Noworodek

Postępowanie w wybranych

stanach zagrożenia życia

lek.med. Piotr Maciejasz

na podstawie wytycznych

Europejskiej Rady Resuscytacji

2000

Resuscytacja noworodka

Statystyka okresu okołoporodowego:

10 na 1000 żywo urodzonych dzieci o wadze

> 2500g wymagało zastosowania wentylacji
wspomaganej lub zastępczej

 8 na 1000 spośród tych dzieci odpowiadało

pozytywnie na wentylację przez maskę
twarzową

 2 na 1000 dzieci wymagało intubacji

dotchawiczej i zaawansowanych metod
wentylacji

Resuscytacja noworodka

Problemy wynikające z przebiegu porodu:

przejście przez kanał rodny siłą skurczów

macicy

 okresowe przerwy w oddychaniu



przejściowe niedotlenienie mózgu (mózg w tym

momencie może tolerować niedotlenienie dłużej, niż

kiedykolwiek w życiu dorosłym)



serce pracuje pomimo przejściowego niedotlenienia

mózgu

Resuscytacja noworodka

Problemy wynikające z przebiegu porodu:

 wystąpienie bezdechu pierwotnego



powinien być zakończony pojawieniem się oddechów

„rybich”



oddechy te są zazwyczaj wystarczające do

reoksygenacji mózgu,

pod warunkiem drożności

dróg oddechowych



jeśli oddechy te są nieskuteczne dochodzi do 

 wystąpienia bezdechu wtórnego



serce noworodka może pracować przez około 20

min. pomimo zaburzeń i ustania oddechu

NAJWAŻNIEJSZE JEST PRZYWRÓCENIE LUB

ZASTĄPIENIE SKUTECZNEJ WENTYLACJI

Resuscytacja noworodka

Problemy wynikające z przebiegu

porodu:

eliminacja płynu zalegającego w płucach



ok. 35 ml tego płynu ulega wydaleniu
(wyciśnięciu) z płuc w czasie przejścia przez
kanał rodny



ok. 100 ml płynu ulega gwałtownemu
wchłonięciu do krwioobiegu i chłonki w ciągu
kilku pierwszych minut po urodzeniu

Resuscytacja noworodka

Problemy wynikające z przebiegu porodu:



zdrowy noworodek rozpręża płuca
spontanicznie (ujemne ciśnienie w opłucnej >
-100 cmH

2

O), a następnie poprzez płacz i

dalszy wzrost ciśnienia wewnątrz klatki
piersiowej przemieszcza płyn z płuc do chłonki
i osiąga objętość zalegającą płuc



noworodek w bezdechu wymaga zastąpienia
tego mechanizmu poprzez wykonanie wdechu
z użyciem dodatniego ciśnienia 40 cm H

2

O,a

następnie ok. 6 wdechów z ciśnieniem 30 cm
H

2

O trwających 2 - 3 sek.

Resuscytacja noworodka

1.

Po urodzeniu zawiń noworodka w czysty,ciepły

ręcznik lub prześcieradło

możliwe szybkie wyziębienie z powodu względnie

dużej powierzchni ciała

 należy zapewnić utrzymanie właściwej

temperatury ciała bez dodatkowego wysiłku
energetycznego

 wilgotna skóra sprzyja gwałtownej utracie ciepła
 ochłodzenie w okresie okołoporodowym powoduje

spadek prężności tlenu i zwiększoną kwasicę
metaboliczną

Resuscytacja noworodka

2.

Zaciśnij pępowinę

nie wcześniej niż ok. 1 min po urodzeniu
 noworodek na poziomie macicy matki
 bardzo wczesne zaciśnięcie pępowiny oraz

trzymanie noworodka powyżej poziomu
łożyska może spowodować hypowolemię

Resuscytacja noworodka

3.

Osusz noworodka i zawiń w czysty,

suchy i ciepły ręcznik lub

prześcieradło

Resuscytacja noworodka

4A.

Oceń stan ogólny noworodka, sprawdź:

kolor powłok - oceń zabarwienie tułowia, warg i

języka

 napięcie mięśniowe - oceń właściwe zginanie

kończyn i ich napięcie

 oddychanie - oceń ilość i głębokość oddechów

(bezpośrednio po urodzeniu mogą być nieregularne)

 krążenie - osłuchaj serce stetoskopem i spróbuj

wyczuć tętno u podstawy sznura pępowinowego

POWTARZAJ OCENĘ REGULARNIE W TRAKCIE

RESUSCYTACJI

Resuscytacja noworodka

4B.

noworodek oddychający regularnie, z szybką

(>100/min) czynnością serca, który jest
ośrodkowo różowy i ma słyszalne wyraźnie tony
serca nie wymaga dalszych działań i może być
oddany matce

 noworodek, który nie oddycha wydolnie, ma

wolną czynność serca lub jest siny, blady bądź
wiotki wymaga pilnej interwencji i resuscytacji,
rozpoczynając od

udrożnienia dróg oddechowych

Resuscytacja noworodka

5.

Udrażnianie dróg oddechowych

utrzymuj głowę noworodka w pozycji

neutralnej



u noworodków dominująca jest potylica,a szyja zgina
się przy ułożeniu na plecach



w celu korekcji umieść niewielki wałeczek pod
barkami

 unieś bródkę
 wypchnij delikatnie żuchwę

Resuscytacja noworodka

6.

Oczyść drogi oddechowe

usuń krew, maź płodową, smółkę, śluz lub

wymiociny



zastosuj delikatne badanie i odessanie przy użyciu

laryngoskopu i miękkiego cewnika, a nie na ślepo



ogranicz do minimum drażnienie okolicy gardła

 zachłyśnięcie smółką



żywotny noworodek z takim podejrzeniem nie wymaga

odsysania tchawicy



noworodek z cechami niewydolności oddechowej

powinien zostać zaintubowany i odessany z rurki

intubacyjnej (traktowanej wyjątkowo jako cewnik do

odsysania)

Resuscytacja noworodka

7A.

Jeśli noworodek oddycha wydolnie i jest

różowy



zabezpiecz przed utratą ciepła



stosuj leczenie i postępowanie uzupełniające



regularnie powtarzaj ocenę stanu

noworodka

Resuscytacja noworodka

7B.

Jeśli

noworodek

nie

oddycha,

oddycha

nieregularnie lub płytko lub jest siny

 wykonaj 6 wdechów 100% tlenem z ciśnieniem

szczytowym 30 - 35 cm H

2

O, przez 2 - 3 sek. każdy



użyj układu oddechowego z zastawką umożliwiającą

stosowanie zwiększonego ciśnienia



użyj układu worek - maska twarzowa (minimalna objętość

worka 450 - 500 ml)



zastosuj wentylację usta - usta/nos (pamiętaj o możliwym

narażeniu na infekcje obecne w kanale rodnym - HIV)

 obserwuj, czy klatka piersiowa noworodka się

unosi

Resuscytacja noworodka

8A.

Jeśli klatka piersiowa noworodka unosi się

podczas wykonywania wdechu

 kontynuuj wentylację z częstością 40 -60

oddechów /min.

 sprawdzaj akcję serca poprzez osłuchiwanie

okolicy przedsercowej lub badanie tętna u

podstawy sznura pępowinowego

Resuscytacja noworodka

8B.

Jeśli klatka piersiowa noworodka NIE

unosi się podczas wykonywania

wdechu

udrożnij ponownie drogi oddechowe



spróbuj wypchnięcia żuchwy



rozważ zastosowanie rurki ustno - gardłowej



skorzystaj z pomocy drugiej osoby

ponów wykonywanie wdechów

Resuscytacja noworodka

9A.

Jeśli akcja serca noworodka > 60/min. i

rośnie

kontynuuj wentylację z częstością 40 - 60

oddechów /min

 obserwuj zabarwienie powłok
 oceniaj napięcie mięśniowe, oddech i

akcję serca

Resuscytacja noworodka

9B.

Jeśli akcja serca noworodka < 60/min.

rozpocznij masaż serca zewnętrzny wg zasad:



ułóż opuszki kciuków obok siebie na dolnej połowie
mostka tuż poniżej teoretycznej linii łączącej sutki
noworodka



pozostałymi palcami otocz klatkę piersiową
noworodka tak, aby ich opuszkami podeprzeć plecy



uciskaj na mostek opuszkami kciuków do 1/3
głębokości klatki piersiowej z częstością ok. 120 / min

Resuscytacja noworodka

9B. - cd

Jeśli akcja serca noworodka < 60/min.

 rozpocznij masaż serca zewnętrzny wg zasad

(w przypadku tylko jednego ratownika):



ułóż opuszki dwóch palców jednej dłoni na dolnej
połowie mostka tuż poniżej teoretycznej linii
łączącej sutki noworodka



uciskaj opuszkami na mostek do 1/3 głębokości
klatki piersiowej z częstością ok. 120 / min.

Resuscytacja noworodka

10.

Synchronizuj masaż serca zewnętrzny i

wentylację

poprawny stosunek uciśnięć do oddechów to 3 : 1

 poprawna ilość to 90 uciśnięć i 30 oddechów na

min.

 uzyskanie poprawnej jakości ucisków i oddechów

jest ważniejsze od utrzymania dokładnie zalecanej

częstości

Resuscytacja noworodka

11A.

Jeśli akcja serca przyśpiesza po 30 sek.

masażu serca zewnętrznego i wentylacji

 masaż serca zewnętrzny można przerwać,

jeśli spontaniczna akcja serca wynosi > 60
/min. i rośnie

 kontynuuj

wentylację

do

powrotu

spontanicznych oddechów i zaróżowienia się
noworodka

Resuscytacja noworodka

11B.

Jeśli akcja serca NIE przyśpiesza po 30 sek.

masażu serca zewnętrznego i wentylacji

 podaj adrenalinę 0.1 - 0.3 ml/kg roztworu 1 :

10 000 przez:



cewnik w żyle pępkowej



rurkę intubacyjną do tchawicy



doszpikowo (UWAGA - droga doszpikowa NIE jest
drogą z wyboru w resuscytacji noworodka z powodu
łatwego dostępu do żyły pępkowej oraz zwiększonej
łamliwości kości noworodka)

Resuscytacja noworodka

11B. - cd

 kontynuuj masaż serca zewnętrzny i wentylację
 udrożnij ostatecznie drogi oddechwe



zaintubuj noworodka i sprawdź położenie rurki

intubacyjnej

 uzyskaj stały dostęp do krążenia



żyła pępkowa, wkłucie doszpikowe

 podawaj adrenalinę co 3 min. do krążenia lub

dotchawiczo

 rozważ podanie dwuwęglanu sodu 1 - 2 mmol/kg w

postaci 4.2% roztworu

 podawaj leki aż do uzyskania właściwego

rozprężenia płuc i poprawnego masażu serca

zewnętrznego

Resuscytacja noworodka

11C.

Usuń przyczyny odwracalne

hypowolemia



podaj 10 ml/kg krystaloidów lub krwi (KKCz)

 wychłodzenie
 hypoglikemia
 odma prężna