Maści/pasty/czopki

Receptura ćwiczenie nr 2

Maści

-- To preparaty półstałe do użytku zewnętrznego

o konsystencji smalcu, miękkie, dające się

łatwo wcierać w skórę, błony śluzowe lub rany

---Ich zadaniem jest przeniesienie zawartych w

nich substancji leczniczych na powierzchnię

ciała /maści lecznicze/ lub izolowanie tej

powierzchni od wpływu czynników

zewnętrznych/maści ochronne/, bądź też

spełnienie obu tych zadań

Maści

• W skład maści wchodzą : substancje czynne,

substancje pomocnicze i podłoże

Podłoża- powinny posiadać odpowiednią

konsystencję, rozmiękać w temp. ludzkiego

ciała, łatwo mieszać się ze środkami

leczniczymi, utrzymywać środek leczniczy w

stałym rozproszeniu, nie reagować z lekiem i

czynnikami zewnętrznymi, nie powodować

uczuleń ani podrażnień

Podłożami do wyrobu maści

są:

1.Wazelina żółta = Vaselinum flavum
2. Wazelina biała =Vaselinum album
3. Parafina ciekła =Paraffinum

liquidum

/ do zmiękczenia zbyt twardej maści/

4.Parafina stała = Paraffinum solidum

/ w celu utwardzenia zbyt miękkich maści/

Podłożami do wyrobu maści

są:

Parafiny nie reagują z lekami , nie

ulegają zepsuciu, nie wchłaniają
się przez skórę, nie wiążą wody

/ izolują skórę przed działaniem

czynników drażniących/

Podłożami do wyrobu maści

są:

5. Podłoża glicerydowe: a/ smalec

wieprzowy = Adeps suillus; b/ tłuszcz
wełny owczej = Adeps lane /lanolina/
.

Dobrze się wchłaniają ale jełczeją

6. Lekobaza –jako emulsja O/W

(ok.70%wody) lub W/O ( do 30%
wody)—zawiera różne typy
emulgatorów

Maści sporządza się przez rozpuszczenie,

zawieszenie lub zemulgowanie środka

leczniczego w podłożu maściowym

Jako opakowania stosowane są pudełka z tworzywa

sztucznego /Scatula/ lub tuby cynkowe / Tuba

stannata/

Maści dzielimy na :
1/epidermalne – działają na powierzchnię skóry np.

maści osłaniające : Paraffinum unguentum ;

maści dezynfekujące np. Nitrofurazonum ung.;

Dermatolum ung.; Sulfathiazolum ung.

2/ endodermalne – poprzez skórę działają na

głębsze warstwy skóry: Allantoinum ung.;

Hydrocortisonum ung.; Camphoratum ung.

3/ diadermalne – substancje czynne wchłaniają się

przez skórę i działają ogólnoustrojowo: Nitrocard

ung.; Stilbestrolum ung.

Zapisując maść pamiętaj aby:

- Podać nazwy łacińskie substancji

leczniczych /w dopełniaczu/

- Określić stężenie substancji czynnych
- Że substancje proszkowe mogą stanowić

tylko do 20% całkowitej masy zapisanej
maści

- Określić rodzaj podłoża
- Ustalić ogólną ilość maści / zwykle od 50

do 100g/

- W sygnaturze określić zastosowanie

Unguentum - Rp. unguenti; Rp. in

unguento

Maści do oczu =
unguenta ophtalmica

Maść do oczu = unguentum

ophthalmicum

Rp. in unguento ophthalmico

Maści do oczu = unguenta ophtalmica

Maści oczne przygotowuje się na podłożach

jałowych

1.Paraffinum liquidum -10,0
Lanolinum anhydricum -10,0
Vaselinum flavum – 80,0
2. Eucerinum pro oculi
3. Vaselinum album pro oculi
4. Vaselinum flavum pro oculi
Maści oczne sporządza się w

ilości 3-10g

Zapisz maść zawierającą 3% kwasu

bornego.

• 1/ Rp.
• Acidi borici 3,0
• Vaselini flavi ad 100,0
• M.f. unguentum
• Da ad scatulam
• S. zewnętrznie

POZOSTAŁE RECEPTY

1/ Zapisz 20 g maści zwierającej :

50mg siarczanu cynku (Zinci sulfas) i
2,0g ichtiolu ( Ammonium

bituminosulfonas)

2/ Zapisz 100g maści zawierającej: 5%

kwasu salicylowego ( Acidum salicylicum)

i 6 g wosku białego (Cera alba)

• 3/ Zapisz 100 g maści zawierającej w równych

częściach po 4 g Kwasu salicylowego (jw);
rezorcyny ( Resorcinolum) i 6g strąconej siarki

( Sulfur praecipitatus)
• 4/ 100g maści zawierającej w równych

częściach po 5 g kwasu benzoesowego
( Acidum benzoicum) , kwasu salicylowego
(Acidum salicylicum), bezwodną lanolinę
(Lanolinum anhydricum) i smalec ( Adeps
suillus)

5/ 20 g maści : 200 mg azotanu srebra

(Argenti nitras), 2g balsamu

peruwiańskiego (Balsamum peruvianum)

•

6/ 100g maści: 10% ichtiolu ( Ammonium
bituminosulfonas ); Lanolinę wodną
( Lanolinum hydricum)

•

7/ 2% maść detreomycynową

•

8/ jako unguenta protectiva ( maść ochronna)

Rp. 3,0 g tlenku cynku ( Zinci oxydum) ,12g

kwasu stearynowego ( Acidum
stearynicum), 12g oleju z oliwy ( Olivae
oleum)

9/ 5 g maści okulistycznej z 50 mg

detreomycyny i hydrokortizonu

( Detreomycinum; Hydrocortisoni)

10/ 10g maści okulistycznej z 1.000

000j.m. nystatyny ( Nystatinum)

11/ 0,5% maść okulistyczną z

erytromycyny

Rp. Erythromycini 0,5% unguenti

ophtalmici 10,0

bądź in unguento ophtalmico

Krem = cremor; kremy = cremores

Rp. cremoris bądź Rp. in cremore

Kremy są odmianą maści , które dzięki odpowiednio

dobranemu podłożu zawierają znaczne ilości wody
tworząc emulsje typu W/O

(do 30% wody)

Jako emulgatorów używa się: cholesterolu, wosku,

alkoholu stearylowego oraz monostearynianu glicerolu

Wyróżnia się kremy: kosmetyczne, lecznicze i ochronne

Kremów sporządza się w ilości 50-100g

Rp. 100g kremu zawierającego 40g 1%

roztworu kwasu bornego i 60 g

euceryny(Eucerinum)

• Rp. 50g kremu zawierającego 10g

azulanu , 3 krople olejku lawendowego
(Lavendulae oleum) uzupełnić
euceryną.

Pasty są to maści, które dzięki dużej zawartości

składników stałych charakteryzują się gęstszą

konsystencją, są bardziej higroskopijne

• Powinny zawierać nie mniej niż 25% sproszkowanych

substancji stałych / tlenek cynku = Zinci oxydum; talk =
Talcum; skrobia pszeniczna = Tritici Amylum; skrobia
ziemniaczana = Solani Amylum; glinka kaolinowa = Bolus
alba /

Rozróżniamy pasty miękkie- zawierające 25-30% składników

stałych;

pasty właściwe----------------30-60%-----------------------;
pasty twarde--------------------60-80%----------------------

Zapisywane są w ilości 50-100g

Pasta Rp. pastae lub Rp. in pasta

Zapisz tlenek cynku ( Zinci oxydum) jako

pastę

• 1/Rp. Zinci oxydi 30,0
Vaselini ad 100,0
M.f. pasta
D.S. zewnętrznie
• 2/ Rp. Zinci oxydi 30% pastae 100,0
S.

Mazidło= linimentum; mazidła = linimenta

Rp. linimenti lub Rp. in linimento

• Są płynną lub półpłynną postacią recepturową przeznaczoną

wyłącznie do użytku zewnętrznego

• Stosuje się głównie do wcierania w skórę i często łączy się z masażem
• Mazidła są roztworami; zawiesinami lub emulsjami które zawierają

tłuszcze, oleje roślinne, olejki eteryczne; mydła; substancje lecznicze
o działaniu drażniącym / amoniak, terpentyna, kamfora/

Mazidła w zależności od składu dzielimy na: 1/ olejne –olimenta
2/ mydlane –saponimenta
3/mydła amonowe –

vasolimenta

W postaci mazideł stosuje się głównie środki osłaniające/protectiva/;

zwiększające przekrwienie skóry / rubefacientia/;
przeciwreumatyczne /antirheumatica/; sciągające /adstringentia/

50-70% leku podanego doodbytniczo omija krążenie

wrotne /efektywne stężenie leku podanego tą drogą w

porównaniu z podaniem doustnym jest wyższe , dlatego w

tej formie podać 2/3 dawki doustnej/

Drogą doodbytniczą można podać leki rozkładające się w

kwaśnej treści żołądkowej bądź przykre w smaku

Czopki doodbytnicze recepturowe zapisujemy:
--metodą mnożenie =praescriptio multiplicata
--metodą dzielenia =praescriptio divisa

Przeciętna masa czopka to 1-3g a dla dzieci

zwykle to 1g

Praescriptio: Massae suppositorii quantum satis / mass.

supp.q.s./co oznacza –podłoża czopkowego ile trzeba

Zwyczajowo zapisuje się wielokrotność liczby 3 czopków

Czopek = suppositorium ; czopki = suppositoria

Rp. suppsitorium lub Rp. in suppositoris

Są stałą postacią leku przeznaczoną do wprowadzenia

do jam ciała

Zawierają podłożą lipidowe topiące się w temperaturze

ciała ludzkiego /masło kakaowe = Ccao butyri;

tłuszcz ustalony = Adeps solidus/
lub podłoża hydrofilowe rozpuszczające się w

wydzielinach błon śluzowych /masa żelatynowo-

glicrolowa = Gelatina glycerinata; lub glikol

polioksyetylenowy/

Ilość środków leczniczych nie powinna przekraczać 10-

30% ogólnej masy czopka

Czopek = suppositorium ; czopki = suppositoria

Rp. suppsitorium lub Rp. in suppositoris

Wyróżniamy :
1/czopki doodbytnicze = Suppositoria analia; Suppoitoria

rectalia/;

2/ dopochwowe = Suppositoria vaginalia
3/ docewkowe = Suppositoria urethralia lub inaczej
pręciki = Bacilli urethrales= Styli

urethrales

W postaci czopków doodbytniczych podajemy: leki o

działaniu miejscowym

/ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne,

przeczyszczające/

lub
ogólonoustrojowym
/przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, spazmolityczne/

Zapisz najmniejsza dawkę

diklofenaku w czopku

Rp.

Voltaren 0,025
supp. anale lag. orig. 1
S. 1 czopek wieczorem do kiszki

stolcowej

Zapisz specyfik luminalu

w czopkach

Rp.

Luminalum 0,015
supp. anale No 10 (dziesięć

czopków)

S. 1 czopek podczas napadu

padaczki do kiszki stolcowej

Zapisz 12 czopków zawierających
fosforan kodeiny i chlorowodorek
papaweryny

:

Rp.

Codeini phosphatis 0,02

(dwadzieścia

miligramów)

Papaverini hydrochloridi0,04
Cacao Olei ad 2,0
M. f. supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. W razie bólu 1 czopek do
kiszki stolcowej

Zapisz 12 globulek zawierających

Nystatynę i Metronidazol

Rp.

Nystatyni 100000 j
Metronidazoli 0,25
Cacao Ol. q.s
M.f. glob.vag. D. t.d.No 12
D.S. Dopochwowo 3 razy dziennie
po 1 globulce

Dziękuję