Alergia na leki , pokarmy i

konserwanty:

Alergia pokarmowa



Definicja



Patofizjologia



Obraz kliniczny



Choroby wywołane alergią pokarmową



Częstość występowania i naturalna

historia



Diagnostyka i leczenie



Prewencja

Definicje: Niepożądane reakcje

po pokarmach

Toksyczne /farmakologiczne

Nietoksyczne/nietolerancja



Zatrucie pokarmowe

bakteryjne



Zatrucie metalami ciężkimi



Zatrucie substancjami

dodatkowymi w pokarmach-

kofeina, histamina

A. Niealergiczne



Niedobór enzymów

trawiennych-n

iedobór

laktazy



Niewydolność trzustki



Choroby wątroby,

pęcherzyka żółciowego

B. Alergiczne

IgE-zależne

IgE niezależne



Zespół alergii

jamy ustnej



Anafilaksja



Pokrzywka



Zapalenie jelit



Enteropatia jelitowa



Zespół

topowe

zapaleni

skóry

Patofizjologia: alergeny



Główne alergeny pokarmowe

(>85%)

–

Dzieci: mleko, jajo, soja,

mąka, orzechy, orzeszki

ziemne, ryba, skorupiaki

–

Dorośli:orzeszki ziemne,

orzechy, skorupiaki, ryby



Najczęściej uczulenie na jeden

pokarm

Anafilaksja



Wywołana przez pokarm

anafilaksja

–

nagły początek

–

reakcja wielonarządowa

–

potencjalne zagrożenie życia

–

każdy pokarm może wywołać

anafilaksję ale szczególnie:

•

orzeszki ziemne, orzechy,

owoce morza

Brzoza

jabłko, gruszka, marchew,

wiśnia, kiwi, śliwka

Ambrozja

Banan, ogórek, melon, arbuz

Trawy

wiśnia, brzoskwinia, ziemniak,

pomidor

Zespół alergii jamy ustnej



świąd wokół ust, nagły początek,

nadreaktywność typu I, szybkie pogarszanie

się i dołączenie objawów systemowych



zwykle wywołany spożyciem świeżych owoców

lub warzyw



Przyczyna: uczulenie krzyżowe pomiędzy

alergenami pyłków i alergenami pokarmowymi

Pyłki

Pokarmy

Naturalna historia alergii

pokarmowej



W zależności od mechanizmu wywołującego reakcję



~ 85% alergii na mleko krowie, jaja, mąkę, soję

ustępuje do 3 rż

–

niskie poziomy IgE swoistych mają wartość

predykcyjną



Alergia na orzeszki ziemne, orzechy, owoce morza

zwykle nie ustępuje



IgE niezależna alergia

–

postać niemowlęca ustępuje w 1-3 rż

–

postać dziecięca/dorosłych zwykle przewlekłe

objawy

Diagnostyka: badanie podmiotowe i

przedmiotowe



Wywiad: objawy, czas wystąpienia,

powtarzalność

–

ostre reakcje vs przewlekła choroba



Wywiad dotyczący diety

–

pokarmy “podejrzane”

–

“

ukryte “ składniki



Badanie przedmiotowe: ocena ciężkości reakcji



Identyfikacja mechanizmu

–

Alergia czy nietolerancja

–

reakcja IgE zależna lub IgE-niezależna

Diagnostyka: badania

laboratoryjne



Podejrzenie tła IgE zależnego

–

punktowe testy skórne

–

RAST (wykrycie swoistych IgE w

surowicy)



Podejrzenie mechanizmu IgE niezależnego

–

rozważyć biopsję skóry, jelita



Podejrzenie mechanizmu niealergicznego:

–

pH w powietrzu wydychanym

(nietolerancja laktozy)

–

test chlorków w pocie (mukowiscydoza)

–

Endoskopia

Diagnostyka: Dieta eliminacyjna i próby

prowokacyjne



Dieta eliminacyjna (1 do 6

tygodni)

–

wyeliminować podejrzane

pokarmy lub

–

dieta elementarna

(zhydrolizowane lub częściowo

zhydrolizowane pokarmy)



Doustny test prowokacyjny

Diagnostyka



Badanie obecności IgE swoistych

–

Negatywne: wprowadzić ponownie

pokarm

–

Pozytywne: wprowadzić dietę

eliminacyjną



Dieta eliminacyjna

–

Bez poprawy: wprowadzić pokarm

–

Poprawa

Leczenie:Dieta eliminacyjna



Ukryte składniki (orzeszki ziemne lub

jaja, mleko w sosach)



oznaczanie pokarmów



zanieczyszczenia w pokarmach innymi

składnikami



niejasne sformuowania na etykietach

( mogą się pod nimi kryć alergeny

pokarmowe)

Leczenie: nagłe objawy



Adrenalina: leczenie z wyboru

–

w autostrzykawce

–

edukacja pacjenta jak i kiedy podać



Antyhistaminiki: terapia drugorzędowa



informacja na temat pokarmów

uczulających

Zapobieganie alergii

pokarmowej



Wskazana u dzieci z grupy”wysokiego ryzyka”-

wywiad rodzinny



karmienie piersią generalnie ma wartość

protekcyjną z wyjątkiem alergii na orzeszki

ziemne ( białka przedostają się do mleka matki)



wprowadzenie pierwszych stałych pokarmów

( po 6 miesiącu życia)

–

mleko krowie: 6-12 miesięcy

–

jajka: 12-24 miesiąc

–

orzeszki ziemne, orzechy laskowe, owoce

morza > 24-48 miesięcy

Alergia na leki

Joanna Makowska

Alergia na leki



Definicje



Klasyfikacja niepożądanych reakcji

polekowych



Klasyfikacja alergii na leki



postacie kliniczne



diagnostyka



alergia na poszczególne leki: antybiotyki beta-

laktamowe, NLPz, leki znieczulające, insulinę



Niepożądana reakcja polekowa

(WHO)

–

Odpowiedź na leki

szkodliwa i

niezamierzona

pojawiająca się po

zastosowaniu dawki wykorzystywanej w

profilaktyce, diagnostyce lub leczeniu

chorób.

Alergia na leki-

gdy potwierdzony

zostanie mechanizm immunologiczny

(humoralny lub komórkowy) reakcję można

nazywać

alergią na leki

(EAACI, WHO)

Defin

icja

ADR niepożądana reakcja

polekowa

DEFINICJA-

szkodliwa i niezamierzona reakcja po zastosowaniu

terapeutycznej dawki

TYP A

TYP B

R.immunologiczne R.nieimmunologiczne

•typ I

•typ II

•typ III

•typ IV

•przedawkowanie

•objawy uboczne

•interakcje leków

Niepożądane reakcje

polekowe

Teoria haptenu Landsteinera

Powstanie haptenu

Uczulenie

początek reakcji

immunologicznej

Powstanie antygenu

hapten + nośnik

Biotransformacja leku

Nośniki to głównie białka

Wychwycenie antygenu (hapten + nośnik) przez

APC, pobudzenie limfocytów T- rozwój reakcji

Typu I-reakcja natychmiastowa

(początek

reakcji w ciągu 15-30 min po zastosowaniu leku)



układ oddechowy- duszność , kaszel



układ pokarmowy-nudności, wymioty



skóra- pokrzywka, obrzęki



wstrząs anafilaktyczny

Leki wywołujące:

•

Peniciliny, cefalosporyny

•

Insulina

•

Enzymy (streptokinaza, chymopapaina)

•

Przeciwciała monoklonalne

•

Protamina

•

heparyna

•

Wyciągi alergenowe

Typ II- reakcja cytotoksyczna zależna od przeciwciał (IgG and

IgM)



Mechanizmy – aktywacja dopełniacza, ADCC,

immunofagocytoza



objawy: cytopenia (anemia,

trombocytopenia,

granulocytopenia)



Leki: Niedokrwistość: penicyliny, chinidyna, metyldopa

Małopłytkowość: chinina, chinidyna, heparyna

paracetamol, propylotiouracyl,

sole złota, sulfonamidy

Granulocytopenia: pyrazolony, tiouracyl,

sulfonamidy ,

przeciwpadaczkowe

Typ III- kompleksy immunologiczne



Zapelenie naczyń -

sulfonamidy, allopurinol, antybiotyki



Choroba posurowicza-

penicyliny

, surowice



Toczeń polekowy-

hydralazyna, procainamid,

izoniazyd, D-

penicilamina

Reakcje typu III

Kompleksy immunologiczne

Odkładanie w ścianie naczyń

Napływ komórek zapalnych

Zapalenie naczyń

Typ IV- reakcje typu opóźnionego- limfocyty T

- Kontaktowe zapalenie skóry- praktycznie po każdym leku

stosowanym miejscowo

Rumień wielopostaciowy i z. Stevens-Johnsona

- Toksyczna nekroliza naskórka

Reakcje skórne- wysypki

plamiste i plamisto-grudkowe



Zwykle po 7-14 dniach

stosowania leku



Zwykle ustępują w przeciągu 1-

2 tygodni



Różnicowanie z wysypkami w

przebiegu chorób zakaźnych



Leczenie: wycofanie leku, GKS,

ew leki atyhistaminowe

Najczęstsze przyczyny: antybiotyki (aminopenicyliny) i barbiturany

Reakcje skórne- rumień

trwały



Po 1-2 tygodniach leczenia



Po ponownej ekspozycji rumień

pojawia się dokładnie w tym

samym miejscu (po 30min-8 godz)



Leki: sulfonamidy, tetracykliny,

NLPZ, barbiturany, karbamazepina

AGEP- ostra uogólniona

wysypka krostkowa



Początek z wysoką gorączką,

wysypka, świąd,



Zmiany trudne do różnicowania z

łuszczycą krostkową



Po 2-3 dniach stosowania leku



Najczęściej po antybiotykach:

aminopenicyliny, makrolidy,

cefalosporyny, fluorochinolony



Dodatnie testy płatkowe



Leczenie: przeciwgorączkowe, leki

antyhistaminowe, miejscowe sterydy

Rumień wielopostaciowy i

zespół Stevens-Johnsona



Sulfonamidy, NLPZ,

barbiturany, leki

przeciwgruźlicze, pyrazolony



EM minor do grudki obrzękowe

na skórze



EM major do 10% ciała ale też

na błonach śluzowych



SJS- zmiany >10% ciała, błony

śluzowe, zmiany nadżerkowe,

swędzące

ADR mogą dotykać większości

narządów i tkanek

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

Dokładny wywiad

O co pytać



Nazwa leku , droga podania, dawka leku



Inne leki przyjmowane w okresie wystąpienia reakcji



Czas od przyjęcia leku po którym wystąpiła reakcja



Jak długo uprzednio stosowany był lek



Dokładny opis reakcji- objawy, w jakiej kolejności



Czy był to jedyny incydent



Czynniki predysponujące- choroby współistniejące

Po zebraniu wywiadu…..



Który z leków przyjmowanych przez

pacjenta najprawdopodobniej wywołał

reakcję?



Jaki był typ reakcji?



Czy u pacjenta można zastosować lek z

innej grupy?

Dlaczego wywiad jest ważny?

W alergii na leki często
rozpoznanie stawiamy jedynie
na podstawie wywiadu

Dokładnie zebrany wywiad pozwala
na znalezienie leków alternatywnych

Określenie na podstawie
wywiadu typu reakcji pozwala
wybrać odpowiednią metodę
diagnostyczną

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

Dokładny wywiad

Testy skórne,

oznaczanie swoistych IgE

Testy płatkowe,

ew. LTT

Dalsza diagnostyka reakcji

natychmiastowych

Wykonać testy skórne
- punktowe
- śródskórne

Wykonać oznaczenie obecności
swoistych przeciwciał w klasie IgE

Dalsza diagnostyka reakcji

typu IV

Test transformacji blastycznej
limfocytów

Testy płatkowe

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

Dokładny wywiad

Testy skórne,

oznaczanie swoistych IgE

Testy płatkowe,

ew. LTT

Rozważyć próbę prowokacyjną

Pacjent nie jest uczulony

Pacjent uczulony

Znajdź leki alternatywne

Postępowanie



Odstawienie leku podejrzanego o

wywołanie reakcji



Postępowanie objawowe w

zależności od objawów

Postępowanie w przypadku

anafilaksji



Adrenalina- domięśniowo



Zapewnienie drożności dróg oddechowych



Monitorowanie czynności życiowych



Jeżeli spadek ciśnienia – podaż płynów,

dopamina



Skurcz oskrzeli- tlen, adrenalina, beta 2

mimetki w nebulizacji



W celu zapobieżenia nawrotowi reakcji-

sterydy doustne, dożylne

Postępowanie

Dalsze postępowanie

•

Zaproponowanie i przetestowanie

alternatywnych leków (wykluczenie

reaktywności krzyżowej)

•

Rozważenie desensytyzacji jeżeli

lek musi być przyjmowany przez

pacjenta

Wskazania do desensytyzacji



Konieczność zastosowania tego a nie innego

leku- np. kiła w ciąży- penicyliny



Toksoplazmoza OUN u pacjentów z AIDS-

sulfonamidy



NLPZ- pacjenci z wskazaniem do leku

przeciwpłytkowego, pacjenci z chorobami

reumatologicznymi



W niektórych przypadkach desensytyzacja może

przynosić inne korzyści np. odczulanie na NLPZ,

Nadwrażliwość na NLPZ

Kwas
arachidonowy

LT B

LTA

LTC

LTD

LTE

PGG

PGH

5-LOX

PGE

ASA

COX-2

COX-1

Fosfolipidy błony komórkowej

PLA

LTC4s

EP- R

Nadwrażliwość na NLPZ

Postać pokrzywkowo-obrzękowa

Postać bronchospastyczna

Najczęściej występuje krzyżowa reaktywność między lekami z grupy NLPZ

Aspiryna

Ibuprofen

Piroksykam

Pyralgina

Ketoprofen

Naproksen

Paracetamol w dawce do 1000mg

Meloksikam

Nimesulid

Celekoksyb

Selektywność NLPZ w

blokowaniu enzymów COX-1 i

COX-2

Nazwa leku

IC50 COX-

2/COX-1

Swoistość

Aspirin

Indomethacin

Ibuprofen

Na Salicylate

Naproxen

Celecoxib

Rofecoxib

166

2,8

0,6

0,03

0,003

COX-

1>COX-2

COX-1=COX-2

COX-1<COX-2

COX-1<<<COX-

Nadwrażliwość na NLPZ



Wywiad



Próby prowokacyjne: donosowa, doustna,

wziewna



Próby wprowadzenia testów in vitro:

AspiTest- uwalnianie 15-HETE z leukocytów

Basotest- oznaczanie aktywacji bazofilów met

cytometrii

Cast- uwalenianie leukorienów

cysteinylowych przez leukocyty krwi

obwodowej

Postępowanie



Znalezienie alternatywnych leków

przeciwbólowych: paracetamol,

nimesulid, meloksikam, celekoksyb



Desensytyzacja

Antybiotyki

PENICYLINY



Obok NLPZ najczęstsza przyczyna zgłaszanych

reakcji niepożądanych polekowych



najczęściej reakcje typu I ale mogą być też inne

postacie wg Gella Coombsa



Osutki plamisto grudkowe po aminopenicylinach -

nie I typu

CEFALOSPORYNY

Mogą krzyżowo uczulać z penicylinami

Alergia na penicyliny



Częstość występowania 0,7-10% leczonych

penicylinami



Wstrząs ( w Polsce 38,8% wstrząsów

polekowych jest wynikiem podania penicylin)



Determinanty większe PPL

(penicyloilopolilizyna)- uczulają 80% pacjentów

z alergią oraz mniejsze MDM (6 różnych

antygenów) ale uczulenie na MDM częściej

związane z reakcjami anafilaktycznymi

Alergia na penicyliny



Testy skórne, ew. prowokacja zaczynając

od 1/100 dawki



Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

zapaleniem wsierdzia, posocznica,

zapalenie opon mózgowych, kiła



Uwaga na ukryte źródła alergenu

•

Może uczulać wziewnie

•

Mleko

•

Mięso



Testy skórne z Testarpenem (obecnie

wycofany), testy skórne z penicylinami ,

ew. prowokacja



Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

zapaleniem wsierdzia, posocznica,

zapalenie opon mózgowych, kiła



Uwaga na ukryte źródła alergenu

•

Może uczulać wziewnie

•

Mleko

•

Mięso

Sulfonamidy



Po penicylinach drugie najczęściej uczulające

antybiotyki



Zmiany skórne: osutki grudkowe, rumienie,

wyprysk kontaktowy



Choroba posurowicza, granulocytopenia i

TEN, zespół Stevensa-Johnosona



Możemy odczulać- pacjenci z AIDS- zakażenia

Pneumocystis carini lub Toxoplasma

Leki do zniczulenia

miejscowego



Najczęściej- to reakcje wazo-wagalne spadek

ciśnienia, utrata przytomności,



Reakcje toksyczne wynikające z jednoczesnego

podania adrenaliny: tachykardia, niepokój,

zwroty głowy, omdlenie)



Bardzo rzadko jest to reakcja typu I



Diagnostyka: testy punktowe, śródskórne i

podskórne podanie leku

Leki stosowane w znieczuleniu

ogólnym



Reakcje pokrzywkowe i anafilaksja



W 10-20% są przyczyną powikłań

znieczulenia



Leki wywołujące (opioidy, leki

zwiotczające, antybiotyki, leki

wprowadzające do znieczulenia,

lateks)

Radiologiczne środki

cieniujące



Podział środków: jonowe i niejonowe



Częściej reakcje po środkach jonowych (4-7%):

–

reakcje natychmiastowe: pokrzywki,

rzadziej anafilaksja,

–

reakcje skórne opóźnione: wysypka

plamisto grudkowa, rumień

–

Nie można odczulać, jeżeli konieczność

zastosowania ponownego leku wskazana

jest premedykacja: 40mg prednisonu 12 h i

2 h przed zabiegiem i lek antyhistaminowy

2h przed zabiegiem

Inhibitory konwertazy

angiotensyny



Najczęstszy objaw niepożądany-kaszel-

–

nie jest to reakcja immunologiczna !!

–

dotyczy 15% pacjentów leczonych

–

nie występuje po lekach blokujących

receptor



Obrzęk naczynioruchowy- patogeneza

nieznana

–

Również po blokerach receptora

–

1/500 osób stosujących lek

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nadwrażliwość na pokarmy, OML, III rok, Alergologia
Alergia na pokarm i leki
Nadwrażliwość na pokarmy
Astma z nadwraliwoci na niesterydowe leki przeciwzapalne doc
Częstość występowania i charakterystyka reakcji nadwrażliwości na pokarmy w populacji śląskiej
Mechanizmy nadwrazliwosci alergicznej na pokarm
Imm Cw 2 Nadwra liwo Ť¦ç na pokarmy
Nadwrażliwość na leki miejscowo znieczulające
Nadwrażliwość na leki miejscowo znieczulające
PRZEWÓD POKARMOWY UKŁAD POKARMOWY LEKI

więcej podobnych podstron

Nadwrażliwość na pokarm i leki

Document Outline