Chrom i jego związki

background image
background image

Chrom:

-

podstawowe dane

-

występowanie i otrzymywanie

-

konfiguracja elektronowa atomu

-

właściwości fizyczne

-

właściwości chemiczne

Związki chromu (II)

Związki chromu (III)

Właściwości związków chromu na VI stopniu utlenienia

Podsumowanie

background image

Podstawowe dane

Symbol

Cr

Nazwa łacińska

chromium

Nazwa angielska

chromium

Liczba atomowa

24

Masa atomowa

51,996 u

Elektroujemność

(Pauling)

1,6

Stopnie utlenienia

+2,+3,+6 (+1 ,

+4,+5)

Grupa 6 (VIB)
Okres 4
Blok energetyczny d

background image

Izotopy
Występujący w przyrodzie chrom stanowi mieszaninę czterech różnych
izotopów; żaden z nich nie jest promieniotwórczy (

52

Cr – 84%,

50

Cr –

4,3%,53Cr – 9,5%,

54

Cr -2,3%. Wszystkie sztucznie otrzymane izotopy

są promieniotwórcze i nie mają większego znaczenia praktycznego.

Występowanie i otrzymywanie

Chrom zajmuje pod względem rozpowszechnienia w skorupie ziemskiej
18 miejsce. Zajmuje także 4 miejsce pod względem rozpowszechnienia
wśród pierwiastków uważanych za ważne ze względu na ich rolę
biologiczną i toksyczność.

Występuje jako naturalny składnik skał, minerałów, gleby i wody oraz
gazów i pyłów wulkanicznych a także emisji wywołanej erozją skał i
gleby.

Duża jego ilość jest też emitowana do atmosfery przy wydobyciu rud i
ich przeróbce przez przemysł metalurgiczny i chemiczny.

background image

W przyrodzie występuje w minerałach:
chromicie FeCr

2

O

4

, krokoicie PbCrO

4

, uwarowicie Ca

3

Cr

2

(SiO

4

)

3

, ochrze

chromowej Cr

2

O

3

i chromitycie Fe

2

O

3

×2Cr

2

O

3

.

Otrzymywanie:
Chrom otrzymuje się z rudy chromitowej przez jej prażenie w
obecności węglanu sodu, wymywanie wodą powstałego chromianu
sodu, przeprowadzenie go w dwuchromian (przez zakwaszenie
środowiska) i redukcji tak powstałego związku do tlenku chromu (III)
Cr

2

O

3

.

Dalszą redukcję do wolnego chromu przeprowadza się w procesie
aluminotermii:
Cr

2

O

3

+ 2Al --> Al

2

O

3

+ 2Cr + 109 kal.

Chrom o wysokim stopniu czystości uzyskuje się dzięki elektrolizie.

Aluminotermia - proces metalurgiczny polegający na redukcji
tlenków metali sproszkowanym aluminium; podczas procesu,
w wyniku utleniania aluminium, wydzielają się znaczne ilości ciepła,
co powoduje wzrost temperatury (do 3000°C)

background image

Konfiguracja elektronowa atomu chromu

1

5

6

2

6

2

2

4

3

3

3

2

2

1

s

d

p

s

p

s

s

Dla chromu należałoby oczekiwać konfiguracji 3d

4

4s

2

, jednak

konfiguracja z pięcioma niesparowanymi elektronami o orbitalach 3d
okazuje się energetycznie bardziej korzystna i jeden z elektronów 4s
przechodzi do 3d
( promocja elektronowa).

Promocja elektronów
to zjawisko, które zachodzi w atomach i polega na
międzypoziomowym przeniesieniu elektronu na wolny orbital w celu
uzyskania
trwałej konfiguracji.Zjawisko to pojawia się wtedy, gdy różnica energii
między wypełnianymi poziomami jest niewielka, a zyski energetyczne
wynikające na przykład z większej symetrii orbitali są duże (np. Cu,
Ag, Nb,Ru
).

Chrom należy do pierwiastków przejściowych bloku d
( zewnątrzprzejściowych)

background image

Właściwości fizyczne chromu

Znane są dwie odmiany alotropowe chromu. Najpospolitsza -
trwała w temperaturze pokojowej - ma strukturę regularną,
przestrzennie centrowaną. Druga odmiana, trwała w wysokiej
temperaturze ma zwartą strukturę heksagonalną.

Stan skupienia

stały

Budowa

krystaliczna

Barwa

srebrzysta z niebieskawym

odcieniem

Gęstość

7,17 g/cm

3

( metal ciężki)

Twardość

wyjątkowo twardy

Kruchość

kruchy

Ciepło właściwe

450 J/(kg×K)

Temperatura topnienia

1856,85 °C

Temperatura wrzenia

2571,85 °C

Przewodność elektryczna

przewodnik (7,74*10

6

S/m)

Właściwości magnetyczne

paramagnetyk

background image

Właściwości chemiczne chromu

Chrom podobnie jak mangan wykazuje dużą różnorodność połączeń

występując jako pierwiastek stechiometrycznie dwuwartościowy,
trójwartościowy i sześciowartościowy.
Związki chromu na stopniach utlenienia +1, +4 i +5 są trwałe tylko w
stanie stałym, w roztworach wodnych chrom(IV) i (V) ulega
dysproporcjonowaniu na chrom (III) i (VI).

Charakter chemiczny chromu wraz ze wzrostem stopnia utlenienia

zmienia się podobnie jak w przypadku manganu.
Na +II stopniu utlenienia – właściwości metaliczne (Cr

2+

)

Na +III stopniu utlenienia – właściwości amfoteryczne
Na +VI stopniu – właściwości niemetaliczne

stopień utlenienia

II

III

VI

przykład związku

CrO

Cr

2

O

3

CrO

3

przykład związku

Cr(OH)

2

Cr(OH)

3

CrO

4

2-

,Cr

2

O

7

2-

charakter
chemiczny

zasadowy

amfoteryczny kwaśny

własności
miemetaliczne

rosną

własności
utleniające

rosną

background image

W temperaturze pokojowej jest odporny na działanie wody,

fluorowców, siarki, azotu, węgla,

Chrom ma ujemny potencjał standardowy, ale łatwo ulega

pasywacji w stężonych kwasach utleniających.

Reaguje z kwasem solnym lub tlenowymi rozcieńczonymi:

- bez dostępu tlenu – daje sole w których jest

dwuwartościowy

- z dostępem powietrza daje sole w których jest

trójwartościowy

Chrom nie utlenia się na powietrzu, dopiero silnie ogrzany ulega

utlenieniu.

background image

A. Tlenek chromu (II)

Czarny tlenek chromu (II) CrO powstaje w wyniku utleniania
amalgamatu chromu tlenem atmosferycznym. Ogrzewany w
obecności powietrza wiąże tlen i rozżerzając się przechodzi w tlenek
chromu (III) Cr

2

O

3

4CrO +O

2

→ 2Cr

2

O

3

Ma charakter zasadowy

CrO + 2HCl →

CrCl

2

+ H

2

O; CrO + KOH – reakcja nie zachodzi

B. Sole chromu (II)

Są bardzo silnymi reduktorami. Jon Cr

2+

na zimno (w obecności jonów

obcych metali jako katalizatorów), a także w czystym roztworze na
gorąco, rozkłada wodę z wydzieleniem wodoru: Cr

2+

+ H

+

= Cr

3+

+ 1/2

H

2

Roztwory soli mają najczęściej barwę niebieską.

C. Wodorotlenek chromu(II)

Strąca się w postaci ciemno-brunatnego osadu z roztworu Cr

2+

po

dodaniu do niego mocnej zasady.
W czasie odwadniania odszczepia wodór i przechodzi w Cr

2

O

3

.

Amalgamaty to ogólna nazwa stopów metali, w których jednym z podstawowych
składników jest rtęć. Amalgamaty tworzy się poprzez rozpuszczenie innych metali
w rtęci w warunkach otoczenia, stąd stopy te można również uważać za roztwory,
przy czym mogą to być roztwory o ciekłym lub stałym stanie skupienia.

Związki chromu na II stopniu utlenienia

background image

Związki chromu na III stopniu
utlenienia

A. Tlenek chromu(III)

(zielony)

Tlenek chromu(III) wykazuje charakter amfoteryczny

1. Reaguje z kwasami:

2. Reaguje z zasadami:

O

H

3

CrCl

2

HCl

6

O

Cr

2

3

3

2

4

2

3

2

NaCr(OH)

2

O

H

3

NaOH

2

O

Cr

B. Wodorotlenek chromu(III)

1. Reakcja z kwasami:

S: Osad Cr(OH)

3

rozpuścił się dając zielony

roztwór.

W: Wodorotlenek chromu(III) wszedł w reakcję
z HCl

O

H

3

CrCl

HCl

3

Cr(OH)

2

3

3

O

H

Cr

H

3

Cr(OH)

2

3

3

HCl

Osad
Cr(OH)

3

CrCl

3

background image

2.Reakcja z zasadami:

Do osadu Cr(OH)

3

dodano roztwór wodorotlenku

sodu.

S. Osad znika, a ciecz przyjmuje zielone
zabarwienie.

W. Wodorotlenek chromu(III) wszedł w reakcję z
zasadą.

4

3

)

(

)

(

OH

Cr

Na

NaOH

OH

Cr

Na

3

CrO

3

Osad
Cr(OH)

3

NaOH

Wodorotlenek chromu (III)

ma charakter

amfoteryczny

background image

C. Właściwości redukujące chromu(III)

W środowisku zasadowym sól chromu (III) przechodzi w chromian (VI)
(zmiana barwy z zielonej na żółtą)

O

H

8

Cl

6

CrO

2

OH

16

Cl

3

Cr

2

O

H

8

CrO

2

OH

10

O

3H

Cr

2

O

H

8

KCl

6

CrO

2K

KOH

10

O

H

3

CrCl

2

2

2

4

2

3

2

2

4

2

2

3

2

4

2

2

2

3

2

4

3

Cr

CrO

UTLENIACZ

OH

background image

Właściwości związków chromu na VI stopniu utlenienia

Związki chromu(VI) są bardzo silnymi utleniaczami.

Tlenek chromu (VI) (tritlenek chromu )

Otrzymywanie: Czerwone kryształy wydzielają się po dodaniu do
roztworu dwuchromianu potasu stężonego kwasu siarkowego.

O

H

SO

K

CrO

2

SO

H

O

Cr

K

2

4

2

3

4

2

7

2

2

Właściwości:

Tlenek o charakterze kwasowym.

Dobrze rozpuszcza się w wodzie z wytworzeniem istniejącego

tylko w roztworze żółtego kwasu chromowego H

2

CrO

4

.

W reakcji z zasadami tworzy sole:

Jest silnym utleniaczem np:

2

3

CO

3

Cr

2

C

3

CrO

2

O

H

CrO

K

KOH

2

CrO

2

4

2

3

2

3

2

3

O

2

/

3

O

Cr

CrO

2

T

O

H

3

O

Cr

N

CrO

2

NH

2

2

3

2

2

3

3

background image

Chromiany i dichromiany(VI) /dwuchromiany (VI)/

Chromiany(VI) - sole kwasu chromowego(VI) H

2

CrO

4

.

Jon CrO

4

2-

ma żółtą barwę i dlatego wszystkie chromiany są

zabarwione na żółto.
Rozpuszczalność chromianów jest zbliżona do rozpuszczalności
analogicznych siarczanów (sole metali alkalicznych oraz magnezu,
wapnia i strontu są łatwo rozpuszczalne w wodzie).

Dichromiany(VI) - sole kwasu dichromowego(VI) H

2

Cr

2

O

7

.

Po dodaniu do roztworu chromianu jakiegokolwiek kwasu, nawet
bardzo słabego, tworzy się dichromian.
Charakteryzują się one barwą pomarańczową.

background image

4

2

CrO

K

7

2

2

O

Cr

K

HCl

Po dodaniu do roztworu chromianu potasu
jakiegokolwiek kwasu, nawet bardzo słabego,
następuje zmiana barwy z żółtej na pomarańczową
wskutek tworzenia się dwuchromianów:

2K

2

CrO

4

+ H

2

SO

4

= K

2

Cr

2

O

7

+ H

2

O + K

2

SO

4

2CrO

4

2-

+ 2H

+

= Cr

2

O

7

2-

+ H

2

O

Po dodaniu do roztworu dichromianu
potasu jonów wodorotlenowych
następuje zmiana barwy z
pomarańczowej na żółtą.

K

2

Cr

2

O

7

+ 2 KOH = 2 K

2

CrO

4

+ H

2

O

Cr

2

O

7

2-

+2OH

-

= 2CrO

4

2-

+ H

2

O

4

2

CrO

K

7

2

2

O

Cr

K

KOH

Przejście jonów dichromianowych w chromianowe i
odwrotnie

background image

Wniosek:

Jony chromianowe (VI) powstają w środowisku lekko
zasadowym,
zaś jony dichromianowe w środowisku kwaśnym.
Jony dichromianowe(VI) mogą przechodzić w jony
chromianowe(VI) i odwrotnie.

background image

Chromiany mają silne właściwości utleniające, szczególnie w
roztworach zakwaszonych. Chrom ze stopnia utlenienia VI redukuje
się do chromu III.

Przykłady:
Utleniają one siarkowodór do wolnej siarki, węgiel do dwutlenku
węgla, itp.,

O

H

15

S

3

Cr

2

O

H

8

S

H

3

O

Cr

2

3

3

2

2

7

2

O

H

24

CO

3

Cr

4

O

H

16

C

3

O

Cr

2

2

2

3

3

2

7

2

Dwuchromiany sodu lub potasu topią się podczas ogrzewania, a w
temperaturze białego żaru ulegają rozkładowi w myśl równania:

2

3

2

4

2

7

2

2

3O

+

O

2Cr

+

CrO

4K

O

Cr

4K

Kwas solny ulega utlenieniu do chloru:

2

2

3

7

2

2

3Cl

+

O

7H

+

2CrCl

+

2KCl

14HCl

+

O

Cr

K

Jeżeli roztwór jest zakwaszony kwasem siarkowym, redukcja nastąpi
tylko w obecności środków pochłaniających tlen, a więc redukujących,
np:

O

H

CHO

CH

SO

K

)

(SO

Cr

SO

H

O

Cr

K

OH

H

C

2

3

4

2

3

4

2

4

2

7

2

2

5

2

background image

Podsumowanie

Chrom jest pierwiastkiem należącym do pierwiastków przejściowych
bloku d.

Ze względu na swoja konfigurację elektronową
może występować na stopniach utlenienia od I do VI.

Na stopniach utlenienia I, IV, V tworzy związki trwałe tylko w stanie
stałym.

Związki chromu (II) są silnymi reduktorami, są nietrwałe i ulegają
utlenieniu do związków chromu (III). CrO wykazuje charakter
zasadowy, a jony Cr

2+

barwią roztwory na niebiesko.

Chrom na III stopniu utlenienia tworzy najtrwalsze związki. Cr

2

O

3

i

Cr(OH)

3

wykazują charakter amfoteryczny. Związki na tym stopniu

utlenienia charakteryzują się barwą zieloną.

Tlenek chromu(VI) ma charakter kwasowy. Rozpuszcza się w wodzie
tworząc kwas chromowy(VI) – żółty lub pomarańczowy kwas
dichromowy(VI). Oba nie istnieją w stanie wolnym. Ich sole to
chromiany (śr. OH

-

) i dichromiany (śr. H

3

O

+

)

Związki chromu(VI) są utleniaczami.

1

5

6

2

6

2

2

s

4

d

3

p

3

s

3

p

2

s

2

s

1

background image

K2CrO4

H+

żółty

pomarańczowy

K2Cr2O7

+VI

+VI

OH -

H+

Cr3+

zielony

OH -

utleniacz

reduktor

background image

Dla dociekliwych

Działając nadtlenkiem wodoru (30%) na oziębiony lodem roztwór
dichromianu otrzymuje się peroksochromian (nadtlenochromian),
granatowo – fiołkowe nietrwałe kryształy o wzorze KCrO

6

×H

2

O

- w obecności znacznego nadmiaru KOH strącają się w temperaturze
pokojowej czerwone, dość trwałe kryształy o wzorze K

3

CrO

8

.

background image

Bibliografia

Antoni Basiński - Chemia Nieorganiczna i Ogólna

„Chemia 3”– podręcznik ( zakres rozszerzony) S. Hejwowska, R.
Marcinkowski,J. Staluszka

„ Chemia ogólna i nieorganiczna” A. Bielański

http://pl.wikipedia.org/


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Chrom i jego zwiazki
Chrom i jego zwiazki
07 4 Chrom i jego związki zadania do lekcji nr 2
Wegiel i jego zwiazki z wodorem, odpowiedzi IIIg
MATERIAŁ NA CHEMIĘ 'Węgiel i jego związki z wodorem' pojęcia
Odpowiedzi do sprawdzianu Węgiel i jego związki z wodorem C D, Chemia nowej ery 3 ( 2011 - 2012 ) -
Odpowiedzi do sprawdzianu Węgiel i jego związki z wodorem A B, Chemia nowej ery 3 ( 2011 - 2012 ) -
Węgiel i jego związki z wodorem
Chrom i jego zwiÄ…zki
Węgiel i jego związki z wodorem
Mangan i jego związki
Mangan i jego zwiazki
Krzem i jego związki
06 4 Mangan i jego związki zadania do lekcji nr 2
M Smoliński BISKUP KAMIEŃSKI HERMAN VON GLEICHEN I JEGO ZWIĄZKI Z ZAKONAMI KRZYŻOWYMI
Śliwiński Kasztelan krakowski Spycimir z Tarnowa i jego związki genealogiczne z moznowładztwem mało
Schematy najważniejszych reakcji chemicznych, którym ulegają miedź i jego związki chemiczne
Kadm i jego związki w środowisku pracy

więcej podobnych podstron