EKONOMIA

Z ELEMENTAMI RACHUNKOWOŚCI

PLAN ZAJĘĆ

1. Czym jest ekonomia

2. Mikro i makro ekonomia

3. Gospodarka rynkowa

4. Polityka monetarna

5. Polityka fiskalna

6. Podstawowe zagadnienia z zakresu finansów i

rachunkowości

7. Źródła fianansowania przedsiebiorstw

8. Podatki

DZIEDZINA NAUK: NAUKI EKONOMICZNE

DYSCYPLINY NAUKOWE:

•Ekonomia

•Finanse

•Nauki o zarzadzaniu

•Towaroznawstwo

CZYM JEST EKONOMIA ??

Mikroekonomia
Makroekonomia

Publiczne
Gospodarstw domowych
Banków
Przedsiębiorstw
Ubezpieczeń

Planowanie
Organizowanie
Motywowanie
Kontrola

Ocena własności użytkowych towarów
Jakość towarów

Rachunkowość

ewidencja zdarzeń

gospodarczych =

finansowa

zarządcza

=

rachunek kosztów

EKONOMIA

Twórca Arystoteles. Pochodzi ze złożenia dwóch greckich słów: oikos

(gospodarstwo domowe) i nomos (prawo). Oznaczała, że ekonomia jest

wiedzą o działalności w oikosie, dającą się ująć w postaci praw naukowych.

Przedmiot ekonomii

• Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistości gospodarczej, opisanie jej i

wyjaśnienie przyczyn i natury zjawisk oraz procesów zachodzących

w gospodarce rynkowej, w których podmiotem jest człowiek.

• Za podstawowy problem badawczy uważa się pytanie o sposób

dokonywania wyborów ekonomicznych przez uczestników życia

gospodarczego oraz o ich skutki w skali gospodarki.

Ekonomia

Nauka, która bada, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje

o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać.

•Dobro

– produkt materialny.

•Usługa

– działania, które mogą zaspokajać potrzeby konsumenta jedynie

w trakcie ich wykonywania (świadczenia).

Mikro i makroekonomia

• Mikroekonomia

zajmuje się badaniem zjawisk i procesów

gospodarczych zachodzących w poszczególnych obszarach

gospodarki, obserwowanych i

wyjaśnianych z punktu widzenia

funkcjonowania poszczególnych podmiotów gospodarczych:

nabywców, konsumentów, sprzedawców i producentów

.

• Makroekonomia

zajmuje się badaniem zjawisk i procesów

zachodzących

w całej gospodarce

.

1.

Prawo popytu

2.

Prawo podaży

Podstawowe prawa MIKROEKONOMII

Cena równowagi

RYNEK

Rynek

• Rynek to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów, dokonujących się

w sposób dobrowolny i ciągły, w których wyniku określone zostają ceny oraz

ilości nabywanych i sprzedawanych dóbr.

• Jest to również forma nawiązywania kontaktów między kupującymi i

sprzedającymi.

Rodzaje rynków

wg rodzaju dóbr, którymi się obraca:

•

rynek towarów

•

rynek dóbr konsumpcyjnych

•

rynek dóbr przemysłowych

•

rynek usług

•

rynek finansowy

•

rynek czynników produkcji

wg zasięgu geograficznego

:

•

lokalny

•

regionalny

•

narodowy (krajowy)

•

międzynarodowy

•

światowy

wg swobody dokonywania

transakcji na rynku

•

rynek wolny

•

rynek reglamentowany

•

czarny rynek

wg charakteru transakcji

handlowej:

•

dóbr i usług

•

produkcyjny

•

konsumpcyjny

•

finansowy

•

pracy

Popyt

Cena (P)

Ilość (D)

•

Popyt to zainteresowanie danym dobrem (ilość nabywana) przy danej jego cenie

ceteris paribus i w danym czasie. Na popyt wpływają także czynniki niecenowe.

PRAWO POPYTU

•Wraz ze wzrostem ceny ilość nabywana spada. I odwrotnie.

•Uwaga! Są wyjątki!

Krzywa popytu

•

Zmianę ilości nabywanej dobra pod wpływem zmiany jego ceny ilustruje

przesunięcie wzdłuż krzywej popytu. Czynniki niecenowe powodują przesunięcie

całej krzywej popytu.

•

Efekt Veblena (efekt prestiżowy) polega na tym, że

niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe

ilości danego dobra, im jest ono droższe. Korzyść

konsumpcyjna polega wówczas na demonstrowaniu swoich

możliwości konsumpcyjnych.

•

Efekt snobizmu polega na tym, że niektóre gospodarstwa

domowe mniej cenią te dobra, które konsumują inni, a

zatem nabywają ich mniej lub w ogóle ich nie kupują.

•

Efekt owczego pędu polega na tym, że pewne

gospodarstwa domowe tym wyżej cenią pewne dobra i tym

więcej ich nabywają, im bardziej je cenią i więcej ich

nabywają inne gospodarstwa domowe (np. moda).

•

Dobra podstawowe – popyt względnie sztywny

Wyjątki w kształcie krzywej popytu

Determinanty popytu

•

Dochód

•

Moda

•

Ceny substytuów

•

Wiek, płeć

•

Klimat, pora roku

•

Oczekiwane zmiany cen

•

Sytuacja gospodarza

•

I inne!

Cena (P)

Ilość (D)

Podaż

•

Ilość dóbr zaoferowanych przez producentów przy różnych poziomach ceny przy

założeniu ceteris paribus

•

Zmiana ceny danego dobra powoduje przesunięcie wzdłuż jego krzywej podaży,

a zmiany czynników niecenowych powodują przesunięcie całej krzywej podaży.

Determinanty podaży

•

Ceny surowców

•

Technologia

•

Liczba producentów

•

Wyczerpywanie się zapasów

Prawo podaży

•

Krzywa podaży ilustruje prawo podaży, mówiące o tym, że wraz ze wzrostem

ceny danego dobra ceteris paribus rośnie ilość oferowana tego dobra i

odwrotnie.

Równowaga rynkowa

Równowagę rynkową na rynku danego dobra interpretuje się jako punkt przecięcia

krzywych popytu i podaży tego dobra - wyznaczający jedyną możliwą cenę - przy

której ilość nabyta będzie równa ilości oferowanej na sprzedaż.

Mechanizm rynkowy

• Mechanizm rynkowy za pośrednictwem systemu cen (relatywnych)

dostarcza podmiotom gospodarczym informacje o stopniu rzadkości dóbr.

• Informacje te podmioty ekonomiczne przetwarzają wg zasady

racjonalności i kierując się własnymi korzyściami podejmują masowe

decyzje o zmianie (lub nie), zakupach lub produkcji

• Doktryna ta mówi o tym, że mechanizm rynkowy rozdziela zyski i

straty w taki sposób, by podejmowane indywidualne decyzje w skali

gospodarki koordynowały się, powodując ład ekonomiczny. Powoduje

to, że

jednostki, dążąc do własnych korzyści, działają również dla

dobra publicznego

, nie zdając sobie nawet z tego sprawy

Niewidzialna ręka rynku

Rodzaje rynków w teorii ekonomii

KONKURENCJA DOSKONAŁA

- reprezentuje idealny stopień konkurencji.

Cechy konkurencji doskonałej:

•

wielu kupujących

•

wielu sprzedających

•

identyczność produktów

•

swoboda wejścia na rynek i wyjścia z niego

•

doskonała informacja

•

Przykład: produkcja rolna

MONOPOL PEŁNY

- określa rynek na którym znajduje się jeden sprzedawca.

Na takim rynku kupujący mogą konkurować ze sobą o rzadki produkt, ale brak jest konkurencji ze strony producentów.

Monopolista może wyznaczyć cenę produktu i wytwarzać wybraną wielkość produkcji.

Cechy monopolu:

•

jeden kupujący (monopol popytowy lub monopson) lub jeden sprzedający (monopol podaży)

•

cenotwórstwo - monopolista sam tworzy cenę

•

zablokowane wejście - jest tylko jeden monopolista, ograniczony dostęp do rynku

•

Przykład: energia elektryczna, brylanty, ropa

KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA

- odnosi się do rynków gdzie działalność gospodarczą prowadzi

względnie duża liczba firm oferujących na sprzedaż podobne ale nie identyczne produkty.

Mimo znacznej liczby sprzedawców danego dobra jeden z nich ma na tyle mocną pozycję rynkową, że jest w

stanie kształtować cenę.

Cechy konkurencji monopolistycznej:

•

względnie dużo sprzedających - są rozdrobnieni, ich udział w rynku jest niewielki, firmy produkują 1

produkt np. rynek leków

•

zróżnicowanie produktów - np. rynek zabawek; produkty różnią się od siebie, są bardzo zróżnicowane

•

konkurencja niecenowa - firmy nie konkurują ceną, konkuruje się jakością produktów, reklamą i

warunkami sprzedaży, przywiązuje się wagę do znaków

•

warunki wejścia na rynek -względnie łatwe, wejście jest łatwe ale występują pewne bariery np.

finansowe

Przykłady książki, długopisy, zabawki, odzież, meble, szczególnie rynek usług

Rodzaje rynków w teorii ekonomii c.d.

Oligopol to forma konkurencji niedoskonałej, jest wtedy gdy na rynku występuje od dwu do

kilkunastu producentów ich decyzje cenowe są wzajemnie zależne.

Przedsiębiorstwa oligopolistyczne produkują albo jeden produkt, albo produkty są bardzo

zróżnicowane. Przykłady stal, żarówki, samochody.

Cechy oligopolu:

•

wielu uczestników

•

produkty bardzo zróżnicowane lub takie same - standard

ten sam produkt -oligopol homogeniczny

różne produkty -oligopol heterogeniczny

•

wzajemna zależność cenowa - firmy patrzą jak kształtują się ceny ich konkurentów

•

swoboda wejścia dość mocno utrudniona

Rodzaje rynków w teorii ekonomii c.d.

•

Kartel –

to monopolistyczne porozumienie (najczęściej tajne) między samodzielnymi finansowo,

technicznie i prawnie producentami, zmierzającymi do ograniczenia lub całkowitego wyeliminowania

konkurencji między nimi. Porozumienie może dotyczyć wielkości wytwarzanej produkcji, podziału

rynków zbytu lub poziomu ustalonych cen.

•

Syndykat

– to forma zjednoczenia monopolistycznego ograniczająca samodzielność handlową należących

do niego firm ale pozostawiająca ich samodzielność prawną i wytwórczą. Firmy wchodzące w skład

syndykatu tworzą wspólne biura sprzedaży.

•

Trust

– to najwyższa forma zjednoczenia monopolistycznego. Powstała z połączenia większej liczby firm,

które tworzą jedną firmę pod wspólnym zarządem i radą nadzorczą. Firmy tracą całkowicie swą

samodzielność pod względem handlowym, wytwórczym i prawnym. Natomiast właściciele

samodzielnych drobnych firm stają się udziałowcami trustu.

•

Koncern

– to połączenie syndykatu z trustem lub kartelem, czyli zjednoczenie wielkich firm, różnych

gałęzi przemysłu, firm handlowych i banków.

Formy instytucjonalne oligopolu

GOSPODARKA RYNKOWA

gospodarka, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są

przez podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, instytucje

finansowe, rząd), kierujące się

własnym interesem

i postępujące zgodnie z

zasadami

racjonalności

gospodarowania.

Model czystej gospodarki rynkowej

1.

Na rynku działają tylko gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa w rolach

nabywców i sprzedawców.

2.

Podmioty te spotykają się na rynku dóbr konsumpcyjnych i rynku czynników

produkcji.

3.

Podmioty działają na rynku doskonałej konkurencji:   

a) poszczególni uczestnicy nie mają wpływu na ceny;  

b) rynek jest przejrzysty, dostep do informacji nie kosztuje;  

c) istnieje swoboda zawierania transakcji;  

d) istnieje swoboda wejścia i wyjścia z wszystkich sektorów,

4.

Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej maksymalizacji swoich korzyści.

5.

Decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od preferencji oraz cen

relatywnych.

6.

Decyzje producentów kształtują się w zależności od zasobów produkcyjnych i

cen relatywnych.

7.

Ceny to jedyne zewnętrzne informacje dla podmiotów gospodarczych.

8.

Więzi między uczestnikami rynku dotyczą jedynie transakcji kupna-sprzedaży.

9.

Przepływom towarów i pieniądza odpowiada przekazanie praw własności.

10. Strumienie pieniądza i towarów są równoważone za pośrednictwem cen

(integralność przepływów pieniądza i towarów pomiędzy poszczególnymi

rynkami).

Model czystej gospodarki rynkowej

CZY JAKAKOLWIEK GOSPODARKA NA ŚWIECIE SPEŁNIA TE KRYTERIA??

WYBRANE TYPY

WSPÓŁCZESNYCH GOSPODAREK

1. Neoliberalna

2. Społeczna gospodarka rynkowa

3. Socjaldemokratyczna gospodarka rynkowa

4. Gospodarki azji południowo-wschodniej

5. Gospodarka chińska

6. Gospodarka centralnie planowana

7. Gospodarka totalitarna

Gospodarka neoliberalna

•

Współczesny neoliberalizm (Milton Friedman, Friedrich Hayek) jest spadkobiercą

wcześniejszych XIX wiecznych systemów liberalnych (A. Smith)

•

Docenia rolę państwa, ale tylko jako twórcy i strażnika ustroju. Odrzuca niemal w

całości państwową gestię w gospodarce.

•

Neoliberalizm jest reakcją na nadmierny interwencjonizm i jego ekonomiczne

skutki - wzrost deficytu budżetowego, długu publicznego i inflacji.

•

Hasłem neoliberałów jest: deregulacja, czyli powrót do samoczynności

mechanizmów ekonomicznych, odchodzenie od modelu państwa opiekuńczego

•

Gospodarka powinna być więc wolna od ingerencji państwa w mechanizm

rynkowy,

•

regulowana jedynie polityką pieniężno-kredytową banku centralnego i potrzebami

budżetu państwa (monetaryzm)

•

Od strony teoretycznej współczesny neoliberalizm oparty jest na

tzw. ekonomii podaży

•

Zadaniem państwa w tej koncepcji nie jest stymulacja popytu, ale tworzenie

warunków sprzyjających wzrostowi podaży i aktywności wytwórców, zmuszonych

konkurencją do obniżania kosztów produkcji i cen.

REGAN

THATCHER

LATA 90te

•

Głównym założeniem społecznej gospodarki rynkowej jest możliwość i konieczność pogodzenia twardej logiki zasad liberalnej

gospodarki rynkowej, swobodnego działania jej mechanizmów z zabezpieczeniem określonego poziomu świadczeń socjalnych i

zapewnieniem w ten sposób spokoju społecznego.

•

Odrzuca się jednak zarówno własność państwową, jak i ingerowanie państwa w funkcjonowanie mechanizmów rynkowych.

•

Teoretyczne źródła społecznej gospodarki rynkowej tkwią w tzw. ordoliberalizmie.

•

Pracownicy właściecielami przedsiębiorstw

•

Gwarancje minimalnych wynagrodzeń i szeroka ochrona socjalna, emerytury

Społeczna gospodarka rynkowa

Ludwig Erhard

Socjaldemokratyczna gospodarka rynkowa

•

Przyjmuje założenia tkwiącego w tzw. ekonomii dobrobytu, iż korzyści społeczne
wynikające z pewnego ograniczenia wolności gospodarczej będą większe niż straty.

•

Wysoka stopa redystrybucji budżetowej, ogromne długi publiczne (nie zawsze),
nadmierne świadczenia socjalne, wysokie obciążenia fiskalne przedsiębiorstw.

•

Dążenie do budowy dobrobytu bez wielkich dysproporcji majątku

•

W większości obszarów zachowanie zasad wolnego rynku

•

Może to powodować ogólny spadek stopy inwestycji i wzrost kosztów produkcji, a co
za tym idzie spadek konkurencyjności danej gospodarki.

•

W sferze społecznej model ten narażony jest na demoralizację części
społeczeństwa, tzw. kulturę bezrobocia, spadek aktywności i kreatywności.

•

Model ten, realizowany w większości krajów Europy Zachodniej

•

Model odniósł raczej porażkę.

•

Wycofać się trudno bo duży opór zarówno przyzwyczajonego do świadczeń
socjalnych społeczeństwa jak i przywiązanych do mirażu państwa opiekuńczego i
gospodarki polityków.

Azjatyckie tygrysy

•

daleko posunięta wolność gospodarcza,

•

a z drugiej autokratyzmem państwa, także w sferze polityki gospodarczej.

•

ingerencja państwa (w przeciwieństwie do interwencjonizmu) preferuje

przedsiębiorców, a nie pracowników najemnych, których niskie płace i

wymagania powinny zapewnić sukces inwestycyjny i eksportowy.

•

Gospodarki "azjatyckich tygrysów" powinny ewaluować w kierunku gospodarki

rynkowej

•

Można jedynie przypuszczać, że najbliżej krajom tym jest do gospodarki

neoliberalnej. Wśród najważniejszych cech należy wymienić niskie podatki,

zrównoważony budżet, niewielkie wydatki na cele socjalne. Poza tym

pracowitość, uczciwość i rzetelność ludzi Dalekiego Wschodu.

TAIWAN

KOREA

POŁUDNIOWA

TAJLANDIA

MALEZJA

INDONEZJA

System Chiński

•

hybryda gospodarcza, ponieważ połączono w nim zasady gospodarki
komunistycznej z kapitalistyczną.

•

pragmatyczne podejście rządu do reform,

•

trzeźwa ocena własnych możliwości i szans,  

•

aktywny udział państwa w procesach gospodarczych,

•

prowadzenie procesu rozwojowego przez silne państwo,

•

znakomicie wykształcone i dobrze dobrane elity,

•

powrót do merytokracji,

•

świadome stosowanie zasady "rynek przed demokracją",

•

akceptacja podstawowych praw człowieka (wyłączając Tybet),

•

daleko idące otwarcie na świat,

•

w stosunkach z zagranicą trzymanie się tradycyjnych pięciu zasad pokojowego
współistnienia

Wady systemu chińskiego

•

rozwarstwienie społeczne i stratyfikację terytorialną.

•

dewastacja środowiska naturalnego,

•

rozbicie siatki świadczeń socjalnych,

•

załamanie się systemu wartości i kodeksu moralnego.

Gospodarka centralnie planowana

1.

Nakazowo-rozdzielczy charakter systemu.

2.

Ceny kształtowane administracyjnie.

3.

Centralizacja uprawnień do tworzenia i reorganizacji jednostek gospodarczych.

4.

Niemal całkowity brak konkurencji między jednostkami gospodarczymi.

5.

Brak działających na zasadach komercyjnych instytucji finansowych.

6.

Duży stopień izolacji gospodarki i przedsiębiorstw od procesów i zjawisk

dominujących w gospodarce światowej.

7.

Centralizacja zarządzania gospodarką i planowania.

pozostawienie swobody działania mechanizmów rynkowych

w warunkach redukcji własności prywatnej, planowania

gospodarczego i częściowego stanowienia cen przez państwo

(pojawił się w krajach socjalistycznych lat 50-tych)

Socjalizm rynkowy

Jugosławia

Gospodarka centralnie planowana

na przykładzie Kuby

•

Gospodarka opiera się na centralnym planowaniu i państwowej własności środków produkcji.

•

Charakteryzuje się podziałem na dwa segmenty: zewnętrzny, wydajny i konkurencyjny,

obejmujący turystykę, produkcję dóbr luksusowych, eksport usług, wydobycie niklu i

biotechnologię oraz wewnętrzny, obejmujący produkcję dóbr dystrybuowanych przez państwo

wśród ludności.

•

Ponad 80% konsumowanej przez kraj żywności jest sprowadzane z zagranicy, głównie z USA.

•

Innymi podstawowymi składnikami importu są paliwa, urządzenia i maszyny transportowe oraz

produkty przetworzone, które łącznie objęły w 2007 r. 88,9% importu.

•

Inwestycje zagraniczne są obłożone wieloma ograniczeniami

•

Z uwagi na państwową kontrolę cen i zasadę pełnego zatrudnienia, wskaźniki inflacji i

bezrobocia są bardzo niskie, odpowiednio 0,8% i 1,6%.

System totalitarny – Korea Północna

•

Gospodarka Korei Północnej jest centralnie planowana, zamknięta na rynki

światowe, w stanie stagnacji

•

autokratyzm i terror polityczny,

•

polityka izolacji,

•

kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia ingerencja w

przekonania, poglądy, zachowania obywateli,

•

rozbudowana propaganda,

•

pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i wymiarem sprawiedliwości,

•

gospodarka centralnie sterowana,

•

głód i bieda społeczna.

Makroekonomia

• PKB – produkt krajowy brutto

• Wzrost gospodarczy

• Inflacja

• Polityka monetarna

• Polityka fiskalna

• Podatki

• Bezrobocie

PKB – miernik wzrostu gospdoarczego

PKB (produkt krajowy brutto) - jest miarą wielkości produkcji wytworzonej

przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na

terytorium danego kraju

, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Inaczej mówiąc PKB mierzy wartość produkcji

wytworzonej w gospodarce kraju.

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import

C+I+G+Ex-Im

PNB ( realny produkt narodowy brutto) - jest miernikiem całkowitych dochodów

osiąganych przez obywateli danego

kraju,

niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji. Świadczy o ilości dóbr i usług, na których

zakup może pozwolić sobie gospodarka jako całość.

PNB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + dochód netto obywateli za granicą

PNB = PKB + Dw

PNN (produkt narodowy netto = dochód narodowy) - oblicza się go poprzez

odjęcie amortyzacji od PNB

. Jest to więc

ilość pieniądza, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po dołożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy na

sfinansowanie amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

PNN=PNB - Am

PKB per capita - wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.

PKB/liczba mieszkańców

40

Wzrost gospodarczy

Istnieje kilka definicji wzrostu gospodarczego. Są one następujące:

•to długookresowy proces powiększania produkcji dóbr i usług w danym kraju

•to proces zwiększania zasobu dóbr konsumpcyjnych i produkcyjnych

•to proces zwiększania zasobów dóbr i usług konsumpcyjnych, a w szczególności taki wzrost

ilościowy, który zapewnia zwiększenie ilości dobór i usług konsumpcyjnych przypadających na

mieszkańca danego kraju

•jest to stałe zwiększanie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi

Zdolności produkcyjne każdej gospodarki zależą przede wszystkim od ilości i jakości występujących w

niej zasobów naturalnych, majątku trwałego, jak również od poziomu techniki produkcji oraz poziomu

kwalifikacji pracy (wiedzy teoretycznej i doświadczenia produkcyjnego).

Cykl koniunkturalny

to okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej

PKB wg PPP w USD w wybranych Państwach świata

Ok 7 bln USD

nominalnie

PKB per capita w

wybranych

Państwach świata

według parytetu siły

nabywczej

Wielkości makroekonomiczne - Polska

PKB

2012 (2010)

Dynamika PKB

2013 (2010)

Dług publiczny

II kw 2013

(12.2010)

Dochody Budżetu Państwa

2014

(2010)

Deficyt budżetowy

2014

(2010)

Dochody JST

2012

(2010-plan)

Wydatki FUS

2013 (2011)

Wydatki NFZ

2014 (2010)

Wydatki KRUS

2013 (2010)

Stopa inflacji

12.2013

(08.2011)

WIBOR 3M

05.03.2014

(07.10.2011)

Stopa bezrobocia

10.2013

1 528,1 mld PLN

(1 415,4)

1,6%

(3,8%)

888 mld PLN

(747)

(Balcerowicz, przyrost 1,1 tys. PLN/sek.)

277,8 mld PLN

(250,3)

47,5 mld PLN

(43,6)

177,4 mld PLN

(około 167),

deficyt około 11,5 mld PLN

182,7 mld PLN

(162,7) W

pływy ze składek 124 mld PLN

63,5 mld PLN

(około 57)

(strata 0,2-0,5 mld PLN)

16,5 mld PLN (

17,3)

(wpływy ze składek około 1,5 mld PLN)

0,7%

(4,3%)

2,71%

(4,76%)

10,3%