Nadwrażliwość typu I

reakcje anafilaktyczne

•

Reakcja zależna od przeciwciał typu IgE zdolnych do
biernego uczulania mastocytów i bazofili

•

Objawy u osoby uczulonej rozwijają się natychmiast
po kontakcie z alergenem w wyniku uwolnienia
mediatorów z mastocytów, ustępują zwykle po
kilkunastu minutach

•

Może wystąpić reakcja późna w 6 – 12 godzin od
kontaktu z antygenem, charakteryzuje się podobnymi
objawami ale o większym nasileniu

•

W zależności od drogi wnikania antygenu wyróżnia się
formę miejscową i uogólnioną (wstrząs
anafilaktyczny)

Antygen

• Antygeny pełne lub hapteny
• Białka lub glikoproteiny o ciężarze

cząsteczkowym do 50 kDa

• Dogi wnikania:

* drogi oddechowe - pyłki roślinne

* drogi pokarmowe - jaja, orzechy
* skóra - kosmetyki
*parenteralnie – białka obcogatunkowe surowic

leczniczych,

penicylina, ukłócia

owadów

IgE

• Fragmenty Fc przeciwciał łączą się na

stałe z receptorami FcRina

mastocytach i bazofilach

• Normalnie poziom ich syntezy jest

utrzymywany na niskim poziomie

• Pacjenci z atopią wytwarzają znacznie

więcej IgE

Mechanizm reakcji

anafilaktycznej

Interakcja antygenu z IgE na powierzchni komórki



 agregacja receptorów FcRI 
egzocytoza ziarnistości: LTB

4

, LTC

4

, LTD

4

, PAF,

PGD

2

,IL-5, IL-8, histamina,tryptaza 

Rozszerzenie naczyń   ciśnienia tętniczego
 przepuszczalności naczyń  obrzęk tkanek
Skurcz mięśni gładkich oskrzeli  napad astmy
 sekrecji gruczołów śluzowych wyciek z nosa

Atopia

• Genetycznie uwarunkowana zdolność

organizmu do wzmożonej produkcji
swoistych przeciwciał klasy IgE
skierowanych przeciw antygenom
środowiskowym (alergenom)

• Nie jest chorobą tylko większą

podatnością na rozwój alergii atopowej

Alergia atopowa

• Niektóre schorzenia związane z udziałem swoistych

IgE: niektóre postacie astmy oskrzelowej, zapalenia

skóry, pokrzywek, alergii pokarmowych, alergiczny

nieżyt nosa i spojówek

• Od innych alergii IgE-zależnych odróżniają się:

* wyraźną dziedzicznością
* wielonarządowością objawów
* długotrwałe narażenie na alergen i wynikająca

stąd stała produkcja swoistych IgE
* obecność przewlekłego zapalenia alergicznego
* podwyższony całkowity poziom IgE i eozynofilia

tkankowa

4 stopnie nasilenia reakcji

anafilaktycznej

I.

Objawy ogólne (zawroty głowy, ból głowy,
strach) i reakcje skórne (przekrwienie,
swędzenie, pokrzywka)

II.

Dodatkowo: spadek ciśnienia i tachykardia,
objawy żołądkowo-jelitowe (nudności,
wymioty)

III.

Dodatkowo: skurcz oskrzeli (napad astmy) i
wstrząs, rzadko obrzęk krtani

IV.

Zatrzymanie krążenia i oddychania

Wstrząs anafilaktyczny

• Uogólniona anafilaksja
• Zagrażająca życiu, ciężka, systemowa

odpowiedź na alergen, na który organizm był
uczulony

• Alergeny : jady owadów, penicylina, prokaina,

dekstran, środki cieniujące z jodem

• Narząd wstrząsowy- którego funkcja jest

najbardziej zaburzona, zwykle wątroba i płuca

• Objawy: zaburzenia oddychania, skurcz

oskrzeli, obrzęk płuc, obrzęk krtani,  ciśnienia

Diagnostyka

• Testy skórne – gdy są swoiste IgE powstaje

rumień

• Oznaczanie swoistych przeciwciał IgE w

surowicy

• Testy in vitro – wyizolowane z krwi bazofile

+ alergen

• Testy prowokacyjne – podanie alergenu w

warunkach klinicznych na drodze podobnej
do naturalnej ekspozycji

Immunoterapia alergenem-

odczulanie

• W leczeniu sezonowego nieżytu nosa, astmy

atopowej, alergii na jady owadów

• Poprzez wielokrotne podawanie alergenu

indukuje się powstawanie swoistych do
antygenu przeciwciał IgG i IgA, okreslanych
jako przeciwciała blokujące

• Prawdopodobnie reagują one szybko z

alergenem, uniemożliwiając mu wiązanie się z
IgE

Atopowa astma oskrzelowa

• Etiopatogeneza: czynniki genetyczne

czynniki środowiskowe

• Pojawia się w określonych sytuacjach i dość

szybko ustępuje

• Objawy: duszność, kaszel, odksztuszanie

wydzieliny,

ucisk w kl.piersiowej, świsty

Alergiczny nieżyt nosa

Objawy

Sezonowy

Całoroczny

Niedrożność

Zmienna

Zawsze

Wydzielina

Wodnista

Surowiczo-śluzowa

Kichanie

Zawsze – często

salwy

Czasami

Zaburzenia smaku

Czasami

Często

Objawy oczne

(obrzęk spojówek)

Częste

Rzadko

Napad astmy

Czasami

Często

Przewlekłe zap.

Zatok

Rzadko

Często

Czynniki

wywołujące

Pyłki roślinne

Roztocza kurzu,

alergeny zwierzęce

Alergiczne zapalenie spojówek

• Często towarzyszy alergicznemu nieżytowi

nosa i atopowemu zapaleniu skóry

• Objawy : świąd , łzawienie

Atopowe zapalenie skóry

• Często łączy się z astmą i alergicznym

nieżytem nosa

• Objawy: świąd skóry, zmiany skórne (guzki na

podłożu rumieniowym),

• Przewlekły, nawracający przebieg
• Cechy atopii u pacjenta lub w rodzinie
• Duża skłonność do bakteryjnych, grzybiczych,

wirusowych zakażeń skóry

Pokrzywka

• Degranulacja mastocytów  rozszerzenie

drobnych naczyń skórnych  obrzęk skory,

świąd, rumień

• Alergeny: pokarmy – jaja, orzechy, ryby

leki – penicylina