ZAOPATRZENIE I GOSPODARKA MATERIAŁOWA

Formy rehabilitacji:

Wszystkie  formy  rehabilitacji  służą  temu  samemu  celowi,  czyli
przywróceniu  sprawności.  Pierwszą  formą  rehabilitacji  Jest
rehabilitacja  lecznicza  mająca  na  celu  rozwój  fizyczny  i
psychiczny  człowieka  w  takim  stopniu,  aby  odzyskał  on  zdolność
do  aktywnego  i  samodzielnego  życia.  Drugą  formą  jest
rehabilitacja  zawodowa,  edukacyjna  mająca  na  celu  takie
usprawnienie  jednostki,  aby  mogła  się  ona  uczyć  i  pracować  w
takich warunkach na jakie pozwala jej stan zdrowia. Istnieje także
rehabilitacja  społeczna.  Pomaga  ona  osobie  niepełnosprawnej
w  zaadoptowaniu  się  do  wymagań  społecznych,  rodzinnych  i
zawodowych.

Ważnym

elementem

tej

rehabilitacji

jest

spowodowanie, aby osoba niepełnosprawna zaakceptowała fakt
choroby lub kalectwa. Konieczne jest, aby osoba niepełnosprawna
włączyła się pełnie w życie kulturalne umożliwiające jej rozwój
umysłowy.

Rehabilitacja stała się rozpowszechniona. W ciągu ostatniego
stulecia przekonano się, że jest ona zawsze potrzebna i prawie
zawsze możliwa. Na ogół skraca okres choroby, przywraca wiarę
we własne siły, a osobą niepełnosprawnym przywraca poczucie
ludzkiej godności.

szeroko

pojmowanym

procesie

rehabilitacji wyróżnia się rehabilitację
medyczną, społeczną i zawodową.

Na rehabilitację medyczną (fizjoterapię)
składają się:

- kinezyterapia

- fizykoterapia

- masaż leczniczy

Kinezyterapia

- czyli leczenie ruchem to podstawowa i najważniejsza gałąź
rehabilitacji.

Wśród ćwiczeń wyróżniamy te o działaniu miejscowym –
dotyczące miejsca gdzie zlokalizowane jest schorzenie oraz te o
działaniu ogólnoustrojowym – gdzie do ćwiczeń wykorzystuje się
zdrowe, nie objęte procesem chorobowym części ciała i narządy,
co powoduje poprawę wydolności ogólnej, która decyduje o
końcowym efekcie leczenia.

Wśród metod kinezyterapeutycznych wyróżniamy:

Metody mechaniczne

(np. McKenzie, Cyriaxa, Karskiego, Kaltenborna –

Evientha)

- zasadniczym celem wykorzystania czynnika ruchu jest bezpośrednia i
lokalna zmiana właściwości tych tkanek narządu ruchu, które są związane z
zaburzeniem czynności organizmu

Metody neurofizjologiczne

(np. PNF, Vojty, NDT Bobath)

- do nauki nowych wzorców ruchowych wykorzystuje się głównie odruchy
warunkowe, czego efektem jest hamowanie odruchów patologicznych i
wyzwalanie reakcji fizjologicznych

Metody edukacyjne

(np. Domana, Pilatesa)

- oprócz powyższych dwóch czynników konieczne staję się włączenie
świadomości, woli i determinacji usprawnianego

Fizykoterapia

- to stosowanie w celach leczniczych
różnego rodzaju energii wytwarzanej za
pomocą

aparatury

(elektroterapia,

ultradźwięki,

magnetoterapia,

laseroterapia,

światłolecznictwo,

ciepłolecznictwo, krioterapia)

Należy  zaznaczyć,  że  pełni  ona  w  leczeniu
usprawniającym  rolę  pomocniczą  i  rzadko
stosuje  się  ją  jako  zabieg  podstawowy.
Wspomaga ona niejako ćwiczenia ruchowe,
ma działanie łagodzące ból i tzw bodźcowe.

Masaż leczniczy

-  to  wykorzystanie  bodźców  mechanicznych
głównie  w  postaci  ucisku  na  tkanki  w  celu
wywołania  odczynów  fizjologicznych.  Jest  to
zespół  technik  manualnych  stosowanych  w
odpowiedniej

kolejności,

które

przez

powierzchnię  ciała  wywierają  wpływ  na
skórę,  tkankę  podskórną,  mięśnie,  torebki  i
więzadła  stawowe,  a  także  w  postaci  zmian
odruchowych  na  układ  krążenia,  nerwowy  i
wewnątrzwydzielniczy.

Zasadniczym  celem  rehabilitacji  jest  odtworzenie  lub
kompensacja  funkcji  utraconych  w  wyniku  choroby
tak,  aby  pacjent  mógł  maksymalnie  samodzielnie
realizować swoje potrzeby życiowe.

Efekty

terapii

dużej

mierze

zależą

systematyczności i zaangażowania usprawnianego.
Ważne jest więc stworzenie odpowiedniego modelu
współpracy między terapeutą a pacjentem.

Cele rehabilitacji powinny być tak określone, aby były
optymalne dla pacjenta, aby chory je rozumiał i
akceptował.

Jeśli

postawimy

przed

chorym

nieadekwatnie

wygórowane cele i ich osiągnięcie będzie niemożliwe,
wystąpi zniechęcenie i brak motywacji do dalszych
ćwiczeń.

Dlatego  też  proces  rehabilitacji  powinien  być
planowany  wspólnie  z  pacjentem  i  jego  rodziną,  a
członkowie  rodziny  powinni  być  czynnie  włączani  w
proces usprawniania.

Metoda McKenzie:

To system działań diagnostycznych i terapeutycznych
znajdujących

zastosowanie

przypadku

bólu

pochodzenia kręgosłupowego. Jest ona obecnie znana
również jako metoda MDT (Mechanical Diagnosis and
Therapy).

Jednym  z  częstszych  wskazań  do  stosowania  metody
McKenziego jest dyskopatia (zarówno w stanie ostrym jak
i  przewlekłym).  Metoda  sprawdza  się  także  w  innych
zaburzeniach  mechaniki  -  zespół  dysfunkcyjny  i
posturalny  w/g  McKenziego.  Metoda  zawiera  część
diagnostyczną  i  terapeutyczną.  Po  ustąpieniu  objawów
koncentruje  się  na  profilaktyce.  Ze  względu  na  wysoką
skuteczność

powtarzalność

wyników

części

diagnostycznej metody McKenziego, jej stosowanie jako
pierwszej, wydaje się być celowe dla określenia przyczyn
dolegliwości. Istotą metody jest to, że pozwala ona wielu
pacjentom,

samodzielnie,

odpowiednim

wyedukowaniu, radzić sobie z bólem. Celem nadrzędnym
jest

zabezpieczenie

pacjenta

przed

nawrotem

dolegliwości.

Zastosowa
nie:

W terapii według metody McKenziego, wykorzystuje
się  czynniki  mechaniczne  generowane  siłami
samego  pacjenta,  jak  i  szeroką  gamę  technik
manualnych.  Zasadą  jest,  stosowanie  najpierw
indywidualnie dobranych ćwiczeń, a dopiero jeśli to
konieczne,  dodatkowo  Terapii  Manualnej  -  po
wykluczeniu  wszelkich  przeciwwskazań  do  jej
zastosowania.

  zaburzenia mechaniki kręgosłupa
  zespoły bólowe kręgosłupa
  schorzenia stawów obwodowych i
kończyn

Terapia manualna (klasyczna)

Terapia manualna jako praktyczna część medycyny zajmuje
się  badaniem  i  leczeniem  zaburzeń  czynności  różnych
struktur układu ruchu, a w szczególności kręgosłupa. Przed
przystąpieniem  do  terapii  przeprowadza  się  z  pacjentem
wywiad  oraz  badanie  palpacyjne  i  funkcjonalne  narządu
ruchu.  Badanie  to  odbywa  się  zarówno  w  spoczynku  jak  i
podczas ruchów czynnych oraz biernych. Terapeuta ocenia
wygląd  i  konsystencję  tkanek  miękkich,  zakres  i  jakość
ruchu  elementów  kostnych  oraz  charakter  oporów
występujących  podczas  przemieszczania  poszczególnych
struktur układu ruchu względem siebie. Bada ruchy bierne
kręgosłupa  i  ocenia  odpowiedzi  układu  ruchu  na  czynniki
szkodliwe dla struktur tego układu.

Sam zabieg terapii manualnej jest bezbolesny, a dzięki
odpowiednim pozycjom ułożeniowym pacjenta i technice
osiąga się zamierzony efekt leczniczy.

Zmiany funkcjonalne w układzie ruchu, stanowiące
przyczynę zespołu bólowego, ustępują po jednym lub
kilku zabiegach manualnych.

Zabiegi przyczyniają się do skrócenia czasu leczenia, z
jednoczesnym zwiększeniem sprawności ruchowej i
zdolności

podjęcia

pracy

zawodowej,

przy

równoczesnym

ograniczeniu

leczenia

farmakologicznego.

Zastosowanie:

bóle głowy i karku
 bóle korzonkowe
 rwa kulszowa
 schorzenia bioder oraz kończyn górnych i dolnych
 dolegliwości typu migrenowego
 wady postawy (np. skoliozy)
 zaburzenia snu
 bóle stawów kręgosłupa i kończyn

Terapia manualna (holistyczna)

Terapia

manualna

zajmuje

się

leczeniem

odwracalnych zaburzeń czynnościowych narządu
ruchu, u podłoża których leżą wyłącznie zaburzenia
czynnościowe narzadu ruchu. Przyczyną chorob
organicznych

strukturalnych

mogą

być

czynnościowe zaburzenia funkcji (A.Rakowski),
które wytworzyły miejsca o zmniejszonej odpornosci
(infekcje, stany zapalne itp). Terapia manualna w
modelu

holistycznym

jest

skonsolidowanym

systemem zajmującym się leczeniem zaburzeń
czynności narządu ruchu, ujmując go jako sferę
integrującą osobowość człowieka.

Metoda Cyriax

Przez zaproponowany w metodzie wywiad i badanie
kliniczne uzyskujemy kompletną informację na temat
badanego

pacjenta.

Symptomy

objawy

są

interpretowane i skatalogowane w formie „wzorców
klinicznych” (czyli szczególnych zachowań zaburzeń lub
grup zaburzeń).

Dla

wielu

zaburzeń

metoda

oferuje

lokalne,

bezpośrednie, sprawne i korzystne ekonomicznie
leczenie.

Różnicowanie można przeprowadzić przez szczegółowy
wywiad i badanie funkcjonalne.

Myśląc klinicznie zgodnie z zasadami medycyny
ortopedycznej wg Cyriax'a mamy doskonałe możliwości
diagnostyki

różnicowej.

Dokładną

lokalizację

podrażnionych struktur można poznać albo przez
obecność objawów lokalizujących albo przez palpację.

Zastosowanie:

 zapalenia ścięgien, kaletek
 zmiany zwyrodnieniowe, wolne ciałka
stawowe


zapalenia

stawu

(reumatyczne,

mechaniczne)
 dolegliwości bólowe kręgosłupa
 niestabilności, stenoza kręgosłupa

Metoda Kaltenborna Evjentha

Podstawą  metody  jest  uznanie  ograniczenia  ruchu
ślizgu  stawowego  za  pierwotną  i  najważniejszą
przyczynę  zaburzeń  funkcjonalnych.  Twórca  metody
przyjmując  idee  Mc  Conneila,  dzielącego  stawy
człowieka  na  jajowate  (powierzchnie  stawowe  wklęsłe
lub  wypukłe)  i  siodełkowate  (powierzchnie  stawowe
jednocześnie  wklęsłe  i  wypukłe)  -  stwierdził,  że  dla
prawidłowego  wykonania  ruchów  kątowych  niezbędne
jest  ich  powiązanie  z  ruchami  powierzchni  stawowych
toczących się na ślizgających względem siebie.

Badanie:

System ten wykorzystywany jest głownie w leczeniu
zaburzeń czynnościowych narządów ruchu. Mogą one
obejmować:
  problemy bólowe
  zmiany zakresu ruchomości
  zmiany tkankowe

Terapia:

Najważniejsze  cele  terapeutyczne  można  przedstawić  w  kilku
punktach
  Działanie o charakterze przeciwbólowym
  Środki zwiększające zakres ruchomości
  Środki zmniejszające nadmierny zakres ruchomości
    Ćwiczenia  wspomagające  i  utrzymujące  ruchomość  tkanek
miękkich i stawów.

PNF - Proprioceptive Neuromuscular
Facilitation

P - proprioceptywne, stymulujące receptory ciała
N - nerwowo-mieśniwe, aktywizujące struktury nerwowo-mięśniowe
F - facilitacja, ułatwienie, pomoc, torowanie

Jest  to  koncepcja  która  powstała  w  1946  r  w
klinice  kalifornijskiej.  Polega  ona  m.in.  na
postrzeganiu  chorego  w  sposób  całościowy,
wykorzystując  do  terapii  silne  i  zdrowe  regiony
ciała.  PNF  to  cała  gama  ćwiczeń  i  działań
obejmujących  terapię  na  macie,  naukę  chodu,
ćwiczenia mięśni mimicznych, a także pracę nad
takimi  funkcjami  jak  oddychanie,  żucie  i
połykanie. W tej metodzie chory jest partnerem
terapeuty, określa zakres i granice działania.

Filozofia PNF



globalna obserwacja
pacjenta,



pozytywne rozpoczęcie
terapii,



irradiacja i wzmocnienie,



intensywny plan ćwiczeń,



myślenie funkcjonalne,



dosyć częsta zmiana
pozycji,



zmiana normalnej
kolejności ruchu

Celem stosowania terapii PNF jest:



poprawa mobilności

(większy zakres ruchu, płynność

ruchu)



poprawa stabilności (lepsza
stabilizacja dużych stawów np.
stawu barkowego w celu
poprawienia zręczności dłoni,
lepszego podporu)



stymulacja mobilności na
stabilności (koordynacja)



poprawa wytrzymałości i funkcji
ruchowych.

Metoda NDT-BOBATH

Jest  to  metoda  zastosowana  przez  Bertę  i  Karla
Bobath  w  latach  40  –  tych  w  Wielkiej  Brytanii.  To
jedna  z  częściej  stosowanych  obecnie  metod  leczenia
zaburzeń neurorozwojowych i ogniskowych uszkodzeń
mózgu.  Polega  na  stosowaniu  odpowiednich  ćwiczeń
oraz  prowadzenia  manipulacji  punktami  kluczowymi,
do  których  autorzy  zaliczyli:-  głowę,szyję  i  tułów,
obręcz  barkową  i  kończyny  górne,  obręcz  biodrową  i
kończyny  dolne.  Metoda  ta  pomaga  zdobyć  lub
odzyskać  umiejętności  ruchowe,  przywrócić  pełen
zakres ruchomości stawowej.

Usprawnianie  według  koncepcji  NDT-Bobath  jest
szalenie  przydatne  w  leczeniu  niemowląt  i  dzieci
ponieważ  może  być  wykorzystywane  w  biologicznym
rytmie dnia.

Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne,
karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są
odpowiednimi narzędziami do utrwalania ruchów
ćwiczonych przez fizjoterapeutę.

Zasady usprawniania wg metody
Bobath:

 normalizacja napięcia mięśniowego

 hamowanie nieprawidłowych odruchów i
ruchów

   wyzwalanie ruchów i kontrolowanie ich
przebiegu
      specyficznymi wspomaganiami z punktów
kontroli ruchów
      (głowa,obręcze:biodrowa i barkowa)

   wyrabianie kontroli postawy i najbardziej jak
to możliwe
      zbliżonych do prawidłowych reakcji
ruchowych i ich
      automatyzacji

  wykorzystywanie ruchowych umiejętności w
codziennych
     czynnościach.

Metoda Vojty

Podstawowym elementem rehabilitacji dzieci jest rehabilitacja
wieku rozwojowego, w której wykorzystuje się możliwości i
szanse jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec
kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie
nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka
samodzielności i umiejętności komunikacyjnych.

Terapia  Vojty  oparta  jest  na  fazach  rozwoju  lokomocji  i  torowaniu  drogi
neurologicznej.  Za  pomocą  stosowania  całościowych  zachowań  lub
wzorów  wykonywania  ruchów  przeciw  oporowi  w  centralnej  osi  ciała
(  głowa,  tułów,  biodra  i  barki  )  uzyskuje  się  u  osób  spastycznych  powrót
koordynacji mięśni i tzw. " ciszę motoryczną ".

Podstawowymi odruchami wykorzystywanymi w terapii

metodą Vojty jest odruch pełzania naprzemiennego i
odruch obrotu wokół własnego ciała. Wyzwalanie odruchu
pełzania i obrotu według prawidłowego wzorca uzyskuje
się za pomocą :

Pozycji ułożeniowej, czyli pozycji wyjściowej, która wprowadza w stan
aktywacji

i niestabilnego ułożenia;

2. Punktów stymulacyjnych, które mają charakter proprioceptywny. Znajdują

się na mięśniach

( pośladkowy średni ) i okolicach okołokostnych ( strefa piersiowa,

nadkłykieć  przyśrodkowy  kości  ramieniowej,  wyrostek  barkowy  łopatki,
kolec  biodrowy  przedni  górny,  wewnętrzny  brzeg  łopatki,  wyrostek
rylcowaty  kości  promieniowej,  strefa  tułowiowa,  nadkłykieć  przyśrodkowy
kości  udowej,  guzowatość  kości  piętowej  ).  Stosuje  się  ty  zasadę  sumacji
przestrzennej punktów ( stymulacja jednocześnie kilku punktów ).

Oporowaniu

pozycji

wyjściowej,

czyli

stawianie

oporu

przeciw

prowokowanemu ruchowi dziecka, Występuje tu sumacja czasowa
stymulacji, która trwa od1 do 5 minut.

O skuteczności połączenia tych trzech elementów terapii decyduje rozwój
funkcjonalny mózgu dziecka, jego stan psychiczny i motywacja do ruchu.

Wskazaniami do stosowania metody Vojty są :

 zaburzenia centralnej koordynacji nerwowej ( między 3 a 6 miesiącem
życia dziecka

            daje bardzo duże szanse całkowitego wyleczenia )
         przepuklina oponowo - rdzeniowa
         przepuklina mózgowo - rdzeniowa
         porażenie nerwów obwodowych i splotów nerwowych
         skolioza wrodzona ( osteogenna ) i skolioza młodzieńcza
         mózgowe porażenie dziecięce
        zaniki rdzeniowe mięśni ( dystrofie mięśniowe )
         stwardnienie rozsiane ( SM )
         wylewy do mózgu u dorosłych
         złamania kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia

Przeciwwskazania do stosowania metody Vojty :

        brak tolerancji dziecka do pewnych pozycji ułożeniowych
        stany zapalne np. ropień
        padaczka
        stany nowotworowe
        temperatura powyżej 38C

Metoda Cantieni

Metoda kształtowania ciała i postawy. Mięśnie miednicy
zbudowane  są  z  3  warstw  mięśni, które tworzą  solidne
oparcie  dla  narządów  wewnętrznych  i  kręgosłupa.  Nie
trenowane  wiotczeją,  przed  30  rokiem  życia  powoduje
to  problemy  zdrowotne  m.in.  bóle  pleców,  kregosłupa,
bóle  i  zwyrodnienia  stawów  biodrowych,  nietrzymanie
moczu.

Zastosowan

ie:

  wady postawy
  bóle pleców
  bóle stawów

Fizykoterapia

Jest  formą  leczenia  wykorzystującą  bodźce
fizykalne,  takie  jak  prąd  elektryczny,  ciepło  i
zimno,  światło,  ultradźwięki,  pola  magnetyczne.
Fizykoterapię

można

wykorzystać

jako

postępowanie  przygotowujące  do  stosowania
innych  metod  fizjoterapii  np.:  rozgrzanie  tkanek
przed  masażem,  lub  krioterapią  (stosowanie
zimna) przed ćwiczeniami czyli kinezyterapią.

METODA PETO

  Metodą  tą  usprawniane  są  dzieci  w  wieku  przedszkolnym  i
szkolnym.  Dzieci  na  stały  pobyt  przyjmowane  są  na  2  -3  lata  z
przerwą  wakacyjną.  Celem  pobytu  jest  takie  usamodzielnienie
dziecka  w  podstawowych  czynnościach  (  chodzenie,  mówienie,  i
pisanie  )  aby  mogło  ono  po  zakończeniu  usprawniania  pójść  do
normalnej  szkoły.  Zajęcia  obejmują  ćwiczenia  ruchowe,  naukę
mowy, zajęcia szkolne i samoobsługę.

Szczebelkowa budowa mebli w ośrodku prowokuje dzieci do
chwytu i ułatwia samodzielność utrzymywania pozycji.

Ograniczona liczba sprzętów sprzyja doskonaleniu opanowania
zadań ruchowych wykonywanych za ich pomocą . Ułatwia więc
koncentrację na wybranych celach.

W metodzie tej ważny jest stały rozkład dnia, w ciągu którego dużo
czasu przeznacz się na jedzenie, mycie i toaletę.

Ćwiczenia ruchowe nazywane są rytmiczną stabilizacją. Dzieci
wykonując każdy ruch mówią chórem, opisują słowami jego
wykonanie i liczą powoli do pięciu, utrzymując daną pozycję.

W trakcie wszystkich ćwiczeń wprowadzany jest chwyt i podpór,
aby w końcu chodzenie za krzesłem, wstawanie przy ławach i
krzesłach, samoobsługę, pisanie.

Metoda ta rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają
indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo
silnie dążą do ich osiągnięcia.

Kinesiotaping - Taping medyczny

Jest to technika, w której nakleja się

specjalny plaster o elastyczności 130-140% i

rozciągający się tylko na długość na miejsce

leczenia. Jego ciężar i grubość zbliżone są do

parametrów skóry, nie zawiera leków ani

latexu. Odporny jest na działanie wody, a

dzięki falowemu utkaniu umożliwia przepływ

powietrza przez co pozwala oddychać

skórze. Ważną właściwością plastra jest

również to, że nie ogranicza ruchów co jest

bardzo istotne w naszym życiu codziennym i

w sporcie. Stosuje się go w terapii

problemów

stawowych

mięśniowych.

Kinesiotaping

oddziałuje

mięśnie,

powięzie,

stawy,

układ

limfatyczny

nerwowy. Stosowanie plastrów zmniejsza ból

mięśni i stawów, usuwa obrzęki limfatyczne,

wspomaga pracę mięśni oraz koryguje

niewłaściwą pozycję stawu.

Niektóre wskazania do stosowania
Kinesiotapingu:

  zespoły bólowe kręgosłupa
    korekcja  postawy  ciała  -  wady  postawy,
skolioza
  stany pourazowe mięśni i stawów
  stany przeciążeniowe mięśni i ścięgien
  zwichnięcia, skręcenia, stłuczenia
    przyspieszanie  wchłaniania  krwiaka,
wysięki
  stymulacja mięśni osłabionych
  rozluźnienie mięśni nadmiernie napiętych
  ochrona stawów
  działanie przeciwbólowe
  redukcja zapalenia


zmniejszenie

zastojów

obrzęków

limfatycznych
 zwiększanie lub ograniczanie zakresu
ruchu

Document Outline