Kompostownik

Definicja

Kompostownik

- jest to pojemnik

lub pomieszczenie, w którym

przebiega kompostowanie.

Kompostowanie

– naturalna

metoda unieszkodliwiania i

zagospodarowania odpadów,

polegająca na rozkładzie

substancji organicznej przez

mikroorganizmy – bakterie

tlenowe, nicienie, itp. Jest to

proces przetwarzania substancji

w kontrolowanych warunkach w

obecności tlenu, w odpowiedniej

temperaturze i wilgotności.

Kompostowanie

jest kontrolowanym

rozkładem materii organicznej. Zamiast

pozwalać naturze na powolny rozkład

biomasy, kompostowanie zapewnia

optymalne środowisko, w którym

organizmy kompostujące mogą się

najlepiej rozwijać.

Aby wyżywić najbardziej aktywne

mikroby, w skład materii poddanej

kompostowaniu muszą wchodzić

następujące składniki:

- węgiel,

- azot i tlen z powietrza,

- woda

Rodzaje

kompostowników



Otwarte

– składają się z belek i tworzą

rodzaj skrzyni bez dna. Otwarty

kompostownik z drewna jest stosunkowo

łatwy do zbudowania i są to zazwyczaj

cztery ściany zbite z drewnianych desek.

Można też zastosować gotowy otwarty

kompostownik plastikowy.



Zamknięte

– najczęściej plastikowe,

zapewniają optymalne warunki do

rozkładu biomasy. Często stosowane

systemy szczelin przewietrzających oraz

termoizolacja powodują, że humus

można otrzymywać kilka razy do roku.

Kompostownik zamknięty zazwyczaj

wykonany jest z surowców wtórnych.

Pora zakładania kompostownika jest dowolna i
mieści się w całym przedziale od wiosny do
jesieni. Zaleca się umieszczenie go w miejscu
osłoniętym od wiatru i zacienionym. Ponadto
powinno być ono oddalone od miejsc w którym
najczęściej wypoczywamy. Gotowy kompostownik
można kupić w sklepie lecz są one z reguły drogie
i czasami mogą nie pasować do naturalistycznego
wyglądu działki.
Przy konstruowaniu kompostownika należy
pamiętać o tym aby powietrze mogło mieć do
niego dostęp. W tym celu można nawiercić otwory
lub pozostawić szpary między deskami

Przykładowy schemat

budowy

Co kompostujemy:

odpadki kuchenne - resztki warzyw, owoców, skorupki
jaj, torebki herbaty,
skoszoną trawę - siano, przekwitłe rośliny, zdrewniałe
części roślin np. po przycinaniu żywopłotów, jesienne
liście drzew (wyłączając liście dębu, orzecha, olchy ze
względu na zawartość szkodliwych dla roślin
substancji),
trociny i popiół - także w niedużych ilościach - ręczniki
papierowe i kartony.

Co nie nadaje się do kompostowania:

skórki owoców cytrusowych - obniżają aktywność
mikroorganizmów w glebie,
mięso, ryby - przyciągają szczury i muchy,
porażone - chore rośliny,
popiół z węgla,
gazety,
szkło, metal, plastik.

Chociaż kompost może powstawać w zwyczajnej
pryzmie z resztek roślinnych i kuchennych
odpadków, wygodniej produkować go w
drewnianej ażurowej skrzyni albo w gotowym
plastikowym kompostowniku.

Najlepsze są modele o podwójnych ściankach,
zapewniających dobrą izolację termiczną. W nich
kompost powstaje bardzo szybko, w ciągu sześciu,
ośmiu tygodni. Na dno sypiemy nieco pociętych dość
grubych gałęzi, żeby ułatwić dostęp powietrza do
pryzmy od dołu. Dobrze jest przykryć je niewielką
warstwą odkwaszonego torfu lub lekkiej próchnicznej
ziemi. Zapobiegnie to wymywaniu cennych
składników do głębszych warstw gleby.



Jeśli dopiero zakładamy
kompostownik, zalecane jest
dodanie do odpadków jakiejś
szczepionki, która przyspieszy
rozkład substancji organicznej
(później kompostownik ma już
własne szczepy
mikroorganizmów).



Mogą to być gotowe preparaty,
np. Kompostin,
Kompoststarter, Activit albo
trochę dojrzałego kompostu
od sąsiada.

Istnieje również metoda
kompostowania w
specjalnych workach lub
koszach kompostowych.

Jest to forma
kompostowania wygodna,
bardzo dyskretna i
pozwalająca uzyskać nawóz
w szybszym czasie niż przy
zastosowaniu metody
tradycyjnej. Co ciekawe, taki
worek z kompostem
możemy umieścić w pobliżu
rośliny, która ma być
nawożona i po przedostaniu
się nawozu go
gleby przenieść worek w
kolejne miejsce.
Niestety ta metoda jest mało
popularna.

Celem budowy systemu do
kompostowania jest zapewnienie
zdrowego i bogatego w składniki
odżywcze środowiska życia dla
bakterii. Najszybsze
kompostowanie ma miejsce w
przypadku gdy stosunek masy
węgla do azotu w środowisku
wynosi 25:1 - 30:1.
Przykładowo, skoszona trawa ma
ten stosunek wynoszący 19:1 a
jesienne liście -- 55:1.
Wymieszanie tych dwóch
składników w równych
proporcjach daje odpowiedni
stosunek składników odżywczych.
W przemysłowych
kompostowniach przestrzega się
tego stosunku dość ściśle, w
przypadku przydomowych
kompostników jest to zbyt
skomplikowane i stosuje się raczej
prostsze receptury.

Procesy zachodzące w
kompostowniku

Proces rozkładu przebiega w czterech fazach.

Najpierw do dzieła przystępują bakterie:

• mezofile przygotowując grunt dla innych pracowników.
Wiążą one węgiel i tlen produkując dwutlenek węgla i
energię.

Kiedy temperatura osiąga 44oC - 52oC wkraczają bakterie

• termofilne, które rozkładają część materiałów
organicznych.
Wówczas temperatura może sięgnąć nawet 70oC.
Ta faza jest dosyć krótka i może trwać od kilku dni do 2-4
tygodni.

W trzeciej fazie temperatura kompostu obniża się
pozwalając innym organizmom dokończyć dzieła i rozłożyć
pozostałe większe, nie rozdrobnione do końca materiały.
Do kompostu wówczas masowo migrują różnego rodzaju
żyjątka w tym pożyteczne dżdżownice oraz pojawiają się
grzyby.

Czwarta faza to "dojrzewanie". Kompost potrzebuje czasu
by zupełnie przemienić się w jednolitą, brunatną
próchnicę.

Każdy dowolny biodegradowalny
materiał może podlegać
kompostowaniu, o ile zapewni się
wystarczającą ilość czasu.
Jednakże nie każdy surowiec
nadaje się do przydomowego
kompostowania, w którym nie są
osiągane temperatury dość
wysokie, by powodować śmierć
drobnoustrojów, wirusów, bakterii i
szkodników.

Surowce o dużej zawartości węgla
zapewniają celulozę niezbędną
bakteriom do produkcji ciepła i
cukrów, podczas gdy surowce o
dużej zawartości azotu są źródłem
najbardziej skoncentrowanych
białek, które pozwalają na rozwój
bakterii.

Wsad do
kompostowania

Sposoby kompostowania

Istnieją dwie podstawowe metody na
przeprowadzanie kompostowania,
wszystkie stosowane są kombinacją
tych dwóch podstawowych:

- aktywna (gorąca) - pozwala na
rozwój najbardziej efektywnych
bakterii, zabija większość zarazków
chorobotwórczych i nasion, szybko
daje gotowy kompost,

- pasywna (zimna) - pozostawia się
materiał by został poddany
naturalnemu, powolnemu
kompostowaniu, które pozostawia
mikroorganizmy chorobotwórcze i
nasiona.

Na kompost możemy wyrzucać
wszystkie odpadki organiczne.
Materiałami jakimi możemy się
posłużyć są: zdrowe resztki
roślinne, chwasty bez nasion,
liście i popiół drzewny.

Możliwe jest również
produkowanie kompostu
jednolitego, np. z samych liści,
jednakże im bardziej
zróżnicowany jest materiał z
jakiego korzystamy, tym bardziej
wartościowy będzie kompost.

Korzystanie

Aby kompost był jak najbardziej wartościowy, około

70 do 80% jego składników powinny stanowić

odpadki organiczne, w około 10 do 20% mieszaninę

wypełniamy nawozami organicznymi i mineralnymi,

a pozostałe kilka do 10% stanowić powinna gleba.

Warto ustrzec się przed popełnieniem kilku

błędów, takich jak: dodawanie do pryzmy resztek

roślin które były porażone przez choroby (mogą

one być źródłem zakażenia w kolejnych latach),

dodawanie związków wapnia (wapń wprawdzie

przyspiesza rozkład substancji organicznej ale

niestety również pozbawia ją bardzo potrzebnego

azotu)

Aby procesy rozkładu
przechodziły sprawnie zaleca
się przemieszczanie warstw
kompostu.

Pryzmę należy przekopywać
w ten sposób aby dolne
warstwy przeniosły się na
górę i odwrotnie.

Aby przyspieszyć procesy
rozkładowe możemy także
nasączyć pryzmę roztworem
dojrzałego kompostu
(rozprowadzonego w wodzie z
dodatkiem niewielkiej ilości
nawozu azotowego)

Zastosowanie w utylizacji odpadów

miejskich

Kompostowanie wykorzystywane jest także na
skalę przemysłową. Po wysortowaniu surowców
wtórnych w wyniku procesu kompostowania z
biologicznie aktywnych odpadów pochodzących
z gospodarstw domowych otrzymuje się dwie
frakcje:

kompost nadający się np do rekultywacji
terenów zielonych (skwery, parki, rekultywacja
dzikich wysypisk),
balast neutralny chemicznie i biologicznie,
pozostawiany na składowisku.

Proces kompostowania trwa około miesiąca (w
zimie nieco dłużej) i przynosi znakomite
rezultaty:
- uzyskuje się nawóz organiczny o dobrych
parametrach,
- objętość składowanych odpadów jest mniejsza
o 30-50%, - składowane odpady są
całkowicie obojętne dla środowiska

Proces dojrzewania kompostu trwa ok. 18
miesięcy. W przypadku dogodnych
warunków oraz zastosowania środków
przyśpieszających rozkład materiał
kompostowy może być gotowy po 9
miesiącach. Dojrzały kompost można
rozpoznać po ciemnobrunatnej barwie i
jednolitej strukturze. Pachnie on wtedy
przyjemnym zapachem świeżej ziemi a
dżdżownice kompostowe opuściły go.

Kompost wzbogaca
glebę w próchnicę,
zwiększa jej
pojemność wodną i
powietrzną, poprawia
wzrost i rozwój
roślin.

Stosuje się go jako
składnik podłoża dla
upraw warzyw oraz
kwiatów rabatowych
i doniczkowych, a
także jako nawóz
organiczny w
rolnictwie,
sadownictwie i
ogrodnictwie, w
parkach i ogrodach.