Realizm w

Realizm w

edukacji

edukacji

pedagogika I ZPG

pedagogika I ZPG

gr. 6

gr. 6

Realizm to jedna z

Realizm to jedna z

najstarszych doktryn

najstarszych doktryn

filozoficznych we współczesnej

filozoficznych we współczesnej

myśli zachodniej. Zakłada on,

myśli zachodniej. Zakłada on,

że przedmioty, które nas

że przedmioty, które nas

otaczają istnieją bez względu

otaczają istnieją bez względu

na to jak są postrzegane przez

na to jak są postrzegane przez

ludzki umysł.

ludzki umysł.

Główne założenia realizmu to:

Główne założenia realizmu to:

1. żyjemy w świecie rzeczywistym, w

1. żyjemy w świecie rzeczywistym, w

którym istnieje wiele rzeczy, Np. ludzie i

którym istnieje wiele rzeczy, Np. ludzie i

przedmioty.

przedmioty.

2. Przedmioty rzeczywiste istnieją

2. Przedmioty rzeczywiste istnieją

niezależnie od

niezależnie od

tego, jaki czynimy z nich użytek.

tego, jaki czynimy z nich użytek.

3. Przedmioty te mogą w jakimś stopniu

3. Przedmioty te mogą w jakimś stopniu

poznane

poznane

rozumowo

rozumowo

4. Człowiek powinien się w życiu

4. Człowiek powinien się w życiu

kierować przede

kierować przede

wszystkim wiedza na temat tych

wszystkim wiedza na temat tych

przedmiotów,

przedmiotów,

praw nimi rządzących i ich

praw nimi rządzących i ich

wzajemnych relacji.

wzajemnych relacji.

Podsumowując realizm to doktryna,

Podsumowując realizm to doktryna,

która mówi o tym ze istnieje obiektywny

która mówi o tym ze istnieje obiektywny

porządek rzeczywistości a ludzie maja

porządek rzeczywistości a ludzie maja

możliwość go poznać i postępować

możliwość go poznać i postępować

zgodnie ze zdobyta wiedza.

zgodnie ze zdobyta wiedza.

Twórcą realizmu jest

Twórcą realizmu jest

Arystoteles uczeń

Arystoteles uczeń

Platona, doradca

Platona, doradca

Aleksandra Wielkiego i

Aleksandra Wielkiego i

założyciel szkoły w

założyciel szkoły w

Atenach nazwanej

Atenach nazwanej

Liceum w 335r. p.n.e.).

Liceum w 335r. p.n.e.).

Arystoteles urodził się

Arystoteles urodził się

w roku 384 p.n.e. w

w roku 384 p.n.e. w

greckiej kolonii

greckiej kolonii

Stagirus, (dlatego mówi

Stagirus, (dlatego mówi

się o nim także

się o nim także

Stagiryta), u wybrzeży

Stagiryta), u wybrzeży

Tracji. Jego ojciec

Tracji. Jego ojciec

Nikomachos był

Nikomachos był

nadwornym lekarzem

nadwornym lekarzem

macedońskiego króla

macedońskiego króla

Amyntasa. Matka

Amyntasa. Matka

Arystotelesa miała na

Arystotelesa miała na

imię Phaestis

imię Phaestis

(Fajstiada).

(Fajstiada).

Arystoteles był twórcą wielu pism z

Arystoteles był twórcą wielu pism z

dziedzin takich jak metafizyka, logika,

dziedzin takich jak metafizyka, logika,

etyka, astronomia, zoologia czy botanika.

etyka, astronomia, zoologia czy botanika.

W pracach Arystoteles opisał porządek,

W pracach Arystoteles opisał porządek,

jaki rządzi światem i stworzył w nim

jaki rządzi światem i stworzył w nim

hierarchię. Na samym dole znalazła się

hierarchię. Na samym dole znalazła się

materia nieożywiona, czyli kamienie i

materia nieożywiona, czyli kamienie i

minerały, trochę wyżej znalazły się rośliny,

minerały, trochę wyżej znalazły się rośliny,

które pomimo ze żywe nie wykazują wielu

które pomimo ze żywe nie wykazują wielu

cech zwierząt. Zwierzęta znalazły się na

cech zwierząt. Zwierzęta znalazły się na

wyższym szczeblu hierarchii i same

wyższym szczeblu hierarchii i same

również zostały zhierarchizowane

również zostały zhierarchizowane

Człowiek znalazł się na najwyższym

Człowiek znalazł się na najwyższym

szczeblu hierarchii z racji tego ze jest

szczeblu hierarchii z racji tego ze jest

istotą rozumną.

istotą rozumną.

Według Arystotelesa każdy posiada naturę

Według Arystotelesa każdy posiada naturę

dualistyczna, czyli niematerialną dusze

dualistyczna, czyli niematerialną dusze

(umysł) i materialne ciało. Człowiek jako ze

(umysł) i materialne ciało. Człowiek jako ze

posiada ciało tak jak i inne zwierzęta może

posiada ciało tak jak i inne zwierzęta może

ulegać popędom i ma potrzeby fizjologiczne,

ulegać popędom i ma potrzeby fizjologiczne,

ale jako ze posiada także umysł może

ale jako ze posiada także umysł może

zachowywać się zgodnie z normami

zachowywać się zgodnie z normami

społecznymi i etycznymi. A etyka Arystotelesa

społecznymi i etycznymi. A etyka Arystotelesa

to dążenie człowieka do jakiegoś celu.

to dążenie człowieka do jakiegoś celu.

Najczęściej jest nim szczęście. Uważał on że

Najczęściej jest nim szczęście. Uważał on że

można je osiągnąć tylko poprzez studiowanie

można je osiągnąć tylko poprzez studiowanie

nauk wyzwolonych oraz nauk ścisłych gdyż to

nauk wyzwolonych oraz nauk ścisłych gdyż to

one rozwijają umysł. Do realizmu Arystotelesa

one rozwijają umysł. Do realizmu Arystotelesa

w średniowieczu powrócili scholastycy m.in.

w średniowieczu powrócili scholastycy m.in.

św. Tomasz z Akwinu, który dokonał syntezy

św. Tomasz z Akwinu, który dokonał syntezy

filozofii Arystotelesa i filozofii

filozofii Arystotelesa i filozofii

chrześcijańskiej.

chrześcijańskiej.

Uważał on również że jedynie empirycznie

Uważał on również że jedynie empirycznie

możemy poznać świat, który nas otacza

możemy poznać świat, który nas otacza

gdyż jest to podejście najbardziej

gdyż jest to podejście najbardziej

zdroworozsądkowe. Opracował on system,

zdroworozsądkowe. Opracował on system,

w którym istotę bytu stanowiły potencjalne

w którym istotę bytu stanowiły potencjalne

elementy zmienne związane ze sobą

elementy zmienne związane ze sobą

nierozerwalnie i zasada aktualizująca je.

nierozerwalnie i zasada aktualizująca je.

Zasada ta jest skończona i doskonała

Zasada ta jest skończona i doskonała

natomiast potencjalność elementów może

natomiast potencjalność elementów może

być doskonalona.

być doskonalona.

Arystoteles twierdził że na powstanie

Arystoteles twierdził że na powstanie

wszystkich rzeczy wpływ mają przyczyny

wszystkich rzeczy wpływ mają przyczyny

formalne i wyróżnił 4 takie przyczyny:

formalne i wyróżnił 4 takie przyczyny:

1. Przyczynę materialną inaczej materię,

1. Przyczynę materialną inaczej materię,

która

która

stanowi surowiec, z jakiego dana

stanowi surowiec, z jakiego dana

rzecz jest zbudowana

rzecz jest zbudowana

2. Przyczynę formalną, czyli formę,

2. Przyczynę formalną, czyli formę,

która określa to,

która określa to,

czym ta rzecz się staje.

czym ta rzecz się staje.

Nadaje przedmiotowi kształt i strukturę.

Nadaje przedmiotowi kształt i strukturę.

3. Przyczynę sprawczą, która mówi ze

3. Przyczynę sprawczą, która mówi ze

każda rzecz

każda rzecz

powstaje poprzez działanie

powstaje poprzez działanie

czynników uprzednich

czynników uprzednich

4. Przyczyna celowa, która określa, do

4. Przyczyna celowa, która określa, do

jakiego celu dąży przedmiot.

jakiego celu dąży przedmiot.

W dualizmie Arystoteles posługiwał się

W dualizmie Arystoteles posługiwał się

również pojęciami substancji i

również pojęciami substancji i

przypadłości. Substancja była

przypadłości. Substancja była

niezmienna i istniała sama z siebie. To z

niezmienna i istniała sama z siebie. To z

niej powstają wszystkie przedmioty.

niej powstają wszystkie przedmioty.

Przypadłością nazywał różne czynniki

Przypadłością nazywał różne czynniki

które wprawdzie nie zmieniały istoty

które wprawdzie nie zmieniały istoty

bytu przedmiotu ale nadawały mu

bytu przedmiotu ale nadawały mu

indywidualny charakter i kształtowały

indywidualny charakter i kształtowały

go.

go.

U ludzi taka substancją

U ludzi taka substancją

jest umysł i to ze

jest umysł i to ze

jesteśmy istotami

jesteśmy istotami

myślącymi umiejącymi

myślącymi umiejącymi

podejmować decyzje i

podejmować decyzje i

uczącymi się na

uczącymi się na

błędach i swoich

błędach i swoich

doświadczeniach.

doświadczeniach.

Natomiast

Natomiast

przypadłością jest to ze

przypadłością jest to ze

ludzie należą do

ludzie należą do

różnych grup

różnych grup

etnicznych, maja różne

etnicznych, maja różne

kolory skory, wykonują

kolory skory, wykonują

różne zawody

różne zawody

.

.

Arystoteles wyodrębnił pewne ogólne

Arystoteles wyodrębnił pewne ogólne

zasady rządzące ludzką naturą. Poza tym

zasady rządzące ludzką naturą. Poza tym

ze człowiek jest istotą myślącą, potrafi

ze człowiek jest istotą myślącą, potrafi

pojmować zmysłowo różne zjawiska, potrafi

pojmować zmysłowo różne zjawiska, potrafi

przeżywać ból i przyjemność w pewnych

przeżywać ból i przyjemność w pewnych

aspektach przypomina zwierzę: oddycha,

aspektach przypomina zwierzę: oddycha,

je, rozmnaża się. Według tego Arystoteles

je, rozmnaża się. Według tego Arystoteles

na podstawie swojej koncepcji

na podstawie swojej koncepcji

dualistycznej ustalił ze w człowieku

dualistycznej ustalił ze w człowieku

istnieją dwie płaszczyzny egzystencji-

istnieją dwie płaszczyzny egzystencji-

rozumna oraz nieracjonalna.

rozumna oraz nieracjonalna.

Był również

Był również

zwolennikiem tego

zwolennikiem tego

aby wszyscy ludzie

aby wszyscy ludzie

byli obejmowani

byli obejmowani

kształceniem (tylko o

kształceniem (tylko o

obywateli państwa-

obywateli państwa-

niewolnicy nie mieli

niewolnicy nie mieli

być obejmowani

być obejmowani

kształceniem).

kształceniem).

Uważał bowiem ze

Uważał bowiem ze

człowiek

człowiek

wykształcony może

wykształcony może

lepiej kierować się

lepiej kierować się

własnym rozumem a

własnym rozumem a

przez to być lepszym

przez to być lepszym

obywatelem polis i

obywatelem polis i

członkiem

członkiem

społeczeństwa.

społeczeństwa.

Program nauczania powinien być

Program nauczania powinien być

podzielony pod względem faz

podzielony pod względem faz

rozwojowych człowieka. Małe dziecko

rozwojowych człowieka. Małe dziecko

powinno mieć możliwość ćwiczeń

powinno mieć możliwość ćwiczeń

fizycznych oraz zabawy. Przy okazji

fizycznych oraz zabawy. Przy okazji

powinno być przygotowane do dalszej

powinno być przygotowane do dalszej

nauki. Starsze dzieci powinny uczyć się

nauki. Starsze dzieci powinny uczyć się

arytmetyki i pisania oraz w dalszym

arytmetyki i pisania oraz w dalszym

ciągu dbać o tężyznę fizyczna. Dla

ciągu dbać o tężyznę fizyczna. Dla

młodych ludzi (w wieku od 14 lat)

młodych ludzi (w wieku od 14 lat)

Arystoteles opracował szczegółowy

Arystoteles opracował szczegółowy

program nauczania z takich

program nauczania z takich

przedmiotów jak arytmetyka,

przedmiotów jak arytmetyka,

geometria, astronomia, muzyka,

geometria, astronomia, muzyka,

gramatyka, literatura, poezja, retoryka,

gramatyka, literatura, poezja, retoryka,

etyka, polityka. Uczniom w wieku 21 lat

etyka, polityka. Uczniom w wieku 21 lat

wprowadzano fizykę,

wprowadzano fizykę,

biologię, psychologię, logikę i

biologię, psychologię, logikę i

metafizykę.

metafizykę. .

.

Założenia realizmu mówią o życiu w

Założenia realizmu mówią o życiu w

rzeczywistości,

rzeczywistości,

w której panuje pewien obiektywny

w której panuje pewien obiektywny

porządek-istnieje on poza naszym

porządek-istnieje on poza naszym

umysłem i jest od niego niezależny.

umysłem i jest od niego niezależny.

Przedmioty, to znaczy rzeczy materialne,

Przedmioty, to znaczy rzeczy materialne,

istnieją w czasie i przestrzeni; możemy

istnieją w czasie i przestrzeni; możemy

uzyskać na ich temat jakąś wiedze dzięki

uzyskać na ich temat jakąś wiedze dzięki

procesom poznawczym opartym na

procesom poznawczym opartym na

doznaniach. Przedmiot istnieje poza nami

doznaniach. Przedmiot istnieje poza nami

samymi i ma dwa wymiary- materie i

samymi i ma dwa wymiary- materie i

formę. Można to wytłumaczyć na

formę. Można to wytłumaczyć na

przykładzie stolarza , który obrabia

przykładzie stolarza , który obrabia

drewno (materię), posługując się

drewno (materię), posługując się

rysunkiem technicznym czy projektem

rysunkiem technicznym czy projektem

(formą). Drewno ma możliwość

(formą). Drewno ma możliwość

przeistaczania się w krzesło, stolik albo

przeistaczania się w krzesło, stolik albo

biurko.

biurko.

W teoriach metafizycznych powstałych

W teoriach metafizycznych powstałych

na gruncie realizmu zakładamy, że

na gruncie realizmu zakładamy, że

istnieje pewien obiektywny porządek

istnieje pewien obiektywny porządek

rzeczywistości, przedmioty są

rzeczywistości, przedmioty są

niezależne. Podczas poznawania

niezależne. Podczas poznawania

rzeczywistości poznajemy również

rzeczywistości poznajemy również

strukturę rozmaitych rzeczy Np. naturę

strukturę rozmaitych rzeczy Np. naturę

wszechświata, człowieka,

wszechświata, człowieka,

społeczeństwa, zjawisk zachodzących w

społeczeństwa, zjawisk zachodzących w

przyrodzie. Opiera się ono na

przyrodzie. Opiera się ono na

wzajemnym oddziaływaniu pomiędzy

wzajemnym oddziaływaniu pomiędzy

umysłem człowieka a światem

umysłem człowieka a światem

zewnętrznym

zewnętrznym

Wrażenie jest reakcją na materię czyli

Wrażenie jest reakcją na materię czyli

tworzywo, z którego jest przedmiot.

tworzywo, z którego jest przedmiot.

Ponieważ tworzywo to ulega zmianom

Ponieważ tworzywo to ulega zmianom

również i wrażenie może być za każdym

również i wrażenie może być za każdym

razem. Jest ono przypadkowe i zależne

razem. Jest ono przypadkowe i zależne

od okoliczności. U podłoża tego co

od okoliczności. U podłoża tego co

wiemy o danym przedmiocie znajdują

wiemy o danym przedmiocie znajdują

się odczucia zmysłowe, wrażenia które

się odczucia zmysłowe, wrażenia które

dotyczą takich właściwości, jak jasność,

dotyczą takich właściwości, jak jasność,

dźwięk, dotyk, gorąco, zimno, woń czy

dźwięk, dotyk, gorąco, zimno, woń czy

smak. Każdy z naszych zmysłów odbiera

smak. Każdy z naszych zmysłów odbiera

określone doznania.

określone doznania.

Zmysł dotyku umożliwia odczuwanie

Zmysł dotyku umożliwia odczuwanie

ucisku lub też oporu stanowionego

ucisku lub też oporu stanowionego

przez przedmiot; poprzez zmysł

przez przedmiot; poprzez zmysł

temperatury stwierdzamy czy cos jest

temperatury stwierdzamy czy cos jest

gorące czy zimne; zmysł smaku,

gorące czy zimne; zmysł smaku,

pozwala nam rozpoznawać chemiczne

pozwala nam rozpoznawać chemiczne

właściwości pokarmów; dzięki zmysłowi

właściwości pokarmów; dzięki zmysłowi

powonienia , odczuwamy zapachy; za

powonienia , odczuwamy zapachy; za

pomocą słuchu odbieramy dźwięki

pomocą słuchu odbieramy dźwięki

wzrok natomiast najważniejszy spośród

wzrok natomiast najważniejszy spośród

zmysłów i dostarczający najbardziej

zmysłów i dostarczający najbardziej

obiektywnych wrażeń umożliwia nam

obiektywnych wrażeń umożliwia nam

rozróżnianie kolorów.

rozróżnianie kolorów.

Według zwolennika

Według zwolennika

realizmu proces

realizmu proces

poznawczy ma dwojaką

poznawczy ma dwojaką

naturę- opiera się na

naturę- opiera się na

spostrzeganiu

spostrzeganiu

sensorycznym i myśleniu

sensorycznym i myśleniu

abstrakcyjnym. Ujęcie to

abstrakcyjnym. Ujęcie to

jest zgodne z

jest zgodne z

obowiązująca w realizmie

obowiązująca w realizmie

koncepcją wszechświata

koncepcją wszechświata

zbudowana z 2

zbudowana z 2

elementów: materialnego

elementów: materialnego

i strukturalnego, czyli

i strukturalnego, czyli

formalnego. Materia

formalnego. Materia

dostarcza nam doznań

dostarcza nam doznań

zmysłowych, na których

zmysłowych, na których

podstawie powstaje

podstawie powstaje

wyobrażenie na temat

wyobrażenie na temat

form czy struktury.

form czy struktury.

Nasze zmysły badają napotkane przedmioty

Nasze zmysły badają napotkane przedmioty

i dostarczają nam na ich temat niezbędnych

i dostarczają nam na ich temat niezbędnych

informacji. Dane te są przekazywane do

informacji. Dane te są przekazywane do

naszego umysłu za pomocą zmysłów mniej

naszego umysłu za pomocą zmysłów mniej

więcej w taki sposób jak wprowadza się dane

więcej w taki sposób jak wprowadza się dane

do komputera. Kiedy informacje sensoryczne

do komputera. Kiedy informacje sensoryczne

docierają do naszego umysłu są prze niego

docierają do naszego umysłu są prze niego

porządkowane, klasyfikowane i katalogowane.

porządkowane, klasyfikowane i katalogowane.

W trakcie tego procesu nasz umysł (zdrowy

W trakcie tego procesu nasz umysł (zdrowy

rozsądek) dzieli te wiadomości na dwie

rozsądek) dzieli te wiadomości na dwie

kategorie: dane konieczne, czyli te, które są

kategorie: dane konieczne, czyli te, które są

na stałe związane z przedmiotem, oraz dane

na stałe związane z przedmiotem, oraz dane

przypadkowe, które za każdym razem mogą

przypadkowe, które za każdym razem mogą

być inne.

być inne.

Koncepcje poznania opracowaną na

Koncepcje poznania opracowaną na

gruncie realizmu określa się jako

gruncie realizmu określa się jako

„teorie obserwatora”, zakłada ona, że

„teorie obserwatora”, zakłada ona, że

człowiek przygląda się rzeczywistości.

człowiek przygląda się rzeczywistości.

Chociaż proces poznawczy przebiega u

Chociaż proces poznawczy przebiega u

ludzi podobnie, to obserwacja może

ludzi podobnie, to obserwacja może

mieć różne formy od dość pobieżnej po

mieć różne formy od dość pobieżnej po

bardzo dokładną. Zwolennicy koncepcji

bardzo dokładną. Zwolennicy koncepcji

realistycznych zgadzają się z

realistycznych zgadzają się z

Arystotelesem co do tego, że ludzie

Arystotelesem co do tego, że ludzie

mają potrzebę poszukiwania wiedzy, ale

mają potrzebę poszukiwania wiedzy, ale

podkreślają także użytkową, wartość

podkreślają także użytkową, wartość

poznania. Wiedza o świecie pozwala

poznania. Wiedza o świecie pozwala

nam dokonywać wyborów i podejmować

nam dokonywać wyborów i podejmować

decyzję, dzięki którym uwalniamy się od

decyzję, dzięki którym uwalniamy się od

problemów ludzkości takich jak

problemów ludzkości takich jak

ignorancja, przesądy, choroby i głód.

ignorancja, przesądy, choroby i głód.

Człowiek o światopoglądzie

Człowiek o światopoglądzie

realistycznym przyjmuje postawę

realistycznym przyjmuje postawę

wnikliwego obserwatora, pragnącego

wnikliwego obserwatora, pragnącego

poznać plan według którego

poznać plan według którego

zbudowany jest wszechświat. Wiąże się

zbudowany jest wszechświat. Wiąże się

z tym zagadnienie natury zarówno

z tym zagadnienie natury zarówno

filozoficznej, jak i edukacyjnej. Drogą

filozoficznej, jak i edukacyjnej. Drogą

systematycznych obserwacji

systematycznych obserwacji

prowadzonych za pomocą metody

prowadzonych za pomocą metody

naukowej człowiek poznaje zasady i

naukowej człowiek poznaje zasady i

prawa rządzące nauką. Wiedzę te może

prawa rządzące nauką. Wiedzę te może

następnie wykorzystać w działaniu.

następnie wykorzystać w działaniu.

Realistyczna teoria poznania jest również

Realistyczna teoria poznania jest również

określana jako,, teoria odpowiedniości”.

określana jako,, teoria odpowiedniości”.

Nasze wyobrażenia na temat rzeczywistości

Nasze wyobrażenia na temat rzeczywistości

są prawdziwe jeśli pojęcia, które tworzymy

są prawdziwe jeśli pojęcia, które tworzymy

odpowiadają realnym przedmiotom, czyli są

odpowiadają realnym przedmiotom, czyli są

z nimi zgodne. Wiedza powinna być

z nimi zgodne. Wiedza powinna być

adekwatna do rzeczywistości, tak więc

adekwatna do rzeczywistości, tak więc

treści będące przedmiotem nauczania

treści będące przedmiotem nauczania

również powinny być przystosowane . Na

również powinny być przystosowane . Na

przykład sformułowane przez Newtona

przykład sformułowane przez Newtona

prawo powszechnego ciążenia jest zgodne

prawo powszechnego ciążenia jest zgodne

z rzeczywistością. Jest ono prawdziwe i

z rzeczywistością. Jest ono prawdziwe i

dlatego należy je przekazywać kolejnym

dlatego należy je przekazywać kolejnym

pokoleniom.

pokoleniom.

Jednym z czołowych rzeczników

Jednym z czołowych rzeczników

współczesnego realizmu jest Harry S.

współczesnego realizmu jest Harry S.

Broudy, przedstawiciel realizmu

Broudy, przedstawiciel realizmu

klasycznego. Jego prace rzuciły światło

klasycznego. Jego prace rzuciły światło

na kwestię wartości w nauczaniu, a

na kwestię wartości w nauczaniu, a

zwłaszcza na problemy etyczne i

zwłaszcza na problemy etyczne i

estetyczne. Według Broudy’ego

estetyczne. Według Broudy’ego

nadrzędnym celem edukacji jest

nadrzędnym celem edukacji jest

wychowanie człowieka, tak by umiał

wychowanie człowieka, tak by umiał

,,wieść dobre życie”, będzie mógł w pełni

,,wieść dobre życie”, będzie mógł w pełni

rozwinąć swoje możliwości

rozwinąć swoje możliwości

Z punktu widzenia Broudy’ego zadaniem

Z punktu widzenia Broudy’ego zadaniem

edukacji i kształcenia jest przekazywanie

edukacji i kształcenia jest przekazywanie

wiedzy niezbędnej do przeobrażenia życia.

wiedzy niezbędnej do przeobrażenia życia.

Źródeł wartości należy szukać w relacjach

Źródeł wartości należy szukać w relacjach

pomiędzy strukturą natury ludzkiej. Znając

pomiędzy strukturą natury ludzkiej. Znając

strukturę przedmiotu możemy ocenić jego

strukturę przedmiotu możemy ocenić jego

wartość. Podobnie jak Arystoteles , Broudy

wartość. Podobnie jak Arystoteles , Broudy

stwierdził że decyzje natury etycznej

stwierdził że decyzje natury etycznej

powinny być podejmowane na gruncie

powinny być podejmowane na gruncie

racjonalnego rozumienia. Samookreślenie

racjonalnego rozumienia. Samookreślenie

oznacza, że uświadomiliśmy sobie czy

oznacza, że uświadomiliśmy sobie czy

określiliśmy swoje możliwości i wiemy, do

określiliśmy swoje możliwości i wiemy, do

jakich wartości i celów powinniśmy dążyć;

jakich wartości i celów powinniśmy dążyć;

integrację wewnętrzną osiągniemy wówczas,

integrację wewnętrzną osiągniemy wówczas,

gdy uwolnimy się od wewnętrznych

gdy uwolnimy się od wewnętrznych

konfliktów i stworzymy własną hierarchię

konfliktów i stworzymy własną hierarchię

wartości.

wartości.

Zwolennicy realizmu w edukacji formułują jej

Zwolennicy realizmu w edukacji formułują jej

cele w taki sam sposób jak czynił to

cele w taki sam sposób jak czynił to

Arystoteles. Szkoła powinna dążyć do

Arystoteles. Szkoła powinna dążyć do

rozwijania wszystkich możliwości

rozwijania wszystkich możliwości

człowieka, przybliżać każdego z nas do

człowieka, przybliżać każdego z nas do

osiągnięcia szczęścia. umożliwiając mu

osiągnięcia szczęścia. umożliwiając mu

rozwinięcie w pełni tych możliwości które

rozwinięcie w pełni tych możliwości które

zapewniają osiągnięcie doskonałości.

zapewniają osiągnięcie doskonałości.

Dlatego też szkoła powinna wypełniać

Dlatego też szkoła powinna wypełniać

następujące zadania.

następujące zadania.



Powinna poprzez przekazywanie

Powinna poprzez przekazywanie

odpowiednio uporządkowanej wiedzy

odpowiednio uporządkowanej wiedzy

rozwijać najbardziej wartościową zdolność

rozwijać najbardziej wartościową zdolność

człowieka jaką jest racjonalne myślenie.

człowieka jaką jest racjonalne myślenie.



Dostarczyć ludziom motywacji do

Dostarczyć ludziom motywacji do

samookreślania polegająca na odpowiednim

samookreślania polegająca na odpowiednim

dobieraniu celów do samorealizacji oraz do

dobieraniu celów do samorealizacji oraz do

stworzenia rozsądnej hierarchii zobowiązań i

stworzenia rozsądnej hierarchii zobowiązań i

oczekiwań wobec życia.

oczekiwań wobec życia.

Każda instytucja pełni swoją role w społeczeństwie

Każda instytucja pełni swoją role w społeczeństwie

również szkoła. Ponieważ jej działalność ma

również szkoła. Ponieważ jej działalność ma

charakter formalny powinna ona :

charakter formalny powinna ona :



Zatrudniać wykształconych i kompetentnych

Zatrudniać wykształconych i kompetentnych

nauczycieli

nauczycieli



Podejmować decyzje zgodnych z oczekiwaniami

Podejmować decyzje zgodnych z oczekiwaniami

środowiska i społeczeństwa;

środowiska i społeczeństwa;



W nowoczesny i różnorodny sposób przekazywać

W nowoczesny i różnorodny sposób przekazywać

wiedze

wiedze



Utrzymywać w szkole właściwą atmosferę, sprzyjającą

Utrzymywać w szkole właściwą atmosferę, sprzyjającą

wolności swobodzie nauczania i uczenia się.

wolności swobodzie nauczania i uczenia się.



Realizować zadania sprzyjające rozwojowi intelektu.

Realizować zadania sprzyjające rozwojowi intelektu.

Zwolennicy realizmu odrzucają pogląd w którym

Zwolennicy realizmu odrzucają pogląd w którym

mowa jest o szkole jako instytucji socjalnej która

mowa jest o szkole jako instytucji socjalnej która

to miałaby świadczyć usługi zaniedbywane lub

to miałaby świadczyć usługi zaniedbywane lub

nie wykonywane przez inne placówki.

nie wykonywane przez inne placówki.

Należy zwrócić również

Należy zwrócić również

uwagę na znaczącą role

uwagę na znaczącą role

naukowców przy

naukowców przy

doborze zakresu

doborze zakresu

materiałów

materiałów

wchodzących w zakres

wchodzących w zakres

nauczania. Człowiek

nauczania. Człowiek

uczony jest ekspertem w

uczony jest ekspertem w

swojej dziedzinie

swojej dziedzinie

poprzez wnikliwe

poprzez wnikliwe

studiowanie i

studiowanie i

obserwowanie

obserwowanie

określonego wycinka

określonego wycinka

rzeczywistości. Zna on

rzeczywistości. Zna on

granice swojej

granice swojej

specjalności i zdaje

specjalności i zdaje

sobie sprawę z tego co

sobie sprawę z tego co

mieści się w jego

mieści się w jego

dziedzinie a co należy

dziedzinie a co należy

już do innej dyscypliny

już do innej dyscypliny

naukowej

naukowej

Wspomniani autorzy powinni zwrócić uwagę

Wspomniani autorzy powinni zwrócić uwagę

na realistyczną konstrukcję swoich prac.

na realistyczną konstrukcję swoich prac.

Hołdować najbardziej skuteczny sposób

Hołdować najbardziej skuteczny sposób

poznawania rzeczywistości czyli studiowanie

poznawania rzeczywistości czyli studiowanie

jej w ramach systematycznie

jej w ramach systematycznie

uporządkowanych dyscyplin

uporządkowanych dyscyplin

przedmiotowych czyli

przedmiotowych czyli

A) precyzuje zakres materiału zgodnie z

A) precyzuje zakres materiału zgodnie z

konkretnym

konkretnym

aspektem rzeczywistości

aspektem rzeczywistości

analizowanym Np. z punktu widzenia socjologii,

analizowanym Np. z punktu widzenia socjologii,

biologii, chemii

biologii, chemii

B) porządkuje treści przedmiotowe zgodnie z

B) porządkuje treści przedmiotowe zgodnie z

zasadami dydaktyki uwzględniając gotowości

zasadami dydaktyki uwzględniając gotowości

ucznia do

ucznia do

przyjmowania wiedzy oraz jego dojrzałości

przyjmowania wiedzy oraz jego dojrzałości

emocjonalnej.

emocjonalnej.

Realizowanie takiego programu wymaga

Realizowanie takiego programu wymaga

gruntownej wiedzy z dziedziny którą dany

gruntownej wiedzy z dziedziny którą dany

nauczyciel wykłada oraz znajomości metod

nauczyciel wykłada oraz znajomości metod

przekazywania tej wiedzy uczniom.

przekazywania tej wiedzy uczniom.

Poziom podstawowy w

Poziom podstawowy w

realistycznym poziomie

realistycznym poziomie

nauczania obejmuję naukę

nauczania obejmuję naukę

pisania czytania i

pisania czytania i

rachowania które na

rachowania które na

dalszych etapach mają za

dalszych etapach mają za

zadanie ułatwić zdobywanie

zadanie ułatwić zdobywanie

wiadomości z zakresu

wiadomości z zakresu

poszczególnych dyscyplin.

poszczególnych dyscyplin.

Należy dołożyć wszelkich

Należy dołożyć wszelkich

starań aby w wieku

starań aby w wieku

przedszkolnym i szkolnym

przedszkolnym i szkolnym

zaszczepić w uczniu głód

zaszczepić w uczniu głód

wiedzy, zainteresować

wiedzy, zainteresować

ucznia swoim rozwojem i

ucznia swoim rozwojem i

zaspokojeniem swoich

zaspokojeniem swoich

oczekiwań od życia. Powinni

oczekiwań od życia. Powinni

opanować również

opanować również

umiejętności posługiwania

umiejętności posługiwania

się metodami badawczymi

się metodami badawczymi

Np. jak korzystać z bibliotek

Np. jak korzystać z bibliotek

Kształcenie w szkole opartej na założeniach

Kształcenie w szkole opartej na założeniach

realizmu polega na przekazywaniu wiedzy o

realizmu polega na przekazywaniu wiedzy o

przedmiocie lub umiejętności.

przedmiocie lub umiejętności.

Akt nauczania składa się z 3 elementów

Akt nauczania składa się z 3 elementów



Nauczyciel

Nauczyciel



Umiejętność lub przedmiot

Umiejętność lub przedmiot



Uczeń

Uczeń

ponieważ każdy z nich odgrywa istotną role

ponieważ każdy z nich odgrywa istotną role

należy omówić każdy z nich oddzielnie.

należy omówić każdy z nich oddzielnie.

Nauczyciel: jego zadaniem jest przekazywanie

Nauczyciel: jego zadaniem jest przekazywanie

uczniowi posiadanej przez siebie wiedzy,

uczniowi posiadanej przez siebie wiedzy,

wykształcenie ogólne. Wie jak wykładać

wykształcenie ogólne. Wie jak wykładać

przedmiot oraz w jaki sposób przedmiot ten

przedmiot oraz w jaki sposób przedmiot ten

wiąże się z innymi dziedzinami nauki.

wiąże się z innymi dziedzinami nauki.

Pożądane jest zatem aby nauczyciel

Pożądane jest zatem aby nauczyciel

dysponował zarówno wiedzą ogólną jak i

dysponował zarówno wiedzą ogólną jak i

wiedzą specjalistyczną

wiedzą specjalistyczną

Jeśli chodzi o umiejętności lub

Jeśli chodzi o umiejętności lub

przedmiot to najprościej

przedmiot to najprościej

mówiąc jest to pewien

mówiąc jest to pewien

wycinek wiedzy lub jakaś

wycinek wiedzy lub jakaś

umiejętność którą uczeń

umiejętność którą uczeń

powinien sobie przyswoić.

powinien sobie przyswoić.

Nauczyciel o podejściu

Nauczyciel o podejściu

realistycznym powinien

realistycznym powinien

zdobywać wiedze na temat

zdobywać wiedze na temat

zainteresowań swoich

zainteresowań swoich

uczniów aby wiedzieć w jaki

uczniów aby wiedzieć w jaki

sposób motywować ich do

sposób motywować ich do

nauki. Dlatego prowadząc

nauki. Dlatego prowadząc

lekcje nie trzeba się

lekcje nie trzeba się

ograniczać jedynie do

ograniczać jedynie do

przekazywania wiedzy można

przekazywania wiedzy można

wprowadzić elementy

wprowadzić elementy

rozrywki pamiętając przy

rozrywki pamiętając przy

tym ze rola pedagoga na

tym ze rola pedagoga na

dzielenie się wiedzą.

dzielenie się wiedzą.

Trzecim elementem jest uczeń- czyli osoba

Trzecim elementem jest uczeń- czyli osoba

uczęszczająca na lekcje w celu zdobycia

uczęszczająca na lekcje w celu zdobycia

umiejętności oraz odpowiedniej wiedzy.

umiejętności oraz odpowiedniej wiedzy.

Oczekuję się że uczniowie będą gotowi do

Oczekuję się że uczniowie będą gotowi do

zdobywania wiedzy.

zdobywania wiedzy.

Wszystkie te elementy są ze sobą powiązane, ale

Wszystkie te elementy są ze sobą powiązane, ale

siła tych powiązań zależy od metod nauczania

siła tych powiązań zależy od metod nauczania

takich jak wykład, dyskusja czy eksperyment.

takich jak wykład, dyskusja czy eksperyment.

Wybierając daną metodę pedagog powinien

Wybierając daną metodę pedagog powinien

uwzględnić poziom uczniów oraz

uwzględnić poziom uczniów oraz

uwarunkowania środowiskowe. Najbardziej

uwarunkowania środowiskowe. Najbardziej

optymalną metodą jest aranżowanie sytuacji

optymalną metodą jest aranżowanie sytuacji

by uczeń mógł wcielić się w role naukowca

by uczeń mógł wcielić się w role naukowca

gdzie uczeń przygotowuje lekcje. Jednak ta

gdzie uczeń przygotowuje lekcje. Jednak ta

metoda wymaga od pedagoga dużego

metoda wymaga od pedagoga dużego

profesjonalizmu

profesjonalizmu

.

.

Nauczyciel staje się również

Nauczyciel staje się również

przewodnikiem a nie ogranicza się

przewodnikiem a nie ogranicza się

jedynie do roli wykładowcy. Uczeń jest

jedynie do roli wykładowcy. Uczeń jest

świadomy tego, że ma prawo do

świadomy tego, że ma prawo do

samooceny, samokształcenia i

samooceny, samokształcenia i

samorealizacji. Jednak prócz praw uczeń

samorealizacji. Jednak prócz praw uczeń

posiada również obowiązki a

posiada również obowiązki a

najważniejszym z nich to uczenie się

najważniejszym z nich to uczenie się

które wymaga od ucznia wiele

które wymaga od ucznia wiele

wytrwałości, pilności oraz

wytrwałości, pilności oraz

zaangażowania.

zaangażowania.

Za uwagę dziękują

Za uwagę dziękują

:

:

Joanna Kotlińska

Joanna Kotlińska

Anna Kapała

Anna Kapała

Maciej Banakiewicz

Maciej Banakiewicz

Leszek Rój

Leszek Rój

Marcin Pichor

Marcin Pichor