KOSMETOLOGIA

PIELĘGNACYJNA

PODRĘCZNIKI

• Peters I.B. Kosmetyka. Wydawnictwo REA, Warszawa 2002.
• Martini M. C. Kosmetologia i farmakologia skóry. PZWL, Warszawa 2007.
• Petsitis X., Kipper K. Kosmetyka ozdobna i pielęgnacja twarzy.

Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2007.

• Adamski Z., Kaszuba A. Dermatologia dla kosmetologów. AM Poznań,

Poznań 2008, wyd. 1

• Noszczyk M. Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Wydawnictwo

Lekarskie PZWL. Warszawa 2010. Wydanie I.

• Bosacka K., Noszczyk M. Cena urody. Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
• Jurkowska S., Rusin A. Wybrane zagadnienia z biologii komórki. Aspekty

kosmetologiczne. Ośrodek Informatyczno – Badawczy „Ekoprzem”,
Dąbrowa Górnicza 2005.

• Noszczyk M, Noszczyk B. Medycyna piękności. PZWL, Warszawa 1999.
• Jaroszewska B. Kosmetologia. Wydawnictwo ATENA, Warszawa 2001.
• Dylewska-Grzelakowska J. Kosmetyka stosowana. Wydawnictwo Szkolne i

Pedagogiczne WSiP, Warszawa 2007.

PODRĘCZNIKI

• Brody H.J. Peelingi i resurfacing skóry. Wydawnictwo CZELEJ Sp. z o.o.,

Lublin 2001.

• Arct J., Majewski S., Pytkowska K. Kosmetyczne zastosowanie witamin A i E.

Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w
Warszawie.2001.

• Freinkel R.K., Woodley D.T. The biology of the skin. The Parthenon

Publishing Group, 2001.

• Baumann L. Cosmetic dermatology. The McGraw – Hill Companies, Hong

Kong 2002.

• Dover J. S. Metody wypełniania tkanek miękkich stosowane w kosmetologii.

Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006.

• Dover J. S. Kosmeceutyki. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner,

Wrocław 2006. 

• Walters A.W., Roberts M.S. Dermatologic, Cosmeceutic, and Cosmetic

Development. Informa Healthcare 2007. 

KOSMETOLOGIA

Nowe aktywne składniki kosmetyków i niemniej

ważne z punktu widzenia skuteczności
innowacje w zakresie technologii

- miesiące, a

nawet lata pracy specjalistów wielu dziedzin
naukowych!!!

Ze względu na spełniane przez

kosmetologię zadania

• kosmetologia pielęgnacyjna

-

pielęgnacja i

zapobieganie (prewencja) powstawaniu defektów
skóry

• kosmetologia upiększająca (zdobnicza)

-

tuszowanie wad i podkreślanie dodatnich cech urody

• kosmetologia lecznicza

- zapobieganie postępowi

defektów i usuwanie defektów już powstałych

CECHY ZDROWEJ SKÓRY

• Gładka - z prawidłową

warstwą powierzchniową

(naskórek, keratynocyty)

• Sprężysta - z prawidłowym

układem włókien

kolagenowych i elastynowych

(skóra właściwa,

fibroblasty)

• Równomiernie zabarwiona

- z właściwą funkcją komórek

produkujących barwnik

(naskórek, melanocyty)

CECHY ZDROWEJ SKÓRY

• Napięta - dobrze nawodniona, ze

zdrowymi komórkami i właściwym

składem ich otoczenia (naskórek, NMF,

cement międzykomórkowy)

• Wolna od uszkodzeń związanych z

nieprawidłową pielęgnacją czy złym

wpływem środowiska

• Dobrze toleruje zmiany temperatury,

wilgotności powietrza

• Prawidłowo reaguje na większość

produktów pielęgnacyjnych

Nieprawidłowa pielęgnacja - skóra

nadmiernie wysuszona, przetłuszczona,

odtłuszczona.

Skóra wrażliwa - efekt stosowania

niewłaściwych kosmetyków!!!

Gabinet kosmetyczny

• miejsce, w którym wykonywane są zabiegi

pielęgnacyjne, upiększające, nierzadko również

lecznicze

• kosmetolog - często pierwszy ogląda skórę, jako

pierwszy dostrzega problem kosmetyczny lub

dermatologiczny

• w gabinecie kosmetycznym (podobnie jak w gabinecie

lekarskim) - dokładny wywiad i szczegółowe

obejrzenie skóry

• warunkiem właściwej pielęgnacji skóry jest poznanie

jej aktualnych, indywidualnych potrzeb

Poznanie potrzeb skóry

• zadanie wielu pytań (wywiad)

• obejrzenie skóry przy zastosowaniu oświetlenia

różnego rodzaju światłem

• przeprowadzenie testów przy użyciu

specjalistycznej aparatury

Gabinet kosmetyczny

• zabiegi na twarzy -

zdiagnozowanie cery

- wizualnie

- manualnie

- za pomocą specjalistycznej aparatury

Cera

• prawidłowe zdiagnozowanie cery – niezbędny

warunek odpowiedniego doboru kosmetyków

• źle dobrany kosmetyk - może skórę podrażniać, a

także prowadzić do poważnych schorzeń

dermatologicznych

• przygotowanie skóry do diagnostyki

(demakijaż i tonizacja) powinno odbyć się około 2

godzin przed jej przeprowadzeniem

Cera

• skóra twarzy, szyi i dekoltu

• cztery podstawowe rodzaje cery:

normalna,

sucha, tłusta, mieszana

szereg cer z problemami (stany skóry):

naczynkowa, wrażliwa, starzejąca się

Właściwie wykonany wywiad i

zdiagnozowanie rodzaju cery

pozwala:

• wskazać odpowiednie grupy kosmetyków
• wskazać odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne w

gabinecie kosmetycznym

• wskazać odpowiednie zabiegi lekarskie

korygujące istniejące defekty

• przedstawić możliwości bezoperacyjnej korekcji

zmarszczek

• przedstawić możliwości korekcji chirurgicznej

Bardzo ważne sprawdzenie:

• stanu naczyń (żylaki i rozszerzone naczynka

krwionośne)

• stanu tkanki podskórnej (cellulit)
• budowy całego ciała ze zwróceniem uwagi na:

postawę, stan mięśni, nadwagę lub otyłość

Kosmetologia

pielęgnacyjna

• środki służące do mycia, pielęgnacji i ochrony

pomagające w zachowaniu naturalnej struktury i

funkcji skóry

• równowaga skóry powinna zostać zachowana lub

przywrócona – złoty standard - stan cery

normalnej

• fizyczna funkcja skóry może być

wspomagana preparatami pielęgnacyjnymi

chroniącym przed promieniowaniem UV,

drobnoustrojami oraz wysuszeniem

KOSMETYKI – kosmetologia

pielęgnacyjna

upiększająca

lecznicza

DEFINICJA KOSMETYKU

Ustawa z dnia 30 marca 2001r. o

kosmetykach

Dz. U. Nr 42, poz. 473

Ustawa o kosmetykach Art. 2 pkt. 1

Kosmetykiem

jest każda substancja lub

preparat przeznaczone do zewnętrznego

kontaktu z ciałem człowieka: skórą,

włosami, wargami, paznokciami,

zewnętrznymi narządami płciowymi, zębami

i błonami śluzowymi jamy ustnej, których

wyłącznym lub podstawowym celem jest

utrzymanie ich w czystości, pielęgnowanie,

ochrona, perfumowanie, zmiana wyglądu

ciała lub ulepszenie jego zapachu.

AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE

KOSMETYKÓW W UNII

EUROPEJSKIEJ

Wymagania prawne dotyczące:

• składu
• bezpieczeństwa
• oznakowania kosmetyków oraz
• wprowadzania ich do obrotu
regulowane są w Polsce przepisami ustawy o

kosmetykach (Dz. U. z 2001r. nr 42, poz. 473 ze zm.)

Przepisy te wdrażają do polskiego prawa zapisy dyrektywy Rady

76/768/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich
dotyczących produktów kosmetycznych, tzw. dyrektywy kosmetycznej

.

DEFINICJA KOSMETYKU

odnosi się do trzech elementów:

• formy (peruka, plaster, chusteczka)
• miejsca aplikacji (doustnie, domięśniowo,

podskórnie – tatuaż trwały)

• celu stosowania = funkcji produktu

KATEGORIE KOSMETYKÓW

Listę najczęściej występujących

kategorii kosmetyków określa
rozporządzenie Ministra Zdrowia.

KATEGORIE KOSMETYKÓW

wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca

2003r. w sprawie określenia kategorii produktów

będących kosmetykami (Dz. U. 2003, Nr 125, poz.

1168):

Najczęściej występującymi kategoriami kosmetyków są:

1) kremy, emulsje, płyny, żele i oliwki oraz balsamy do skóry

2) maseczki do twarzy, z wyjątkiem maseczek służących do peelingu

chemicznego;

3) podkłady barwiące;

4) pudry do makijażu, pudry po kąpieli, pudry higieniczne;

5) mydła toaletowe, mydła dezodoryzujące;

6) perfumy, wody toaletowe i kolońskie;

7) środki do kąpieli i pod prysznic;

8) środki do depilacji;

9) dezodoranty i środki przeciw poceniu;

KATEGORIE KOSMETYKÓW

wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca

2003r. w sprawie określenia kategorii produktów

będących kosmetykami (Dz. U. 2003, Nr 125, poz.

1168):

10) środki do pielęgnacji włosów, w tym:

a) środki do barwienia i rozjaśniania,

b) do trwałej ondulacji, do prostowania i utrwalania,

c) do układania,

d) do mycia,

e) odżywki,

f) do utrwalania fryzury;

KATEGORIE KOSMETYKÓW

wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca

2003r. w sprawie określenia kategorii produktów

będących kosmetykami (Dz. U. 2003, Nr 125, poz.

1168):

11) środki do golenia;

12) środki do makijażu i demakijażu;

13) środki przeznaczone do pielęgnacji i malowania ust;

14) środki do pielęgnacji zębów i jamy ustnej;

15) środki do pielęgnacji i malowania paznokci;

16) środki do higieny zewnętrznych narządów płciowych;

17) środki do opalania i chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym;

18) środki do samoopalania;

19) środki do rozjaśniania skóry;

20) środki przeciw zmarszczkom.

KOSMETYK CZY LEK?

PROBLEM TZW. PRODUKTÓW Z

POGRANICZA

Często pojawiają się wątpliwości, czy kosmetyk

może być jednocześnie lekiem i kosmetykiem,

albo czy może wykazywać działanie lecznicze

albo zapobiegać chorobom?

KOSMETYK CZY LEK?

PROBLEM TZW. PRODUKTÓW Z

POGRANICZA

Przepisy prawne dotyczące klasyfikacji produktu – definicja produktu

leczniczego Ustawa – prawo farmaceutyczne Dz. U. 2001, nr 126, poz.

1381 ze zm.

Art. 3a.
Do produktu spełniającego

jednocześnie kryteria produktu

leczniczego oraz kryteria innego rodzaju produktu, w

szczególności suplementu diety lub kosmetyku,

określone

odrębnymi przepisami, stosuje się przepisy niniejszej ustawy.

Art. 2, pkt 32

Produktem leczniczym

– jest substancja lub mieszanina

substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości

zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub

zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu

przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji

organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne

lub metaboliczne.

KOSMETYKI

DYSTRYBUOWANE PRZEZ APTEKI

• „kosmetyki apteczne”
• „kosmeceutyki”
• „dermokosmetyki”
• „kosmetyki dermatologiczne”

Wszystkie kosmetyki na rynku, niezależnie od

kategorii, przeznaczenia i miejsca sprzedaży,

podlegają tym samym wymaganiom prawnym,

zawartym w ustawie o kosmetykach (Dz. U. z 2001 r.,

nr 42, poz. 473).

Dermokosmetyki

Dermokosmetyk

• powstają z myślą o precyzyjnie określonych typach

skóry bądź dolegliwościach

• receptury tworzone we współpracy z dermatologami

• dystrybucja prowadzona wyłącznie w aptekach

• oprócz funkcji kosmetycznych ich zadaniem jest

wspomaganie leczenia chorób skóry

• zawierają składniki o potwierdzonym w wielu

badaniach dermatologicznych i laboratoryjnych

działaniu łagodzącym lub leczniczym

Dermokosmetyk

• produkowane w sterylnych warunkach, testowane na

skórze wrażliwej

• nie zawierają substancji mogących wywoływać

uczulenia

• ryzyko podrażnień jest minimalne
• bezbarwne i pozbawione substancji zapachowych
• w ich składzie znajduje się minimalna ilość

bezpiecznych, nieuczulających konserwantów

• mogą być produkowane na bazie wód termalnych,

które dzięki czystości i zawartości różnych

niezbędnych mikroelementów (żelazo, miedź, cynk,

srebro, mangan, selen, krzem……) mają właściwości

ochronne, przeciwzapalne i kojące

SKŁAD KOSMETYKÓW

Zgodnie z art. 4 Ustawy zakazane jest stosowanie w

kosmetykach:

• komórek, tkanek oraz innych substancji lub

ich ekstraktów pochodzących z ciała
ludzkiego

SKŁAD KOSMETYKÓW

Zgodnie z art. 4 Ustawy zakazane jest stosowanie w

kosmetykach:

• substancji uznanych za rakotwórcze,

mutagenne lub działające szkodliwie na

rozrodczość

zakwalifikowanych do kategorii 1, 2 i 3

(zgodnie z dyrektywą

76/768/EWG zakaz obrotu kosmetykami zawierającymi

składniki testowane na zwierzętach obowiązuje od 11 marca

2009r., z wyjątkiem toksykokinetyki, toksyczności dawki

powtarzanej i toksycznego wpływu na rozrodczość, od 11

marca 2013 r. obowiązywać będzie całkowity zakaz)

na

podstawie przepisów o substancjach i preparatach

chemicznych; substancje kategorii 3 mogą być stosowane w

przypadku umieszczenia ich na listach, o których mowa w art.

5 ust. 3 pkt 1-3 (listy pozytywne)

SKŁAD KOSMETYKÓW

Zgodnie z art. 4 Ustawy zakazane jest stosowanie w

kosmetykach:

• substancji testowanych na zwierzętach,

przy czym zakaz ten

2

obowiązuje od

momentu zastąpienia testów na zwierzętach

przez jedną lub więcej uznanych i przyjętych

w Unii Europejskiej metod alternatywnych

SKŁAD KOSMETYKÓW

Skład kosmetyków regulowany jest bardziej

szczegółowo przez system list substancji

2

:

• Listę negatywną:

listę substancji, których

stosowanie w kosmetykach jest niedozwolone

SKŁAD KOSMETYKÓW

Skład kosmetyków regulowany jest bardziej

szczegółowo przez system list substancji

2

:

• Listy pozytywne, czyli listy substancji

dozwolonych z ograniczeniami:

- listę substancji dozwolonych do stosowania w kosmetykach

wyłącznie w ograniczonych ilościach, zakresie i warunkach

stosowania, o ile wymagania te zostały przekroczone, m.in.

składników farb do włosów, składników kompozycji

zapachowych, zanieczyszczeń składników kosmetyków,

substancji podlegających obowiązkom szczególnego

oznakowania,

- listę barwników

dozwolonych do stosowania w kosmetykach,

- listę konserwantów

dozwolonych do stosowania w kosmetykach,

- listę substancji promieniochronnych

dozwolonych do stosowania

w kosmetykach

SKŁAD KOSMETYKÓW

Listy pozytywne:

• maksymalne dozwolone stężenia substancji

dozwolonych do stosowania z ograniczeniami

• kategorie produktów, w jakich mogą być stosowane

• warunki użycia

• ostrzeżenia, jakie mają być podane na opakowaniu

kosmetyku

SKŁAD KOSMETYKÓW

Lista substancji niedozwolonych do

stosowania w kosmetykach

(oprócz substancji

wymienionych w tekście ustawy):

• substancje o działaniu farmakologicznym, np.

antybiotyki, alkaloidy, narkotyki

• wiele wyciągów roślinnych
• substancje promieniotwórcze
• związki metali ciężkich

SKŁAD KOSMETYKÓW

Nie istnieje lista substancji

dozwolonych do stosowania w
kosmetykach!!!

SKŁAD KOSMETYKÓW

• substancje inne niż niedozwolone lub dozwolone z

ograniczeniami do stosowania w kosmetykach

mogą być stosowane w dowolnej ilości, pod

warunkiem, że kosmetyk jest zgodny z
definicją kosmetyku i

• nie jest lekiem
• zgodny z art. 4 - jest bezpieczny dla zdrowia ludzi

w dających się racjonalnie przewidzieć warunkach
stosowania

OZNAKOWANIE

KOSMETYKÓW

Zgodnie z art. 6 ustawy o kosmetykach oznakowanie

kosmetyku powinno zawierać następujące elementy:

1) nazwę handlową kosmetyku,

2) imię i nazwisko lub nazwę i adres producenta, a także nazwę

państwa, jeżeli kosmetyk jest produkowany poza terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej i państw członkowskich Unii Europejskiej;

3) ilość nominalną kosmetyku w opakowaniu w jednostkach masy lub

objętości w momencie pakowania,

4) termin trwałości lub tzw. znak PAO - znak graficzny w postaci

otwartego słoiczka, który oznacza czas, w jakim od otwarcia

opakowania lub pierwszego użycia kosmetyk może być stosowany

bez stwarzania zagrożenia dla zdrowia użytkownika, okres ten jest

wyrażony w miesiącach lub latach

OZNAKOWANIE

KOSMETYKÓW

Zgodnie z art. 6 ustawy o kosmetykach oznakowanie

kosmetyku powinno zawierać następujące elementy:

5) szczególne ostrzeżenia przy stosowaniu kosmetyku,

6) numer partii lub inne dane pozwalające na identyfikację

partii kosmetyku,

7) funkcję kosmetyku, jeżeli nie wynika ona jednoznacznie z

jego prezentacji,

8) wykaz składników określonych zgodnie z nazwami

przyjętymi w Międzynarodowym Nazewnictwie Składników

Kosmetycznych (INCI), poprzedzony wyrazem „składniki”

lub „ingredients”.

NUTRIKOSMETYK

NUTRIKOSMETYK

• dostępne bez recepty doustne preparaty

wspomagające codzienną pielęgnację skóry

• suplementy odżywcze o działaniu kosmetycznym,

tworzone w celu zachowania równowagi
fizjologicznej skóry, włosów i paznokci

• specjalnie przygotowane – zarówno pod

względem zawartości substancji aktywnej, jak i
okresu stosowania - można zażywać je
bezpiecznie przez długi czas

NUTRIKOSMETYK

• najważniejsze składniki suplementów diety:

witaminy, składniki mineralne oraz substancje
pochodzenia roślinnego – karotenoidy, flawonoidy

• można je stosować w profilaktyce, jak i w

połączeniu z preparatami kosmetycznymi w
ustalonych kuracjach