Moralna odpowiedzialność w biznesie

Moralna odpowiedzialność w biznesie

- relacja agencyjna

- relacja agencyjna

PRYNCYPAŁ

PRYNCYPAŁ

osoba która zleca wykonanie zadania;

osoba która zleca wykonanie zadania;

AGENT

AGENT

osoba, która zgadza się działać na korzyść i pod

osoba, która zgadza się działać na korzyść i pod

kontrolą pryncypała.

kontrolą pryncypała.

RELACJA AGENCYJNA

RELACJA AGENCYJNA

powstaje między agentem i pryncypałem

powstaje między agentem i pryncypałem

Przykłady relacji agencyjnej

Przykłady relacji agencyjnej

Pryncypał

Pryncypał

Agent

Agent

Pacjent

Pacjent

Właściciel Firmy

Właściciel Firmy

Menedżer Firmy

Menedżer Firmy

Podatnik

Podatnik

Nabywca

Nabywca

Lekarz

Lekarz

Menedżer Firmy

Menedżer Firmy

Pracownik

Pracownik

Firmy

Firmy

Doradca

Doradca

Podatkowy

Podatkowy

Sprzedawca

Sprzedawca

Obowiązki pryncypała i agenta wynikające

Obowiązki pryncypała i agenta wynikające

z relacji agencyjnej

z relacji agencyjnej

Obowiązki agenta :

Obowiązki agenta :

1.

1.

Lojalne wykonywanie zleconych zadań.

Lojalne wykonywanie zleconych zadań.

2.

2.

Posłuszeństwo wobec pryncypała i jego zaleceń

Posłuszeństwo wobec pryncypała i jego zaleceń

Obowiązki pryncypała :

Obowiązki pryncypała :

1.

1.

Wyrównanie wartości usług wykonywanych przez

Wyrównanie wartości usług wykonywanych przez

agenta

agenta

2.

2.

Opłacenie kosztów poniesionych przez agenta w

Opłacenie kosztów poniesionych przez agenta w

trakcie wykonywanego zlecenia na rzecz

trakcie wykonywanego zlecenia na rzecz

pryncypała.

pryncypała.

Argumenty przeciw moralnej

Argumenty przeciw moralnej

odpowiedzialności firmy

odpowiedzialności firmy

1.

1.

Argumentacja legalistyczna – firmy powinny działać w

Argumentacja legalistyczna – firmy powinny działać w

granicach prawa, a odpowiedzialność moralna dotyczy

granicach prawa, a odpowiedzialność moralna dotyczy

poszczególnych ludzi działających w ramach stosunku

poszczególnych ludzi działających w ramach stosunku

agencyjnego. Jest to argument podnoszony przez Herberta

agencyjnego. Jest to argument podnoszony przez Herberta

Simona, argument na rzecz legalizmu przeciw moralnej

Simona, argument na rzecz legalizmu przeciw moralnej

odpowiedzialności.

odpowiedzialności.

2.

2.

Argumentacja neoliberalna – w wolnej gospodarce jedyną

Argumentacja neoliberalna – w wolnej gospodarce jedyną

odpowiedzialnością firmy jest odpowiedzialność za

odpowiedzialnością firmy jest odpowiedzialność za

użytkowanie zasobów i zaangażowanie ich w sposób mający

użytkowanie zasobów i zaangażowanie ich w sposób mający

na celu powiększanie zysków, zgodnie z regułami otwartej i

na celu powiększanie zysków, zgodnie z regułami otwartej i

wolnej gospodarki, tj. bez nadużyć i oszustw. Argument na

wolnej gospodarki, tj. bez nadużyć i oszustw. Argument na

rzecz tzw. „niewidzialnej ręki rynku” której celem jest

rzecz tzw. „niewidzialnej ręki rynku” której celem jest

produkcja podtrzymująca wysoki poziom zysku, sformułowany

produkcja podtrzymująca wysoki poziom zysku, sformułowany

przez Miltona Friedmana i Theodora Levitta.

przez Miltona Friedmana i Theodora Levitta.

3.

3.

Argumentacja behawioralna – podkreśla że działanie jednostki

Argumentacja behawioralna – podkreśla że działanie jednostki

ludzkiej w ramach organizacji typu firma determinuje ją w

ludzkiej w ramach organizacji typu firma determinuje ją w

sposób wykluczający odpowiedzialność moralną.

sposób wykluczający odpowiedzialność moralną.

Firma a interesariusze

Firma a interesariusze

FIRMA

Pracownicy

Sprzedawcy

Udziałowcy

Klienci

Doradcy

Wierzyciele

Konkurenci

Wspólnoty lokalne

Opinia publiczna

Media

Grupy biznesu

Grupy doradców

Grupy inwestorów

Rząd,

Agendy Rządowe,

Rządy innych państw

Powody rosnącej popularności kodeksów

Powody rosnącej popularności kodeksów

etycznych firm, prakseologia (moralne jest

etycznych firm, prakseologia (moralne jest

skuteczne) :

skuteczne) :

1.

1.

Presja inetresariuszy, a zwłaszcza konsumentów produktów

Presja inetresariuszy, a zwłaszcza konsumentów produktów

firm, użytkowników środowiska oraz opinii publicznej czułej

firm, użytkowników środowiska oraz opinii publicznej czułej

na poszanowanie praw ludzi i zwierząt;

na poszanowanie praw ludzi i zwierząt;

2.

2.

Dążenie do polepszenia wizerunku publicznego firmy i

Dążenie do polepszenia wizerunku publicznego firmy i

osiągnięcia z tego tytułu korzyści ekonomicznych, takich

osiągnięcia z tego tytułu korzyści ekonomicznych, takich

jak wzrost zdolności konkurencyjnej;

jak wzrost zdolności konkurencyjnej;

3.

3.

Odcinanie się od negatywnych działań niektórych firm

Odcinanie się od negatywnych działań niektórych firm

uprawiających oszustwa bankowe, defraudacje, celowe

uprawiających oszustwa bankowe, defraudacje, celowe

bankructwa itp.

bankructwa itp.

4.

4.

Dążenie do ujednolicenia systemów wartości, norm

Dążenie do ujednolicenia systemów wartości, norm

moralnych i standardów postępowania w

moralnych i standardów postępowania w

działalności ponadnarodowej, np. w koncernach

działalności ponadnarodowej, np. w koncernach

ponadnarodowych;

ponadnarodowych;

5.

5.

Kodeksy pomagają osiągnąć efekt synergii w zespołach

Kodeksy pomagają osiągnąć efekt synergii w zespołach

pracowniczych dzięki jasnemu formułowaniu celów i

pracowniczych dzięki jasnemu formułowaniu celów i

stwarzaniu atmosfery zaufania.

stwarzaniu atmosfery zaufania.

Treś

Treś

ć

ć

kodeksów firmy

kodeksów firmy

Zagadnienia

Zagadnienia

Sformułowania kodeksów

Sformułowania kodeksów

Działania wobec właścicieli

Działania wobec właścicieli

Zapewnienie siły finansowej przedsiębiorstwa,

Zapewnienie siły finansowej przedsiębiorstwa,

wygospodarowanie stosownego zysku, planowanie dla

wygospodarowanie stosownego zysku, planowanie dla

przyszłości, informowanie właścicieli

przyszłości, informowanie właścicieli

Działania wobec

Działania wobec

współpracowników

współpracowników

Tworzenie dobrego, motywującego do pracy klimatu,

Tworzenie dobrego, motywującego do pracy klimatu,

jasny podział obowiązków i odpowiedzialności,

jasny podział obowiązków i odpowiedzialności,

zapewnienie humanitarnych warunków pracy,

zapewnienie humanitarnych warunków pracy,

tworzenie możliwości awansu, zapewnienie

tworzenie możliwości awansu, zapewnienie

wynagrodzenia socjalnego i wynagrodzenia za

wynagrodzenia socjalnego i wynagrodzenia za

rezultaty, informowanie pracowników

rezultaty, informowanie pracowników

Działania wobec dostawców i

Działania wobec dostawców i

nabywców

nabywców

Dostarczanie dobrych produktów, systematycznie

Dostarczanie dobrych produktów, systematycznie

poprawianie ich jakości, wzorowe traktowanie

poprawianie ich jakości, wzorowe traktowanie

klientów, niezawodna dostawa, nienaganny serwis,

klientów, niezawodna dostawa, nienaganny serwis,

gwarantowanie dostawcom niezależności, informacja i

gwarantowanie dostawcom niezależności, informacja i

porada dla klientów

porada dla klientów

Działania wobec konkurentów

Działania wobec konkurentów

Popieranie wolności gospodarczej, akceptacja

Popieranie wolności gospodarczej, akceptacja

liberalnego ładu gospodarczego, popieranie

liberalnego ładu gospodarczego, popieranie

uczciwego współzawodnictwa gospodarczego

uczciwego współzawodnictwa gospodarczego

Działania wobec sąsiadów i

Działania wobec sąsiadów i

społeczeństwa

społeczeństwa

Troska o ochronę środowiska, rozwój gospodarki sprzyjającej

Troska o ochronę środowiska, rozwój gospodarki sprzyjającej

środowisku, współpraca ze społeczeństwem danego kraju,

środowisku, współpraca ze społeczeństwem danego kraju,

informowanie opinii publicznej

informowanie opinii publicznej

Działania wobec państwa

Działania wobec państwa

Lojalna współpraca z instytucjami publicznymi, wywiązywanie

Lojalna współpraca z instytucjami publicznymi, wywiązywanie

się z obowiązków publicznych, odpowiedzialnoś

się z obowiązków publicznych, odpowiedzialnoś

ć

ć

obywatelska

obywatelska

Tragedia wspólnego pastwiska

Tragedia wspólnego pastwiska

Liczba krów

Liczba krów

Waga 1 krowy

Waga 1 krowy

Waga 2 krów

Waga 2 krów

należących do

należących do

1 gospodarza

1 gospodarza

Korzyś

Korzyś

ć

ć

gospodarza

gospodarza

naruszająceg

naruszająceg

o reguły

o reguły

Łączna waga

Łączna waga

krów

krów

10

10

11

11

12

12

13

13

14

14

15

15

16

16

17

17

18

18

19

19

20

20

1000

1000

900

900

800

800

700

700

600

600

500

500

400

400

300

300

200

200

100

100

0

0

0

0

1800

1800

1600

1600

1400

1400

1200

1200

1000

1000

800

800

600

600

400

400

200

200

0

0

0

0

800

800

600

600

400

400

200

200

0

0

-200

-200

-400

-400

-600

-600

-800

-800

-1000

-1000

10000

10000

9900

9900

9600

9600

9100

9100

8400

8400

7500

7500

6400

6400

5100

5100

3600

3600

1900

1900

0

0

Koncepcja „monologowej” i „dialogowej”

Koncepcja „monologowej” i „dialogowej”

odpowiedzialności firmy

odpowiedzialności firmy

„

„

Monologowa” odpowiedzialnoś

Monologowa” odpowiedzialnoś

ć

ć

firmy

firmy

„

„

Dialogowa” odpowiedzialnoś

Dialogowa” odpowiedzialnoś

ć

ć

firmy

firmy

1.

1.

Odpowiedzialnoś

Odpowiedzialnoś

ć

ć

za wyniki

za wyniki

2.

2.

Decyzje dla pracowników

Decyzje dla pracowników

3.

3.

Komunikacja strategiczna

Komunikacja strategiczna

4.

4.

Niezależnoś

Niezależnoś

ć

ć

=

=

nieopłacalnoś

nieopłacalnoś

ć

ć

pracowników

pracowników

1.

1.

Odpowiedzialnośc za

Odpowiedzialnośc za

konsensus

konsensus

2.

2.

Decyzje z pracownikami

Decyzje z pracownikami

3.

3.

Komunikacja dyskursywna

Komunikacja dyskursywna

4.

4.

Współodpowiedzialnośc

Współodpowiedzialnośc

uczestników dialogu

uczestników dialogu

Horyzont

Horyzont

technokratyczny

technokratyczny

Horyzont

Horyzont

demokratyczny

demokratyczny

Pytania pomocnicze :

Pytania pomocnicze :

1.

1.

W jakich relacjach gospodarczych pojawia się

W jakich relacjach gospodarczych pojawia się

problem odpowiedzialności moralnej ?

problem odpowiedzialności moralnej ?

2.

2.

Na czym polega odpowiedzialność moralna w

Na czym polega odpowiedzialność moralna w

relacji między pryncypałem a agentem ?

relacji między pryncypałem a agentem ?

3.

3.

Na czym polega konflikt interesów ?

Na czym polega konflikt interesów ?

4.

4.

Jakie są argumenty przeciwko moralnej

Jakie są argumenty przeciwko moralnej

odpowiedzialności firmy ?

odpowiedzialności firmy ?

5.

5.

W jaki sposób można rozwiązywać problemy

W jaki sposób można rozwiązywać problemy

moralne w firmie ?

moralne w firmie ?

6.

6.

Na czym polega koncepcja dialogowej

Na czym polega koncepcja dialogowej

odpowiedzialności firmy ?

odpowiedzialności firmy ?