Spis treści:

Spis treści:

1. Wstęp.

2. Krótka historia transplantacji.

3. Częste pytania na temat

transplantacji.

4. Najczęściej przeszczepiane narządy i

tkanki.

5. Medyczne zastosowanie tkanek.

6. Warunki powodzenia przeszczepu.

7. Typy dawców.

8. Zawody związane z transplantacją.

UWAGA!

UWAGA!

!

!

Dawca narządów

Dawca narządów

może ocalić życie

może ocalić życie

4

4

osobom, a kolejnym

osobom, a kolejnym

4

4

z grona ponad

z grona ponad

1500

1500

osób

osób

oczekujących

oczekujących

obecnie na

obecnie na

przeszczepienie

przeszczepienie

narządów w Polsce

narządów w Polsce

może życie

może życie

przedłużyć…

przedłużyć…

Co 5 dni w Polsce

Co 5 dni w Polsce

umiera jedna z osób

umiera jedna z osób

czekujących na

czekujących na

przeszczepienie narządu

przeszczepienie narządu

…

…

Umiera – nie z powodu

Umiera – nie z powodu

braku leczenia, ale z

braku leczenia, ale z

powodu braku narządów

powodu braku narządów

do transplantacji…

do transplantacji…

Czym jest transplantacja?

Czym jest transplantacja?

Przeszczepianie narządów

Przeszczepianie narządów

,

,

transplantacja

transplantacja

-

-

przeszczepienie narządu w całości lub

przeszczepienie narządu w całości lub

części z jednego ciała na inne (lub w

części z jednego ciała na inne (lub w

obrębie jednego ciała).

obrębie jednego ciała).

Przeszczepianiem narządów zajmuje

Przeszczepianiem narządów zajmuje

się dział medycyny zwany

się dział medycyny zwany

transplantologią.

transplantologią.

2. Krótka historia transplantacji

2. Krótka historia transplantacji



1823 – pierwsze przeszczepienie skóry u tej samej osoby

1823 – pierwsze przeszczepienie skóry u tej samej osoby

( autograft). Niemcy

( autograft). Niemcy



1906 – pierwsze przeszczepienie rogówki. Czechy

1906 – pierwsze przeszczepienie rogówki. Czechy



1954 – pierwsze udane przeszczepienie nerki. Dawca/

1954 – pierwsze udane przeszczepienie nerki. Dawca/

biorca: bliźniaki jednojajowe. USA

biorca: bliźniaki jednojajowe. USA



1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od

1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od

dawcy żywego. Wrocław

dawcy żywego. Wrocław



1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od

1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od

dawcy zmarłego. Warszawa

dawcy zmarłego. Warszawa



1967 – pierwsze na świecie przeszczepienie serca. RPA

1967 – pierwsze na świecie przeszczepienie serca. RPA



1967 - pierwsze na świecie przeszczepienie wątroby. USA

1967 - pierwsze na świecie przeszczepienie wątroby. USA



1981 – Pierwsze przeszczepienie serca i płuca. USA

1981 – Pierwsze przeszczepienie serca i płuca. USA



1985 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie serca- Zabrze

1985 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie serca- Zabrze



1986 – Pierwsze na świecie przeszczepienie obu płuc.

1986 – Pierwsze na świecie przeszczepienie obu płuc.

Kanada

Kanada



1988 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie nerki

1988 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie nerki

i trzustki. Warszawa

i trzustki. Warszawa



1990 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie

1990 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie

wątroby u dziecka. Warszawa

wątroby u dziecka. Warszawa



1999 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie części

1999 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie części

wątroby od dawcy żywego. Warszawa

wątroby od dawcy żywego. Warszawa



2001 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie serca

2001 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie serca

i płuca. Zabrze

i płuca. Zabrze



2003 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie płuca.

2003 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie płuca.

Zabrze

Zabrze



2005 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie obu płuc.

2005 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie obu płuc.

Zabrze

Zabrze



2006 – Pierwszy przeszczep kończyny górnej. Trzebnica

2006 – Pierwszy przeszczep kończyny górnej. Trzebnica

Najczęściej przeszczepiane

Najczęściej przeszczepiane

narządy i tkanki:

narządy i tkanki:

Narządy:

Narządy:



serce

serce



płuca

płuca



trzustka

trzustka



wątroba

wątroba



jelito

jelito



nerki

nerki

Tkanki:

Tkanki:



tętnice

tętnice



więzadła

więzadła



rogówka i twardówka

rogówka i twardówka



skóra

skóra



zastawki serca

zastawki serca

Narządy:

Narządy:

serce

serce



Serce

Serce

- centralny narząd

- centralny narząd

układu krwionośnego

układu krwionośnego

strunowców i niektórych

strunowców i niektórych

bezkręgowców.

bezkręgowców.

Zbudowany jest z tkanki

Zbudowany jest z tkanki

mięśniowej poprzecznie

mięśniowej poprzecznie

prążkowanej serca.

prążkowanej serca.

Zazwyczaj narząd ten

Zazwyczaj narząd ten

otoczony jest osierdziem

otoczony jest osierdziem

(

(

pericardium

pericardium

).

).

Narządy: płuca

Narządy: płuca



Płuco

Płuco

- pojedynczy lub

- pojedynczy lub

parzysty narząd

parzysty narząd

oddechowy kręgowców

oddechowy kręgowców

oddychających powietrzem

oddychających powietrzem

atmosferycznym. Dzięki

atmosferycznym. Dzięki

nim przede wszystkim

nim przede wszystkim

dostarczany jest tlen do

dostarczany jest tlen do

organizmu.

organizmu.

Narządy: trzustka

Narządy: trzustka



Trzustka produkuje dwa

Trzustka produkuje dwa

hormony – insulinę i glukagon

hormony – insulinę i glukagon

– które kontrolują poziom

– które kontrolują poziom

cukru we krwi. Dodatkowo

cukru we krwi. Dodatkowo

wytwarza mieszaninę

wytwarza mieszaninę

enzymów trawiennych – soki

enzymów trawiennych – soki

trzustkowe. Uwalniane są w

trzustkowe. Uwalniane są w

jelicie cienkim, co pozwala na

jelicie cienkim, co pozwala na

trawienie białek, skrobi,

trawienie białek, skrobi,

tłuszczów.

tłuszczów.

Narządy: wątroba

Narządy: wątroba



Największy narząd

Największy narząd

naszego ciała. Jest to

naszego ciała. Jest to

miejsce, gdzie

miejsce, gdzie

neutralizowane są

neutralizowane są

substancje szkodliwe

substancje szkodliwe

dla naszego organizmu.

dla naszego organizmu.

Wątroba to magazyn

Wątroba to magazyn

substancji odżywczych,

substancji odżywczych,

które wykorzystywane

które wykorzystywane

są w czasie braku

są w czasie braku

odpowiedniej ilości

odpowiedniej ilości

pożywienia ( np.: w

pożywienia ( np.: w

czasie głodu).

czasie głodu).

Narządy - jelita

Narządy - jelita

•

Jelita- to część układu

Jelita- to część układu

trawiennego pomiędzy

trawiennego pomiędzy

żołądkiem a odbytem. Jelita

żołądkiem a odbytem. Jelita

dzieli się na dwie części:

dzieli się na dwie części:

długa, wąska i silnie

długa, wąska i silnie

poskręcana określana jest jako

poskręcana określana jest jako

jelito cienkie. Jego główne

jelito cienkie. Jego główne

zadanie to końcowy etap

zadanie to końcowy etap

trawienia oraz wchłaniania

trawienia oraz wchłaniania

substancji odżywczych do

substancji odżywczych do

krwioobiegu i układu

krwioobiegu i układu

limfatycznego. Druga część to

limfatycznego. Druga część to

jelito grube – zazwyczaj nie

jelito grube – zazwyczaj nie

podlega transplantacji.

podlega transplantacji.

Narządy- Nerki

Narządy- Nerki



Nerki są narządem parzystym.

Nerki są narządem parzystym.

Zapewniają kontrolę

Zapewniają kontrolę

organizmu nad zasobami

organizmu nad zasobami

wody, wydalają zbędne

wody, wydalają zbędne

produkty przemiany materii

produkty przemiany materii

poprzez produkowany w nich

poprzez produkowany w nich

mocz. Nerki produkują

mocz. Nerki produkują

również hormon –

również hormon –

erytropoetynę, która jest

erytropoetynę, która jest

niezbędna do produkcji

niezbędna do produkcji

czerwonych krwinek.

czerwonych krwinek.

Tkanki: Tętnica

Tkanki: Tętnica



Tętnica

Tętnica

- jest to

- jest to

każde naczynie

każde naczynie

prowadzące krew z

prowadzące krew z

serca na obwód,

serca na obwód,

bez względu na to

bez względu na to

czy jest to krew

czy jest to krew

utlenowana czy

utlenowana czy

odtlenowana.

odtlenowana.

Tkanki - więzadła

Tkanki - więzadła



Więzadła

Więzadła

- pojęcie

- pojęcie

anatomiczne o dwóch

anatomiczne o dwóch

znaczeniach:

znaczeniach:



Pasma wytrzymałej tkanki

Pasma wytrzymałej tkanki

łącznej, które zwykle łączą

łącznej, które zwykle łączą

kości między sobą,

kości między sobą,

wzmacniając ruchome

wzmacniając ruchome

połączenia między kośćmi.

połączenia między kośćmi.

Mogą również łączyć kości

Mogą również łączyć kości

poza stawami stabilizując

poza stawami stabilizując

układ

układ

szkieletowy.

szkieletowy.



Tym terminem nazywa się

Tym terminem nazywa się

również otrzewną.

również otrzewną.

Tkanki: rogówka i

Tkanki: rogówka i

twardówka

twardówka



Rogówka

Rogówka

- wypukła

- wypukła

zewnętrzna warstwa gałki

zewnętrzna warstwa gałki

ocznej, w jej przedniej części.

ocznej, w jej przedniej części.

Za rogówką znajduje się ciecz

Za rogówką znajduje się ciecz

wodnista a za nią soczewka.

wodnista a za nią soczewka.



Twardówka

Twardówka

- gruba, biała

- gruba, biała

warstwa ochronna, nadająca

warstwa ochronna, nadająca

kształt gałce ocznej,

kształt gałce ocznej,

otaczająca oko od strony

otaczająca oko od strony

oczodołu, na powierzchni gałki

oczodołu, na powierzchni gałki

ocznej przechodzi w rogówkę.

ocznej przechodzi w rogówkę.

Tkanki - skóra

Tkanki - skóra



Skóra

Skóra

- największy narząd

- największy narząd

powłoki wspólnej kręgowców

powłoki wspólnej kręgowców

o złożonej budowie i

o złożonej budowie i

wielorakich funkcjach;

wielorakich funkcjach;

powłoka właściwa.

powłoka właściwa.

Tkanki –zastawki serca

Tkanki –zastawki serca



W sercu znajdują się cztery

W sercu znajdują się cztery

zastawki: dwie pomiędzy

zastawki: dwie pomiędzy

przedsionkami serca a komorami

przedsionkami serca a komorami

serca oraz dwie pozostałe leżące

serca oraz dwie pozostałe leżące

w miejscu wyjścia dużych naczyń

w miejscu wyjścia dużych naczyń

krwionośnych (aorta, tętnica

krwionośnych (aorta, tętnica

płucna) z lewej i prawej komory

płucna) z lewej i prawej komory

serca. Zastawki otwierają się i

serca. Zastawki otwierają się i

zmykają bez przerwy w trakcie

zmykają bez przerwy w trakcie

całego życia człowieka. Ich rola

całego życia człowieka. Ich rola

polega na zapobieganiu cofania

polega na zapobieganiu cofania

się krwi z komór do przedsionków

się krwi z komór do przedsionków

oraz z dużych naczyń (aorty,

oraz z dużych naczyń (aorty,

tętnicy płucnej) do komór serca;

tętnicy płucnej) do komór serca;

warunkują one prawidłowy

warunkują one prawidłowy

przepływ krwi przez serce.

przepływ krwi przez serce.



Kiedy serce bije, słyszysz

Kiedy serce bije, słyszysz

charakterystyczne dźwięki ( tony

charakterystyczne dźwięki ( tony

serca). Są one spowodowane

serca). Są one spowodowane

zamykaniem się zastawek.

zamykaniem się zastawek.

6.Warunki powodzenia

6.Warunki powodzenia

przeszczepu:

przeszczepu:



Zgodność tkankowa

Zgodność tkankowa



Właściwy dobór dawcy i biorcy

Właściwy dobór dawcy i biorcy



Odpowiednie leczenie

Odpowiednie leczenie

immunosupresyjne

immunosupresyjne



Umiejętność rozpoznania i

Umiejętność rozpoznania i

leczenia procesu odrzucania

leczenia procesu odrzucania

narządu przez organizm biorcy

narządu przez organizm biorcy



Zapobieganie powikłaniom i ich

Zapobieganie powikłaniom i ich

leczenie

leczenie

8.Zawody związane z

8.Zawody związane z

transplantacją

transplantacją



Chirurg transplantolog

Chirurg transplantolog



Dietetyk

Dietetyk



Farmakolog

Farmakolog



Immunolog

Immunolog



Koordynator transplantacyjny

Koordynator transplantacyjny



Laborant

Laborant



Lekarz hepatolog / kardiolog / nefrolog

Lekarz hepatolog / kardiolog / nefrolog



Pielęgniarka

Pielęgniarka



Radiolog

Radiolog



Chemik

Chemik