Przegląd systematyczny

ssaków

Systematyka gromady ssaków:

3

1

2

Podgromada: Prassaki – stekowce,

Podgromada: ssaki wyższe – łożyskowce.

Podgromada: ssaki niższe – torbacze,

Stekowce

Obecnie zamieszkują Australię, Nową Gwineę i Tasmanię i
reprezentowane są przez 5 gatunków – dziobaka i 4 gatunki
kolczatek,

Zachowały wiele cech gadzich:

1.

Posiadają stek (kloakę) – wspólne ujście układu
pokarmowego, wydalniczego i rozrodczego,

2.

Są jajorodne, a młode posiadają ząb jajowy do
przebijania skorupy jaja,

3.

W pasie barkowym występują dobrze wykształcone
kości krucze,

Stekowce

Ponadto posiadają cechy progresywne (postępowe)
charakterystyczne dla ssaków:

1.

Ich ciało okryte jest sierścią,

2.

Posiadają gruczoły mleczne, które produkują wydzielinę
– mleko, którym karmią swoje młode. Stekowce nie
posiadają jednak sutków tylko tzw. pola mleczne, z
których mleko spływa na końce sierści i jest zlizywanie
przez młode,

3.

W uszach środkowych są obecne po trzy kosteczki
słuchowe – młoteczki, kowadełka i strzemiączka,

4.

Żuchwa składa się tylko jednej kości,

Stekowce

1.

Stekowce są stałocieplne, choć temperatura ich
ciała wynosi tylko ok. 32°C i nie jest stabilna
(zależy w pewnym stopniu od temperatury
otoczenia),

2.

Dziobak prowadzi ziemnowodny tryb życia
(posiada palce spięte błoną pływną,
spłaszczony ogon, nozdrza, oczy i otwory uszne
znajdują się na wierzchu głowy). Żywi się
bezkręgowcami, na które poluje nurkując z
zamkniętymi oczami. Ofiary swoje wyczuwa
penetrując dno swoim rogowym, bezzębnym
dziobem. Pazury paluchów zakończone są
otworami, którymi wydostaje się jad z gruczołu
jadowego. Dziobaki składają jaja w głębokich
norach ziemnych nad brzegami zbiorników.

3.

Kolczatki są zwierzętami naziemnymi. Ich włosy
w różnym stopniu są przekształcone w kolce.

Torbacze

Obecnie zamieszkują Australię, Tasmanię,
Amerykę Południową oraz jeden gatunek
(dydelf północny) Amerykę Północną. W
przeszłości torbacze występowały na
całym świecie stopniowo ustępując
łożyskowcom. Najdłużej rozwijały się na
izolowanych kontynentach Australii i
Ameryki Płd. Po połączeniu się obu Ameryk
nastąpiło stopniowe wymieranie torbaczy
Ameryki Płd. Do dziś pozostały nieliczne
gatunki, choć w przeszłości występowały
tam np. workowate tygrysy szablozębne.
Wówczas też niektóre torbacze udanie
skolonizowały Amerykę Pn.

Torbacze

Przystosowały się do wielu środowisk:

1. Naziemne (wombat wielkogłowy, kangur

rudy),

2. Podziemne (kret workowaty),
3. Nadrzewne ( koala, kangur drzewiak, kuskus),
4. Naskalne (kangur skalniak),
5. Ziemnowodne (japok),
6. Powietrzne (lotopałanka, wolatucha –

opanowały zdolność biernego lotu ślizgowego
z drzewa na drzewo)

Torbacze

Cechą najbardziej charakterystyczna jest
obecność torby, do której po krótkiej
(kilkudziesięciodniowej) ciąży przedostaje się
embrion, który praktycznie posiada
wyłącznie wykształcone przednie kończyny.
Dzięki nim przechodzi trzymając się włosów
do torby, w której po odnalezieniu sutka
zachodzi dalszy rozwój. Po pewnym czasie
wychodzi z niej młody osobnik, który może
chować się w niej lub tylko zanurzać głowę w
celu ssania mleka.
Torbacze mają niskie temperatury ciała,
ale wyższe od stekowców, a ich
stałocieplność nie jest na takim poziomie
jak u łożyskowców,
Kora mózgowa torbaczy jest prymitywna, a
mózg stosunkowo mniejszy w porównaniu z
łożyskowcami, dlatego też torbacze są
mniej inteligentne od łożyskowców.

Łożyskowce

Do tej grupy zalicza się większość ssaków.
U zwierząt tych cały rozwój płodowy
zachodzi wewnątrz organizmu matki.
Substancje odżywcze zawarte w jej krwi
przekazywane są młodemu organizmowi
za pośrednictwem łożyska. Łożyskowce
dzieli się na kilkanaście rzędów, takich
jak: owadożerne, drapieżne, gryzonie,
walenie, parzystokopytne,
nieparzystokopytne, oraz naczelne.

Owadożerne:
Zaliczamy do nich
m.in.. jeże, krety i
ryjówki. Odżywiają się
one owadami oraz
dżdżownicami i
drobnymi kręgowcami.

Gryzonie: Większość
gryzoni jest
roślinożerne. Cechą
charakterystyczną tych
zwierząt są wielkie
stale rosnące zęby
przednie zwane
siekaczami. Do gryzoni
zaliczamy m.in.. myszy,
wiewiórki, susły, bobry,
chomiki, świnki morskie
oraz nutrie.

Łożyskowce

Ssaki drapieżne: Mają
one silne zęby i pazury
oraz bardzo dobry słuch
i węch. Ich pokarmem
są inne zwierzęta. Do
tej grupy ssaków
zaliczamy tygrysy,
wilki, łasice, kuny oraz
gronostaje. Jednym z
największych jej
przedstawicieli są
niedźwiedzie.

Walenie: Są ssakami, które
całkowicie przystosowały się
do życia w wodzie. Należą
do nich wieloryby i płetwale,
odżywiają się głównie
planktonem, oraz polujące
na ryby – delfiny, kaszaloty,
orki i morświny.
Charakterystyczną cechą
waleni jest wydłużony
kształt ciała i kończyny
przednie przekształcone w
płetwy. Zwierzęta te potrafią
bardzo dobrze pływać i
nurkować.

Łożyskowce

Ssaki Naczelne: Należą do
nich żyjące w sadach
małpiatki oraz małpy. Mają
one krótką, gęstą sierść.
Żywią się owocami oraz
drobnymi ssakami.
Kapucynka i Lemur

Łożyskowce

Odżywiają się one roślinami.
Ich zęby są specjalnie
przystosowane do żucia.
Grupy te różni od siebie
odmienna budowa kończyn.

Do ssaków
parzystokopytnych
zaliczamy: bydło
domowe, dziki,
hipopotamy, łosie,
wielbłądy i żyrafy.

Nieparzystokopytnymi
są natomiast: konie,
zebry, tapiry i
nosorożce.

Ssaki parzysto
i
nieparzystokopyt
ne.

Koniec