NERWY

NERWY

KOŃCZYNY

KOŃCZYNY

GÓRNEJ

GÓRNEJ

Do głównych nerwów

Do głównych nerwów

wychodzących ze splotu

wychodzących ze splotu

ramiennego należą nerwy:

ramiennego należą nerwy:

łokciowy, promieniowy oraz

łokciowy, promieniowy oraz

pośrodkowy

pośrodkowy

NERW PROMIENIOWY (nervus

NERW PROMIENIOWY (nervus

radialis)

radialis)

Zawiera włókna z segmentów C5-C8.

Zawiera włókna z segmentów C5-C8.

Zanim owinie się wokół kości ramiennej

Zanim owinie się wokół kości ramiennej

w bruździe nerwu promieniowego

w bruździe nerwu promieniowego

oddaje gałąź do mięśnia trójgłowego i

oddaje gałąź do mięśnia trójgłowego i

gałąź czuciową, a przed odejściem od

gałąź czuciową, a przed odejściem od

nerwu promieniowego, na wysokości

nerwu promieniowego, na wysokości

stawu łokciowego odgałęzia się do

stawu łokciowego odgałęzia się do

mięśni: ramienno-promieniowego,

mięśni: ramienno-promieniowego,

długiego prostownika promieniowego

długiego prostownika promieniowego

nadgarstka i ramiennego.

nadgarstka i ramiennego.

Przyczyny uszkodzenia:

Przyczyny uszkodzenia:

1. urazowe:

1. urazowe:

- uszkodzenie splotu barkowego

- uszkodzenie splotu barkowego

- złamanie trzonu kości ramiennej

- złamanie trzonu kości ramiennej

- ucisk w obrębie dołu pachowego

- ucisk w obrębie dołu pachowego

- procesu rozrostowe w obrębie dołu

- procesu rozrostowe w obrębie dołu

pachowego

pachowego

- ucisk przewlekły pod pachą, np. przy

- ucisk przewlekły pod pachą, np. przy

chodzeniu o kuli

chodzeniu o kuli

- ucisk w środkowym odcinku ramienia

- ucisk w środkowym odcinku ramienia

Najbardziej charakterystycznym

Najbardziej charakterystycznym

objawem jest osłabienie prostownika w

objawem jest osłabienie prostownika w

stawie nadgarstkowym i w stawie

stawie nadgarstkowym i w stawie

śródręczno-paliczkowych palców i

śródręczno-paliczkowych palców i

kciuka z towarzyszącym zanikiem

kciuka z towarzyszącym zanikiem

mięśni zginaczy zlokalizowanych na

mięśni zginaczy zlokalizowanych na

przedramieniu.

przedramieniu.

Zwykle jest osłabiony także mięsień

Zwykle jest osłabiony także mięsień

ramienno-promieniowy, co powoduje

ramienno-promieniowy, co powoduje

upośledzenie odruchu mięśnia

upośledzenie odruchu mięśnia

nawracacza i utrudnianie zginania w

nawracacza i utrudnianie zginania w

stawie łokciowym w pozycji

stawie łokciowym w pozycji

półodwróconej. Zdarza się rzadko

półodwróconej. Zdarza się rzadko

drętwienie i mrowienie grzbietowej

drętwienie i mrowienie grzbietowej

powierzchni dłoni.

powierzchni dłoni.

Obserwuje się również:

Obserwuje się również:

- ewentualne parestezję i

- ewentualne parestezję i

ból

ból

- zaburzenia czucia

- zaburzenia czucia

- zmniejszenie wydzielania

- zmniejszenie wydzielania

potu

potu

Porażeniu nerwu promieniowego

Porażeniu nerwu promieniowego

towarzyszy tak zwana „

towarzyszy tak zwana „

ręka

ręka

opadająca”,

opadająca”,

która jest

która jest

niekorzystna ze względu na

niekorzystna ze względu na

upośledzenie działanie mięśni

upośledzenie działanie mięśni

między kostnych. Ręka

między kostnych. Ręka

wówczas zwisa pod kątem 90

wówczas zwisa pod kątem 90

stopni w stosunku do

stopni w stosunku do

przedramienia. Pacjent nie jest

przedramienia. Pacjent nie jest

zdolny do złożenia obu dłoni jak

zdolny do złożenia obu dłoni jak

np.

np.

do modlitwy.

do modlitwy.

Porażenie nerwu promieniowego: a — ręka

Porażenie nerwu promieniowego: a — ręka

„opadająca”, b — ręka zdrowa

„opadająca”, b — ręka zdrowa

(wg Lanza i Wachsmutha).

(wg Lanza i Wachsmutha).

Rehabilitacja ma na celu:

Rehabilitacja ma na celu:

I okres ( po 5-10 dniach unieruchomienia):

I okres ( po 5-10 dniach unieruchomienia):

- utrzymanie biernej ruchomości w stawach

- utrzymanie biernej ruchomości w stawach

porażonej dłoni

porażonej dłoni

- zapobieganie przykurczom torebkowym i

- zapobieganie przykurczom torebkowym i

ścięgnistym

ścięgnistym

- opóźnieniu rozpadu włókien mięśniowych i

- opóźnieniu rozpadu włókien mięśniowych i

zaniku narządów końcowych czuciowych i

zaniku narządów końcowych czuciowych i

głębokich

głębokich

- poprzez ćwiczenia bierne, masaż suchy i

- poprzez ćwiczenia bierne, masaż suchy i

wirowy podwodny, zabiegi cieplne,

wirowy podwodny, zabiegi cieplne,

redresję z wykorzystaniem aparatów

redresję z wykorzystaniem aparatów

ortopedycznych, elektrostymulacja mięśni

ortopedycznych, elektrostymulacja mięśni

II okres ( zwykle okres po operacyjny):

II okres ( zwykle okres po operacyjny):

- intensywne ćwiczenia bierne

- intensywne ćwiczenia bierne

- masaże

- masaże

- elektrostymulacja

- elektrostymulacja

- hydroterapia

- hydroterapia

- leczenie ciepłem np. poprzez ogrzanie

- leczenie ciepłem np. poprzez ogrzanie

kończyny górnej poduszką elektryczną

kończyny górnej poduszką elektryczną

III okres ( okres powrotu skurczów

III okres ( okres powrotu skurczów

mięśniowych):

mięśniowych):

- zakończenie elektrostymulacji

- zakończenie elektrostymulacji

- ciepłolecznictwo

- ciepłolecznictwo

- kinezyterapia: ćwiczenia czynne, czynno-

- kinezyterapia: ćwiczenia czynne, czynno-

bierne, w odciążeniu, ćwiczenia z oporem

bierne, w odciążeniu, ćwiczenia z oporem

NERW ŁOKCIOWY (nervus

NERW ŁOKCIOWY (nervus

ulnaus)

ulnaus)

Jest przedłużeniem pęczka przyśrodkowego splotu

Jest przedłużeniem pęczka przyśrodkowego splotu

ramiennego i zawiera włókna z korzeni C7 i Th1. W

ramiennego i zawiera włókna z korzeni C7 i Th1. W

okolicy stawu łokciowego przebiega w bruździe leżącej

okolicy stawu łokciowego przebiega w bruździe leżącej

na powierzchni tylnej nadkłykcia przyśrodkowego kości

na powierzchni tylnej nadkłykcia przyśrodkowego kości

ramiennej. Tu leży on bezpośrednio pod skórą i daje się

ramiennej. Tu leży on bezpośrednio pod skórą i daje się

łatwo wyczuć, jako dość gruby powrózek. Przy urazie

łatwo wyczuć, jako dość gruby powrózek. Przy urazie

tej okolicy odczuwa się ból i mrowienie przebiegające

tej okolicy odczuwa się ból i mrowienie przebiegające

po stronie łokciowej przedramienia aż do palca

po stronie łokciowej przedramienia aż do palca

małego. Na przedramieniu nerw przebiega między

małego. Na przedramieniu nerw przebiega między

głowami mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka i

głowami mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka i

razem z tętnicą łokciową biegnie po jego powierzchni

razem z tętnicą łokciową biegnie po jego powierzchni

wewnętrznej do okolicy nadgarstka. W dolnej części

wewnętrznej do okolicy nadgarstka. W dolnej części

przedramienia nerw wychodzi spod mięśni i układa się

przedramienia nerw wychodzi spod mięśni i układa się

między ścięgnami: m. zginacza łokciowego nadgarstka

między ścięgnami: m. zginacza łokciowego nadgarstka

i zginacza powierzchownego palców. Następnie nerw

i zginacza powierzchownego palców. Następnie nerw

dzieli się na gałąź powierzchowną do skóry palców IV i

dzieli się na gałąź powierzchowną do skóry palców IV i

V oraz gałąź głęboką do mięśni dłoni.

V oraz gałąź głęboką do mięśni dłoni.

Uszkodzenie nerwu łokciowego

Uszkodzenie nerwu łokciowego

może być spowodowane przez:

może być spowodowane przez:

- urazy mechaniczne

- urazy mechaniczne

- złamanie kości z przemieszczeniem

- złamanie kości z przemieszczeniem

- zapalenie stawów

- zapalenie stawów

- powtarzany ucisk (np. przy używaniu kul

- powtarzany ucisk (np. przy używaniu kul

łokciowych, podczas opierania łokcia o

łokciowych, podczas opierania łokcia o

otwarte okno, podczas prowadzenia

otwarte okno, podczas prowadzenia

samochodu, przez wibrujące narzędzia)

samochodu, przez wibrujące narzędzia)

- zespół kanału łokciowego

- zespół kanału łokciowego

- torbiel galaretowata nadgarstka

- torbiel galaretowata nadgarstka

- anomalie wrodzone

- anomalie wrodzone

Porażenie mm. międzykostnych i

Porażenie mm. międzykostnych i

glistowatych po stronie łokciowej,

glistowatych po stronie łokciowej,

mięśni kłębu, zginacza łokciowego

mięśni kłębu, zginacza łokciowego

nadgarstka, głębokiego zginacza

nadgarstka, głębokiego zginacza

palców oraz przywodziciela kciuka

palców oraz przywodziciela kciuka

upośledza przywodzenie i odwodzenie

upośledza przywodzenie i odwodzenie

palców IV i V oraz ich zginanie w

palców IV i V oraz ich zginanie w

stawach śródręczno-paliczkowych i

stawach śródręczno-paliczkowych i

prostowanie w stawach między

prostowanie w stawach między

paliczkowych, łącznie z

paliczkowych, łącznie z

przywodzeniem kciuka. Ręka

przywodzeniem kciuka. Ręka

przyjmuje ułożenie określane jako

przyjmuje ułożenie określane jako

„ręka szponiasta”.

„ręka szponiasta”.

RĘKA SZPONIASTA

RĘKA SZPONIASTA

Omawiając uszkodzenia tego nerwu

Omawiając uszkodzenia tego nerwu

często możemy się spotkać z tzw.

często możemy się spotkać z tzw.

Zespołem cieśni kanału łokciowego.

Zespołem cieśni kanału łokciowego.

Choroba rozpoczyna się od drętwienia i

Choroba rozpoczyna się od drętwienia i

parestezji palców IV i V. występuje ból,

parestezji palców IV i V. występuje ból,

zanik kłębka mięśni międzykostnych.

zanik kłębka mięśni międzykostnych.

Występuje niezgrabność ręki zwłaszcza

Występuje niezgrabność ręki zwłaszcza

przy ruchach precyzyjnych. W

przy ruchach precyzyjnych. W

początkowym okresie stosuje się

początkowym okresie stosuje się

unieruchomienie w pozycji

unieruchomienie w pozycji

wyprostowanej łokcia oraz na wyrobieniu

wyprostowanej łokcia oraz na wyrobieniu

u pacjentów odpowiednich nawyków (np.

u pacjentów odpowiednich nawyków (np.

siedzenie z dłońmi na kolanach i z

siedzenie z dłońmi na kolanach i z

stawami łokciowymi zgiętymi nie więcej

stawami łokciowymi zgiętymi nie więcej

niż 30°, niepopieranie się na łokciach)

niż 30°, niepopieranie się na łokciach)

Drugim upośledzeniem jest

Drugim upośledzeniem jest

tzw. zespół cieśni nerwu

tzw. zespół cieśni nerwu

łokciowego w okolicy

łokciowego w okolicy

nadgarstka zwany zespołem

nadgarstka zwany zespołem

kanału Guyona. Typowymi

kanału Guyona. Typowymi

sytuacjami prowadzącymi do

sytuacjami prowadzącymi do

tej patologii, to przewlekle

tej patologii, to przewlekle

opieranie kłębka o kierownicę

opieranie kłębka o kierownicę

roweru. Objawy są podobne

roweru. Objawy są podobne

do wyżej wymienionych.

do wyżej wymienionych.

Leczenia uszkodzenia nerwu

Leczenia uszkodzenia nerwu

łokciowego:

łokciowego:

- obejmuje masaż i ruchy bierne oraz jak

- obejmuje masaż i ruchy bierne oraz jak

najwcześniejsze zastosowanie szyny

najwcześniejsze zastosowanie szyny

korekcyjnej

korekcyjnej

- w ćwiczeniach głównych nacisk należy

- w ćwiczeniach głównych nacisk należy

przyłożyć na ruchy odwodzenia i

przyłożyć na ruchy odwodzenia i

przywodzenia palców, przywodzenia

przywodzenia palców, przywodzenia

kciuka, prostowanie kolejnych palców,

kciuka, prostowanie kolejnych palców,

na jednoczesnym poruszaniu palców i

na jednoczesnym poruszaniu palców i

ich oddzielaniu oraz na czynności

ich oddzielaniu oraz na czynności

manipulacyjne w zakresie samoobsługi i

manipulacyjne w zakresie samoobsługi i

podstawowych prac życia codziennego.

podstawowych prac życia codziennego.

Stosujemy:

Stosujemy:

1. fizykoterapię:

1. fizykoterapię:

- światłolecznictwo (sollux z niebieskim

- światłolecznictwo (sollux z niebieskim

filtrem)

filtrem)

- elektrolecznictwo ( prąd galwaniczny)

- elektrolecznictwo ( prąd galwaniczny)

- prądy DD

- prądy DD

- elektrostymulację

- elektrostymulację

- masaż: klasyczny, podwodny, wirowy

- masaż: klasyczny, podwodny, wirowy

2. kinezyterapię:

2. kinezyterapię:

Dobór ćwiczeń zależy od zaawansowania i

Dobór ćwiczeń zależy od zaawansowania i

objawów neurologicznych

objawów neurologicznych

3.

3.

w wypadku braku poprawy stosuje się

w wypadku braku poprawy stosuje się

zabiegi operacyjne

zabiegi operacyjne

NERW POŚRODKOWY ( nervus

NERW POŚRODKOWY ( nervus

medianus)

medianus)

Powstaje z odnóg przednich pęczków:

Powstaje z odnóg przednich pęczków:

bocznego ( cześć czuciowa) i

bocznego ( cześć czuciowa) i

przyśrodkowego (część ruchowa) sploty

przyśrodkowego (część ruchowa) sploty

ramiennego. Zawiera włókna pochodzące z

ramiennego. Zawiera włókna pochodzące z

korzeni od C5 do C8 i Th1. Unerwia

korzeni od C5 do C8 i Th1. Unerwia

ruchowo następujące mięśnie: nawrotny

ruchowo następujące mięśnie: nawrotny

obły, czworoboczny, zginacz promieniowy

obły, czworoboczny, zginacz promieniowy

nadgarstka, zginacz długi kciuka,

nadgarstka, zginacz długi kciuka,

powierzchowny i głęboki palców, a także

powierzchowny i głęboki palców, a także

mięsień dłoniowy długi, mięśnie kłębu

mięsień dłoniowy długi, mięśnie kłębu

kciuka. Unerwia czuciowo: stronę dłoniową

kciuka. Unerwia czuciowo: stronę dłoniową

kciuka, palca II i III oraz połowę palca IV.

kciuka, palca II i III oraz połowę palca IV.

Przyczyny uszkodzenia:

Przyczyny uszkodzenia:

- uraz ( rany cięte w obrębie nadgarstka,

- uraz ( rany cięte w obrębie nadgarstka,

nadkłykciowe złamania kości ramiennej)

nadkłykciowe złamania kości ramiennej)

- zespół cieśni nadgarstka

- zespół cieśni nadgarstka

- niedowłady związane z uciskiem w obrębie

- niedowłady związane z uciskiem w obrębie

nadgarstka, często związane z

nadgarstka, często związane z

wykonywanym zawodem

wykonywanym zawodem

- przewlekłe urazy

- przewlekłe urazy

- sumowanie mikrourazów

- sumowanie mikrourazów

- ucisk na nerw pośrodkowy związane z

- ucisk na nerw pośrodkowy związane z

anatomicznymi anomaliami w obrębie

anatomicznymi anomaliami w obrębie

dystalnej części kości ramiennej

dystalnej części kości ramiennej

- wzmożone ciśnienie tkankowe w przykurczy

- wzmożone ciśnienie tkankowe w przykurczy

Volkmana

Volkmana

W następstwie uszkodzenia nerwu

W następstwie uszkodzenia nerwu

pośrodkowego rozwija się zanik mięśni

pośrodkowego rozwija się zanik mięśni

kłębu, powierzchnia dłoniowa ulega

kłębu, powierzchnia dłoniowa ulega

spłaszczeniu

spłaszczeniu

(„ ręka małpia”).

(„ ręka małpia”).

Kciuk

Kciuk

wyprostowany i odwiedziony leży w tej

wyprostowany i odwiedziony leży w tej

samej płaszczyźnie co inne palce. Podczas

samej płaszczyźnie co inne palce. Podczas

próby zgięcia palców we wszystkich

próby zgięcia palców we wszystkich

stawach ręka przybiera ułożenie jak

stawach ręka przybiera ułożenie jak

„do

„do

przysięgi”:

przysięgi”:

zginają się wówczas palce III IV i

zginają się wówczas palce III IV i

V, natomiast kciuk i II palec pozostają

V, natomiast kciuk i II palec pozostają

wyprostowane. W następstwie uszkodzenia

wyprostowane. W następstwie uszkodzenia

nerwu pośrodkowego często pojawiają się

nerwu pośrodkowego często pojawiają się

parestezję: w dłużej trwających

parestezję: w dłużej trwających

porażeniach rozwijają się zaburzenia

porażeniach rozwijają się zaburzenia

troficzne skóry i paznokci.

troficzne skóry i paznokci.

RĘKA MAŁPIA

RĘKA MAŁPIA

RĘKA „DO PRZYSIĘGI”

RĘKA „DO PRZYSIĘGI”

Objawy:

Objawy:

- zaburzenia czucia

- zaburzenia czucia

odpromieniowej stronę dłoni i

odpromieniowej stronę dłoni i

palców I II III i połowy IV

palców I II III i połowy IV

- zniesienie nawracania i

- zniesienie nawracania i

zginania nadgarstka

zginania nadgarstka

- ból

- ból

- osłabienie zgięcia palców

- osłabienie zgięcia palców

LECZENIE:

LECZENIE:

- Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu

- Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu

ogólnie i miejscowo leków przeciw zapalnych.

ogólnie i miejscowo leków przeciw zapalnych.

- Leczenie usprawniające rozpoczynamy od

- Leczenie usprawniające rozpoczynamy od

ułożenia kończyny w szynie zapewniającej

ułożenia kończyny w szynie zapewniającej

częściowe zgięcie palców oraz odwodzenie i

częściowe zgięcie palców oraz odwodzenie i

przeciwstawienie kciuka. Łagodny masaż

przeciwstawienie kciuka. Łagodny masaż

zapobiega obrzękowi ręki, większość ćwiczeń

zapobiega obrzękowi ręki, większość ćwiczeń

powinna mieć charakter terapii zajęciowej z

powinna mieć charakter terapii zajęciowej z

wykorzystaniem aparatów przywracających

wykorzystaniem aparatów przywracających

czynność chwytną. Bóle łagodzimy zimnymi

czynność chwytną. Bóle łagodzimy zimnymi

wilgotnymi okładami lub lidokainową

wilgotnymi okładami lub lidokainową

jonoforezą.

jonoforezą.

- Zabiegi fizykalne i kinezyterapeutyczne jak w

- Zabiegi fizykalne i kinezyterapeutyczne jak w

nerwie łokciowym.

nerwie łokciowym.