Opieka nad dzieckiem z

chorobami układu moczowego

Pielęgniarstwo

pediatryczne

Choroby układu moczowego



Zakażenie układu moczowego – Infectio traktus urinarii



Odpływ pęcherzowo – moczowodowy – Rephlux vesico
uretheralis



Zespół nerczycowy – Syndroma nephroticum



Ostre kłębkowe zapalenie nerek – Glomerulonephritis
acuta



Mimowolne moczenie u dzieci

Badania laboratoryjne i testy

diagnostyczne



Badanie ogólne moczu



Badania krwi (OB., morfologia, mocznik, kreatynina)



Badanie bakteriologiczne z antybiogramem



Ultrasonografia



Cystouretrografia mikcyjna



Urografia



Cystoskopia



Biopsja nerki



Tomografia komputerowa



Scyntygrafia nerki

Leczenie – choroby układu

moczowego

Z.U.M. – antybiotyki wg antybiogramu

Z.N. – kortykosteroidy, albuminy(zwiększają

objętość osocza),leki moczopędne,dieta
niskosodowa, ograniczenie płynów

K.Z.N. – leki moczopędne, leki hipotensyjne, dieta

niskosodowa, ograniczenie płynów, ograniczenie
potasu (oliguria) i białka ( ostra faza choroby)

Dobowa ilość moczu i mikcji



wiek dziecka ilość moczu (ml) liczba mikcji



1 i 2 dzień 30-60 2-3



1 miesiąc 140-400 20-30



2-12 miesięcy 250-500 15-20



2-3 lata 500-600
ok.10



4-5 lat 600-700 6-7



6-8 lat 650-1000 6-7



9-14 lat 800-1400 6-7

Zakażenie układu moczowego

Zakażenie układu moczowego – to stan zapalny tego

układu, który może dotyczyć cewki moczowej, pęcherza
moczowego, moczowodów lub nerek spowodowany
patogenami bakteryjnymi

Etiologia: bakteria Escherichia coli w 80%

Drogi zakażenia:



noworodki – droga krwiopochodna



dzieci starsze - droga wstępująca

Czynniki ryzyka z.u.m.



wady wrodzone układu moczowego (utrudniony odpływ

moczu, cofanie moczu)



zmniejszona ilość przyjmowanych płynów



niedostateczna higiena okolicy krocza



niewłaściwa higiena bielizny, ciasna bielizna



przetrzymywanie moczu i zaleganie w pęcherzu



miejscowe stany zapalne u dziewczynek i chłopców



owsiki-pasożyty zakażające okolicę cewki moczowej



zaparcia powodujące ucisk na pęcherz moczowy



brudne nocniki i sedesy



oziębienie dziecka

Objawy kliniczne z.u.m.

Niemowlęta:
Objawy ogólnoustrojowe: stany gorączkowe, brak łaknienia,

wymioty, biegunka, wzdęcia, tkliwość brzuszka, niedobór masy i

długości ciała, niedokrwistość,

Objawy miejscowe: niepokój podczas oddawania moczu,

częstomocz, przerywany strumień moczu, stan zapalny w

okolicy cewki moczowej u dziewczynek, u chłopców stan

zapalny napletka i żołędzi, „ropny” zapach moczu

Dzieci starsze:
Objawy ogólnoustrojowe: stany gorączkowe, wymioty, brak

łaknienia, bóle brzucha i w okolicy lędźwiowej,

Objawy miejscowe przy zapaleniu pęcherza moczowego: bolesne

parcie na mocz, pieczenie na początku mikcji, ból w końcowej

fazie mikcji, moczenie dzienne i nocne

Odpływ pęcherzowo-

moczowodowy

Odpływ pęcherzowo-moczowodowy polega na cofaniu się moczu z

pęcherza moczowego do moczowodów i miedniczek nerkowych
wskutek niewydolnego mechanizmu zastawkowego miejsca
połączenia pęcherzowo-moczowodowego.

Pierwotny odpływ polega na nieprawidłowym umiejscowieniu

moczowodów w ścianie pęcherza moczowego

Wtórny odpływ spowodowany jest zakażeniem

Objawy kliniczne: dyzuria (utrudnione i bolesne oddawanie moczu),

częste oddawanie moczu, potrzeba nagłego oddania moczu,
retencja moczu, zmiany w barwie moczu (ciemny, krwisty, mętny)

Zespół nerczycowy

Zespół nerczycowy – jest to stan kliniczny, w którym straty białka z

moczem, spowodowane zwiększoną przepuszczalnością błony

podstawnej naczyń krwionośnych kłębuszków, przekraczają

możliwości wyrównawcze ustroju.

Przyczyny: podłoże immunologiczne
Objawy:



osłabienie, bladość,



utrata apetytu, biegunka, bóle brzucha,



zmniejszona ilość moczu, mocz pienisty



obrzęki okołooczodołowe, następnie uogólnione, mogą wystąpić

przesięki do jam ciała, wzrost masy ciała



zwiększona skłonność do zakażeń (straty immunoglobulin z

moczem)



skłonność do zakrzepów (wzrasta liczba płytek krwi)

Ostre kłębkowe zapalenie nerek

Kłębkowe zapalenie nerek jest chorobą kompleksów

immunologicznych odkładających się w błonie kłębków nerkowych,

prowadzących do procesu zapalnego i spadku filtracji kłębkowej.

Przyczyny: zakażenie 10 – 14 dni przed chorobą, podłoże

immunologiczne

Objawy:



drażliwość, zmęczenie, apatia, bladość, utrata apetytu



skąpomocz i krwinkomocz (kolor brązowy)



obrzęki okołooczodołowe i uogólnione, wzrost masy ciała



nadciśnienie tętnicze

Powikłania:



encefalopatia nadciśnieniowa (drgawki)



ostra niewydolność nerek



ostra niewydolność serca

Mimowolne moczenie u dzieci

Moczenie u dzieci to powtarzalne mimowolne oddawanie

moczu (zwykle w nocy) przez dziecko, które zazwyczaj
osiągnęło kontrolę nad funkcją zwieraczy (zwykle do 5
roku życia.

Przyczyny: nie ustalone
Objawy:



potrzeba nagłego oddania moczu, zwiększona częstość
oddawania moczu,



moczenie nocne



dyzuria (utrudnione i bolesne oddawanie moczu)



niepokój dziecka

Diagnozy pielęgniarskie

I Ryzyko zaburzeń temperatury
II Zaburzenia w oddawaniu moczu
III Zaburzone wydalanie moczu
IV Nadmierna objętość płynów ustrojowych
V Ryzyko uszkodzeń skóry
VI Nieprawidłowe odżywianie
VII Ryzyko zakażenia
VIII Nietolerancja wysiłku
IX Ryzyko urazu (powikłań)
X Niedostateczna wiedza

Diagnoza pielęgniarska II

Zaburzenia w oddawaniu moczu
Przyczyny: zakażenie układu moczowego,
odpływ pęcherzowo-moczowodowy, mimowolne moczenie

u dziecka

Cechy charakterystyczne:
Ból przy oddawaniu moczu, zmiana częstości oddawania

moczu, zaburzenia parcia na mocz, zaleganie moczu w
pęcherzu,, obrzęk cewki moczowej i stan zapalny
okolicy cewki moczowej, moczenie nocne

Cel opieki: Dziecko odczuje poprawę w oddawaniu moczu

Diagnoza pielęgniarska II –

plan 1/3



Ocena częstości oddawania moczu (dzień, noc)
mimowolne oddawanie moczu,



Ocena zachowania i skarg dziecka w czasie i po mikcji



Ocena niezdolności dziecka do oddawania moczu



Ocena strumienia oddawanego moczu (przerywany,
powstrzymywanie się)



Ocena zmian w moczu (barwa, zapach, przejrzystość,
bakterie)



Ocena zmian zapalnych okolicy cewki moczowej



Zapewnienie warunków do oddania moczu

Diagnoza pielęgniarska II –

plan 2/3



Podmywanie dziecka po mikcji, ciepła bielizna i ubranie
dziecka



Przemywanie naparami ziół i nasiadówki u dziewczynek
i okłady z riwanolu u chłopców



Zakładanie maści wg zlecenia



Podawanie i zachęcanie do picia większych ilości płynów



Zachęcanie do spożywania żurawin pod różnymi
postaciami (zakwaszanie moczu)

Diagnoza pielęgniarska II –

plan 3/3

Jeżeli występuje mimowolne moczenie u dzieci:



trening warunkowy – wybudzanie dziecka i zachęcanie do
oddania moczu po odpowiednim bodźcu (budzik)



pilnowanie opróżniania pęcherza moczowego przed snem



trening powstrzymywania oddawania moczu, polegający
na spożywaniu płynów i opóźnianiu oddania moczu



ograniczenie picia przed snem



wsparcie poczucia własnej wartości dziecka poprzez
wsparcie emocjonalne dziecka, nagroda za suchą noc



zachęcanie rodziców do zaakceptowania problemu

Diagnoza pielęgniarska III

Zaburzone wydalanie moczu

Przyczyny: zespół nerczycowy, kłębkowe zapalenie nerek
Cechy charakterystyczne:



Skąpomocz



Mocz pienisty (białkomocz), ciemny (krwinkomocz)

Cel opieki: Dziecko wydala prawidłową ilość moczu

Diagnoza pielęgniarska III -

plan



Ocena ilości wydalanego moczu



Ocena zmian w składzie moczu (białko, krwinki
czerwone)



Ocena utraty płynów innymi drogami (pocenie,
wymioty, biegunka)



Ocena objawów odwodnienia dziecka



Ocena ilości przyjmowanych płynów

Diagnoza pielęgniarska IV

Nadmierna objętość płynów ustrojowych
Przyczyny:zaburzone mechanizmy regulacyjne
Cechy charakterystyczne: obrzęki twarzy i uogólnione,

przesięki do jam ciała, przyrost masy ciała,
umiarkowany wzrost ciśnienia

Cel opieki: Dziecko osiągnie prawidłową ilość wydalanego

moczu i prawidłowy stan nawodnienia organizmu.

Diagnoza pielęgniarska IV -

plan



Ocena ilości przyjmowanych i wydalonych płynów (k
.z.n.) i białka (z.n.) – bilans wodny i białkowy



Ocena zmian w moczu: białko, krwinki,



Kontrola ciśnienia tętniczego krwi



Ocena zaburzeń oddychania



Ocena narastania obrzęków poprzez: ważenie dziecka i
mierzenie obwodów



Ograniczenie podaży płynów w/g zaleceń



Stosowanie diety niskosodowej wg zaleceń

Diagnoza pielęgniarska V

Ryzyko uszkodzeń skóry

Przyczyny: obrzęki, zaburzenia krążenia (zmniejszona

perfuzja tkankowa)

Cechy charakterystyczne: leżenie w łóżku, ucisk na skórę,

Cel opieki : U dziecka nie dojdzie do uszkodzenia skóry

Diagnoza pielęgniarska V -
plan



Ocena stanu skóry(woskowa bladość, napięta,
błyszcząca)



Ocena stopnia i miejsc narażenia na: ucisk, odparzenia,
pęknięcia skóry



Zapewnienie częstej zmiany pozycji w łóżku



Zapewnienie właściwej pielęgnacji skóry



Przestrzeganie higieny bielizny osobistej i pościelowej

Diagnoza pielęgniarska VI

Nieprawidłowe (niedostateczne) odżywianie

Przyczyny: niezdolność do przyjmowania i trawienia

pokarmów oraz wchłaniania składników odżywczych

Cechy charakterystyczne: brak łaknienia, wymioty, obrzęk

błony śluzowej przewodu pokarmowego, utrata masy
ciała, utrata białka (z.n.)

Cel opieki: U dziecka nie dojdzie do niedożywienia

Diagnoza pielęgniarska VI -

plan



Ocena łaknienia, wymiotów, biegunki



Ocena masy ciała



Zapewnienie diety wysokokalorycznej



Uwzględnienie upodobań dziecka po konsultacji z
dietetykiem



Posiłki podawać często w małych ilościach



Przestrzeganie ograniczeń dietetycznych w zależności
od ciężkości choroby(sód, potas)

Diagnoza pielęgniarska VII

Ryzyko zakażenia

Przyczyny: nieprawidłowe funkcjonowanie mechanizmów

obronnych

Cechy charakterystyczne:podwyższona temperatura,

obrzęki, immunosupresja, stłumienie odpowiedzi

zapalnej

Cel opieki: U dziecka nie wystąpi zakażenie

Diagnoza pielęgniarska VII -

plan



Zapewnienie dziecku oddzielnego pokoju (pielęgnacja
izolacyjna)



Zapewnienie dziecku ciepłego otoczenia,



Edukacja rodziców w zakresie: profilaktyki zakażeń,
oceny zaburzeń u dziecka



Ocena temperatury ciała



Ocena zaburzeń oddychania,



Ocena zaburzeń oddawania moczu



Podawanie antybiotyków wg zaleceń

Diagnoza pielęgniarska IX

Ryzyko powikłań wynikających z choroby

Przyczyny:nieprawidłowa funkcja nerek

Cechy charakterystyczne: nadciśnienie, niewydolność

serca, niewydolność nerek

Cel opieki: Dziecko nie dozna powikłań

Diagnoza pielęgniarska IX -

plan



Monitorowanie parametrów życiowych (RR, tętno, oddechy)



Ocena zachowania dziecka



Ocena ilości przyjmowanych płynów i wydalanego moczu,
obrzęki



Ograniczenie ilości przyjmowanych płynów w zależności od
ilości oddawanego moczu



Ograniczenie w diecie pokarmów z dużą ilością sodu,
potasu i białka



Podawanie leków wg zaleceń

Diagnoza pielęgniarska X

Niedostateczna wiedza

Przyczyny: np. Brak dostępu do informacji

Cechy charakterystyczne: rodzina wykazuje chęci

zdobycia wiedzy i umiejętności

Cel opieki: Rodzice uzyskają informacje dotyczące choroby

dziecka

Diagnoza pielęgniarska X -

plan

Edukacja terapeutyczna:
Z.U.M. – profilaktyka infekcji układu moczowego: (patrz czynniki

ryzyka),kontynuowanie leczenia farmakologicznego, badania
kontrolne moczu

Z.N. – profilaktyka nawrotów: zapobieganie zakażeniom, pomiary

stężenia albumin w moczu, objawy sugerujące nawrót choroby,
kontynuowanie leczenia farmakologicznego, odżywianie dziecka

K.Z.N. – profilaktyka infekcji, wymaz z gardła na posiew, badania

moczu, kontrola RR, leczenie farmakologiczne, objawy
sugerujące nawrót choroby

Diagnoza pielęgniarska X -

plan

Moczenie

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ