Psychiatria Ratunkowa

Piotr Gorczyca

Katedra i Oddział Kliniczny Psychiatrii

1. Zachowania agresywne u osób

z zaburzeniami psychicznymi

• Ostre psychozy (schizofrenia paranoidalna)
• Nadużywanie substancji psychoaktywnych
-zatrucia (np. alkoholem, amfetaminą)
-zespoły abstynencyjne (np. majaczenie,

ostra halucynoza lub „paranoja alkoholowa”

• Zespół maniakalny
• Zaburzenia stresowe pourazowe
• Zaburzenia osobowości (np. osobowość

dyssocjalna, chwiejna emocjonalnie)

2. Zachowania agresywne u osób

z zaburzeniami psychicznymi

• Zaburzenia spowodowane

uszkodzeniem mózgu
(charakteropatie, otępienia)

• Zaburzenia świadomości na różnym

podłożu (np. padaczkowe,
metaboliczne, infekcyjne itd.)

• Upośledzenia umysłowe

Dodatkowe czynniki ryzyka

zachowań agresywnych

• Wcześniejsze akty agresji
• Młody wiek (15-25 lat)
• Płeć męska
• Niski poziom wykształcenia

Częste cechy agresji

zagrażajacej

• Pantomimiczne cechy gniewu,

wściekłości lub lęku

• Napięcie mięśni, drżenie kończyn
• Uniesiony głos, krzyk, przekleństwa,

wypowiadanie gróźb

• Niepokój ruchowy (niemożność

usiedzenia lub ustania na miejscu,
kopanie w meble, trzaskanie drzwiami
itp.)

Środki bezpieczeństwa przed

wyjazdem do chorego psychicznie

agresywnego

• Nosze, pasy unieruchamiające,

ewentualnie kaftan bezpieczeństwa)

• Leki do uspokojenia chorego w

injekcjach, w kroplach: haloperidol,

promazyna, chlorpromazyna, diazepam

• (najlepiej) 5 osób przeszkolonego

personelu

• W miarę możliwości ustalenie wywiadu

i planu działania

Wywiad

• Świadkowie zdarzenia, rodzina,

policja, dokumentacja lekarska

• Próba nawiązania kontaktu z chorym

na miejscu wezwania

1. Postępowanie

• „Usunięcie” z pola widzenia chorego

osób, które mogą wpływać nań
prowokująco

• Do chorego należy zbliżać się wolno od

przodu

• Zachować bezpieczną „przestrzeń

osobistą” dla chorego ok. 2 m

• Ręce trzymać w polu widzenia chorego,

nie wykonywać gwałtownych ruchów

2. Postępowanie

• Zaproponowanie choremu by usiadł,

najlepiej w głębokim fotelu. Jeżeli

pacjent odmówi, nie nalegać

• Można zapytać chorego, czy życzy

obecności członka rodziny lub innej

osoby

• Do chorego należy mówić wolno,

prostym językiem, odpowiednio głośno

• Korzystne jest przywitanie chorego i

przedstawienie się

3. Postępowanie

• Do chorego należy się odnosić

życzliwie, z uwagą, szacunkiem, bez

lekceważenia, lecz równocześnie

unikać wciągnięcia w jego urojenia

• Chory powinien mieć czas na

sformułowanie myśli, wypowiedzi,

należy unikać przerywania jego

wypowiedzi

• W sytuacji konfliktowej przyjąć pozycję

neutralną

4. Postępowanie

• Należy dostosować się do sposobu, w jaki

chory chce rozmawiać

• Po ustanowieniu kontaktu z chorym można

go zapytać o przyczynę zachowań

agresywnych unikając przy tym własnych

ocen i moralizowania

• Należy pacjentowi wyjaśnić jego sytuację

zdrowotna, przedstawić cel wizyty i

gotowość niesienia pomocy

• Zachować spokój i unikać postawy

konfrontacyjnej

Samouszkodzenia

• Zdarzają się u zdrowych jak i chorych

psychicznie

• Należy zaopatrzyć samouszkodzenie i

następnie rozważyć przewiezienie

pacjenta na oddział ratunkowy z

konsultacją psychiatryczną włącznie

• Samouszkodzenia dość często

zdarzają się u młodzieży i nie są w

związku z próbą samobójczą

Próby samobójcze w:

• Zaburzeniach depresyjnych
• Schizofrenii
• Reakcji na ciężki stres i w

zaburzeniach adaptacyjnych

• W związku z używaniem substancji

psychoaktywnych

• W zaburzeniach osobowości

Dodatkowe czynniki ryzyka w

samobójstwach

• Próby lub zapowiedzi samobójcze w

wywiadzie

• Płeć męska
• Starszy wiek
• Osamotnienie
• Przewlekła choroba (zwłaszcza o

złym rokowaniu) z nasilonymi bólami

• Brak pracy

Regulacje prawne

• Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994
r.

• Art. 18, 21
• Przymus (przytrzymanie,

przymusowe zastosowanie leków,
izolacja)

• Badanie bez zgody