Rekonstrukcja praktycznego działania edukacyjnego pedagogiki
Thomasa Gordona.
Konflikt jest chwilą prawdy relacji między rodzicami a dzieckiem  próbą zdrowia,
kryzysem ,który może osłabić lub wzmocnić więz
. Sposób uporania się z konfliktami jest
może najbardziej decydującym czynnikiem dla stosunków między rodzicami a dzieckiem.
Większość rodziców uważa konflikt czy to między nimi i ich dziećmi czy to między samymi
dziećmi za coś, czego zawsze należy unikać. Czyli czynnikiem decydującym o powodzeniu
wychowania jest uzewnętrznienie konfliktu  traktowanie jego jak coś naturalnego i
pozytywnego. Wówczas dziecko przygotuje się do radzenia sobie z nieuchronnymi
konfliktami w przyszłym życiu.
Istotą pedagogiki Gordona jest metoda radzenia sobie z konfliktami w ten sposób aby
żadna ze stron nie zwyciężała i nie była w nich pokonana. Chodzi dokładne rozpracowanie
sprzeczności i potraktowanie ich jako problemu do rozwiązania. Oddziaływania
wychowawcze według Gordona powinny mieć pośredni wpływ na dziecko, dzięki temu jest
bardziej samodzielne i odpowiedzialniej podejmuje decyzje i ponosi konsekwencje własnych
wyborów.
Metoda wychowania bez porażek Thomasa Gordona jest takim sposobem
rozwiązywania indywidualnych konfliktów, za pomocą którego każdy z wychowawców i
wychowanków może uzyskać własne rozwiązanie, charakterystyczne i możliwe do przyjęcia
tylko przez niego. Biorą w nim udział osoby bezpośrednio zaangażowane w problem.
Konflikty rozwiązuje się na gorąco, często w atmosferze napięcia i emocji. W toku negocjacji
poszukuje się rozwiązania, które zadowoli oczekiwania zarówno opiekuna jak wychowanka.
Czyli obie strony zwyciężają ponieważ rezultat ma zadowolić wszystkich. Wynik nie mógłby
być kompromis to sugerowałoby rezygnację jednej ze stron z części swoich potrzeb.
Rozwiązywanie konfliktów metodą beż porażek powoduje wyższy stopień motywacji ze
strony dziecka, by wykonać to czego się nie podjęło, ponieważ samo miało udział w
rozwiązywaniu problemu. Wg Gordona człowiek ma silniejszą motywację do wykonania
jakiegoś postanowienia czy uchwały, w której tworzeniu współuczestniczył, aniżeli uchwały,
która mu została narzucona. Rodzice posługujący się tą metodą zgłaszają spadek objawów
wrogości u dzieci. To nie powinno być niespodzianką bo jeżeli dwóch ludzi uzgodni ze sobą
jakieś postępowanie, rzadko występuje między nimi niechęć czy wrogość. Tak więc ta
metoda jest systemem rozwiązywania problemów stwarza bowiem rodzicom i dzieciom taką
sytuację w której można najpierw określić, na czym polega sam problem. Dzięki temu
ustaleniu lepiej dotrzeć do takiego rozwiązania, które wyjaśnia problem zasadniczy, a nie
tylko jego powierzchniowe objawy. Gordon zaleca traktować dziecko jak dorosłego. Nie
należy stosować przymusu, trzeba jednak okazywać mu zaufanie i liczyć się z jego
potrzebami. Dziecko należy traktować jako indywidualność i autonomiczną jednostkę a nie
jak przedmiot, którym można manipulować. Ta metoda dobrze wpływa na dzieci, ponieważ
one cenią sobie doświadczenie, że są traktowane jak osoby równe i odpowiedzialne.
Metoda rozwiązywania konfliktów bez porażek składa się z 6 faz:
1) Rozpoznać i zdefiniować konflikt  wyraz
nie i precyzyjnie powiedzieć dziecku że
powstał konflikt, który trzeba rozwiązać. Ważne jest unikanie zdań obwiniających
dziecko np.  Zrobiłeś bałagan w kuchni . Istotne jest również aby razem z dzieckiem
podjąć poszukiwanie rozwiązania, które byłoby do przyjęcia dla obu stron.
2) Rozwinąć możliwości rozwiązań  czyli wydobyć od dzieci jak najwięcej możliwych
rozwiązań. Istotne jest aby żadne z zaproponowanych rozwiązań nie krytykować i nie
oceniać.
3) Krytycznie ocenić propozycje rozwiązań  czyli spytać się dzieci które z rozwiązań
byłoby najlepsze. Zadaniem rodziców jest powiedzenie dzieciom co odczuwają np. że
to rozwiązanie nie zaspokoi moich potrzeb lub też jest niesprawiedliwe wobec mnie.
4) Zdecydować się na najlepsze rozwiązanie  czyli takie ,które jest w pełni zrozumiałe
dla obu stron i przyjęte bez zastrzeżeń którejkolwiek z nich.
5) Wykonać powziętą decyzję  czyli kiedy podjęto już odpowiednią decyzję, pozostaje
często konieczność dokładnego rozpracowania szczegółów wykonania. Jest to bardzo
ważne ponieważ jakakolwiek niejasność może być przyczyną pojawienia się
kolejnych konfliktów.
6) Póz
niejsza ocena krytyczna  czyli sprawdzenie czy przyjęte rozwiązanie sprawdziło
się w życiu. Jeśli okaże się że rozwiązanie nie jest dobre dla którejś ze stron, należy
negocjować warunki umowy, żeby nie dopuścić do nowego konfliktu.
Metoda rozwiązywania konfliktów bez porażek jest skuteczna, ponieważ:
- dziecku zależy na wypełnieniu zobowiązań, jakie wzięło na siebie,
- jest większa szansa znalezienia możliwie najlepszego rozwiązania,
- rozwija sprawność myślenia u dzieci,
- metoda ta zapewnia mniej wrogości a więcej miłości,
- metoda ta likwiduje konieczność stosowania siły,
- metoda ta dociera do istoty problemu,
- metoda ta pozwala traktować dzieci jak dorosłych,
AKCEPTACJA jest związana wg Gordona z 2 zasadami:
Zasada posiadania problemu. Według tej zasady problem powinna rozwiązać
samodzielnie osoba rzeczywiście go posiadająca. Wychowawca posiada problem kiedy
dziecko narusza jego prawa lub robi coś co uniemożliwia mu zaspokojenie jego potrzeb. I
odwrotnie dziecko posiada problem kiedy coś lub ktoś uniemożliwia mu zaspokojenie jego
potrzeb, bądz
narusza jego prawa. Ta zasada jest ciężko akceptowana i respektowana przez
rodziców, ponieważ chcą oni rozwiązać problemy swoich dzieci, nie dążąc do tego aby
zmotywować ich do podjęcia samodzielnie działania, w celu pokonania jakiegoś problemu,
czy rozwiązania trudnej sytuacji. Rodzice nie zdają sobie sprawy, że rozwiązując problemy za
dzieci, stają się one od nich zależne. W póz
niejszym życiu w sytuacji problemowej osoby te
będą kompletnie bezradne i będą szukać wparcia u rodziców i znajomych.
Zasada niekonsekwencji. Rodzicom wydaje się że jeśli czegoś dziecku zabraniają lub
narzucają ma tak być zawsze i muszą być konsekwentni w swoich postanowieniach. Wg
Gordona rodzicie są również ludz
mi, którzy podlegają zmianie nastrojów, nie zawsze doznają
tych samych uczuć wobec swoich dzieci, są podatni na reakcje otoczenia. Zasada ta jednak
pozwala na wyzbycie się poczucie winy oraz dyskomfortu psychicznego.
Wg Gordona zasadą wychowawczą jest okazywanie akceptacji osobie, która posiada
problem. Dzięki temu wychowawca może poprawić jej samopoczucie. W ten sposób
przyczyni się do wzrostu poczucia własnej wartości nie tylko u dziecka które ma problem ale
również szacunku do siebie.
Sposobem wychowania wg Gordona jest również konieczność stosowania  wypowiedzi
 . Wypowiedzi ze strony rodziców decydują w postępowaniu z wykluczeniem
siły o tym, że dzieci wiedzą co odczuwają rodzice, nie doznając jednocześnie obwiniania i
upokorzeń. Natomiast wypowiedzi w sytuacjach konfliktowych najczęściej prowokują
sprzeciw w postaci odbicia piłeczki i użycia zwrotu:  A ty.. i prowadzą do tego że dyskusja
przekształca się w sprzeczkę. Wypowiedzi w pierwszej osobie  ja są potrzebne by dzieci
dowiedziały się i pojęły, że rodzice też mają potrzeby i pragnienia oraz zależy im na tym, by
te potrzeby nie były ignorowane, tylko że dziecko ma własne życzenia. Rodzić używając  ja
daję do zrozumienia:  Jestem człowiekiem, który ma swoje potrzeby i uczucia .
W teorii wychowania bez porażek można wyróżnić 4 techniki :
1) Bierne słuchanie - Czasami nie mówienie może równie dobrze wyrażać akceptację.
 Bierne słuchanie onieśmiela dziecko i pozwala mu wypowiedzieć się do końca.
2) Zaakcentowanie uwagi - Samo milczenie nie przekonuje dziecka, że uważnie je
słuchamy. Dlatego też w przerwach powinno się dawać sygnały bezsłowne (marszczenie
czoła, uśmiech, inne ruchy ciałem) lub udzielać wypowiedzi słownych:  rozumiem,
interesujące, yhy, aha
3) Proste automaty do otwierania drzwi  bardzo ważne w rozmowie z dzieckiem są tak
zwane  otwieracze drzwi ,które mają pomóc dziecku jeszcze bardziej otworzyć się, zachęcić
go do dalszego mówienia. Są również otwieracze drzwi, które przekazują dziecku akceptację i
szacunek dla jego osoby na przykład :  Mogłabym się od ciebie czegoś nauczyć lub  Twoje
myśli są warte, żeby je usłyszeć . Te wypowiedzenia zachęcają do mówienia ale również są
przeciwnością codziennych wypowiedzi moralizujących, pouczających rodziców.
4) Czynne słuchanie  stanowi godna uwagi sztukę nawiązywania kontaktu  nadawcy z
 odbiorcą o wiele skuteczniejsze niż bierne słuchanie czyli milczenie. Czynne słuchanie jest
niezbędne by rodzice dobrze zrozumieli przeżycia i pragnienia swoich dzieci. To istotny
sposób pokazania dziecku, że proponowane przez nie rozwiązania zostały zrozumiane i
zaakceptowane. Czynne słuchanie pomaga otworzyć się dziecku i ujawnić jego prawdzie
pragnienia i uczucia. Pomaga mu powiedzieć więcej, pójść dalej, ustalić problem i poszukać
sposobu jego rozwiązania. W tej technice osoba słuchająca tak operuje słowem aby nie
wyrażać własnego zdania. Czyli odbiorca nie wysyła sądu, opinii ani rady. Melduje tylko to
co wg jego odczucia oznaczała wypowiedz
nadawcy. Np.
Dziecko: nie uwierzysz tato! Dostałem się do drużyny piłkarskiej.
Rodzic: no i naprawdę cieszysz się z tego.
Dziecko: jeszcze jak!