Dr nauk medycznych Justyna
Matulewicz-Gilewicz
Dr nauk medycznych Justyna
Matulewicz-Gilewicz
Staw kolanowy
Staw kolanowy
Staw kolanowy jest największym stawem
ustroju ludzkiego,łączy kość piszczelową z
kością udową najdłuższymi ramionami
dźwigni.Prawidłowa czynność tego stawu
decyduje o statystyce i dynamice kończyn
dolnych i całego narządu ruchu.
Tworzą dwa kłykcie udowe, dwa piszczelowe
oraz rzepka
Posiada powierzchnie stawowe pokryte
chrząstką stawową,torebkę stawową oraz jamę
stawową z wypełnionym płynem stawowym
Staw kolanowy
Staw kolanowy
Struktury anatomiczne stawu kolanowego
-struktury kostne,
-powierzchnie stawowe,
-łąkotki ,
-więzadła,
-mięśnie,
-staw rzepkowo -udowy między kością
udową a rzepką i torebka stawowa
Staw kolanowy
Staw kolanowy
struktury kostne
struktury kostne
Główka stawowa-wypukłe kłykcie
kości udowej
Panewka stawowa-wklęsłe
powierzchnie kłykci kości
piszczelowej
Rzepka-spłaszczona kość włączona
w aparat wyprostny kolana
Staw kolanowy-łąkotki
Staw kolanowy-łąkotki
Twory chrzęstno włóknisteo sierpowatym
kształcie;w przekroju czołowym postać klina
podstawa zwrócona do torebki
stawowej,wierzchołek do wnętrza stawu.
Prawidłowy staw posiada dwie łąkotki:
boczną i przyśrodkową.
Funkcje łąkotek –poprawienie zwartości
stawu,przenoszenie obciążeń i osłanianie
chrzęstnych powierzchni
stawowych,ograniczenie maksymalnego
zgięcia i wyprostu, rola w odr.ner.
Staw kolanowy- więzadła
Staw kolanowy- więzadła
Więzadła pełniące główną
rolę:poboczne i krzyżowe
poboczne piszczelowe,
poboczne strzałkowe
krzyżowe przednie
krzyżowe tylne
Pozostałe : skośne(podkolanowe i
tylne) i przyśrodkowe(torebkowe)
Staw kolanowy- rola
Staw kolanowy- rola
więzadeł
więzadeł
MCL-ograniczenie nadmiernej koślawości
oraz rotacji zewnętrznej piszczeli,
LCL-ograniczenie szpotawości kolana,
ACL-ograniczenie przedniego
przemieszczenia piszczeli względem kości
udowej,ograniczenie nadmiernego zgięcia i
wyprostu oraz forsownego koślawienia i
szpotawienia w wyproście i zgięciu
PCL-zabezpiecza tylne przemieszczenie
piszczeli,ogranicza maksymalny wyprost i
zgięcie
Mięśnie działające na staw
Mięśnie działające na staw
kolanowy
kolanowy
Najsilniejszy prostownik –mięsień
czworogłowy uda-partner PCL w
stabilizowaniu kolana w płaszczyźnie
strzałkowej,decyduje o wyproście
kolana
Pozostałe stabilizatory czynne-
krawiecki,smukły,półścięgnisty,półbłoni
asty,podkolanowy,dwugłowy uda i
brzuchaty łydki.
Staw łokciowy
Staw łokciowy
Staw złożony z trzech stawów
Kości tworzące staw: ramienna
,łokciowa i promieniowa
Części składowe stawu-s.
ramienno-łokciowy,s.ramienno-
promieniowy,s.promieniowo-
łokciowy bliższy
Torebka stawowa wspólna
Staw łokciowy-mechanika
Staw łokciowy-mechanika
Staw ramienno- łokciowy i ramienno -promieniowy
Zakres ruchu –zgięcie 135-155 stopni;wyprost –0
stopni u kobiet może być przeprost
Zgięcie stawu –mięsień dwugłowy ramienia i
mięsień ramienny
Wyprost –mięsień trójgłowy ramienia i mięsień
łokciowy
Staw promieniowo –łokciowy bliższy - ruchy
rotacyjne :nawracania (90 st.)[m. nawrotny obły i
czworoboczny]i odwracania(90 st.)[m. odwracacz
i m. dwugłowy ramienia]
Staw skokowy
Staw skokowy
budowa i zakres ruchów
budowa i zakres ruchów
Staw skokowo –goleniowy tzw. staw
skokowy górny
Staw skokowy dolny ze stawem
skokowo-piętowym
Zgięcie grzbietowe oraz
podeszwowe stopy,ruch unoszenia
przyśrodkowego-odwracanie i ruch
unoszenia bocznego -nawracanie
Staw skokowy
Staw skokowy
Główka-górna część kości skokowej tzw.bloczek
Panewka-dolna część kości piszczelowej oraz
powierzchnie stawowe obu kostek przyśrodkowej
i bocznej
Kostka przyśrodkowa-stożkowaty wyrostek końca
dalszego kości piszczelowej;kostka boczna-
wyrostek stożkowaty końca dalszego kości
strzałkowej
Układ więzadłowy(grupa przyśrodkowa-więzadło
trójgraniaste i grupa boczna-trzy więzadła
rozpoczynające się na kostce bocznej)
Torebka stawowa
Serce sportowca
Serce sportowca
Def. Zmiany w układzie krążenia o
charakterze adaptacyjnym pod
wpływem treningów u sportowców
wyczynowych.
Wyróżnia się:
czynnościowe
morfologiczne
metaboliczne
Serce sportowca – zmiany
Serce sportowca – zmiany
czynnościowe w
czynnościowe w
spoczynku
spoczynku
Wolniejszy rytm serca
Zmiana objętości wyrzutowej (najczęściej
jest większa)
Mniejsza pojemność minutowa (1-3 litrów
na minutę)
Większa układowa tętniczo-żylna różnica
zawartości tlenu we krwii
Niższe ciśnienie tętnicze skurczowe i
rozkurczowe
Serce sportowca – zmiany
Serce sportowca – zmiany
czynnościowe wysiłek
czynnościowe wysiłek
submaksymalny
submaksymalny
Mniejszy przyrost czynności akcji
serca
Większy wzrost objętości wyrzutowej
(przyrost nawet o 50%-100%)
Niezmieniona objętość minutowa
Większa układowa tętniczo-żylna
różnica zawartości tlenu we krwii
Wyższe wartości ciśnienia tętniczego
Serce sportowca – zmiany
Serce sportowca – zmiany
czynnościowe wysiłek
czynnościowe wysiłek
maksymalny
maksymalny
Niezmieniona maksymalna częstość akcji serca
Wzrost objętości wyrzutowej (50-60 ml. u
nietrenujących vs 150-160 ml. u sportowców)
Wzrost objętości minutowej (20-23 l/min u
nietrenujących vs 30-40 l/min u sportowców
Wzrost układowej tętniczo-żylnej zawartości
tlenu we krwi 130-140 ml/l vs 170-175 ml/l krwi.
Wyższe wartości RR skurcz i rozkurcz
Wyższe wartości ciśnienia w tętnicy płucnej i
naczyniach włosowatych
Serce sportowca – zmiany
Serce sportowca – zmiany
morfologiczne
morfologiczne
Wzrost grubości mięśnia sercowego (wzrost
średnicy i długości włókien mięśniowych)
Zmiana wielkości jam serca
Wzrost wewnętrznej średnicy naczyń
wieńcowych
Bogatsze unaczynienie włosowate mięśnia
sercowego
Wzrost kurczliwości i podatności mięśnia
sercowego
Wzrost podatności ścian i obniżenie oporów w
naczyniach wieńcowych
Serce sportowca – zmiany
Serce sportowca – zmiany
metaboliczne
metaboliczne
Wzrost udziału mleczanu w
pokrywaniu wydatku
energetycznego serca podczas
wysiłku
Mniejsze zużycie tlenu
przypadające na jeden skurcz
mięśnia sercowego
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Spoczynkowy zapis EKG
- bradykardia zatokowa 50%-85%
- niemiarowość zatokowa 13%-77%
- blok przedsionkowo-komorowy I (6%-
33%) i II stopnia (1%-2,5%)
- zaburzenie przewodzenia
śródkomorowego (głównie niezupełny
blok prawej odnogi pęczka Hissa) 13%-
50%
- cechy przyrostu lewej komory 14%-85%
- cechy przyrostu prawej komory 3%-69%
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Spoczynkowy zapis EKG (cd)
- zmiany okresu repolaryzacji
komów – uniesienie odcinka ST w
odprowadzeniach przedsercowych
prawokomorowych
- wysoki asymetryczny załamek T
- obecność fali U
- przedłużenie czasu QT
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Zapis EKG metodą Holtera
- niska średnia dobowa, minimalna i
maksymalna częstość rytmu serca
- niemiarowość zatokowa znacznego stopnia
- zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo
– komorowego, jako blok przedsionkowo –
komorowy pierwszego stopnia 2% - 33% i
drugiego stopnia 2% - 40%
- częste występowanie łagodnych postaci
zaburzeń rytmu ESV 55%-100%, EV 30%-
70%
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Zapis EKG metodą Holtera (cd)
- obecność bloku typu Mobitz II, a zwłaszcza
III stopień budzi podejrzenia organicznej
choroby serca
- występowanie tachyartytmi nadkomorowej
dowodzi istnienia nieprawidłowości w układzie
krążenia, a najczęściej wypadania płatka
zastawki mitralnej lub zespołu WPW
- jeżeli pobudzenia komorowe u sportowców w
spoczynku występują licznie, a ustępują w
wysiłku, świadczy to o czynnościowym
pochodzeniu tych zaburzeń
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Badanie Echo u sportowców
wyczynowych
- wzrost grubości ścian mięśnia
sercowego
- zmiana wielkości jam serca
- wzrost częstości występowania fal
zwrotnych nad zastawką dwudzielną,
trójdzielną i pniem płucnym
- wysoki stosunek fali E do A
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Badanie echo u sportowców wyczynowych cd.
- uważa się za znaczną grubość ściany tylnej i
przegrody międzykomorowej, gdy przekracza
16 mm.
- uważa się, że EDD, czyli wymiar
końcoworozkurczowy lewej komory większe
niż 58 mm za rozpoznanie kardiomiopatii
roztrzeniowej.
- uważa się przerost mięśnia sercowego
koncentryczny u uprawiających dyscypliny
siłowe, a ekscentryczny u trenujących
dyscypliny wytrzymałościowe
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
Badanie Echo u sportowców wyczynowych cd
- największe wymiary jam serca stwierdza się u
uprawiających dyscypliny kombinowane, tj.
siłowo – wytrzymałościowe np. wioślarstwo
- wielkość prawej komory serca powiększa się
u sportowców wyczynowych, a mięsień prawej
komory staje się grubszy
- wyczynowe uprawianie sportu sprzyja
powiększeniu się wymiarów lewego
przedsionka
Serce sportowca – zmiany w
Serce sportowca – zmiany w
badaniu internistycznym
badaniu internistycznym
- wysoka częstość występowania fal
zwrotnych nad zastawką dwudzielną,
trójdzielna i płucną traktuje się jako
zjawisko typowe dla serca sportowego
(występują dwa razy częściej niż w
ogólnej populacji)
- stwierdza się prawidłową frakcje
wyrzutową i kurczliwość globalną i
odcinkową lewej komory
Trening sportowy a układ
Trening sportowy a układ
krążenia
krążenia
Dr nauk med.Justyna
Matulewicz-Gilewicz