TEORIE PIELĘGNOWANIA

TEORIE PIELĘGNOWANIA

WPROWADZENIE DO TEMATU

WPROWADZENIE DO TEMATU

Analiza historyczna dorobku pielęgniarstwa

Analiza historyczna dorobku pielęgniarstwa

pozwala na określenie jego podstaw

pozwala na określenie jego podstaw

teoretycznych jako warunku do stawania się

teoretycznych jako warunku do stawania się

dyscypliną nauką

dyscypliną nauką

Pielęgniarstwo nie jest wymieniane w

Pielęgniarstwo nie jest wymieniane w

rodzimych klasyfikacjach jako odrębna

rodzimych klasyfikacjach jako odrębna

nauka,

nauka,

natomiast spełnia podstawowe

natomiast spełnia podstawowe

wymagania stawiane dyscyplinie

wymagania stawiane dyscyplinie

naukowej

naukowej

Heinz Heckhausen wyróżnia następujące

Heinz Heckhausen wyróżnia następujące

elementy dyscyplin

elementy dyscyplin

:

:



Przedmiot badań

Przedmiot badań



Poziom teoretycznej integracji

Poziom teoretycznej integracji



Metody --

Metody --

dla przekładania danych doświadczalnych na

dla przekładania danych doświadczalnych na

informacje pozwalające na rozwiązywanie problemów

informacje pozwalające na rozwiązywanie problemów

badawczych.

badawczych.



Narzędzia analityczne

Narzędzia analityczne

-- takie jak statystyka, modelowanie i

-- takie jak statystyka, modelowanie i

symulacje, zazwyczaj wspólne dla wielu dyscyplin.

symulacje, zazwyczaj wspólne dla wielu dyscyplin.



Stopień związku dyscypliny z praktyką

Stopień związku dyscypliny z praktyką

-- decydujący o jej

-- decydujący o jej

strukturze i miejscu, jakie zajmuje na wyższych uczelniach.

strukturze i miejscu, jakie zajmuje na wyższych uczelniach.



Uwarunkowania historyczne

Uwarunkowania historyczne

-- wsparcie polityczne, poziom

-- wsparcie polityczne, poziom

finansowania.

finansowania.

Podstawowymi komponentami nauki są:

Podstawowymi komponentami nauki są:

wiedza

wiedza

To treści testowane

To treści testowane

empirycznie , możliwe do

empirycznie , możliwe do

zaobserwowania,

zaobserwowania,

wielokrotnej weryfikacji

wielokrotnej weryfikacji

poprzez powtórzenia ,

poprzez powtórzenia ,

będące podstawa

będące podstawa

faktycznej informacji

faktycznej informacji

Np.: Wynik poniżej 14 pkt.

Np.: Wynik poniżej 14 pkt.

według skali Norton

według skali Norton

jako zagrożenie

jako zagrożenie

odleżynami

odleżynami

fenomen

fenomen

To zakres treści składający się

To zakres treści składający się

na naukę, przyjmowany na

na naukę, przyjmowany na

zasadzie wiary i

zasadzie wiary i

doświadczenia,

doświadczenia,

dopuszczający możliwość

dopuszczający możliwość

naukowego opisywania i

naukowego opisywania i

wyjaśniania

wyjaśniania

Np.: Pielęgnowanie

Np.: Pielęgnowanie

profesjonalne jest

profesjonalne jest

podstawowym

podstawowym

czynnikiem

czynnikiem

wpływającym na stan

wpływającym na stan

zdrowia człowieka

zdrowia człowieka

TEORIA

TEORIA

Obejmuje fenomen i wiedzę w formie

Obejmuje fenomen i wiedzę w formie

uporządkowanej, dostarczającej informacji

uporządkowanej, dostarczającej informacji

dla członków dyscypliny jak można ją

dla członków dyscypliny jak można ją

zastosować w praktyce.

zastosować w praktyce.

To wiedza tłumacząca jakąś dziedzinę zjawisk,

To wiedza tłumacząca jakąś dziedzinę zjawisk,

powiązanych określonymi stosunkami

powiązanych określonymi stosunkami

logicznymi.

logicznymi.

To twórcze, intelektualne przedsięwzięcie idące

To twórcze, intelektualne przedsięwzięcie idące

w kierunku opisania i wyjaśnienia zjawisk

w kierunku opisania i wyjaśnienia zjawisk

stanowiących przedmiot zainteresowania.

stanowiących przedmiot zainteresowania.

Teorie w świetle idei ich twórców mają cel

Teorie w świetle idei ich twórców mają cel

:

:

poznawczy

poznawczy

/ poszerzanie wiedzy /

/ poszerzanie wiedzy /

praktyczny

praktyczny

/ doskonalenie praktyki

/ doskonalenie praktyki

pielęgniarskiej /

pielęgniarskiej /

KLASYFIKACJA TEORII

KLASYFIKACJA TEORII

FILOZOFIE

FILOZOFIE

– prezentują ogólne znaczenie rzeczy i

– prezentują ogólne znaczenie rzeczy i

zjawisk, odnoszą się do bytu ludzkiego i sensu jego

zjawisk, odnoszą się do bytu ludzkiego i sensu jego

istnienia.

istnienia.

MODELE KONCEPCYJNE

MODELE KONCEPCYJNE

wskazują profesjonalistom

wskazują profesjonalistom

kierunki rozwoju we wszystkich aspektach życia

kierunki rozwoju we wszystkich aspektach życia

ludzkiego. Umożliwiają rozumienie pielęgniarstwa

ludzkiego. Umożliwiają rozumienie pielęgniarstwa

ŚREDNIEJ KLASY TEORIE

ŚREDNIEJ KLASY TEORIE

pochodzą z dyscyplin

pochodzą z dyscyplin

pokrewnych pielęgniarstwu. Podstawy tworzenia

pokrewnych pielęgniarstwu. Podstawy tworzenia

znajdują często w e wcześniejszych modelach

znajdują często w e wcześniejszych modelach

koncepcyjnych

koncepcyjnych

KLASYCZNE TEORIE PIELEGNOWANIA

KLASYCZNE TEORIE PIELEGNOWANIA

W UKŁADZIE HISTORYCZNYM

W UKŁADZIE HISTORYCZNYM

ROK

ROK

TWÓRCA

TWÓRCA

ŚRODO

ŚRODO

WISKO

WISKO

POTRZEBY

POTRZEBY

SYSTEMY

SYSTEMY

WSPÓŁDZIA

WSPÓŁDZIA

LANIE

LANIE

1859

1859

1932

1932

1955

1955

1960

1960

1961

1961

1962

1962

1964

1964

1966

1966

1968

1968

1970

1970

1971

1971

1971

1971

1971

1971

1972

1972

1976

1976

1977

1977

1979

1979

NIGHTINGALE

NIGHTINGALE

PEPLAU

PEPLAU

HENDERSON

HENDERSON

ABDELLAH

ABDELLAH

ORLANDO

ORLANDO

HALL

HALL

WIEDENBACH

WIEDENBACH

LEVINE

LEVINE

JOHNSON

JOHNSON

ROGERS

ROGERS

OREM

OREM

KING

KING

TRAVELBE

TRAVELBE

NEUMAN

NEUMAN

ROY

ROY

KINLEIN

KINLEIN

WATSON

WATSON

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

****

ZNACZENIE TEORII

ZNACZENIE TEORII

DLA PIELĘGNIARSTWA

DLA PIELĘGNIARSTWA

rozwijają pielęgniarstwo - wskazując

rozwijają pielęgniarstwo - wskazując

kierunki rozwoju

kierunki rozwoju

DLA PACJENTA

DLA PACJENTA

ujmują pacjenta holistycznie

ujmują pacjenta holistycznie

nadają pacjentowi podmiotowość

nadają pacjentowi podmiotowość

DLA PIELĘGNIARKI

DLA PIELĘGNIARKI

wskazują jednoznacznie zakres działań

wskazują jednoznacznie zakres działań

zawodowych

zawodowych

określają cel pielęgnowania

określają cel pielęgnowania

nadają pielęgniarce rangę profesjonalisty

nadają pielęgniarce rangę profesjonalisty

BUDOWA TEORII PIELĘGNOWANIA

BUDOWA TEORII PIELĘGNOWANIA

/ źródło I. Wrońska, Rola.społeczno../

/ źródło I. Wrońska, Rola.społeczno../

PARADYGMAT NAUKI

PARADYGMAT NAUKI

środowisko społeczno-przyrodnicze

środowisko społeczno-przyrodnicze

pielęgniarka lekarz

pielęgniarka lekarz

zdrowie choroba

zdrowie choroba

T E O R I A P I E L Ę G N O W A N I A

T E O R I A P I E L Ę G N O W A N I A

Rola pielęgniarki proces pielęgnowania Rola pacjenta

Rola pielęgniarki proces pielęgnowania Rola pacjenta

Założenie teoriotwórcze

PACJENT

ZASADNICZE KOMPONENTY

ZASADNICZE KOMPONENTY

TEORII PIELĘGNOWANIA

TEORII PIELĘGNOWANIA

CZŁOWIEK – OSOBA

CZŁOWIEK – OSOBA

ZDROWIE

ZDROWIE

CHOROBA

CHOROBA

ROLA PIELĘGNIARKI

ROLA PIELĘGNIARKI

PIELĘGNOWANIE

PIELĘGNOWANIE

ŚRODOWISKO

ŚRODOWISKO

Pojęcia prezentowane przez twórców teorii

Pojęcia prezentowane przez twórców teorii

są abstrakcyjnymi cechami badanych

są abstrakcyjnymi cechami badanych

zjawisk,

zjawisk,

TO ABSTRAKTY

TO ABSTRAKTY

To, co wspólne dla wszystkich

To, co wspólne dla wszystkich

teoretyków i dla teorii jest różnie

teoretyków i dla teorii jest różnie

definiowane, różnie łączone, i różnie

definiowane, różnie łączone, i różnie

punktowane

punktowane

Np

Np

CHOROBA

CHOROBA

Choroba polega na zaburzeniu funkcji lub

Choroba polega na zaburzeniu funkcji lub

uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu

uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu

choroby można mówić wtedy, gdy działanie

choroby można mówić wtedy, gdy działanie

czynnika chorobotwórczego powoduje

czynnika chorobotwórczego powoduje

przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji,

przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji,

co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe

co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe

następstwa.

następstwa.

Wg F. Nightingale to proces naprawczy, który natura naznaczyła

Wg F. Nightingale to proces naprawczy, który natura naznaczyła

potrzebą opieki

potrzebą opieki

Wg D. Watson to dysharmonia jaźni., stanowiąca w różnym stopniu

Wg D. Watson to dysharmonia jaźni., stanowiąca w różnym stopniu

uświadomioną dolegliwość psychiczną, fizyczną lub duchową

uświadomioną dolegliwość psychiczną, fizyczną lub duchową

Wg filozofii holizmu to okazja do rozwoju , często zmuszająca nas do

Wg filozofii holizmu to okazja do rozwoju , często zmuszająca nas do

przewartościowania celów i ideałów, czasem pomagająca

przewartościowania celów i ideałów, czasem pomagająca

uruchomić

uruchomić

potencjały o istnieniu których nawet nie wiedzieliśmy

potencjały o istnieniu których nawet nie wiedzieliśmy