnienia



Filtry naturalne: są to wyciągi roślinne, stopień ich ochrony

jest niski, chronią na poziomie SPF2. Są to głównie: masło Shea,

oleje roślinne, juglon, arnika górska.

Oznaczenia filtrów:



filtry chroniące przed UVA:

PPD, IP



filtry chroniące przed UVB:

SPF, LSF, I



filtry chroniące przed

promieniowaniem
podczerwonym: IR.

SPF,PPD,IP,IPD



SPF (ang. Sun protecitive factor lub fr. IP -

Indie de protection) -jest to faktor ochrony

przed promieniowaniem słonecznym.



Wyraża stosunek ilości promieniowania

ultrafioletowego powodującego oparzenie

podczas stosowania filtra do ilości

promieniowania powodującego taki sam

stopień oparzenia bez jego zastosowania.



Oznacza to, że jeżeli bez filtra u danej

osoby rumień pojawi się po np. 20

minutach, to zastosowanie filtra z SPF =

15 spowoduje, że czas ten wydłuży się o

15x20 minut - tak więc rumień rozwinie się

po 5 godzinach przeby wania na słońcu.



SPF2 - blokuje 50%

promieniowania



SPF10 -    85%



SPF15 -    93,3%



SPF30 -    96,7%



SPF50 -    98%



SPF60-     98,5%



IPD lub PPD (ang Immediate
Pigmentation Darkening, Persistant
Pigmentation Darkening) określają
zdolność do ochrony przed UVA



IPD iPPD kosmetyku określa się za
pomocą pomiaru wywołanej przez
UVA opalenizny natychmiastowej
(IPD) i trwałej (PPD), uzyskanej po
ekspozycji skóry bez i z
zastosowaniem filtrów.



Wskaźnik IPD jest zawsze wyższy
niż PPD

Dziękuję za uwagę