Jak dbać o codzienną higienę jamy ustnej?

          Najważniejszym narzędziem do codziennej higieny jamy ustnej jest szczoteczka do zębów. Powinna być dobierana indywidualnie wg wieku i potrzeb danej osoby . Jednym z kryteriów doboru jest rodzaj osadu nazębnego (płytki nazębnej) powstającego na zębach, w skutek spożywania różnych produktów.  Innym kryterium jest stopień wrażliwości  dziąseł. Producenci oferują na rynku szczoteczki o trzech standardowych stopniach twardości włosia: miękkie, średniej twardości i twarde. Na 100% ankietowanych osób z woj. mazowieckiego i lubelskiego 40% używa miękkich szczoteczek i są to głównie kobiety, 38% twardych – głównie mężczyźni , a tylko 22% średniej twardości. Zaleca się jednak stosowanie szczoteczki o średniej twardości, która usunie nagromadzony osad , ale jednocześnie też nie podrażni dziąseł.

          Włosie szczoteczek powinno być w miarę rzadkie. Zbyt „gęsta szczoteczka” niedokładnie oczyszcza zęby oraz przestrzenie zębowe, w dodatku ciężko jest ją utrzymać w czystości. Ważna jest również wielkość szczoteczki i sposób ułożenia włosia. Wiele szczoteczek, istniejących na rynku, ma również dodatkową funkcję mycia  języka, co jest istotne przy codziennej higienie jamy ustnej. Jednak niezależnie od rodzaju używanej szczoteczek najważniejsza jest systematyczność oraz metoda mycia zębów.

         Regularne szczotkowanie zębów pozwala na usunięcie miękkich złogów nazębnych, czyli jest pierwszym, podstawowym krokiem w profilaktyce próchnicy. Zęby powinno się myć przynajmniej dwa razy dziennie ok. 3 min.,  metodą „roll” (dziąsło-ząb). Trzeba pamiętać jednak o tym, że nim zaczniemy szczotkować zęby , należy po zjedzonym posiłku odczekać  ok.15min., gdyż obniża się wówczas  pH w jamie ustnej, przez co zęby są bardziej podatne na mikro urazy podczas szczotkowania.

         Szczoteczkę powinno wymieniać się co 3 miesiące oraz po przebytej chorobie zakaźnej lub infekcji. Należy pamiętać również o tym, że przed użyciem szczoteczki, należy ją zdezynfekować ,poprzez sparzenie wrzątkiem lub wymoczenie jej w środku bakteriobójczym, przeznaczonym do „dezynfekcji” jamy ustnej.

         Pasta do zębów jest nieodłącznym elementem codziennego mycia zębów. Działa poprzez usuwanie z powierzchni zębów i dziąseł zanieczyszczeń i nalotów, głównie płytki nazębnej. Stanowi długotrwałą ochronę przeciwpróchniczą. Zapewnia estetyczny i ładny wygląd zębów oraz świeży oddech. Zapobiega również powstawaniu chorób przyzębia. Wybór pasty do zębów powinno dobierać się indywidualnie, można poprosić o radę swojego stomatologa. Dobór pasty jest uzależniony przede wszystkim od potrzeb stanu jamy ustnej. Podstawowym składnikiem pasty do zębów są środki ścierne, takie jak węglany, fosforany, krzemiany, związki glinu, związki cyrkonu. Każda pasta zawiera również w swoim składzie środki pieniące, które odpowiadają za usuwanie resztek pokarmowych oraz środki konserwujące zapobiegające jej wysychaniu. O atrakcyjności pasty decyduje obecność w niej  środków smakowo –zapachowych tj. mięta, szałwia, truskawka. Większość past obecnych na rynku zawiera w sobie bardzo ważny składnik -  fluor, który wzmacnia szkliwo i uodparnia zęby na działanie kwasów. Pasta dla dzieci od 3- 6 r.ż. powinna zawierać od 200 -500ppm jonów fluorku, a dla dorosłych i dzieci od 7 r.ż. 1000-1500ppm. Szczotkowanie zębów pastą z fluorem jest jednym z najważniejszych etapów prawidłowej codziennej higieny jamy ustnej. Zaleca się czyścić zęby min. dwa razy dziennie (po śniadaniu i po kolacji).

         Dodatkowym, ale równie istotnym etapem w codziennej higienizacji jamy ustnej jest stosowanie nitki dentystycznej. Pozwala ona na usunięcie resztek pokarmowych z przestrzeni międzyzębowych oraz płytki poddziąsłowej z okolicy międzyzębowej. Powinno się ją używać przed szczotkowaniem zębów, aby fluor zawarty w paście mógł wniknąć w przestrzenie międzyzębowe. Zaleca się stosowanie nitki przynajmniej raz dziennie przed wieczornym myciem zębów. Należy pamiętać , by nitkę wprowadzać w przestrzeń międzyzębową pod kątem 45 stopni, aby nie doprowadzić do urażenia dziąsła. Ważne jest również, aby nie zapominać o dystalnych powierzchniach  ostatnich zębów. Nitka jest również bardzo dobrym i podręcznym środkiem diagnostycznym. Pomaga wykryć zmiany i nieprawidłowości zachodzące miedzy dwoma zębami  – obserwuje się wtedy rozdwajanie nitki.

         Uzupełnieniem codziennej higieny jest stosowanie płynu do płukania jamy ustnej. Ważne jest, aby po każdym umyciu przepłukać nim zęby i nie jeść oraz nie pić przez ok.30 min. Preparaty te rozcieńczają  węglowodany i zmniejszą ryzyko tworzenia się kwasów odpowiedzialnych za uszkadzanie szkliwa.

         Dbając o codzienną higienę jamy ustnej pamiętajmy również, że aby mieć piękny i zdrowy uśmiech, należy również przestrzegać odpowiednio zbilansowanej diety. Powinna ona zawierać: produkty mleczne, mięso, warzywa,  owoce oraz zboża i oleje roślinne, w odpowiednich proporcjach. Ważne jest dostarczanie odpowiedniej ilości białek i składników mineralnych, tj.: wapń, fosfor, żelazo oraz pierwiastka jakim jest fluor. Witaminy A, C a w szczególności wit. D odpowiada za prawidłową mineralizację i rozwój twardych tkanek zęba.

         W życiu codziennym, przy obecnym trybie życia, czasami umycie zębów nie jest możliwe. Można wówczas skorzystać z rozwiązań alternatywnych. Jednym z nich jest płukanie jamy ustnej w celu  rozcieńczenia węglowodanów. Zaleca się również spożywanie pokarmów oczyszczających, typu: jabłko, marchewka, rzodkiew, kalarepa, razowy chleb czy orzechy, które skutecznie usuwają miękkie naloty z zębów. Innym sposobem jest żucie gumy bez cukru, które stymuluje wydzielanie śliny i neutralizuje kwaśny odczyn. Należy pamiętać, że żucie gumy powinno trwać ok. 5-10 min., nie dłużej.

         Zdrowie jamy ustnej ma znaczący wpływ na dobre samopoczucie i stan zdrowia człowieka. Warto zatem pamiętać o regularnych wizytach u dentysty ( w przypadku dzieci co 3 miesiące, dorosłych co 6 miesięcy). Ważną rolę odgrywają tutaj również asystentki i higienistki stomatologiczne , które powinny przekazywać pacjentom wyczerpującą wiedzę na temat utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej i korygować ewentualne złe przyzwyczajenia, udzielając profesjonalnego instruktażu.