Wpływ wieku na czynność

Wpływ wieku na czynność

układu odpornościowego

układu odpornościowego

(cz. I)

(cz. I)

Joanna Maria Cichocka

Dr n. med. Joanna Chorostowska-Wynimko

ALERGIA , Jesień 2004

Kliniczne znaczenie zmian związanych z

Kliniczne znaczenie zmian związanych z

wiekiem

wiekiem

na czynność układu immunologicznego jest

na czynność układu immunologicznego jest

problemem stosunkowo mało zgłębionym.

problemem stosunkowo mało zgłębionym.



trudności związane z pozyskaniem odpowiedniej
grupy osób starszych



wysoki stopień złożoności układu odpornościowego

Poziomy złożoności układu immunologicznego

Poziomy złożoności układu immunologicznego



układ wzajemnych oddziaływań pomiędzy komórkami
prezentującymi antygen, limfocytami T i limfocytami B



procesy związane z dojrzewaniem linii
makrofagów/monocytów oraz prekursorów linii
limfoidalnej



odpowiedź na czynniki zakaźne, rozpoznawanie komórek
nowotworowych oraz zaburzenia determinujące stany
obniżonej lub nadmiernej reaktywności immunologicznej



procesy prowadzące do rozwoju objawów klinicznych
związanych ze starzeniem się układu odpornościowego

Stopniowa inwolucja grasicy

Stopniowa inwolucja grasicy

obniżenie
odporności

ustanie aktywności
biologicznej grasicy

Niezależnie od stanu aktywności narządu, populacja

Niezależnie od stanu aktywności narządu, populacja

limfocytów już wcześniej osiąga wymaganą

limfocytów już wcześniej osiąga wymaganą

stabilność (ilości, jakości).

stabilność (ilości, jakości).



U osób starszych

◦

nie stwierdza się:



spadku liczby i czynności limfocytów,



spadku poziomu przeciwciał we krwi obwodowej.

◦

stwierdza się:



istotne przesunięcia pomiędzy procentowym udziałem,
aktywnością i dystrybucją w organizmie niektórych
subpopulacji komórkowych,



zmiany w charakterystyce części przeciwciał



wzrost produkcji niektórych cytokin (IL-4 i IL-6)



spadek innych (IL-2)

Starzenie się układu immunologicznego

Starzenie się układu immunologicznego

prowadzi do stanu immunologicznej deregulacji

prowadzi do stanu immunologicznej deregulacji

obejmującego zarówno odporność komórkową,

obejmującego zarówno odporność komórkową,

jak i humoralną.

jak i humoralną.

Odporność komórkowa

Odporność komórkowa



Jednak liczba limfocytów T we krwi obwodowej u osób po
50 roku życia nie zmienia się znacząco.

◦

długi czas przeżycia tych komórek

◦

unikalna zdolność do samoodnowy

zmniejszenie
masy grasicy

spadek całkowitej
liczby tymocytów

zmniejszając
a się
produkcja
limfocytów T

Zachodząca u starszych osób zmiana

Zachodząca u starszych osób zmiana

stosunku wymienionych populacji limfocytów

stosunku wymienionych populacji limfocytów

prowadzi do:

prowadzi do:



spowolnienia, a nawet ograniczenia odpowiedzi
komórkowej skierowanej przeciwko nowym
antygenom,



do zmiany charakteru odpowiedzi immunologicznej
zależnej od cytokin



spowolnienia procesu formowania odpowiedzi
humoralnej i komórkowej (zmiany ekspresji markerów
CD28+ i CD40L+)

   

Na podstawie zmian w obrazie frakcji komórkowych

Na podstawie zmian w obrazie frakcji komórkowych

układu immunologicznego u osób starszych nie

układu immunologicznego u osób starszych nie

możemy wnioskować o powstaniu zaburzeń

możemy wnioskować o powstaniu zaburzeń

odpornościowych o randze „niedoborów”.

odpornościowych o randze „niedoborów”.

1.

brak istotnych zaburzeń odporności u osób
starszych, pomimo zaniku grasicy postępującego od
momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej

2.

ewentualne występowanie zaburzeń dopiero w
okresie późnej starości

Obniżona reaktywność względem

Obniżona reaktywność względem

antygenów

antygenów



Zdolność limfocytów T do podziału pod wpływem kontaktu ze
swoistym antygenem

◦

zaburzenia aktywności proliferacyjnej narastają wraz z wiekiem

◦

są wynikiem wewnętrznych zmian zachodzących w komórkach



"zużycie" (skrócenie) telomerów



zaburzenia w przekaźnictwie sygnału wewnątrz komórek T



zaburzenia w przebiegu procesów mobilizacji wolnej frakcji
wapnia w cytoplazmie



zaburzenia w procesie fosforylacji białek niezbędnych dla
wzbudzenia genów uczestniczących w aktywacji i proliferacji
limfocytów T

Wraz z wiekiem zmienia się profil

Wraz z wiekiem zmienia się profil

produkcji cytokin przez limfocyty

produkcji cytokin przez limfocyty



zahamowanie produkcji IL-2



dominująca pozycja cytokin IL-4 i IL-6

Przyczyny obniżonej odporności na

Przyczyny obniżonej odporności na

infekcje:

infekcje:



- Zmiany w odsetku
poszczególnych

populacji limfocytów



- Zmieniona produkcja i
reaktywność limfocytów
wobec IL-2



Profil TH2 sprzyja klonalnej ekspansji limfocytów B pamięci i ich
wzmożonemu przekształcaniu się do komórek plazmatycznych –
podwyższenie poziomu przeciwciał monoklonalnych i
autoprzeciwciał w surowicy

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ