KONCEPCJA

JEDNOŚCI NAUKI W

OBSZARZE INSPIRACJI

KOŁA

WIEDEŃSKIEGO

Opracowanie: Renata Awramczewa

Opracowanie: Renata Awramczewa

Elżbieta Pietruska-Madej

Elżbieta Pietruska-Madej

Idea jedności nauki

narodziła się łącznie z

uzasadniającymi ją założeniami
filozoficznymi. W ramach kierunku
filozoficznego który nadał idei jedności
nauki najdoskonalszą postać –
mechanicyzmu, opierającego się na
podstawach filozoficznych wiążących się z
akceptacją określonych
założeń ontologicznych np.:

 dotyczących struktury świata

 prostoty świata

 istnienia ostatecznych niezłożonych
elementów jego budowy

Na popularność idei jedności nauki w środowisku
Koła Wiedeńskiego złożyły się dwa czynniki:

 obecność idei jedności nauki w tradycji filozoficznej,
chodzi głównie o pozytywizm, w którym koncepcja ta
odgrywała pewną rolę, choć nie aż tak znaczącą jak
w neopozytywizmie

 związki reprezentantów i sympatyków Koła z
naukami szczegółowymi, a głównie z fizyka, dla której
ta idea miała i ma do dziś doniosłe znaczenie.

W neopozytywizmie ukształtowało się nowe spojrzenie na
relację pomiędzy założeniami empiryzmu i metodami
formalnymi.

Matematyka z

niezawodnością twierdzeń

i doskonałością metod

Empiryzm

(reprezentowany głównie

przez nauki przyrodnicze)

Koło Wiedeńskie połączyło empiryzm z kultem

metod formalnych w empiryzm logiczny

Czysta Logika i matematyka nie ma

opisywać

realnego świata a tylko wskazywać jak

należy

posługiwać się znakami językowymi.

Budując wiedzę

o świecie której źródłem jest

doświadczenie, należy

wykorzystywać znajomość technik

wnioskowania,

uzyskanych dzięki matematyce i logice.

Przyczyny tak znacznego wzrostu rangi idei jedności
nauki :

 rodowód twórców i sympatyków Koła ( fizycy, matematycy
ale również i przyrodnicy)

 rozwój nauk empirycznych – nowe, rewolucyjne odkrycia wyraźnie
podważyły potoczne wyobrażenie o świecie, równocześnie zostały
zakwestionowane filozoficzne poglądy dotyczące nauki.

 rozwinęła się logika symboliczna, badania nad systemami
formalnymi

 upadek stereotypów obowiązujących w nauce

 potrzeba ujęcia wielobarwnej rzeczywistości zjawisk fizycznych
w jednolity system

 pojawienie się systemów teoretycznych, ogarniających dziedziny
traktowane uprzednio jako niepowiązane

Ujednolicenie systemu wiedzy może być realizowane i
interpretowane w różny sposób, jako:

 Potrzeba ujednolicenia języka

 Jedność teoretyczną

 Jedność metod

Wpływ na koncepcję idei jedności nauki pozostaje
znaczący niezależnie od tego, czy ową kwestię
interpretowano jako jedność metody obowiązującej
we wszystkich naukach czy też jako jedność języka
nauki lub jej jedność teoretyczną.

Jako fundamentalny problem idei jedności nauki Koło
stawiało zagadnienie demarkacji. Wszak kryterium
naukowości było podstawową zasadą unifikacji nauki.

 Postawili problem, jak ustalić linię demarkacyjną pomiędzy
nauką, a tym co nią nie jest (czyli metafizyką)

 Powiązali zagadnienia demarkacji z pytaniem „na jakie
pytanie można w ogóle odpowiedzieć?” - na takie z którym
wiąże się doświadczenie.

 Antymetafizyczna orientacja pozostawała elementem
filozofii Koła (poglądy nie były jednolite)

Filozofia nauki K.R.Poppera wyrosła z
krytyki poglądów neopozytywistów
i w zasadniczy sposób się od nich różni,
inaczej też on ujmował samą koncepcję
demarkacji

K.R.POPPER A NEOPOZYTYWIŚCI

Z KOŁA WIEDEŃSKIEGO

Różnice

K.R.POPPER

KOŁO WIEDEŃSKIE

Interesowało Poppera –
czym różni się nauka od
pseudonaukowych koncepcji
pojawiających się na terenie
nauk szczegółowych

Zadawali pytanie - jak zdefiniować
przeciwieństwo między nauką a
metafizyką

Krytykował antymetafizyczna
postawę neopozytywistów

Uważali, że metafizyka jest
pozbawiona sensu

Kryterium demarkacji traktuje jako
propozycję umowy, mającą na
uwadze określony cel

Kryterium demarkacji to zgodność
z naturalnym stanem rzeczy czyli
weryfikowalność

K.R.POPPER

KOŁO WIEDEŃSKIE

Wierzyli w istnienie jakiejś
naturalnej różnicy pomiędzy naukami
empirycznymi a metafizyką

Zadaniem było zdefiniowanie pojęć
„nauka empiryczna” i „metafizyka”
po to „by o danym systemie
twierdzeń można było orzec, czy
jego zbadanie leży czy nie w zakresie
nauk empirycznych”

Podsumowując

, trzeba pamiętać, że neopozytywizm

od chwili powstania był nurtem żywym i
dynamicznym, w ramach którego toczyły się
nieustannie spory i dyskusje prowadzące do
modyfikacji stanowisk pierwotnych

Omawiając ideę jedności nauki poprzez kryterium
demarkacji należy zauważyć za Witoldem Stawińskim,
że “demarkacja jako odróżnienie może stanowić
podstawę jedności i tożsamości tego, co odróżnione”.