Interakcja psycholog-osoba badana jako

źródło artefaktów

Temat opracowany na podstawie:

Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, 2003, rozdz.

4, s. 88-124

Marta Piątkowska

Anna Sucharska-Daraż

Krzysztof Wirkus

Katarzyna Wolszczak

UKW, psychologia II r. nst.

Metodologia badań psychologicznych i

statystyki

Podstawowe pojęcia

Artefakt:



niepożądany czynnik ujawniający się

w trakcie badań empirycznych,



zniekształca przedmiot badań



może być następstwem np. błędnej

metody badawczej



W tym wypadku zajmiemy się

artefaktami wynikającymi z interakcji

zachodzącej w kontakcie psychologa z

osobą badaną

Podstawowe pojęcia

Zmienne



Zmienna zależna jest tym, co badamy. Mierzy

się ją w celu stwierdzenia, czy podlega ona

oddziaływaniu zmiennej niezależnej.



Zmienna niezależna jest tym, na podstawie

czego określać będziemy zmienną zależną.

Czynnik modyfikowany przez badacza w celu

stwierdzenia jego wpływu na zmienną zależną.

Oprócz tych zmiennych wyróżniamy jeszcze:



Zmienne pośredniczące



Zmienne zakłócające

Podstawowe pojęcia



Osoby badane

Typy doboru osób do badania:
Celowy – badamy określoną grupę osób,

np. mieszkańców domu opieki społ.,

Losowy – badamy przypadkowe osoby,

bez żadnego klucza,

Zrandomizowany – badamy grupę osób,

które są odbiciem w mikroskali daej

populacji (np. badania OBOP).

Podstawowe pojęcia

Dwa rodzaje grup:



Eksperymentalna – poddawana

oddziaływaniu eksperymentalnemu,



Kontrolna – grupa nie poddawana

oddziaływaniu, do której porównuje

się grupę eksperymentalną.

Podstawowe pojęcia

Rzetelność,

czyli dokładność pomiaru



cecha testu psychologicznego, która oznacza, że

narzędzie zawsze, konsekwentnie mierzy te

same czynniki.



Innymi słowy, jest to wielkość błędu, jaki

popełnia psycholog, interpretując wyniki danego

testu. Nie ma idealnego testu - tak jak nie ma

idealnej linijki czy innego narzędzia pomiaru.

Dlatego trzeba wiedzieć, jak duży popełniamy

błąd, stosując określony test i określić granice

interpretacji otrzymanego wyniku testowego.

Podstawowe pojęcia



TRAFNOŚĆ

Postępowanie badawcze powinno być:



trafne wewnętrznie - tzn. procedura badawcza

ma umożliwić ocenę sformułowanej przez

badacza hipotezy



Trafne zewnętrznie – umożliwiające uogólnienia

wniosków z badanej próby na populację i z

warunków laboratoryjnych na realne sytuacje

życiowe.

Specyfika badań

psychologicznych wg

Rosenzwiga



Badany może

przyjmować status

eksperymentatora

(samoobserwacja)



Badany może

reagować nie tylko na

zmienne, ale na cały

kontekst badania



Badany może

traktować badacza

jak część materiału

eksperymentalnego

Interakcja

badacz-badany

KONTEKST SPOŁECZNY

BADACZ

BADACZ

OIB

Oczekiwania interpersonalne badacza

to jedna z ważniejszych zmiennych kontekstu

psychologicznego

EFEKT GOLEMA

To efekt

negatywnych

oczekiwań



to zniekształcenie

poznawcze polegające na

niekorzystnym ocenianiu

osoby, która wywiera

negatywne wrażenie,

przypisywaniu jej

ujemnych cech

osobowościowych

EFEKT GALATEI

To efekt

pozytywnych

oczekiwań



(efekt aureoli) – to

zniekształcenie

poznawcze polegające na

korzystnym ocenianiu

osoby wywierającej

pozytywne wrażenie

Wstępne OIB



Początkowo badacz nie ma pełnego

portretu psychologicznego badanego



Nie ma też w pełni ukształtowanych

oczekiwań



Wstępne OIB ulegają poszerzeniu lub

przebudowie

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OCZEKIWANIA

INTERPERSONALNE BADACZA

1. Osobowość badacza

Wysoki poziom OIB



dogmatyczny styl myślenia



osobowość autorytarna



Brak tolerancji na odmienność



Sztywność myślenia



Poszukiwanie aprobaty społecznej



Postrzeganie innych w kategoriach stereotypów i

przesądów



To osoby inercyjne (odporne na informacje nie

potwierdzające oczekiwań)

Niski poziom OIB

2. Wiedza badacza



Znajomość aktualnych teorii

psychologicznych



Znajomość wyników badań
empirycznych



Znajomość metodologii



Doświadczenie zawodowe

3. Dane o badanym

Chodzi tu o dane uzyskane przed nawiązaniem

kontaktu z badanym

Dane obiektywne:



Fizjologiczne



Społeczno-demograficzne



wyniki obiektywnych testów

Dane subiektywne:



Przynależność do grupy społecznej



Wyznanie



Narodowość



Pierwsze wrażenie

Dane subiektywne – jak je

zinterpretuje badacz?



Wysokie OIB

Badacz spodziewa się

potwierdzenia/zaprze

-czenia hipotezy

badawczej zależnie

od tego jak wstępnie

scharakteryzował

osobę badaną



Niskie OIB

Badacz nie ma

oczekiwań dot.

potwierdzenia/zaprze

-czenia hipotezy

zależnych od

wstępnej

charakterystyki

osoby badanej

Na modyfikację

wstępnych OIB ma wpływ:



Charakter informacji o osobie badanej:

jednoznaczne – dwuznaczne



Oczekiwania badacza:

sztywne – elastyczne



Stopień potwierdzania wstępnych OIB

przez zachowanie się badanego:

niski – wysoki stopień niepotwierdzania

Modyfikacja wstępnych OIB

1.

im więcej dopływa do badacza informacji

niejednoznacznych, tym mniejsza szansa na to,

że zmieni on pierwotnie wytworzone OIB

(niezależnie od ewidentnej — dla osoby

postronnej — ich nietrafności)

2.

Informacje zgodne ze wstępnymi OIB są przez

badacza łatwiej zauważane w polu

informacyjnym i łatwiej zapamiętywane

3.

Jeżeli OIB oparte są na jednoznacznych,

stabilnych i pewnych informacjach, to będą one

miały charakter sztywny i trudno będą się

poddawały oddziaływaniom nakierowanym na

ich zmianę

Modyfikacja wstępnych OIB

1.

Zależne od osobowości badacza:



Wysokie OIB – dążą do potwierdzenia OIB



Niskie OIB – skłonni są dostosować swoje
zachowania do zachowań badanego, a nie do
obrazu narzuconego przez własne
oczekiwania

Modyfikacja wstępnych OIB

1.

Te OIB, które prowadzą do wywołania efektu oczekiwań

badacza, są raczej „sztywne" niż „elastyczne".

2.

Badacze o „sztywnych" wstępnych OIB będą je

utrzymywać nawet w konfrontacji z danymi je obalającymi.

Dynamicznie przebiegający proces formowania się wstępnych

OIB i ich zmian pod wpływem informacji nie

potwierdzających pociąga za sobą traktowanie osób

badanychw zależności od charakteru OIB.

Informacje o zachowaniu osoby badanej docierają do badacza

i:



albo wzmacniają wstępne OIB i przyczyniają się do ich

rozbudowy,



albo też je osłabiają, powodując w ten sposób ich

zmianę i przebudowę.

OIB negatywne (-)

Dotyczą spodziewanych niepowodzeń

osoby badanej

OIB negatywne

efekt Golema

to zniekształcenie poznawcze polegające na

niekorzystnym ocenianiu osoby, która wywiera

negatywne wrażenie, przypisywaniu jej

ujemnych cech osobowościowych

Dotyczą spodziewanych sukcesów osoby

badanej

OIB pozytywne

efekt Galatei

Inaczej: efekt aureoli – zniekształcenie

poznawcze polegające na korzystnym

ocenianiu osoby wywierającej pozytywne

wrażenie

OIB pozytywne (+)

Pomiędzy badaczem a badanym –

czynniki pośredniczące I stopnia

Czynniki pośredniczące I stopnia

wg Rosenthala



klimat (ang. climate) — badacz stwarza osobom

badanym z grupy „+" cieplejszy klimat społeczno-

emocjonalny; osoby te traktowane są przez

badacza życzliwiej;



sprzężenie zwrotne (ang. feedback) — badacze z

większym zainteresowaniem i w sposób

zróżnicowany traktują osoby z grupy „+"; inaczej

mówiąc, poświęcają im więcej uwagi;



wkład (ang. input) — badacze więcej wymagają od

osób z grupy „+"; badacz poświęca im więcej uwagi

i jest wobec nich bardziej „nauczycielski" (chętniej i

dokładniej objaśnia, co mają zrobić);



wydajność (ang. output) — badacz osobom z grupy

„+" stwarza więcej okazji do „wykazania się", do

ujawnienia ich „potencjałów".

Zmienne pośredniczące I stopnia

Badanie Rosenthal’a i L. Jacobson



Nauczyciele pewnej szkoły w Bostonie zostali poinformowani

przez badaczy, że badania testowe wykazały, iż niektórzy z

ich uczniów są zdolni poczynić szybkie postępy w nauce. U

nauczycieli wytworzono przekonanie, że określeni uczniowie

są „dobrze rozwinięci intelektualnie i poczynią niezwykłe

postępy w ciągu tego roku szkolnego”.



W rzeczywistości nie było żadnej obiektywnej podstawy do

takiego przewidywania – nazwiska tych dobrze rozwiniętych

intelektualnie uczniów zostały wybrane losowo.



Okazało się, że do końca roku szkolnego 30% dzieci,

określanych arbitralnie jako rokujące szybkie postępy, zyskało

przeciętnie 22 punkty i.i. Prawie wszystkie z nich zyskały co

najmniej 10 punktów i.i. Wzrost poziomu funkcjonowania

intelektualnego, mierzony standardowym testem inteligencji,

był istotnie wyższy niż u ich klasowych kolegów z grupy

kontrolnej.



Skala poczynionych przez nie postępów jest znaczna w

porównaniu ze wszystkimi znanymi programami wspierania

edukacji, a byli to uczniowie uczęszczający do zwykłych klas.

OSOBA BADANA

Co do interakcji wnosi

osoba badana?

Zmienne charakteryzujące osobę badaną:



B1 - Osobowościowe (inteligencja, system

wartości, lokalizacja kontroli, poczucie

własnej wartości, postrzeganie badacza jako

podobnego do siebie, samoocena)



B2 - Uprzednie doświadczenie badawcze

(pierwszy kontakt z badaczem, wiedza

potoczna o badaniach)



B3 - Obraz instytucji reprezentowanej przez

badacza (uniwersytet, szpital, poradnia

zdrowia psychicznego)

Czynniki

sprzyjające/blokujące

OIB

B1 – osobowość badanego



Poczucie własnej wartości najważniejsza

zmienna pośrednicząca między badaczem a

badanym



Osoby o wysokim poczuciu własnej wartości są

odporne na przekazywane przez badacza

sprzężenie zwrotne obniżające ich samoocenę



Osoby o niskim poczuciu własnej wartości nie

przeciwstawiają się napływającym informacjom

o swych niepowodzeniach, ponieważ są one

zgodne z ich ogólną koncepcją własnej wartości

Czynniki

sprzyjające/blokujące

OIB

B1 – osobowość badanego

Lokalizacja kontroli



Osoba spostrzegająca siebie jako

sprawującą kontrolę nad własnym

zachowaniem będzie mniej podatna na

sprzężenie zwrotne



Osoba z kontrolą zewnętrzną będzie

bardziej podatna na sprzężenie zwrotne ze

strony badacza modyfikujące jej

zachowanie zależnie od pozytywnego lub

negatywnego OIB

Czynniki pośredniczące

II stopnia

Postrzeganie przez badanego sytuacji

badawczej zależy od:

1.

SM - Statusu motywacyjnego osoby
badanej

2.

WSH - Wskazówek sugerujących hipotezę

3.

LPO - Lęku przed oceną

4.

OIOB - Oczekiwań interpersonalnych osoby
badanej wobec badacza

Status motywacyjny

osoby badanej SM



Zgłoszenie dobrowolne czy

przymusowe?



Problem stronniczości ochotników

WSH – eksperyment

Ellisona

Ellison i in. badali wpływ znajomości wyniku uzyskanego na podstawie badania detektorem

kłamstwa na wielkość reakcji skórno-galwanicznej (GSR).

Po przeprowadzeniu pierwszej próby z detektorem kłamstwa części osób badanych powiedziano, że

ich kłamstwo zostało przez badacza wykryte, zaś pozostałym, że kłamstwa nie zdołano wykryć.

Podanie tej informacji wpłynęło na wyniki drugiej części eksperymentu:



kłamstwa tych, którzy uwierzyli, że detektor wykazał, iż kłamały, stały się trudniejsze do

wykrycia za drugim razem



kłamstwa osób, którym wydawało się, iż zdołały badacza wprowadzić błąd stawały się

łatwiejsze do wykrycia w drugiej próbie.

To niezgodne z rezultatami osiągniętymi przez osoby posługujące się detektorami kłamstwa w

codziennej praktyce zawodowej. W praktyce obsługujący detektor kłamstwa stara się tak

postępować, by osoba badana była przekonana, że nie jest w stanie „oszukać" detektor.

Zatem w świetle wyżej przedstawionych wyników, zabiegi te prowadziłyby do zmniejszenia

stopnia wykrywalności kłamstw, a nie — jak tego chcą osoby prowadzące badanie — do

zwiększenia stopnia wykrywalności.

Jak zatem wytłumaczyć rozbieżność danych pochodzących z laboratorium z danymi, jakich

dostarcza rzeczywista praktyka?

Odpowiedzi na to pytanie starali się ć Gustafson i Orne. Założyli oni, że w badaniu

przeprowadzonym przez Ellisona. działały dodatkowe zmienne, których wspomniani badacze

nie kontrolowali. Były to zmienne WSH. Z rozmów przeprowadzonych z badanymi studentami

wynikało, że część z nich uważa, iż detektor kłamstwa nadaje się jedynie do wykrywania

kłamstw zwykłych osób, i że tylko nałogowym kłamcom udaje się wprowadzić „go" w błąd.

Zatem wartością, do której zmierzali studenci, było wykrycie ich kłamstw (wszyscy uważali się

za normalnych, a nie za nałogowych kłamców).

WSH

wskazówki sugerujące

hipotezę

Charakterystyka zmiennych WSH (wg Orne'a):

Wszystkie bodźce komunikujące osobie badanej treść

hipotezy w istotny sposób wpływają na jej zachowanie.

Całokształt tych bodźców to właśnie WSH.

1.

Osoba badana stara się ustalić cel badania, w którym

uczestniczy.

2.

W zależności od nastawienia, swej postawy wobec

badania, będzie starała się zachowywać tak, by zgodnie z

własnymi wyobrażeniami albo ją potwierdzać, albo też

falsyfikować.

3.

Mówiąc inaczej, osoba chce jak najlepiej zagrać rolę

„dobrej" osoby badanej i często już po zakończeniu

badania oczekuje od badacza aprobaty dla swego

zachowania się w toku tego badania.

WSH - eliminowanie

1.

Dlatego badacze starają się różnymi dostępnymi środkami

zamaskować prawdziwy cel badania.

2.

Często stosowanym jest podawanie fałszywego celu badania.

Jednakże jest to strategia znana typowym osobom badanym (np.

studentom psychologii).

3.

Z tego względu badania według planów, zgodnie z którymi dokonuje

się kilkakrotnego pomiaru zmiennej zależnej tej samej osoby, mają

niewielką wartość, gdyż:

1.

Zestaw pytań nie będzie już czymś nowym dla osoby

badanej

2.

Sam fakt podania tej samej osoby wielokrotnie tym samym

testom wystarczy, by domyśliła się ona, że prawdopodobnie

badacz oczekuje, że wypełni go ona inaczej niż poprzednio.

4.

Pomimo tego, że osobą badaną kierują pozytywne pobudki, taka

postawa może mieć negatywny wpływ na trafność zewnętrzną.

5.

Jeśli badany zwerbalizuje wprost hipotezę, istnieje

niebezpieczeństwo zachowań przekornych z jego strony.

WSH - eliminowanie

NIE DA SIĘ SKUTECZNIE WYELIMINOWAĆ WSH Z BADANIA,

TRZEBA JE EFEKTYWNIE KONTROLOWAĆ!

Osoby badane będą reagowały nie tylko na wprowadzone do

układu badawczego zmienne niezależne, o których traktują

hipotezy, ale także na różne wskaźniki celu badania, których

dostarczają badanym:



osoba badacza (jej zachowanie w trakcie badania, stosunek

do badanych),



wypowiedzi osób towarzyszących badaczowi,



aparatura, sposób przeprowadzania pomiarów i rejestrowania

wyników,



pomieszczenie, w którym przeprowadzane jest badanie,



sposób eksponowania bodźców, treść pytań zadawanych

badanym,



atmosfera pomieszczeniu, w którym odbywa się badanie itp.

WSH – dlaczego muszą

być kontrolowane?

Na każdą osobę badaną oddziałują:

1.

Zmienne niezależne

2.

WSH sytuacji badawczej (wraz z innymi

zmiennymi zakłócającymi)

Wielkość wariancji zmiennej zależnej wyjaśnianej

wpływami WSH decyduje o:

1.

Stopniu powtarzalności badania

2.

Stopniu trafności zewnętrznej

Im ta wariancja mniejsza, tym większy stopień

powtarzalności badania i większa trafność

zewnętrzna.

WSH – jak kontrolować?

Trzy procedury kontroli WSH:



badania posteksperymentalne



Niby-eksperyment



Symulacja eksperymentalna

WSH – jak kontrolować?

badania posteksperymentalne

1.

Polega na przeprowadzeniu z osobami badanymi wywiadów na

temat tego, co myślą o procedurze, w której uczestniczyli

2.

Trudne do przeprowadzenia, bo badacz chce, żeby badanie

okazało się rzetelne, a informacja o ewentualnym odkryciu

przez osobę badaną hipotezy, wykluczają wyniki tej osoby z

eksperymentu

3.

W efekcie badanie posteksperymentalne może wypaść

zadowalająco mimo że WSH miały duży wpływ na zmienną

4.

Skuteczność badania posteksperymentalnego podnosi:



Przeprowadzenie go przez innego badacza (ale nie

zwierzchnika I badacza)



Stosowanie standaryzowanych kwestionariuszy, najlepiej

w z wykorzystaniem wielopunktowych skal szacunkowych.

Warto przeprowadzać je w badaniach pilotażowych (możliwość

skorygowania procedury właściwego badania).

WSH – jak kontrolować?

Niby-eksperyment



Wymaga 2 grup równoważnych losowo

wybranych z tej samej populacji:



Grupa A poddana jest procedurze

eksperymentalnej



Grupa B wyobraża sobie, że jest

poddawana procedurze (zapoznaje się te

osoby ze scenariuszem badań, aparaturą,

pomieszczeniem, itp.)



Badacz porównuje rezultaty grupy A i B



Jeśli są zbieżne, można przypuszczać, że osoby

badane odgadły cel badania



Powinien przeprowadzać inny badacz w każdej

grupie

WSH – jak kontrolować?

Symulacja eksperymentalna



Zadaniem osób badanych jest symulowanie

rzeczywistego zachowania osób poddanych

procedurze



Wymaga 2 badaczy: badacz B1 planuje badanie i

analizuje wyniki, badacz B2 przeprowadza badanie



B2 nie wie, że w badanej grupie znajdują się osoby

symulujące



Osoby symulujące wiedzą, że B2 nie zna ich

statusu



Niedoinformowanie badacza B2 pozwala

kontrolować czynnik jego stronniczości



zastosowane w badaniach nad hipnozą, nad

deprywacją sensoryczną przez Orne'a

WSH – jak kontrolować?

Instrukcje maskujące cel badania-decepcja



To przedstawienie badanym innego celu badania niż rzeczywisty



Najprościej i najlepiej przedstawić osobie badanej jasno cel badania,
ale wówczas - niestety - wyniki mogą być bezużyteczne.



Wprowadza się więc instrukcje maskujące, ale po zakończeniu badań
trzeba koniecznie przeprowadzić tzw. debriefing, czyli odkłamanie.
Polega ono na wyjaśnieniu badanemu prawdziwego celu badań,
efektu i ewentualnych negatywnych skutków, które mogły pojawić się
podczas eksperymentu. Trzeba mieć jednak pewność, że odkłamanie
naprawi w pełni szkodę. Te problemy nie są rozstrzygnięte.

WSH – jak kontrolować?

NOWE PLANY EKSPERYMENTALNE

wg Brzezińskiego:



Badanych losowo rozdzielamy do 2 równoważnych grup A i B

(ważna jest dostateczna liczność)



Wprowadzamy klasyczną grupę kontrolną do sprawdzenia,

czy zmiany zachowania zarejestrowane w eksperymencie

wynikały z manipulacji eksperymentalnej



Grupa A to osoby symulujące



Dzielimy grupę A na 2 podgrupy:



A1 symuluje „życzliwie dla badacza”- stara się postępować

tak, by potwierdzić nieznaną jej (badacz jej o tym nie

informuje) hipotezę badawczą.



A2 zachowuje się tak, by hipoteza badacza nie została

potwierdzona.

WSH – jak kontrolować?

NOWE PLANY EKSPERYMENTALNE

wg Brzezińskiego:



Jeżeli WSH wpływa na rezultaty badania, to wyniki otrzymane

od grupy A1 powinny być takie , jak wyniki otrzymane od

grupy poddanej działaniu manipulacji eksperymetalej.



Analogicznie, wyniki A2 powinny się diametralnie różnić od

wyników grupy poddanej działaniu postępowania .



Jeżeli faktycznie wykonanie grupy eksperymentalnej jest

lepsze od wykonania grupy kontrolnej, to wykonanie grupy A2

powinno być jeszcze gorsze od wykonania grupy kontrolnej, i

na odwrót.



W przypadku, gdy WSH nie miały wpływu na rezultaty

badania, grupy symulujące A1 i A2 powinny uzyskiwać

podobne wyniki, jak grupa kontrolna.

LPO – lęk przed oceną

KONCEPCJA LĘKU OSOBY BADANEJ

PRZED OCENĄ WYSTAWIONĄ

PRZEZ BADACZA.

KONSTRUKT LPO ROSENBERGA.

Konstrukt LPO

1.

Konstrukt LPO, jako najważniejsza zmienna

pośrednicząca.

2.

LPO jako najważniejsza zmienna „podmiotowa”

3.

Konstrukt LPO pozwala na głębsze zrozumienie

istoty interakcji; „badacz-osoba badana”

4.

Badacz nawiązując kontakt z osobą badaną musi

brać pod uwagę fakt, że spostrzega ona tę sytuacje

jako „niesymetryczną”. To badacz zawsze ocenia, a

nie odwrotnie.



zderzenie własnego ja z obrazem poziomu

intelektualnego, zdrowia społecznego etc.



pojawienie się uczucia niepokoju



tendencyjne postrzeganie intencji kierujących

badaczem



brak zaufania do badacza

Konstrukt LPO



Zredukowanie poziomu LPO u osoby badanej.



Kontakt eksperymentatora z badanym we

wczesnych stadiach badania.



Czynniki wpływające na lęk:

1.

zmienne osobowościowe

2.

wyjaśnienia udzielane przez eksperymentatora

3.

rodzaje wykorzystywanych miar

4.

manipulacje eksperymentalne



Następstwa wywołania u badanych LPO

1.

wzrost wariancji błędu

2.

„nachylenie” wyników zmiennej zależnej w

jednym lub w drugim kierunku na continuum

wartości.

Metody badania wpływu

LPO na wynik badania

psychologicznego

1.

Metoda powtórnego

przeprowadzenia badania wg
zmienionego scenariusza

2.

Metoda manipulowania

pobudzeniem emocjonalnym

Metoda powtórnego

przeprowadzenia badania

wg zmienionego scenariusza



Istota metody.



Wystąpienie LPO lub brak konstruktu

LPO w procedurze badawczej.



Omówienie eksperymentu.

Metoda manipulowania

pobudzeniem emocjonalnym



Istota metody.



Omówienie eksperymentu.



Rezultaty badania.



Inne badanie Rosenberga polegające

na dodawaniu kolumny cyfr.



Podsumowanie drugiej metody.

Rezultat badania

grupa zorientowana

grupa

grupa zorientowana

na "lubienie"

kontrolna

na "nielubienie"

mężczyźni

+23,20

- 11,25

- 8,65

a < 0,0001

n.i.

α < 0,0001

kobiety

+ 25,90

+ 4,15

- 25,45

α < 0,03

α < 0,01

α < 0,0001

Czynniki wyzwalające LPO

u osób badanych



Rozróżnienie między badaczem, który planuje i organizuje

badanie a „eksperymentatorem”.



Wpływ poziomu zmiennej aprobaty społecznej na wzorzec

zachowania w instrukcji.



Dostęp do informacji zwrotnych o Jakości funkcjonowania

osoby badanej w sytuacji badawczej.



Wpływ wysiłku na podejmowanie określonych zachowań.



Wpływ autorytetu badacza na zachowanie zgodne z

instrukcją.



Wykorzystanie instrukcji sformułowanej przez badacza w

postępowaniu w sposób dotychczas niepraktykowany lub nie

zgodny z normami, w celu uzyskania pozytywnej oceny.



Wpływ usposobienia badacza, postrzeganego negatywnie na

zachowania badanych.



Relacja LPO-OIB.



LPO i WSH jako regulator zachowania osoby badanej.

Czy osoba badana jest

nastawiona na współpracę z

badaczem?

Konflikt osoby badanej

Hipoteza Sigall, Aronson,

Van Hoose (1970)



Próba wyjaśnienia, czym kierują się osoby
badane w eksperymentach psychologicznych



Przebieg sprawdzenia hipotezy



Wynik: „Wykazano, że osoby badane w
badaniu psychologicznym kierują się przede
wszystkim własnymi celami, a dopiero
później, i to pod warunkiem, że nie jest to
sprzeczne z oceną własnych możliwości
intelektualnych i własnej osobowości, kierują
się celami badacza.”

4 rodzaje

warunków eksperymentu



Warunki zwiększonej efektywności



Warunki zmniejszonej efektywności



Warunki zmniejszonej efektywności w

obsesyjno-kompulsywnym kontekście

osobowościowym



Warunki kontrolne

OIOB

OCZEKIWANIA INTERPERSONALNE OSOBY

BADANEJ FORMUŁOWANE POD ADRESEM

BADACZA



OIOB odwróceniem OIB



Wyzwalanie LPO

Powiązania między zmienymi kontekstu

psychologicznego badania

psychologicznego

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ :)