Postępowanie badawcze

Postępowanie badawcze

1.

1.

Określenie przedmiotu i ustalenie celu

Określenie przedmiotu i ustalenie celu

badań

badań

2.

2.

Zdefiniowanie problemu badawczego

Zdefiniowanie problemu badawczego

3.

3.

Wskazanie hipotez roboczych

Wskazanie hipotez roboczych

4.

4.

Ustalenie i dobór wskaźników

Ustalenie i dobór wskaźników

5.

5.

Wybór metody i technik badawczych

Wybór metody i technik badawczych

6.

6.

Zgromadzenie materiału badawczego

Zgromadzenie materiału badawczego

7.

7.

Opracowanie materiału badawczego

Opracowanie materiału badawczego

8.

8.

Sformułowanie konkluzji i wysunięcie

Sformułowanie konkluzji i wysunięcie

wniosków

wniosków

Po co prowadzimy badania?

Po co prowadzimy badania?

•

Ze względu na prywatne doświadczenia badacza →

Ze względu na prywatne doświadczenia badacza →

duże zaangażowanie i pasja, równocześnie subiektywizm,

duże zaangażowanie i pasja, równocześnie subiektywizm,

interpretacja badań przez pryzmat własnych przeżyć.

interpretacja badań przez pryzmat własnych przeżyć.

•

Z chęci rozwiązania ważnego problemu społecznego.

Z chęci rozwiązania ważnego problemu społecznego.

•

Z chęci weryfikacji już istniejącej teorii →

Z chęci weryfikacji już istniejącej teorii →

wniosek, że

wniosek, że

autor podparł się nieadekwatną teorią, bądź stwierdzenie, że

autor podparł się nieadekwatną teorią, bądź stwierdzenie, że

wykorzystana teoria została chybiona.

wykorzystana teoria została chybiona.

•

Z chęci weryfikacji warsztatu metodologicznego

Z chęci weryfikacji warsztatu metodologicznego

→

→

udostępnienie wyników badań wszystkim zainteresowanym.

udostępnienie wyników badań wszystkim zainteresowanym.

Podstawowe założenia

Podstawowe założenia

metodologiczne badań

metodologiczne badań

•

W każdym badaniu musimy kierować się przyjętą

W każdym badaniu musimy kierować się przyjętą

przez nas i uzasadnioną metodologicznie i

przez nas i uzasadnioną metodologicznie i

merytorycznie metodą badawczą.

merytorycznie metodą badawczą.

•

Badanie zawsze musi opierać się na realnych,

Badanie zawsze musi opierać się na realnych,

empirycznych faktach.

empirycznych faktach.

•

Badania powinny poszukiwać psychospołecznych

Badania powinny poszukiwać psychospołecznych

uwarunkowań interesujących nas zjawisk.

uwarunkowań interesujących nas zjawisk.

Cele prowadzenia badań

Cele prowadzenia badań

•

Opisowy

Opisowy

, czyli próba udzielenia odpowiedzi na

, czyli próba udzielenia odpowiedzi na

pytania: jak jest?, jak się rzeczy mają? →

pytania: jak jest?, jak się rzeczy mają? →

Ilu studentów

Ilu studentów

interesuje się literaturą piękną?

interesuje się literaturą piękną?

•

Prognostyczny

Prognostyczny

, czyli próba postawienia prognozy,

, czyli próba postawienia prognozy,

która może (aczkolwiek nie musi) potwierdzić się →

która może (aczkolwiek nie musi) potwierdzić się →

Jakie kierunki studiów będą najpopularniejsze za pięć lat?

Jakie kierunki studiów będą najpopularniejsze za pięć lat?

•

Wyjaśniający

Wyjaśniający

, czyli próba stwierdzenia, jaka jest

, czyli próba stwierdzenia, jaka jest

przyczyna pewnego zjawiska, stanu rzeczy →

przyczyna pewnego zjawiska, stanu rzeczy →

Dlaczego

Dlaczego

w ostatnich latach wzrasta udział młodzieży w sektach i

w ostatnich latach wzrasta udział młodzieży w sektach i

ruchach religijnych?

ruchach religijnych?

•

Szacunkowy

Szacunkowy

→

→

Czy dana reklama powoduje wzrost zakupu

Czy dana reklama powoduje wzrost zakupu

danego towaru?

danego towaru?

Etap 1. Określenie przedmiotu

Etap 1. Określenie przedmiotu

badań

badań

Zaczynając badania, należy odpowiedzieć sobie na trzy

Zaczynając badania, należy odpowiedzieć sobie na trzy

pytania:

pytania:

1.

1.

Czy dane badania nie zostały już wykonane gdzie indziej?

Czy dane badania nie zostały już wykonane gdzie indziej?

→

→

kryterium oryginalności

kryterium oryginalności

2.

2.

Czy dane badania są istotne dla instytucji, dla której

Czy dane badania są istotne dla instytucji, dla której

zostały przeznaczone? →

zostały przeznaczone? →

kryterium przydatności

kryterium przydatności

3.

3.

Czy potencjalne wyniki znajdą zastosowanie w praktyce,

Czy potencjalne wyniki znajdą zastosowanie w praktyce,

ze względu na różne uwarunkowania instytucjonalne?

ze względu na różne uwarunkowania instytucjonalne?

→

→

kryterium przydatności

kryterium przydatności

4.

4.

Czy zaplanowane badania są możliwe do zrealizowania?

Czy zaplanowane badania są możliwe do zrealizowania?

→

→

kryterium pracochłonności

kryterium pracochłonności

Etap 1. Ciąg dalszy

Etap 1. Ciąg dalszy

•

Zdefiniowanie przedmiotu badań polega na

Zdefiniowanie przedmiotu badań polega na

wskazaniu aspektu, który najbardziej nas

wskazaniu aspektu, który najbardziej nas

interesuje.

interesuje.

•

Jest to faza koncepcyjna, która dopuszcza

Jest to faza koncepcyjna, która dopuszcza

możliwość wprowadzania pewnych zmian.

możliwość wprowadzania pewnych zmian.

•

Określenie celu, jaki sobie stawiamy

Określenie celu, jaki sobie stawiamy

rozpoczynając te badania.

rozpoczynając te badania.

Etap 2. Problem badawczy

Etap 2. Problem badawczy

•

Problem badawczy to pytanie, na które ma odpowiedzieć

Problem badawczy to pytanie, na które ma odpowiedzieć

prowadzone przez nas badanie.

prowadzone przez nas badanie.

•

Z problemu badawczego wyłania się temat.

Z problemu badawczego wyłania się temat.

•

Do problemu badawczego budujemy pytania ogólne i

Do problemu badawczego budujemy pytania ogólne i

szczegółowe

szczegółowe

→

→

zasada koncentryczności, czyli od ogółu do

zasada koncentryczności, czyli od ogółu do

szczegółu.

szczegółu.

Formułując problem badawczy, musimy pamiętać

Formułując problem badawczy, musimy pamiętać

o:

o:

precyzji

precyzji

,

,

usytuowaniu problemu na tle

usytuowaniu problemu na tle

dotychczasowych dociekań badawczych i

dotychczasowych dociekań badawczych i

ustaleń naukowych

ustaleń naukowych

,

,

konieczności

konieczności

empirycznej sprawdzalności

empirycznej sprawdzalności

,

,

użyteczności w

użyteczności w

rozwiązaniu danego zagadnienia

rozwiązaniu danego zagadnienia

.

.

Konstruowanie pytania

Konstruowanie pytania

badawczego

badawczego

(między etapem 2. a 3.)

(między etapem 2. a 3.)

•

Każde pytanie badawcze musi zaczynać się od

Każde pytanie badawcze musi zaczynać się od

partykuły pytającej: jak?, dlaczego?, czy?

partykuły pytającej: jak?, dlaczego?, czy?

•

Pytania ze względu na strukturę logiczną mogą

Pytania ze względu na strukturę logiczną mogą

być:

być:

rozstrzygające

rozstrzygające

(czy?) lub

(czy?) lub

dopełniające

dopełniające

(kto?, co?, ile?, czy?, który?, gdzie?)

(kto?, co?, ile?, czy?, który?, gdzie?)

•

Ze względu na pozyskiwanie określonych

Ze względu na pozyskiwanie określonych

wiadomości:

wiadomości:

informacyjne

informacyjne

lub

lub

badawcze

badawcze

Etap 3. Postawienie

Etap 3. Postawienie

hipotezy

hipotezy

Hipotezy powinny charakteryzować się takimi cechami,

Hipotezy powinny charakteryzować się takimi cechami,

jak:

jak:

•

nowość, świeżość różnych aspektów badanych faktów,

nowość, świeżość różnych aspektów badanych faktów,

•

ogólność — objęcie zakresem wszystkich faktów,

ogólność — objęcie zakresem wszystkich faktów,

zjawisk, procesów badanej rzeczywistości,

zjawisk, procesów badanej rzeczywistości,

•

komunikatywność pojęciowa,

komunikatywność pojęciowa,

•

jednoznaczność,

jednoznaczność,

•

precyzyjność,

precyzyjność,

•

empiryczna sprawdzalność,

empiryczna sprawdzalność,

•

weryfikowalność,

weryfikowalność,

•

brak sprzeczności wewnętrznych.

brak sprzeczności wewnętrznych.

Etap 4. Zmienne i wskaźniki

Etap 4. Zmienne i wskaźniki

•

Zmienne (ilościowe/jakościowe,

Zmienne (ilościowe/jakościowe,

zależne/niezależne) to cechy pewnych zjawisk i

zależne/niezależne) to cechy pewnych zjawisk i

zdarzeń, które zdarzenia te opisują i

zdarzeń, które zdarzenia te opisują i

charakteryzują. Każda zmienna musi być wyrażona

charakteryzują. Każda zmienna musi być wyrażona

w postaci wskaźnika, czyli wartości, którą da się

w postaci wskaźnika, czyli wartości, którą da się

empirycznie zmierzyć.

empirycznie zmierzyć.

•

Wyróżniamy wskaźniki:

Wyróżniamy wskaźniki:

—

—

definicyjne →

definicyjne →

tożsamość między pojęciem zmiennej

tożsamość między pojęciem zmiennej

a wskaźnikiem, np. wartość liczbowa,

a wskaźnikiem, np. wartość liczbowa,

—

—

empiryczne →

empiryczne →

opisywanie zmiennej przez obserwację,

opisywanie zmiennej przez obserwację,

—

—

inferencyjne →

inferencyjne →

dotyczące ukrytych, wydedukowanych

dotyczące ukrytych, wydedukowanych

danych.

danych.

Etap 5. Wybór techniki

Etap 5. Wybór techniki

•

Techniką badawczą nazywamy wszelkie sposoby i

Techniką badawczą nazywamy wszelkie sposoby i

środki pozwalające nam na zdobycie pewnych

środki pozwalające nam na zdobycie pewnych

danych w celu wyjaśnienia problemu

danych w celu wyjaśnienia problemu

badawczego.

badawczego.

obserwacyjne

wzajemnego komunikowania się

bezpośredniego komunikowania się

pośredniego komunikowania się

standaryzowane

niestandaryzowane

obserwacja

wywiad

wywiad

ankieta

ankieta

obserwacja