inż. arch. kraj. Sebastian Skowroński
inż. arch. kraj. Sebastian Skowroński
Rekultywacja terenów
zdegradowanych
Proces przywracania właściwości biofizyko-
chemicznych utworom glebowym oraz
uaktywnienie wzajemnych oddziaływań
zachodzących pomiędzy biosferą a
rekultywowanym gruntem, doprowadzających
do wytworzenia się gleby i funkcjonowania
ekosystemu.
(Rogalski 2003)
Rekultywacji wymagają:
wyrobiska i zwałowiska kopalniane
niecki osiadania na terenach górniczych
składowiska odpadów przemysłowych, komunalnych
stawy (laguny) osadowe i wylewiska odpadów
grunty rozmyte i namyte przez wody opadowe oraz
powodziowe
grunty zniekształcone przez erozję
strefy degradacji przemysłowej
grunty zawodnione, przesuszone
gleby silnie zakwaszone i wyjałowione ze składników
pokarmowych
pogorzeliska leśne
Etapy rekultywacji:
I Etap rekultywacji – rekultywacja przygotowawcza
inaczej dokumentacyjna
Wstępne informacje - inwentaryzacja, zebranie dokumentacji, warunki klimatyczne,
pH, zasolenie itd.
II Etap rekultywacji – rekultywacja techniczna
(podstawowa)
Obejmuje ukształtowanie rzeźby terenu, uregulowanie stosunków wodnych,
odtworzenie gleb metodami technicznymi, tj. pokrywanie gruntów
zdegradowanych lub zdewastowanych chemicznie warstwą gleby, budowanie dróg
dojazdowych, umacnianie skarp itp.
III Etap rekultywacji – rekultywacja biologiczna
(szczegółowa)
Polega na stosowaniu zabiegów mających na celu wytworzenie na powierzchni
nieużytku warstwy gleby. W tym celu wykonuje się: uprawę mechaniczną,
nawożenie, dobór i uprawę roślin próchnicotwórczych (motylkowe i trawy)
Detoksykacja gleby
Zabieg neutralizujący toksyczną kwasowość lub
alkaliczność środowiska, usuwający nadmiar soli
łatwo rozpuszczalnych, których nadmierna
koncentracja uniemożliwia lub utrudnia wzrost
roślin.
Sanitacja gleby (gruntu)
Oczyszczanie gleby w stopniu zapewniającym
spełnianie wymagań jakościowych stawianych
żywności i wodzie do picia.
Restytucja
Odtworzenie, przywrócenie dawnego stanu
gruntów w oparciu o zachowane relikty (szczątki).
Remediacja
Naprawianie, ulepszanie, oczyszczanie gleby
(gruntu) lub środowiska.
Rewitalizacja
Przywrócenie żywotności terenom, głównie
postindustrialnym po zlikwidowaniu zakładów
przemysłowych.
Bioremediacja
Stosowana w remediacji gleb
zanieczyszczonych substancjami
organicznymi.
Jest to proces wykorzystujący naturalnie
występujące mikroorganizmy do rozkładu
substancji niebezpiecznych do związków mniej
toksycznych lub nietoksycznych.
Fitoremediacja
Wykorzystanie roślin w procesie oczyszczania
środowiska (redukcja, degradacja, usuwanie,
unieruchamianie zanieczyszczeń środowiska
pochodzenia antropogenicznego).
Znajduje zastosowanie w oczyszczaniu gleb,
osadów, szlamów, wód oraz ścieków.
Techniki fitoremediacji:
Fitostabilizacja
Fitodegradacja
Rizodegradacja
Fitoekstrakcja
Fitowoltalizacja
Rizofiltracja
Fitostabilizacja
Unieruchomienia zanieczyszczeń w glebie
Zmniejszenie dostępności zanieczyszczeń w
środowisku
Usuwanie zanieczyszczeń organicznych i
nieorganicznych
Fitodegradacja
Rozkład substancji organicznej przez rośliny i
związane z nimi mikroorganizmy
Następuje degradacja i przekształcenie
zanieczyszczeń w inne proste i nieuciążliwe
związki chemiczne
Powoduje stabilizację terenu
Rizodegradacja
Zachodzi w strefie korzeniowej roślin
Wydzielanie przez rośliny naturalnych
substancji w strefie korzeniowej, które tworzą
pożywkę dla mikroorganizmów znajdujących
się w gruncie
Mikroorganizmy te inicjują degradację
Fitoekstrakcja
Zwana fitoakumulacją
Pobieranie z gleby i gromadzenie w tkankach
rośliny zanieczyszczeń (głównie metali
ciężkich)
Fitowoltalizacja = Fitoewaporacja
Pobieranie i transpiracja zanieczyszczeń przez
roślinę
Zanieczyszczenia są przeprowadzane w stan
lotny, a następnie uwalniane do atmosfery
Rizofiltracja
Filtracja korzeniowa
Zachodzi w środowisku wodnym
Polega na adsorpcji i absorpcji zanieczyszczeń
znajdujących się w roztworze wodnym, przez
korzenie
Do usuwania zanieczyszczeń organicznych i
nieorganicznych
Podsumowanie
Literatura
KARCZEWSKA A. 2008. Ochrona gleb i rekultywacja terenów
zdegradowanych. Wyd. AR we Wrocławiu.
MACIEJEWSKA A. 2000. Rekultywacja i ochrona środowiska w
górnictwie odkrywkowym. Wyd. Politechniki Warszawskiej.
MACIAK F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wyd.
SGGW, Warszawa.
Źródła fotografii:
http://www.mieszkostanislawski.art.pl/blog/wp-
content/uploads/2010/09/20100906-IMG_74202.jpg
http://static0.blip.pl/user_generated/update_pictures/1249201
.jpg