Wanda Stryła

Katedra i Klinika Rehabilitacji Uniwersytetu

Medycznego w Poznaniu

Fizykoterapia jest działem
lecznictwa w którym
wykorzystuje się w celach
leczniczych występujące w
przyrodzie naturalne czynniki
fizyczne i czynniki sztucznie
wytworzone przez urządzenia

Czynniki naturalne:



Promieniowanie słoneczne



Ciśnienie atmosferyczne



Wilgotność powietrza

Czynniki sztuczne:



Energia cieplna



Promieniowanie świetlne- nadfioletowe,

podczerwone, lasery



Elektryczne- prąd stały, prądy małej i średniej

częstotliwości



Pole elektromagnetyczne



Pole magnetyczne



Ultradźwięki



Terapia ergotonowa działająca poprzez zmienne

pole elektryczne i wykorzystująca zjawiska

rezonansu

Działy fizykoterapii:

I.

CIEPŁOLECZNICTWO

II.

LECZENIE ZIMNEM

I.

OKŁADY SCHŁADZAJĄCE

II.

KRIOTERAPIA:

I.

OGÓLNA

II.

MIEJSCOWA

III.

ŚWIATŁOLECZNICTWO

I.

PROMIENIE UV

I.

UV A

II.

UV B

III.

UV C

I.

PROMIENIE IR

I.

DŁUGOFALOWE

II.

KRÓTKOFALOWE

II.

LASERY- podział w zależności od emitowanej

fali:

I.

ULTRAFIOLETOWE- UV

II.

WIDZIALNE:

I.

He-Ne

II.

Ar

III.

Rb

III.

PODCZERWONE

I.

NEODYMOWY

II.

DWUTLENKOWOWĘGLOWY

Podział w zależności od ośrodka czynnego (STAŁE,

CIEKŁE, GAZOWE)

Podział w zależności od modulacji pracy (IMPULSOWE,

CIĄGŁE)

ELEKTROLECZNICTWO

PRĄD GALWANICZNY- STAŁY- jest to prąd który

podczas przepływu przez przewodnik nie

zmienia kierunku ani wartości natężenia. Nazwa

pochodzi od Galvaniego- profesora anatomii w

Bolonii, który w 1786 roku dokonał słynnego

odkrycia ze przy dotknięciu mięśnia

wypreparowanej kończyny żaby dwoma różnymi

metalami połączonym jednym końcem

występuje skurcz mięśnia. Interpretacja tego

zjawiska była dokonana przez włoskiego fizyka

Voltę w 1786 roku, który uważał że pobudzenie

mięśnia wystąpiło przez przepływ prądu

powstały wskutek różnicy potencjałów pomiędzy

dwoma metalami zanurzonymi w elektrolicie

Działanie prądu stałego na
organizm człowieka

Prąd przepływa przez odcinek ciała znajdujący się

miedzy elektrodami

Przewodność elektryczna tkanek

- największa- płyn

mózgowo-rdzeniowy, krew, mięśnie, tkanka
łączna, najmniejsza tkanka kostna i skóra

Zjawiska elektrochemiczne polegają na wędrówce

jonów w kierunku elektrod- jony dodatnie wędrują
do elektrody ujemnej (KATODY), ujemne do
dodatniej (ANODY). Wiążą się ze zjawiskiem
dysocjacji elektrolitycznej- NaCl-> Na+ + Cl-

Zjawiska elektrokinetyczne polegają na

wędrówkach faz rozproszonej i rozpraszającej

koloidów tkankowych pod wpływem pola

elektrycznego

Elektroforeza- ruch naładowanych jednoimiennie

cząsteczek fazy rozproszonej układu

koloidowego względem fazy rozpraszającej

Kataforeza- ruch dodatnio naładowanych

cząsteczek ku katodzie

Anaforeza- ruch ujemnie naładowanych

cząsteczek ku anodzie

Elektorosmoza- polega na ruchu całego ośrodka

czyli fazy rozpraszającej układu koloidowego w

stosunku do fazy rozproszonej- zjawisko

zachodzi poprzez błony półprzepuszczalne

Zjawiska elektrotermiczne- polegają na

powstaniu ciepła w tkankach pod wpływem
przepływu prądu elektrycznego. Ciepło
wytwarza się na skutek tarcia pomiędzy
poruszającymi się w polu elektrycznym a
otaczającym środowiskiem

Podczas zabiegów z wykorzystaniem prądu

stałego ciepło wytworzone podczas jego
przepływu jest niewielkie, nie wpływa na
zachodzące procesy w tkankach

Wpływ prądu stałego na nerwy i mięśnie-

podczas przepływu prądu stałego nie

obserwuje się skurczu mięśnia. Który

występuje tylko w czasie szybkiej zmiany

natężenia prądu podczas włączania i

wyłączania

Przepływ prądu stałego przez tkankę nerwową i

mięśniową powoduje zmianę pobudliwości-

elektrotonus

- wynik przemieszczania jonów i

zmian polaryzacji błon komórkowych podczas

przepływu prądu
katelektrotonus- stan zwiększonej

pobudliwości pod katodą
anelektrotonus- stan zmniejszonej

pobudliwości pod anodą

Odczyny ze strony naczyń
krwionośnych

Prąd stały działa bodźcowo, powoduje

rozszerzenie naczyń krwionośnych. Odczyn
zwany rumieniem jest najbardziej intensywny
pod katodą. Reakcją na bodziec wywołany
przepływem prądu jest wytwarzanie w skórze
ciał histaminopodobnych

Odczyn można podzielić na trzy okresy:

I.

Rozszerzenie naczyń powierzchniowych skóry
powodujące jej zaczerwienienie

II.

Rozszerzenie naczyń które po 30 minutach
słabnie i ustępuje

III.

Głębokie rozszerzenie naczyń na zasadzie
odruchu które występuje po 30 minutach

Przekrwienie tkanek po zabiegu utrzymuje się

przez kilka godzin

Pod wpływem prądu galwanicznego zwiększa

się :



Ogólna wydolność życiowa komórek



Uczynnienie enzymów



Mobilizacja antygenów



Poprawa ukrwienia- odżywienia tkanek



Aktywacja gruczołu wydzielania zewnętrznego

(łojowe, potowe, ślinowe), wewnętrznego

Zabiegi z wykorzystaniem
prądu stałego:



Zabiegi galwanizacji:



Katodowa



Anodowa



Poprzeczna



Podłużna



Jonoforeza- podawanie leków dysocjujących

podczas przepływu prądu stałego



Kąpiele elektryczne-wodne:



Pobudzająca



Wstępująca



Zstępująca



Całkowita

W kosmetyce galwanokaustyka- wykorzystanie

prądu stałego do denaturacji białek przy
użyciu jednej elektrody

Zastosowanie- niszczenie zmian patologicznych

jak naczyniaki jamiste, kępki żółte, brodawki
zwykłe i płaskie, małe włókniaki, łagodne
znamiona skóry

Epilacja- metoda trwałego usuwania owłosienia.

Igła epilacyjna jest katoda

Zabiegi galwanizacji



Do wykonania zabiegu niezbędne są:



Aparat wytwarzający prąd stały



Elektrody płaskie wykonane z cyny lub z cyny i
aluminium:



Płytkowe



Kwadratowe



Prostokątne



Bergoniego



Grzybkowe



Wałeczkowe



Dyskowe



Kulkowe



Podkłady z gazy lub waty zwilżone wodą destylowana
lub solą fizjologiczną

Sposób wykonania zabiegu:



Stabilna



Labilna- jedna z elektrod zmienia położenie w

stosunku do drugiej podczas wykonywania
zabiegu



Poprzeczna- przepływ prądu odbywa się poprzez

przekrój poprzeczy kończyny czyli prąd
przebiega prostopadle do przebiegu naczyń
krwionośnych, mięśnie i nerwów



Podłużna- prąd przebiega wzdłuż długiej osi

kończyny

Dawki prądu stałego

Dawki uzależnia się od:



Rodzaju i stopnia zaawansowania schorzenia



Celu



Umiejscowienia i wielkości obszaru ciała



Wrażliwości pacjenta na prąd

Dawki prądu stałego



Mała- 0,01-0,1 mA/cm2 powierzchni elektrody



Średnia 0,1-0,3 mA/cm2 powierzchni elektrody



Duża 0,3-0,5 mA/cm2 powierzchni elektrody

W zabiegach na twarzy stosuje się dawki słabe
W schorzeniach przewlekłych dawki średnie i

duże

Liczba zabiegów 10-20, czas trwania 5-20 minut

Wskazania:



G katodowa:



Niedowłady wiotkie kończyn



Stany po zapaleniach i uszkodzeniach urazowych

nerwów obwodowych



Uszkodzenia splotów nerwowych



Choroba Heinego-Medina



Zaburzenia krążenia obwodowego



Pourazowe



Początkowe stadia miażdżycy



Nerwice naczynioworuchowe skóry



Nadmierna potliwość rąk i stóp



Zwiotczenie mięsni twarzy



G anodowa:



W przypadkach bólów neuropatycznych



Rwa kulszowa



Zespól ramię-ręka



Zespół kanału nadgarstka



Odmrożenia



Złamania kości powikłane uszkodzeniem

nerwów



Zespół Sudecka



Neuralgie międzyżebrowe

Przeciwwskazania:



Zmiany skórne



Nowotwory



Obecność metalu na drodze przepływu prądu



Niewydolność krążenia



Nietolerancja prądu stałego

Jonoforeza



Zabieg polega na wprowadzaniu związków

chemicznych ulegających dysocjacji
elektrolitycznej przez skórę. Metoda
wykorzystuje przemieszczanie się jonów
działających leczniczo w polu elektrycznym.

Do jonoforezy używa się tylko związki
ulegające dysocjacji elektrolitycznej!!!



Przed zabiegiem skóra powinna być

odtłuszczona eterem lub alkoholem

Elektrody układa się na podkładzie z gazy, podkład

lekowy kładzie się przy skórze o grubości pół
centymetra. Przykłady zabiegów:



KJ- z elektrody „-” rozmiękcza blizny



CaCl2- elektroda „+” działa przeciwzapalnie,
odczulająco, pobudza naczynia krwionośne



ZnSO4- elektroda „+” przyżeganie tkanek



Chlorowodorek ksylokainy lub nowokainy- elektroda „+”
działanie znieczulające



Chlorowodorek histaminy- roztwór 1:10 tyś. elektroda
„+” rozszerzenie naczyń krwionośnych, włosowatych i
większych



Penicylina (sól sodowa)- elektroda „–” działanie
bakteriostatyczne



Solu-Dacortin 1mg:1ml wody- jon działający Prednisolon
– elektroda „–” działanie przeciwzapalne

Kąpiele elektryczno-
wodne



Całkowite



Częściowe

Są zabiegiem silnie bodźcowym- na organizm

działają IV rodzaje bodźców:

I.

Elektryczny

II.

Mechaniczny- ciśnienie hydrostatyczne

III.

Termiczny- temperatura wody

IV.

Chemiczny- sole mineralne lub zioła

Kąpiel elektryczno-wodna
całkowita

Wykonuje się w specjalnych wannach z

wbudowanymi 8 elektrodami, które mogą dać 50

kombinacji przepływu prądu

Temperatura wody 34-36 stopni Celsjusza
Wanna wypełniona wodą do poziomu zanurzenia

elektrod

Podczas zabiegu pacjent nie może wyjmować

kończyn z wody i wychodzić przed zakończeniem

zabiegu

Nie wolno oddalać się terapeucie od wanny,

dolewać wody, dotykać pacjenta, zmieniać

kierunek przepływu prądu

Natężenie prądu: 20-50 mA przy równoczesnym

odczuciu mrowienia kończyn pacjenta

Czas trwania zabiegu: 15-20 minut

Częściowe kąpiele
elektryczno-wodne

Stanowią mniejsze obciążenie dla organizmu
Natężenie prądu powinno być niższe, ponieważ

cały prąd przepływa przez miejsce poddane
zabiegowi

Kierunki przepływu
prądu:



Wstępujący- elektrody kkg połączone z „-”, kkd z
„+”



Działanie- zwiększenie pobudliwości OUN, odpływu krwi
żylnej z kkd i narządów wewnętrznych oraz serca do
płuc, zwiększenie dopływu krwi tętniczej do płuc i kkg



Zstępujący- elektrody kkg połączone z „+”, kkd z
„-”



działanie- obniżenie pobudliwości OUN, zwiększenie
opływu krwi żylnej z płuc i kończyn górnych, zwiększenie
dopływu krwi z krążenia małego do serca i krwi tętniczej
do narządów dorzecza żyły wrotnej i do kończyn dolnych

Wskazania



Nerwobóle



Zaburzenia naczyniowo-ruchowe



Stany pourazowe nerwów obwodowych



Zapalenia wielonerwowe



Niedowłady wiotkie



Zaburzenia ukrwienia obwodowego



Nerwica wegetatywna

Przeciwwskazania



Podciśnienie i nadciśnienie tętnicze



Stany gorączkowe



Niewydolność krążenia

Prądy małej
częstotliwości

Są to prądy złożone z impulsów o różnym

kształcie i częstotliwości

Podział w zależności od kształtu impulsu:



Trójkątne



Prostokątne



Trapezowe



Eksponencjalne- natężenie narasta wykładniczo



Diadynamiczne- wskutek prostowania prądu

sinusoidalnego- stanowią połówkę sinusoidy

Prądy impulsowe niskiej częstotliwości

charakteryzują następujące parametry

t- czas impulsu w milisekundach
tn- czas narastania impulsu
top- czas opadania impulsu
i- amplituda impulsu
f- częstotliwość

Zastosowanie



Stymulacja mięśni osłabionych przy sile

mięśni od 0-2, parametry impulsu powinny
być regulowane i dostosowane do stanu
czynnościowego mięśnia- im większy stopień
niedowładu tym dłuższy czas trwania impulsu
i dłuższy czas przerwy

Prądy diadynamiczne

Powstają w wyniku prostowania prądu

sinusoidalnie zmiennego o częstotliwości
50Hz, opisana przez francuskiego lekarza
Bernarda, który opisał 6 rodzajów tych
prądów. Składają się z prądu stałego (basis) i
sinusiodalnego nałożonego (dosis)

Rodzaje prądów
diadynamicznych



DF



MF



CP



LP



MM



RS

Prądy DF, CP i LP wykazują działanie przeciwbólowe

Prąd DF poprawia ukrwienie
Prądy CP i LP łącznie mają działanie troficzne

wykorzystywane w leczeniu schorzeń

zwyrodnieniowych zwiększają wchłanianie

wysięków i krwiaków zwłaszcza urazowych.

Komponent galwaniczny zwiększa ukrwienie

tkanek

Działanie terapeutyczne polega na zmniejszeniu

odczuwania bólu, jedna z hipotez mówi o

„tłumiącym” działaniu bodźców elektrycznych w

stosunku do bodźców bólowych bez upośledzenie

przewodnictwa nerwu czuciowego

Podwyższenie progu odczuwania bólu
Zmiana częstotliwości występowania prądu CP i

LP ma znaczenie również dla zmniejszenia

progu odczuwania bólu

Kolejne efekty działania prądów DD polegają na

rozszerzeniu naczyń krwionośnych szczególnie

w okolicy elektrody ujemnej (KATODY)

Pobudzenie włókien układu autonomicznego

odpowiedzialne za rozszerzenie naczyń

Wzmożenie aktywności naczyniowo-ruchowej i

poprawa ukrwienia tkanek

Usprawnianie procesów odżywiania i przemiany

materii tkanek

Wskazania



Leczenie zespołów bólowych kręgosłupa

przebiegających ze wzmożonym napięciem
mięśni- prądy CP i LP



Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa



Schorzenia reumatyczne



Stany pourazowe

Prądy TENS (Transcotaneous
Electrical Nenvous
Stimulation)

Oznacza przezskórną elektryczną stymulacje

nerwów z wykorzystaniem prądów
impulsowych o przebiegu prostokątnym,
trójkątnym, sinusoidalnym o niskich
częstotliwościach od 2-200 Hz

Jest to standardowa metoda nieinwazyjnego

zwalczania bólu przewlekłego

W metodzie TENS prąd elektryczny prąd oddziałuje

na zakończenie włókien nerwowych typu A,

którymi płyną do mózgu bodźce propioceptywne

zgodnie z teorią Walla i Melzacka włókna te na

swej drodze przechodzą przez istotę

galaretowatą rdzenia kręgowego składającą się z

wyspecjalizowanych komórek przekazujących

impulsy nerwowe. Komórki te noszą nazwę

komórek T, uczestniczą w przenoszeniu

bodźców nerwowych do wzgórza, który jest

ośrodkiem bólu. Bodźce nerwowe płyną małymi

włóknami C, jednak prędkość przewodzenia jest

znacznie mniejsza niż we włóknach A. W wyniku

tego sygnały przekazywane wzdłuż A sygnały

docierają do mózgu szybciej niż impulsy płynące

wzdłuż włókiem C

Jeżeli komórkę T porówna się do bramki przez

którą musza przejść sygnały to można
wyobrazić że nadmiar bodźców z włokiem A
powinien zahamować przepływ wolniejszych
bodźców nerwowych z włókien C. Za pomocą
brakiem w komórkach T można zatrzymać
płynące do mózgu bodźce bólowe. Pacjent
odczuwa jako zmniejszenia nasilenia lub
ustąpienie bólu, i jest podstawowe założenie
TEORII KONTROLOWANEGO PRZEPUSTU
RDZENIOWEGO

Włókna A silniej reagują na prąd fazowy, a

włókna C na prąd ciągły lub taki, który
organizm odbiera jako ciągły

TENS stosowany jest miejscowo, działa na

przyczynę bólu i przynosi ulgę po 20-30
minutach stymulacji

Wskazania



Stymulacja nerwów i mięśni po urazach, operacja i

porażeniach



Zapobiega zmianom w budowie tkanek



Umożliwia wczesną rehabilitację nawet u pacjentów

obłożnie chorych i unieruchomionych



Stymulacja przynosi efekty z leczeniem bólu,

ogranicza liczbę impulsów przekazywanych do

mózgu



Nasila syntezę endorfin które blokują mechanizm

przenoszenia bólu



Poprawa i regeneracja uszkodzonych tkanek



Stymulacja unerwienia mięśni



Poprawa ukrwienia



Stymulacja nerwu poprawia stopień przewodzenia

nerwów i narządów przez nie unerwionych



W leczeniu stanów zapalnych, gojeniu ran

odleżyn wykorzystuje zjawisko elektrosmozy-
przenikanie jonów przez błonę komórkową, i
dzięki temu następuje lepsze regeneracja

Stosowane częstotliwości



2-5 Hz- pobudzenie mikrokrążenia skórnego,

elektrody ułożone w okolicy zaburzenia na
zdrowej skórze



Stosowanie przy ranach, oparzeniach,

obrzękach, odleżynach, w zaburzeniu ukrwienia
kończyn



60-150 Hz- ból ostry w przebiegu nerwu

zasilającego tę okolice np. wzdłuż nerwu
kulszowego

Wskazania



Kauzalgie- uszkodzenia nerwów obwodowych



Ból ostry pourazowy, pooperacyjny



Bóle neuropatyczne



Bóle fantomowe



Bóle kręgosłupa



Nadmierne napięcie mięśni



Uciski na nerwy



Urazy splotu ramiennego



Uciski korzeni grzbietowych



Bóle mięśniowo-szkieletowe



Bóle stawów i kości



Zapalenie stawów i kości



RZS



Bóle osteoporotyczne



Porażenia nerwu twarzowego



Bóle dna miednicy



Bóle nowotworowe w leczeniu paliatywnym



Przewlekłe owrzodzenia cukrzycowe, miażdżycowe



Odleżyny



Odruchowa dystrofia współczulna



Zaburzenia ukrwienia



Trudności w gojeniu ran i zabliźnianiu

Prądy średniej
częstotliwości

Prądy średniej częstotliwośći zostały odkryte

przez Nemeca i wprowadzone do leczenia w
latach 70-tych ubiegłego wieku. Prądy te
nazywane są interferencyjnymi ponieważ
powstają w tkankach w następstwie
nakładania się, czyli interferencji dwóch
prądów średniej częstotliwości. Sa to pradyy
naprzemienne, sinusoidalne.

Używane częstotliwości



4000 Hz i 3900 Hz



4100 Hz i 4000 Hz

Powstanie tych pradów można wytłumaczyć w

oparciu o znane z akustyki zjaisko dudnienia,
w którym w wyniku nakładania się na siebie
dwóch drgań powstają drgania wypadkowe

Technika zabiegów



Stosuje się dwie pary elektrod które układa

się w taki sposób, aby osie łączące ich środki
krzyżowały się w okolicy umiejscowienia
zmian chorobowych

Działanie biologiczne



Przeciwbólowe- powodujące podwyższenie

progu bólu



Pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych



Rozszerzenie naczyń krwionośnych poprzez

wpływ na autonomiczny układ nerwowy



Usprawnienie procesów odżywczych



Usprawnienie procesów przemiany materii

Technika stosowania



Prądy interferencyjne mogą być stosowane w

warunkach dizałania statycznego czyli gdy ich
częstotliwośc nie ulega zmianie



Prądy o czętotliwości:



100 Hz- działanie przecwiwbólowe



50 Hz – pobudzają do skurczu mieśnie szlkieletowe



Sposób dynamiczny- czyli częstotliwości

zmianiają się i wykazują rózne działania w
zależności od zakresu zmian



Prądy o niższych zakresach częstotliwości

czyli od 0-10 Hz lub 25-50 Hz wywołują
pojedyncze skórcze mieśni szkieletowych oraz
intensywnie pobudzają miesnie do skurczu i
intensywnie usprawniając krążenie obwodowe



Zakres od 50-100 Hz- działanie przeciwbólowe

i usprawnianie procesów odżywczych tkanek



90-100 Hz- działanie przeciwbólowe i

zmniejszenie napięcia współczulnego układu
nerwowego



Prądy w pełnym spektrum częstotliwośśic

czyli 0-100 Hz- działanie przeciwbólowe,
poprawa ukreiwnia tkanek, usprawnianie
procesów odżywczych i przyspieszenie
procesów przemiany materii

Wskazania lecznicze



Następstwa urazów połączone z bólem



Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i stawów

kończyn



Zapalenie okołostawowe



Schorzenia układu nerwowego szczególnie w

porażeniach wiotkich



Polineuropatie



Choroba Heinego-Medina



Uszkodzenia nerwów obwodowych i splotów

nerwowych



Zaniki z bezczynności

Przeciwwskazania



Niewydolność krążenia



Zaawansowana miażdżyca



Choroby nowotworowe



Obecność metalu na drodze przepływu



Zmiany zapalane



Zespoły zakrzepowe



Zespoły po zakrzepowe

Technika stosowania



Przy dawkowaniu natężenia prądu interferencyjnego

należy uwzględnić osobniczą wrażliwość chrego tak
aby wyraźnie odczuwał przepływ prądu



Częstotliwość i rodzaj zastosowanego NC zależą od

rodzaju schorzenia i metodyki zabiegu



Czas trwania zabiegu wynosi zwykle 6-10 minut,

maksymalnie 15 minut, a wyjątkowo 30 minut



Stosuje się je zwykle codziennie unikając dłuższch

przerw



Miedzy 2, a 3 seriami zabiegów stosuje się 6-8

dniowe przerwy

Ultradźwięki



Pierwsze próby wykorzystania ultradźwięków były
przeprowadzone w Wielkiej Brytanii w 1928 roku
przez Mutwenta i Vassa. Olejny rozwój badań nad
zastosowaniem ultradźwików w medycynie mieł
miejsce w latach40-tych ubiegłego wieku.
Prowadzone prace przez Dussika nad zastosowaniem
ultradźwięków w celach diagnostycznych. Pozwoliły
one na udoskonalenie aparatury diagnostycznej w
postaci ultrasonografii. Ultradźwieki znalazły
zastosowanie w ocenie przepływu krwi przez
naczynia obwodowe, a także w chirurii, laryngologii,
onkologii i urologii

Wpływ ultradźwięków na
organizm



Działanie cieplne- pod wpływem

promieniowania fali ultradźwiękowej przez
tkanki dochodzi do podwyższenia temperatury.
Im wyższa jest dawka ultradźwięków tym
wyższe przegrzanie. Przy natężeniu 4 W/cm2
temperatura tkanek może wzrosnąć o 5-6
stopni. Stopień przegrzania zależy od
natężenia ultradźwięków i rodzaju tkanki.
Najszilniej przegrzewa się tkanka nerwowa,
mięsniowa, a najmniej tkanka tłuszczowa



Działanie fizyko-chemiczne- wynika z

dizałania mechaniczneo i cieplnego.

Wpływ na koloidy tkankowe- przyspieszenie

rozpadu białek

Reakcje chemiczne polegają na utlenieniu
Wzrost przewodnictwa elektrycznego w

elektrolitach tkankowych

Dysocjacja elektrolityczna
Wpływ ultradźwięków na potencjał błony

komórkowej



W lecznictwie energię ultradźwiękw

wykorzystuje się do poprawy:



Ukrwienia tkanek



W celu przeciwbólowym



Poprawy szybkości przewodzenia przez włókna

nerwowe



Zmniejszenie napięcia mieśni szkieletowych i

gładkich

Wskazania lecznicze



Schorzenia narzadów ruchu i układu nerwowego



Choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa



Stany po urazach- złamania, skręcenia, naderwania
miesni i ścięgien, krwiaki



Grupa schorzeń reumatycznych- zapalenie wielostawowe,
reumatyzm mieśniowo-powięziowy, choroba Bechterewa



Schorzenia neurologiczne- neuralgie



Zapalenia nerwów obwodowych



Stany po przebytym półpaśćcu



Bóle fantomowe po amputacjach



Schorzenia skóry



Blizny po oparzeniach

Ultradźwięki w
schorzeniach skóry i
kosmetyce



Usuwanie blizn przerostowych ściągających,

ograniczających funkcję stawu



Twardzina skóry



Odmroziny



Nacieki po iniekcjach domięśniowych



Owrzodenia żylakowe goleni



Przykurcze Dupuytraine’a



Brodawki pospolite

Przeciwwskazania



Zły stan ogólny



Wycieńczenie organizmu



Choroby gorączkowe



Czynna gruźlica płuc i innych narządów



Nowotwory złośliwe



Skazy krwotoczne



Zaawansowane mieżdżyca



Niewydolnośc krążenia



Owrzodenia żołądka i dwunastnicy



Zmiany zapalne, uczuleniowe i barwnikowe na

skórze



Ciąża



Nieukończony wzrost kości



Obecność metalu w tkankach



Zaburzenia naczyniowo-ruchowe na tle

wegetatywnym



Stenokardia

Pole magnetyczne



Mechanizm działania pola magnetycznego na

organizmy żywe jest bardzo złożony, jednak
mechanizm nadal nie jest w pełni wyjaśniony.



Na obecnym etapie wiedzy należy przyjąć że

mechanizmy działania pola magnetycznego są
różnorodne

Mechanizmy działania
PM:



Indukcja w elektrolitach zmiennego napięcia

zależnego od powierzchni, siły i prędkości
zmian



Wpływ na jony- wędrówka w kierunkach

przeciwnych

Jony gromadzą się na błonach komórkowych

powodując polaryzację jonową



Wpływ na błony komórkowe:



Zmiany przepuszczalności i transportu których

efektem jest:



zwiększenie dyfuzji przez błony komórkowe,



wzrost energii drgań błon i jonów



Wpływ na procesy elektroosmotyczne



Wpływ na procesy neuronalne poprzez sumowanie
potencjałów miniaturowych



Zmienne pole magnetyczne indukuje w

tkankach prądy elektryczne które mają wpływ
na systemy piezoelektryczne do których
należy kolagen, dentyna, keratyna i inne
związki białkowe



Wpływ na kości- polaryzacja ładunków

powierzchni kości

Powstaje prąd piezoelektryczny który pobudza

wzrost kości i wpływa na zmiany napięcia
mięśni podczas ruchu



Zmiany właściwości fizyko-chemicznych wody

pod wpływem pola magnetycznego- dochodzi do
wzrostu stężenia rozpuszczonych gazów (tlenu),
wzrost krystalizacji, sedymentacji i koagulacji
zawiesin.

Woda uzyskuje właściwości bakteriobójcze



Pole magnetyczne wywiera wpływ na ciekłe

kryształy które wchodzą w skład wielu struktur
organizmu między innymi rdzenia kręgowego,
kory nadnerczy, hormonów płciowych, mózgu,
warstw błon biologicznych

Oddziaływanie na organizm ludzki pól magnetycznych

o niskiej wartości indukcji nie jest jeszcze w pełni
wyjaśnione. Efekty przypisuje się indukowanym w
tkankach podczas przepływu podczas pulsujących pól
magnetycznych słabych prądów generowanych
poprzez siłę Lorentza, które:



Zwiększają przepuszczalność błon półprzepuszczalnych



Powodują wzrost energii drgań błon i/lub jonów



Wpływają na procesy elektroosmotyczne



Wpływ na procesy neuralne poprzez sumowanie
małych potencjałów

Kolejne oddziaływanie pole
magnetycznego:



Wnikanie jonów wapnia do komórek



Transfer miedzy komórkowy



Aktywność ATP-azozależnej pompy sodowo-

potasowej, błon komórkowych



Stymulacje tworzenia cAMP



Zwiększenie absorbcji białek



Zwiększenie ogólnego transportu przez błonę

komórkową



Stymulację tworzenia prostaglandyn E



Zwiększenie zawartości DNA

Rodzaje zabiegów



Magnetoterapia



Magnetostymulacja

Zajmują się leczniczym oddziaływaniem pól

magnetycznych na organizm. Stosowane są
zmienne pola magnetyczne o różnych
wartościach indukcji i różnych kształtach
impulsów

Zmienne pole magnetyczne o niskich

wartościach indukcji (porównywalnych z
indukcją ziemskiego pola magnetycznego)
wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu
wielu schorzeń

Terapie słabym polem magnetycznym

nazywamy magnetostymulacją

Nie istnieje ściśle sprecyzowana pomiędzy

magnetoterapią, a magnetostymulacją

Może przyjąć że granicę tę stanowi 0,1mT

Magnetoterapia- zastosowanie pola o

wyższych wartościach indukcji

Magnetostymulacja- zastosowanie pola o

niższych wartościach indykcji

Magnetoterapia- pole dzieli się na:



Statyczne (magnesy),



Dynamiczne- pola magnetyczne indukowane

przez prąd elektryczny płynący w przewodniku.
Powyższe dzielą się na pola:



Stałe- indukowane przez stały prąd elektryczny



Impulsowe- pola zmienne

Częstotliwość



W lecznictwie stosuje się impulsowe pola

magnetyczne o częstotliwości do 50Hz, w USA
do 60 Hz

Kształty impulsów



Prostokątny



Trapezowy



Trójkątny



Sinusoidalny

Natężenie pola
magnetycznego



Wyrażone w jednostkach indukcji

magnetycznej nie przekracza 10mT



Stosuje się poprzez użycie odpowiednich

aplikatorów:



O charakterze solenoidu- w kształcie szpuli



Aplikatory płaskie- o polu rozproszonym

Dobór aplikatora zależy od:



Okolicy ciała



Czasu trwania zabiegu



Częstotliwości i charakteru zmian pola

magnetycznego



Natężenia

Dawkowanie:



Czas zabiegu nie jest ograniczony, nie

powinien być krótszy od 5 minut, a czas
powyżej 30 minut stosuje się rzadko i nie
przekracza 60 minut



Seria zabiegów 5-15



Pierwsze zabiegi powinno się wykonywać

codziennie, a kolejne co drugi dzień

Częstotliwości



W stanach:



Ostrych od 1-5Hz



Podostrych 5-20Hz



W przewlekłych 20-50Hz

Dawkowanie natężenia
pola



W procesach ostrych z dużą bolesnością

dawki poniżej 3mT



W podostrych do 5mT



W przewlekłych powyżej 5 mT

Magnetoterapię można łączyć z innymi

zabiegami fizykalnymi takimi jak:



Ultradźwięki



DKF



Laseroterapia



Inne zabiegi elektrolecznicze



Masaż



Zabiegi balneoterapeutyczne

Magnetostymulacja

Jest to terapia polami magnetycznymi o niskiej

indukcyjności magnetycznej- zbliżonej do
indukcji pola ziemskiego. Jako wartość
graniczącą przyjęto 100μT

Pole magnetyczne stosowane w

magnetostymulacji określa obok wartości
indukcji wartość składowej elektrycznej nie
przekraczającej 130 V/m, oraz częstotliwość
pól od kilku do 3000Hz

W Polsce wykorzystuje się najczęściej dwa

urządzenia do magnetostymulacji:



MRS 2000



Viofor JPS

Efekty biologiczne podczas
stosowania
elektrostymulacji:



Poprawa przyswajania tlenu



Pobudzenie syntezy ATP o tlenowym i

beztlenowym torze oddychania- poprawa
stymulacji procesów regeneracji tkanek



Wpływ na syntezę DNA i proliferację

komórkową



Działanie rozszerzające naczynia krwionośne-

przyspieszenie procesów angiogenezy



Nasilenie syntezy ATP w mitochondriach



Poprawa przepływów jonowych



Zmniejszenie przewodzenia bodźców bólowych we

włóknach aferentnych i działanie analgetyczne



Pobudzenie wydzielania βendorfin- działanie

przeciwbólowe



Regulacja układu immunologicznego i właściwości

reologicznych krwi



Normalizacja parametrów ciśnienia tętniczego krwi



Wpływ na właściwości kolagenu, elastyczności i

odżywienie

Wskazania lecznicze:



Układ kostny:



Osteoporoza



Choroba Sudecka



Stany po złamaniach i przedłużonych zrostach

kości



Układ kostno-stawowy:



Zmiany zwyrodnieniowe



RZS i stany zapalne stawów



ZZSK



Urazy stawów



Tkanki miękkie:



Reumatyzm pozastawowy



Urazy tkanek miękkich



Stany po naruszeniu ciągłości tkanek



Półpasiec, nerwobóle, oparzenia



Stany po urazach z uszkodzeniem lub bez

ciągłości skóry



Przeszczepy skóry, odleżyny, bliznowce



Infekcje ropne skóry, łuszczyca



Trądzik pospolity



Działanie poprawiające krążenie obwodowe

(upośledzenie przepływu kkd):



Angiopatia cukrzycowa



Angiopatia miażdżycowa



Owrzodzenie podudzi



Zmniejsza obrzęk limfatyczny



Zespół pozakrzepowy

Przeciwwskazania



Ciąża



Czynna choroba nowotworowa



Czynna gruźlica płuc



Masywne krwawienia z przewodu

pokarmowego



Infekcje pochodzenia wirusowego,

bakteryjnego, grzybiczego



Obecność elektrycznych implantów (serce)



Stany po przeszczepach narządów