Założenia koncepcji

terytorialnych sił zbrojnych

wg T. Kościuszki

Łaski Łukasz

Plan prezentacji

1. Postać Tadeusza Kościuszki.
2. Tło historyczne.
3. Założenia koncepcji terytorialnych

sił zbrojnych.

4. Podsumowanie.
5. Bibliografia.

1. Tadeusz Kościuszko.

• 1746 – 1817 (Polesie – Solura)
• 1765 – 1766 – Szkoła Rycerska
• 5-letni pobyt w Paryżu, inżynier
• Brak pracy w kraju – wyjazd do Ameryki
• Fortyfikacje pod Saratogą, West Point
• Powrót do kraju, udział w wojnie polsko-

rosyjskiej, emigracja

• Koncepcja powstania
• Insurekcja i niewola

2. Tło Historyczne.

• Problemy wewnętrzne, korupcja władz,

ingerencja państw ościennych w politykę

• 1772 – I rozbiór
• Próby reform, Sejm Czteroletni 1788-

1792

• Konstytucja III maja
• 1793 – II rozbiór
• 1794 – Insurekcja kościuszkowska
• 1795 – III rozbiór

3. Założenia koncepcji

terytorialnych sił zbrojnych.

• Naczelna władza – Kościuszko, nacisk

na powiększenie stanu wojska do 100
tys. i udział w walce całej uzbrojonej
ludności kraju

• Zorganizowanie ludności,

zaopatrzenia, uzbrojenia, żywności –
generałowie-majorowie ziemscy,
wyznaczeni odpowiednio z każdego
powiatu

Skład sił zbrojnych

powstania

• Armia regularna (do 100 tys.)
• Oddziały ochotnicze
• Milicji ruchomych – wojewódzkich i

powiatowych (formowanych na wzór
amerykański)

• Wzorowanego na francuskim Levee

en masse – pospolitego ruszenia
wszystkich mieszkańców

• Regularna armia uzupełniana w

drodze poboru (zorganizowanego
dwukrotnie)

• Brak poparcia szlachty,

przekazywanie głównie ludzi
starszych, chorych

• Skutek: armia liczyła maksymalnie

55 tys. zamiast planowanych 100.

Sposób wzmacniania sił

powstańczych – formacje

nieregularne

• Wspierane przez oddział milicji

ruchomej, które były formowane z
rekrutów pozostałych po utworzeniu
jednostek regularnych

• Organizowanie pieszych i konnych

oddziałów ochotniczych

• Najbardziej znany: regiment

grenadierów krakowskich złożony z
kosynierów

Pospolite ruszenie

• Wszyscy mężczyźni w wieku 18 – 40 lat.
• Szlachta, chłopi i mieszczanie, uzbrojeni w

piki czy kosy.

• Charakter terytorialny
• Podnosiło swoje umiejętności poprzez

ćwiczenia w każdą niedzielę i święta

• Zapalanie specjalnych słupów alarmowych

było sygnałem do zebrania się pospolitego
ruszenia w razie zagrożenia danego terenu
przez wroga

Pospolite ruszenie c.d.

• Zadaniem, oprócz obrony przed

mniejszymi oddziałami, było wspieranie
regularnego wojska lecz tylko w
granicach województwa

• Liczebność dochodziła do kilkunastu

tysięcy

• Oddało znaczne usługi w działaniach

osłonowych i zbrojnych demonstracjach,
jednak regularna walka, brutalnie
weryfikowała wartość bojową

Milicje miejskie

• Tworzone w większych miastach
• Warszawa – 18 tysięcy (15-50 lat)
• Działanie: po ogłoszeniu alarmu,

połowę sił kierowano do okopów w
celu wsparcia broniących miasta
oddziałów regularnych, czwarta część
milicji stanowiła odwód. Reszta zaś
utrzymywała porządek

4. Podsumowanie.

Koncepcja Kościuszki, miała możliwość się
sprawdzić, jednak napotkała przeszkodę w
postacie zachłanności szlachty.
Brak współpracy całej ludności i złe
dowodzenie jednostek pospolitego ruszenia
powodowało niepotrzebne straty i spadek
morale.
Wyniesione przez Kościuszkę doświadczenia
z Francji czy Ameryki, okazały się trudne do
wprowadzenia w naszym kraju.

5. Bibliografia.

• Kazimierz Pindel, Obrona Terytorialna

w II Rzeczypospolitej

• portal obronanarodowa.pl, (artykuł o

Gwardii Narodowej)

• Encyklopedia PWN – hasła: Tadeusz

Kościuszko i Insurekcja
Kościuszkowska