KONSEKWENCJE ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH DLA EUROPY I ŚWIATA




KONSEKWENCJE ODKRYĆ
GEOGRAFICZNYCH DLA EUROPY I ŚWIATA

W wyniku odkryć geograficznych powstały
ogromne kolonialne imperia Hiszpanii i Portugalii. Hiszpanie
opanowali całą Amerykę Środkową i Południową z wyjątkiem
Brazylii. Portugalia opanowała Brazylię i wiele punktów na
wybrzeżach Afryki, także Płw. Arabskiego oraz Indii. Hiszpanie
początkowo rabowali skarby Inków, Azteków, później sami
rozpoczęli eksploatację złóż metali szlachetnych. Do pracy
sprowadzali niewolników murzyńskich z Afryki. Rząd hiszpański
prowadził świadomą politykę kolonialną. Konkwistadorzy
otrzymywali ogromne nadania ziemskie. Rząd Hiszpanii zachęcał
zubożałą szlachtę, rzemieślników do osiedlania się w
koloniach na stałe.

Zupełnie odmienny charakter posiadały kolonie
portugalskie. Były to raczej faktorie handlowe (ośrodki
handlowe). Portugalia miała zbyt mało ludności, by mogła w
pełni skolonizować swoje zamorskie posiadłości. Dzięki
faktoriom Portugalczycy opanowali prawie cały handel z Indiami.
Byli głównymi dostawcami korzeni na rynki europejskie. Stolicą
handlu korzennego stała się Lizbona. Taki handel przynosił
ogromne zyski.

Wskutek odkryć zmieniły się szlaki handlowe.
Handel rozszerzył swój zasięg na nowo odkryte lądy - Indie,
Cejlon, Archipelag Malajski. Zaczęły powstawać zupełnie nowe
szlaki handlowe, np. szlak pomiędzy Europą a Ameryką
prowadzący przez Atlantyk. Uczęszczanym szlakiem stała się
morska droga wokół Afryki do Indii. Poza tym rozwinął się
handel bałtycki. Znacznie natomiast podupadł handel
lewantyńskim, prowadzący przez Morze Śródziemne.

Podstawową formą w handlu stały się
kompanie handlowe. Pod wpływem rozwijającego się handlu do
Europy napływały ogromne ilości kruszców - złota, srebra.
Korzystała z tego Hiszpania, nieco mniej Portugalia. Kruszce
sprowadzano do Europy statkami, które łączono we flotylle,
liczące na ogół po 30 statków. Flotylle były strzeżone
przez okręty obronne. Nazywano je nieraz srebrnymi flotyllami.

W związku z rozwojem dualizmu ekonomicznego
Europy na zachodzie pojawiły się nowe formy produkcji
przemysłowej. Powstają manufaktury, czyli zakłady
skupiające pewną ilość pracowników, którzy nie wytwarzali
całego produktu, lecz brali udział zawsze tylko w jednej
określonej fazie procesu produkcyjnego. W manufakturach istniał
specjalistyczny podział pracy. W manufakturach nie było maszyn,
cały proces odbywał się ręcznie. Manufaktury to pierwsze
przedsiębiorstwa typu kapitalistycznego.

Czołową rolę gospodarczą w świecie
uzyskała Anglia. W Anglii rozwijało się sukiennictwo,
metalurgia, górnictwo węgla kamiennego. Przy wytopie rudy
żelaza stosowano węgiel drzewny i coraz częściej węgiel
kamienny. W XVI w. Anglia wysunęła się na 1. miejsce w Europie
w dziedzinie wydobywania węgla kamiennego.

Wraz z rozwojem przemysłu i handlu rosła
liczba ludności miast, powstawały wielkie ośrodki miejskie,
liczące ponad 100 tys. mieszkańców - Antwerpia, Londyn Paryż,
Wenecja, Neapol, Rzym, Moskwa. Przeobrażeniom ulegała struktura
społeczeństwa miejskiego. Na czoło wysuwali się bankierzy,
wielcy kupcy i przedsiębiorcy przemysłowi. Te grupy będą
odgrywać dużą rolę gospodarczą i kulturalną. Przeciwny
biegun stanowili wyrobnicy, pracownicy manufaktur, którzy będą
zalążkiem kapitalistycznego proletariatu Powstawała też
licząca się grupa inteligencji mieszczańskiej, czyli lekarzy,
prawników, pisarzy, artystów, nauczycieli. Ta grupa stanie się
głównym nosicielem idei humanistycznej, renesansowej.

Duży napływ kruszców do Europy spowodował
3-krotny wzrost ilości pieniędzy. Taka sytuacja wpłynęła na
poziom cen. Ceny zaczęły gwałtownie wzrastać, czyli
zaistniała rewolucja cen. Rewolucja miała poważne
skutki społeczne. Spowodowała zubożenie pracowników
najemnych, także chłopów, nawet feudałów związanych z
gospodarką czynszową (tradycyjną). Znaczne korzyści uzyskała
szlachta, nastawiona na produkcję zboża związana z folwarkiem
pańszczyźnianym. Bogacili się przedsiębiorcy podatkowi,
bogaci kupcy. Ostatecznym wynikiem było zniszczenie tradycyjnej
gospodarki feudalnej oraz tworzenie warunków do rozwoju
kapitalistycznych stosunków produkcji.