Grzybice

jamy ustnej

Piotr Wujec

Etiogeneza

Czynnikami etiologicznymi grzybic jamy ustnej mogą być

wszystkie gatunki grzybów wykrywane w jej ontocenozie.

Dotyczy

to

zwłaszcza

różnych

gatunków

drożdży

(Saccharomycetaceae) oraz grzybów drożdżopodobnych

(Cryptococcaceae). Najczęściej wykrywanym gatunkiem jest

Candida albicans, oraz inne z rodzaju Candida : C.tropicalis

C.pseudotropicalis
C.guilliermondii
C.brumptii
C.parapsilosis
C.krusei
Wśród innych czynników etiologicznych uwzględnia się

także grzyby z rodzin Mucoraceae i Aspergillaceae

Czynniki sprzyjające

Do rozwoju zmian klinicznych dochodzi po zaistnieniu

ogólnoustrojowych bądź lokalnych czynników usposabiających.

Czynniki ogólne
• Cukrzyca
• Ciąża
• Choroby endokrynologiczne
• Otyłość
• Awitaminoza grupy B
• Antybiotykoterapia
• Preparaty

immunosupresyjne

• Kortykosteroidy
• Nowotwory
• Białaczki
• AIDS

Czynniki miejscowe
• Mikrourazy
• Suchość błony śluzowej
• Obecność uzupełnień

protetycznych

• Zakażenia okołoporodowe

Kandydoza jamy ustnej

Wywołana przez Candida albicans i inne

drożdżaki z rodzaju Candida.

Wyróżnia się następujące obrazy chorobowe:

• Ostre rzekomobłoniaste zapalenie jamy ustnej
• Ostre zanikowe zapalenie jamy ustnej
• Przewlekłe zanikowe zapalenie jamy ustnej
• Przewlekłe rozrostowe zapalenie jamy ustnej

Ostre rzekomobłoniaste zapalenie

jamy ustnej

Występuje często u

noworodków

i

małych

dzieci, a także u dorosłych

z załamaną odpornością.

Występują białawe, jakby

nałożone na błony śluzowe

naloty

przypominające

kwaśne mleko. Zajęty jest

najczęściej język i błona

śluzowa policzków. Przy

zdrapywaniu tych nalotów

odsłania się żywoczerwone

dno.

Czasami

może

przechodzić

w

postać

przewlekłą.

Ostre zanikowe zapalenie jamy

ustnej

Występuje u osób z

nieregulowaną

cukrzycą,

biorących

antybiotyki

lub

leki

immunosupresyjne.

Występuje bolesny stan

zapalny, manifestujący

się

żywoczerwoną

wygładzoną

błoną

śluzową w obrębie całej

jamy

ustnej,

język

obrzmiały,

łatwo

ulegający urazom przez

zęby.

Przyjmowanie

ciepłych

i

zimnych

płynów wywołuje ból.

Przewlekłe zanikowe zapalenie jamy

ustnej

Ta forma zapalenia

jamy

ustnej

jest

związana z noszeniem

protez. Na powierzchni

błony śluzowej, która

styka się z protezą

rozwija się stan zapalny,

któremu

towarzyszy

bardzo

nasilone

pieczenie. Widoczne są

czerwone,

plamkowe

wykwity

lub

rozlany

rumień. Z tą postacią

łączy

się

często

zapalenie kącika ust.

Przewlekłe rozrostowe zapalenie jamy

ustnej

W obrazie klinicznym

cechuje się białymi

szorstkimi macalnymi

plamkami i blaszkami

otoczonymi rumieniem,

które są spoiste i w

przeciwieństwie

do

występujących

w

postaci

rzekomobłoniastej,

utrzymują się latami i

nie

dają

usuwać.

Najczęstszą lokalizacją

jest

grzbiet

języka,

policzki i podniebienie.

Inne grzybice jamy ustnej

• Mukormikoza-

wywołana

przez grzyby z rodzaju Mucor lub

Rhizopus. Występuje jednocześnie

z

postacią

nosowo-szczękową.

Chorzy zgłaszają bóle podczas

jedzenia i połykania pokarmów. W

obrazie klinicznym obecne szaro-

czarne

strupy,

pokrywające

wyraźne odgraniczone ubytki błony

śluzowej z obnażeniem kości,

najczęściej

na

podniebieniu

twardym,

a

także

obrzęk

podniebienia miekkieggo i zmiany

w obrębie warg, policzków i jezyka.

• Aspergiloza-

wywołana

przez

Aspergillus.

W

obrazie

klinicznym

bolesne,

krwawiące

uszkodzenia w obrębie języka

ipodniebienia miękkniego, pokryte

brunatnymi

lub

szarozielonymi

nalotami.

• Kryptokokoza-

czynnik

etiologiczny

Cryptococcus

neoformans.

W

jamie

ustnej

stwierdza się zmiany guzkowate lub

owrzodzenia warg, podniebienia

miękkiego, twardego, policzków,

jezyka, dziąseł.

• Geotrychoza-

wywołana

przez Geotrichum candidum. W

przebiegu tej postaci grzybicy

dominuja zmiany powierzchowne,

podobne do kandydozy.

Różnicowanie

• Leukoplakia
• Afty
• Liszaj płaski
• Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
• Pęcherzyca
• Kiła wtórna

Leczenie

Ogólne

• Ketokonazol (Nizoral,

Ketokonazol)

• Itrakonazol (Orungal)
• Flukonazol (Diflucan)

Miejscowe

• Nystatyna w zawiesinie
• Pimafucin Lotio
• Pimafucort Lotio
• Mikonazol (Daktarin- żel

do jamy ustnej)

• Klotrimazol (Canesten)
• Wodne roztwory 1-2%

zieleni brylantowej,

fioletu goryczki lub

błękitu metylenowego

Dziękuję za uwagę