Stereotypy i

uprzedzenia

Marta

Klimkowska

Kamila

Wiśniewska

Czym jest stereotyp?

to pewnego rodzaju

uogólnienie, uproszczenie na

temat grupy i pozwala

człowiekowi poradzić sobie ze

złożonym środowiskiem

społecznym. Może być na tle

narodowościowym, religijnym,

płci, rasy, zawodu, wieku.

Inna definicja mówi, że

definiujemy stereotyp

jako strukturę poznawczą

obejmującą wiedzę,

przekonania i oczekiwania

obserwatora na temat

niektórych grup

społecznych

3 aspekty

Po pierwsze określa ona stereotyp jako

strukturę poznawcza umieszczając go

tym samym w umysłach

poszczególnych obserwatorów.

Ponieważ doświadczenie i sposób jego

interpretacji Są niepowtarzalne u

każdej osoby, również stereotypy

społeczne mogą różnic się u

poszczególnych jednostek.

Jednocześnie, ponieważ tak wiele

spośród czynników wpływających na

powstanie stereotypów pochodzi ze

społecznego kontekstu, treści wielu

stereotypów społecznych staje się

powszechna i wspólna dla członków

poszczególnych grup, a nawet dla

społeczeństwa jako całości.

Po drugie, traktujemy „wiedze, przekonania i

oczekiwania” składające się na treść

stereotypu jako terminy bardzo pojemne. W

odróżnieniu od wcześniejszych koncepcji,

które ograniczały treść stereotypów do cech

osobowości i innych abstrakcyjnych

atrybutów, nasza definicja obejmuje nie tylko

przekonania na temat ogólnych wartości, ale

także wiedze dotyczącą cech fizycznych

postaw, zachowań, ról i preferencji

uznawanych za typowe dla danej grupy;

konkretna oparta na egzemplarzach wiedze

wyniesiona z osobistych doświadczeń oraz

interakcji; wiedze i przekonania uzyskane z

‘drugiej reki’, od innych osób lub ze środków

masowego przekazu, a takle oczekiwania na

temat prawdopodobnych przyszłych

zachowań, wyników itp.

Po trzecie, definiujemy ‘niektóre grupy

społeczne’, jako co najmniej dwie osoby,

spostrzegane jako wykazujące pewne

cechy wspólne. Stereotypy nie

ograniczają się wiec do spostrzeżeń

kategorii rasowych, narodowościowych i

płciowych, lecz odnoszą się do wszelkich

grup wyodrębnionych przez

obserwatora. Zatem liczba możliwych

grup społecznych a tym samym liczba

możliwych stereotypów ograniczona jest

jedynie przez liczbę atrybutów, które

obserwatorzy mogą uznać za społecznie

znaczące.

Plusy i minusy

wiemy jak się

zachowywać

dostarczają nam

niezbędnych

wskazówek, które

pozwalają kształtować

interakcje z innymi np

wiedząc, że ktoś ma

schizofrenie i ludzie

dotknięci tą chorobą

miewają urojenia i

halucynacje a ich

uczucia mogą być

przytłumione jesteśmy

gotowi do interakcji z tą

osobą

minusem jest głównie w

relacjach

międzygrupowych, są

fałszywe i wpływają

destruktywnie, bo kształtują

nasze oczekiwania, co do

zachowania innych ludzi.

Jeśli do tego są nadmiernie

uogólnione przewidujemy

ze większość „obcych”

zachowa się podobnie.

Przyczyniają się do

cierpienia ludzi, którzy są

błędnie spostrzegani, co

prowadzi do nieporozumień

i konfliktów.

STEREOTYPY

KULTUROWE INDYWIDUALNE

uniwersalne lub
rozpowszechnione w
danej społeczności
wzorce

stereotypy odnoszące
się do przekonań
jednostki na temat
właściwości danej
grupy

A jak je nabywamy?

Z pozoru wydaje się ze to kwestia

pochodna. Ostatecznie jeśli stereotypy są

wytworami kulturowymi to no nabywamy

je tak jak większość innych osadzonych w

kulturze idei. Przekazywane od osoby do

osoby i z pokolenia na pokolenie, poprzez

język, komunikację masową i interakcję.

Zatem narażeni jesteśmy na nie już od

dzieciństwa od rodziców

Jeśli jednak są rezultatem osobistych

doświadczeń to tworzone są jako nasz

indywidualny system poznawczy.

STEREOTYPY PŁCI

Stereotypy mogą opisywać

typowe cechy osobowości

kobiet i mężczyzn ich

zachowania włącznie z

ogólnymi formami aktywności

typu hobby sport zawód itp.

3 rodzaje

skojarzeń między informacjami

tworzącymi stereotyp płci



asocjacje w ramach

komponentu etykietki (płeć a

role, cechy itp.)



asocjacje wewnątrz

komponentu (np. cecha-cecha)



skojarzenia między

komponentami (np. wygląd-

preferencje)

Stereotypowe cechy

określające męskość to:

niezależność, zaufanie do siebie,

przedsiębiorczość, dominacja,

ambicja, agresywność, skłonności

indywidualistyczne i

samowystarczalność

Sport- football, boks, polowanie

Zawód- mechanik, monter, prawnik

Stereotypowe cechy

określające kobiecość

Opieka, niesienie pomocy,

wrażliwość, empatia, uprzejmość,

delikatność

Jeżeli chodzi o preferencje- czytanie

romansów

Zawód- pielęgniarka, przedszkolanka

Gospodyni domowa

Jest to tylko stereotyp,

nie oznacza to, że

dychotomia atrybutów

męskich i kobiecych jest

bezwzględna !!!

STEREOTYPY I MEDIA

Ważną rolę odgrywają w

kształtowaniu stereotypów media. To

one ukierunkowują naszą wiedzę i

tworzą stereotypy. Czy pamiętacie

kiedy ostatnio widzieliście reklamę w

której mężczyzna mówi „O nie znowu

pralka się popsuła!” Czy w której

gotuje bądź sprząta? Reklamy

przedstawiają stereotypowe role

płciowe kobiet i mężczyzn. Zatem

media ukazują nam stereotypy kobiet

i mężczyzn.

Z definicją stereotypu ściśle

powiązana jest

powiązana jest KATEGORYZACJA

KATEGORYZACJA

Stereotypy są główną

konsekwencją procesu

kategoryzacji.

Kategoryzacja społeczna

jak

spostrzegamy grupę własną i

obcą. Zawsze jesteśmy po stronie

osób z naszej grupy

Podejścia do stereotypów

podzielić można na dwie

kategorie

Podejście deskryptywne

stereotyp jest charakterystyką do

kategorii lub kojarzoną w pamięci

semantycznej. Zakłada ona, że

stereotyp jest umysłową reprezentacją

pewnej kategorii społecznej

powiązany w sposób stały z nazwą w

tej kategorii. Nazwa czy etykieta

kategorii w sposób automatyczny

aktywizuje treść reprezentacji

Podejście ewalutywne

- zakłada, że stereotypy obok

pewnych właściwości treściowych

zawierają oceny związane z

etykietami czy nazwami kategorii.

Stanowią jeden ze składników

postawy wobec innych

Kategoryzujemy

, gdy koncentrujemy się na

tych cechach, które są wspólne dla ludzi z danej

grupy i wyróżniają ich spośród innych

np. Każdy Azjata ma skośne oczy, ale czy każdy,

kto ma skośne oczy jest Azjatą???

Członków kategorii nazywamy

EGZEMPLARZAMI

np. odwiedzasz Kostarykę i tworzysz wizerunek

jej mieszkańców w miarę spotykania nowych

kostarykańczyków (egzemplarzy!!)

Czym są uprzedzenia?

to wroga lub negatywna

postawa dotycząca

wyróżniającej się grupy ludzi

oparta wyłącznie na

przynależności do tej grupy.

A jaki związek łączy

stereotypy i uprzedzenia?

Stereotypy zaczęto badać z nadzieja ze to

pomoże w wyjaśnianiu uprzedzeń.

Uprzedzenia podobnie jak stereotypy nie

są terminami nazbyt jasnymi, co więcej

ciąży na nich potężne brzmienie

polityczne. Zwłaszcza uprzedzeń dotyczy

wiele spośród ograniczających założeń,

które wywierają również wpływ na

stereotypy. Nie ma raczej szczególnego

powodu by zakładać, iż uprzedzenie jest

postawa negatywna, podobnie jak nie ma

powodów, byśmy definiowali stereotypy

jako bezwzględnie ujemne. To czy nasze

pozytywne czy negatywne postawy wobec

innych różnią się zasadniczo miedzy sobą,

powinno być raczej przedmiotem

empirycznej obserwacji a nie

przyjmowanego z góry założenia.

Jeśli stereotypy odpowiadają poznawczemu

elementowi uprzedzeń, można oczekiwać,

ze silniejsza stereotypizacja związana

będzie ze wzrostem uprzedzeń. W

rozumowaniu tym zakłada się ze

stereotypy stanowią atrybucje

negatywnych cech, gdyż uprzedzenia

definiowane są jako postawa negatywna.

Na podstawie uprzedzeń można zatem

bezpośrednio przewidywać (negatywna)

dyskryminacje. Stereotypizacja może

wiązać się z dyskryminacja niezależnie od

postaw (uprzedzeń) jednostki co można

wyjaśniać w kategoriach teoretycznych.

Stereotypy i uprzedzenia mogą mieć odmienne

skutki, jeśli:

1.przekonania związane z postawa jednostki

nie są dokładnie takie same jak te zawarte w

stereotypie kulturowym

lub gdy

2.afektywne i behawioralne elementy postaw

osłabiają wpływ przekonań poznawczych

Zatem uprzedzenia sprzyjają

dyskryminacji i dla szybkiego

przypomnienia

Dyskryminacja

to negatywne

niczym nieusprawiedliwione

działanie skierowane wobec

członka danej grupy tylko,

dlatego, że do niej należy.

Dalsze powiązania

stereotypu i uprzedzeń…

Stereotyp i uprzedzenia są ze sobą ściśle

powiązane, co znalazło swoje

potwierdzenie w teorii równowagi (Heider

1958) i zgodnie z tą teorią nasze postawy,

zachowania i oceny dotyczące innej osoby

powinny pozostawać w zgodzie ze sobą w

przeciwnym razie doświadczamy stanu

„braku równowagi”, czyli nieprzyjemnego

stanu poznawczego pobudzenia zwanego

DYSONANSEM POZNAWCZYM.

Czyli kiedy mówimy jedno a

robimy zupełnie coś innego

czujemy się głupio innymi słowy

głupio, gdy preferujesz blondynki

kolego a jednocześnie opowiadasz

złośliwe dowcipy na ich temat.

Wg tego modelu przekonania,

czyli stereotypy danej osoby na

temat grupy, osoby itp. Są zgodne

z postawą, czyli uprzedzeniami

wobec tej grupy, osoby itp.

Ważne jest to abyśmy zwrócili

uwagę na rolę

SKĄPCA

POZNAWCZEGO

Istotą tej koncepcji jest

przekonanie, że ludziom zależy na

szybkich i oszczędnych sposobach

spostrzegania otaczającego ich

świata. Robimy tak gdyż pozwala to

wyeliminować niepokój związany z

niepewnością jak się zachować

wobec osoby.

UPRZEDZENIA WOBEC

GRUP

Homoseksualiści

Homoseksualizm uważany jest jako

naruszenie konwencjonalnego

porządku społecznego tradycyjnych

wartości

Stereotypy:

Gej

- zniewieściały, wąskie

spodnie, cienki głos, szczupła sylwetka

Lesbijka

- kobieta „męska”

często przeklina, pije piwo, chodzi w

spodniach i wyciągniętych koszulach

Żydzi

Cechy pozytywne:

trzymają się razem, solidarni, bardzo silna

wiara, religijność, tradycja, wysoka kultura,

mądrzy, inteligentni, spokojni

*W działalności zawodowej jako

przedsiębiorcy handlarze są zaradni, dokładni

i oszczędni

Cechy negatywne:

*W działalności zawodowej – cwani, skąpi,

przebiegli, osiąganie zysków kosztem

innych

*W stosunkach międzyludzkich- wredni,

butni, natrętni, fałszywi

*Wygląd zewnętrzny to duży nos, kręte,

ciemne włosy

STEREOTYPY I UPRZEDZENIA

WYNIKAJĄ Z BRAKU WIEDZY O

OSOBIE, ZATEM NIM COKOLWIEK

O KIMŚ POMYŚLIMY I POWIEMY

MOŻE LEPIEJ JEST POZNAĆ TĄ

OSOBĘ NIŻ WYCIĄGNĄĆ

POCHOPNE WNIOSKI O NIEJ!

Bibliografia



W. Stephan „Wywieranie pływu przez

grupy”



C. Macrac, C. Stanger „Stereotypy i

uprzedzenia”



J. Miluska „Tożsamość kobiet i

mężczyzn”



M. Materska, T.Tyszka „psychologia i

poznanie”



M. Kofta, A. Jasińska „Stereotypy i

uprzedzenia”



T. D. Nelson „Psychologia uprzedzeń”

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32