Budowa programów dla

Budowa programów dla

potrzeb promocji zdrowia

potrzeb promocji zdrowia

Monika Binkowska - Bury

Monika Binkowska - Bury



Istotą promocji zdrowia są

Istotą promocji zdrowia są

długofalowe działania na rzecz

długofalowe działania na rzecz

zdrowia.

zdrowia.



Najskuteczniejszym narzędziem

Najskuteczniejszym narzędziem

pozwalającym na realizację jest

pozwalającym na realizację jest

budowanie programów zdrowotnych

budowanie programów zdrowotnych

Uwaga!

Uwaga!



Nie ma znaczenia czy program

Nie ma znaczenia czy program

przeznaczony jest dla dużej grupy

przeznaczony jest dla dużej grupy

odbiorców( mieszkańców miasta,

odbiorców( mieszkańców miasta,

gminy, pracowników, uczniów szkoły,

gminy, pracowników, uczniów szkoły,

pacjentów szpitala), czy rodziny czy

pacjentów szpitala), czy rodziny czy

tylko jednej osoby –

tylko jednej osoby –

metodologia

metodologia

tworzenia jest taka sama

tworzenia jest taka sama

W literaturze możemy spotkać różne przykłady

W literaturze możemy spotkać różne przykłady

budowy programów ( Fetlińska, Zagroba 2000)

budowy programów ( Fetlińska, Zagroba 2000)

AKTUALNE WYMAGANIA

AKTUALNE WYMAGANIA



Orientacja na system

Orientacja na system



Interdyscyplinarność,

Interdyscyplinarność,



Orientacja na rozwiązanie problemu

Orientacja na rozwiązanie problemu



Orientacja na zdrowie,

Orientacja na zdrowie,



Międzysektorowość,

Międzysektorowość,



Uczestnictwo,

Uczestnictwo,



Wymiana międzynarodowa

Wymiana międzynarodowa

.

.

Orientacja na system

Orientacja na system



Człowiek biorący udział w programie

Człowiek biorący udział w programie

promocji zdrowia to osoba realizująca własne

promocji zdrowia to osoba realizująca własne

potrzeby ale też członek społeczeństwa

potrzeby ale też członek społeczeństwa

realizujący określone role społeczne.

realizujący określone role społeczne.



Zdrowie zależy od płci, wieku, dochodu,

Zdrowie zależy od płci, wieku, dochodu,

wykształcenia jak też od osobistej hierarchii

wykształcenia jak też od osobistej hierarchii

wartości i umiejscowienia w niej zdrowia.

wartości i umiejscowienia w niej zdrowia.

Każdy program musi uwzględniać interakcje pomiędzy

Każdy program musi uwzględniać interakcje pomiędzy

człowiekiem a jego uczestnictwem w rolach

człowiekiem a jego uczestnictwem w rolach

społecznych( członek rodziny, student pracownik…)

społecznych( członek rodziny, student pracownik…)

Interdyscyplinarność,

Interdyscyplinarność,



Zróżnicowane spostrzeganie

Zróżnicowane spostrzeganie

człowieka przez pryzmat wiedzy

człowieka przez pryzmat wiedzy

medycznej psychologicznej,

medycznej psychologicznej,

społecznej, ekonomicznej.

społecznej, ekonomicznej.



W tworzeniu programów powinni

W tworzeniu programów powinni

brać udział różni specjaliści

brać udział różni specjaliści

Orientacja na rozwiązanie

Orientacja na rozwiązanie

problemu

problemu



Program poprzedzony dokładną

Program poprzedzony dokładną

diagnozą problemów zdrowotnych.

diagnozą problemów zdrowotnych.



np. brak sensu w realizacji programu

np. brak sensu w realizacji programu

promocji dotyczącego redukcji masy

promocji dotyczącego redukcji masy

ciała wśród osób które nie mają

ciała wśród osób które nie mają

nadwagi.

nadwagi.



Najważniejsze - dokładne rozpoznanie

Najważniejsze - dokładne rozpoznanie

potrzeb i możliwości uczestników

potrzeb i możliwości uczestników

programu

programu

.

.

Orientacja na zdrowie

Orientacja na zdrowie



Ważne!

Ważne!



Unikać koncentracji na chorobie i

Unikać koncentracji na chorobie i

czynnikach ryzyka.

czynnikach ryzyka.



Zdrowie punktem wyjścia w

Zdrowie punktem wyjścia w

nowoczesnych programach

nowoczesnych programach

Międzysektorowość, uczestnictwo

Międzysektorowość, uczestnictwo

wymiana międzynarodowa

wymiana międzynarodowa



Współpraca pomiędzy służbą zdrowia

Współpraca pomiędzy służbą zdrowia

a innymi sektorami życia np.

a innymi sektorami życia np.

społecznymi – szkoły politycznymi –

społecznymi – szkoły politycznymi –

urzędy miasta gminy….

urzędy miasta gminy….



W budowie programów powinni

W budowie programów powinni

uczestniczyć przedstawiciele

uczestniczyć przedstawiciele

odbiorców programu.

odbiorców programu.



Program może być wykorzystany w

Program może być wykorzystany w

innych krajach.

innych krajach.

Zasady planowania

Zasady planowania

programów

programów



Zasada

Zasada

realności

realności

(cel realny do osiągnięcia)

(cel realny do osiągnięcia)



Zasada

Zasada

otwartości

otwartości

(szeroka konsultacja

(szeroka konsultacja

zamierzeń programu)

zamierzeń programu)



Zasada

Zasada

ewolucji

ewolucji

( strategia małych pewnych

( strategia małych pewnych

kroków..)

kroków..)



Zasada

Zasada

uczenia się poprzez działanie

uczenia się poprzez działanie

(,,

(,,

powiedz mi a zapomnę, pokaż mi a zapamiętam,

powiedz mi a zapomnę, pokaż mi a zapamiętam,

pozwól mi zrobić a zrozumiem’’)

pozwól mi zrobić a zrozumiem’’)

Schemat planowania

Schemat planowania

programu

programu



Nazwa programu (krótka jasna

Nazwa programu (krótka jasna

przemyślana oddająca cele

przemyślana oddająca cele

programu),np.

programu),np.

,,Aktywni dla zdrowia’’

,,Aktywni dla zdrowia’’



Uzasadnienie realizacji programu

Uzasadnienie realizacji programu

Ważne!

Ważne!



Zawsze poparte diagnozą problemu!

Zawsze poparte diagnozą problemu!

Diagnoza problemu

Diagnoza problemu



Diagnoza demograficzna – opis grupy – wiek płeć

Diagnoza demograficzna – opis grupy – wiek płeć

miejsce zamieszkania, stan cywilny,

miejsce zamieszkania, stan cywilny,

wykształcenie.

wykształcenie.



Diagnozę epidemiologiczną uwzględniającą

Diagnozę epidemiologiczną uwzględniającą

podstawowe wskaźniki epidemiologiczne –

podstawowe wskaźniki epidemiologiczne –

smiertelność, zachorowalność inwalidztwo.

smiertelność, zachorowalność inwalidztwo.



Diagnozę społeczną określającą zjawiska które

Diagnozę społeczną określającą zjawiska które

maja wpływ na zdrowie – bezrobocie.przemoc,

maja wpływ na zdrowie – bezrobocie.przemoc,

alkoholizm, narkomania, przestepczość.

alkoholizm, narkomania, przestepczość.



Diagnozę behawioralną – określającą zachowania

Diagnozę behawioralną – określającą zachowania

prozdrowotne i antyzdrowotne.

prozdrowotne i antyzdrowotne.

Z diagnozy wynika cel główny i

Z diagnozy wynika cel główny i

cele szczegółowe

cele szczegółowe



Cel główny odpowiada na pytanie

Cel główny odpowiada na pytanie

..jakiej zmiany oczekujemy po

..jakiej zmiany oczekujemy po

realizacji tego programu i kogo ma

realizacji tego programu i kogo ma

dotyczyć ta zmiana?

dotyczyć ta zmiana?

Powinien zawsze wskazywać na efekt

Powinien zawsze wskazywać na efekt

programu nie na działania!

programu nie na działania!



Cele szczegółowe na kierunki działania

Cele szczegółowe na kierunki działania

a realizacja prowadzi do osiągnięcia

a realizacja prowadzi do osiągnięcia

celu głównego

celu głównego

Kryterium SMART – metoda

Kryterium SMART – metoda

budowy celów szczegółowych

budowy celów szczegółowych



S – Specyficzne

S – Specyficzne

- precyzyjne określenie

- precyzyjne określenie

celów szczeg. Tzn.: zmniejszenie,

celów szczeg. Tzn.: zmniejszenie,

zredukować, zwiększyć, wyeliminować.

zredukować, zwiększyć, wyeliminować.



M – Mierzalne

M – Mierzalne

– można określić to co

– można określić to co

chcemy osiągnąć.

chcemy osiągnąć.



A – Aprobowane

A – Aprobowane

– akceptowane przez

– akceptowane przez

odbiorców.

odbiorców.



R – Realne

R – Realne

w momencie startu jest 50%

w momencie startu jest 50%

szansy na ich powodzenie.

szansy na ich powodzenie.



T – Terminowe

T – Terminowe

– można określić czas, w

– można określić czas, w

jakim cel zostanie zrealizowany.

jakim cel zostanie zrealizowany.

Opis programu

Opis programu



Zawiera informacje o odbiorcach

Zawiera informacje o odbiorcach

programu, przyjęte sposoby i metody

programu, przyjęte sposoby i metody

działania, etapy realizacji programu z

działania, etapy realizacji programu z

uwzględnieniem podziału na

uwzględnieniem podziału na

określone zadania.

określone zadania.

Plan pracy

Plan pracy



Opracowany i zapisany w precyzyjny

Opracowany i zapisany w precyzyjny

sposób, umożliwiający ewaluację,

sposób, umożliwiający ewaluację,

czyli sprawdzenie jak przebiegała

czyli sprawdzenie jak przebiegała

realizacja zadań – ewaluacja procesu,

realizacja zadań – ewaluacja procesu,

czy osiągnięto cel - ewaluacja

czy osiągnięto cel - ewaluacja

wyniku.

wyniku.

Harmonogram programu

Harmonogram programu



Graficzne przedstawienie opisu

Graficzne przedstawienie opisu

programu.

programu.

Zawiera:

Zawiera:



Zadanie,

Zadanie,



Metody realizacji,

Metody realizacji,



Termin, wykonawców, środki,

Termin, wykonawców, środki,



Sposób sprawdzenia wykonania

Sposób sprawdzenia wykonania

zadania ( jak kto i kiedy sprawdzi)

zadania ( jak kto i kiedy sprawdzi)

Budżet programu

Budżet programu



Rzeczywisty koszt realizacji np..:

Rzeczywisty koszt realizacji np..:

Koszty personelu sprzętu druku z

Koszty personelu sprzętu druku z

podziałem na koszty posiadane i te które

podziałem na koszty posiadane i te które

są potrzebne do realizacji programu.

są potrzebne do realizacji programu.

Program powinien zawierać

Program powinien zawierać



Informacje o osobach i instytucjach

Informacje o osobach i instytucjach

współpracujących przy realizacji

współpracujących przy realizacji

programu

programu

Sposoby oceny

Sposoby oceny



NIEZWYLE TRUDNE

NIEZWYLE TRUDNE

! W odniesieniu do

! W odniesieniu do

zachowań, postaw, przekonań ludzi.

zachowań, postaw, przekonań ludzi.



Prowadzone na trzech poziomach:

Prowadzone na trzech poziomach:



Ewaluacja procesu

Ewaluacja procesu

– jak realizowano, kto

– jak realizowano, kto

brał udział, ilu było uczestników co budziło

brał udział, ilu było uczestników co budziło

kontrowersje..?

kontrowersje..?



Ewaluacja wyniku

Ewaluacja wyniku

– jakie cele zostały

– jakie cele zostały

zrealizowane?

zrealizowane?



Ewaluacja wpływu

Ewaluacja wpływu

– jakie program

– jakie program

przyniósł efekty?

przyniósł efekty?

Najczęściej popełniane

Najczęściej popełniane

błędy

błędy



Niejasno określone cele,

Niejasno określone cele,



Nieprawidłowy dobór metod i form

Nieprawidłowy dobór metod i form

oddziaływania,

oddziaływania,



Zbyt trudne lub zbyt proste treści kształcenie

Zbyt trudne lub zbyt proste treści kształcenie

– niedostosowanie do poziomu rozwoju

– niedostosowanie do poziomu rozwoju

odbiorcy,

odbiorcy,



Koncentrowanie się na czynnikach ryzyka a

Koncentrowanie się na czynnikach ryzyka a

nie na czynnikach chroniących kształtowanie

nie na czynnikach chroniących kształtowanie

umiejętności.

umiejętności.



Brak narzędzi służących do oceny programu,

Brak narzędzi służących do oceny programu,



Wdrażanie programu bez wstępnej diagnozy

Wdrażanie programu bez wstępnej diagnozy

Pytania?

Pytania?



Przedstaw zasady budowania

Przedstaw zasady budowania

programów dla potrzeb promocji

programów dla potrzeb promocji

zdrowia?

zdrowia?



Przedstaw zarys projektu programu z

Przedstaw zarys projektu programu z

zakresu promocji zdrowia dla

zakresu promocji zdrowia dla

wybranej populacji.

wybranej populacji.

Literatura

Literatura



Karski J.B.: Praktyka i teoria promocji

Karski J.B.: Praktyka i teoria promocji

zdrowia, CeDeWu, 2003.

zdrowia, CeDeWu, 2003.



Andruszkiewicz A. ; Promocja Zdrowia,

Andruszkiewicz A. ; Promocja Zdrowia,

Wyd. Czelej, 2008.

Wyd. Czelej, 2008.



Życińska J.: Problemy metodologiczne

Życińska J.: Problemy metodologiczne

w planowaniu i ewaluacji programów

w planowaniu i ewaluacji programów

promocji zdrowia, nauki społeczne i

promocji zdrowia, nauki społeczne i

medycyna, 1995.

medycyna, 1995.