Wzrost gospodarczy
Wzrost gospodarczy
i wahania cykliczne
i wahania cykliczne
Dr Leszek Sidorowicz
Definicja wzrostu gospodarczego
Definicja wzrostu gospodarczego
Wzrost gospodarczy – jest to ilościowe zwiększanie się z okresu na
okres fundamentalnych wielkości ekonomicznych, w tym głównie
DOCHODU NARODOWEGO.
Dochód narodowy inna nazwa dla Produktu Narodowego Netto, jest to:
suma dochodów wszystkich obywateli oraz osób prawnych z siedzibą w
danym kraju, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji (
,
,
), równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i
pomniejszona o koszty amortyzacji (czyli koszty zużycia czynników
produkcyjnych).
2
Definicja rozwoju gospodarczego
Definicja rozwoju gospodarczego
Definicja rozwoju gospodarczego obejmuje swym
zakresem
zmiany ilościowe ,
zmiany jakościowe,
które zachodzą w strukturze społeczno -
ekonomicznej w metodach wytwarzania i
stosunkach ekonomicznych.
3
Miara dynamiki wzrostu
Miara dynamiki wzrostu
gospodarczego
gospodarczego
Miarą dynamiki wzrostu gospodarczego jest
STOPA WZROSTU DOCHODU NARODOWEGO.
Stopa wzrostu
(lub realnego PKB) oznacza stosunek przyrostu
dochodu narodowego w badanym okresie do
wielkości dochodu narodowego w okresie
bazowym.
4
Stopa wzrostu dochodu
Stopa wzrostu dochodu
narodowego
narodowego
r = ∆ D / D * 100 ;
gdzie
:
D – dochód narodowy w okresie poprzednim;
∆ D – przyrost ( zmiana ) dochodu
narodowego w okresie badanym
5
Czynniki wpływające na rozwój
Czynniki wpływające na rozwój
gospodarczy
gospodarczy
Czynniki rozwoju społeczno –
gospodarczego:
a.
a.
Czynniki o charakterze ekonomicznym.
Czynniki o charakterze ekonomicznym.
b.
b.
Czynniki o charakterze techniczno –
Czynniki o charakterze techniczno –
organizacyjnym.
organizacyjnym.
c.
c.
Czynniki o charakterze społecznym.
Czynniki o charakterze społecznym.
6
Czynniki o charakterze
Czynniki o charakterze
ekonomicznym
ekonomicznym
Wielkość i efektywność zasobów ludzkich
Rozmiary kapitału
Zasoby bogactw naturalnych
Poziom infrastruktury
7
Czynniki o charakterze
Czynniki o charakterze
techniczno – organizacyjnym
techniczno – organizacyjnym
Postęp naukowo –techniczny
Postęp w dziedzinie organizacji pracy i
produkcji
Postęp w dziedzinie rozwoju technologii
8
Czynniki o charakterze społecznym
Czynniki o charakterze społecznym
Poziom oświaty i kultury
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Zabezpieczenia społeczne
Zasady podziału dochodu narodowego
9
Modele wzrostu gospodarczego
Modele wzrostu gospodarczego
1.Jednoczynnikowe modele wzrostu ( szkoła
keynsowska) : model Domara , Harroda ,
Kaleckiego.
2.Modele nowoczesnych teorii konsumpcji (F.
Modigliani, M. Friedman, Ch. Carroll i D. Weil).
3.Modele współczesnej teorii wzrostu
(P. Romer, R. Lucas, G. Mankiw, D. Romer i D.
Weil)
10
Jednoczynnikowe modele wzrostu ( szkoła
Jednoczynnikowe modele wzrostu ( szkoła
keynsowska) : model Domara , Harroda ,
keynsowska) : model Domara , Harroda ,
Kaleckiego.
Kaleckiego.
W modelach szkoły Keynsowskiej analiza była skoncentrowana na
dochodowej roli
inwestycji
inwestycji , czyli odpowiedzi na pytanie jaki wpływ
wywiera przyrost inwestycji na wzrost dochodu narodowego.
Następcy Keynsa postawili przed sobą szersze zadanie tj. próbowali
odpowiedzieć na pytanie :
1.
Jak stopa wzrostu dochodu narodowego wpływa na wielkość inwestycji?
2.
2.
Jakie jest niezbędne tempo wzrostu dochodu narodowego aby zapewnić
Jakie jest niezbędne tempo wzrostu dochodu narodowego aby zapewnić
pełne wykorzystanie czynników produkcji?
pełne wykorzystanie czynników produkcji?
11
Model keynsowski
Model keynsowski
W modelach keynsowskich i neokeynsowskich
równowaga dynamiczna jest zachowana wtedy,
gdy:
realne OSZCZĘDNOŚCI = realnym
realne OSZCZĘDNOŚCI = realnym
prognozowanym INWESTYCJOM
prognozowanym INWESTYCJOM
12
Model Domara (1)
Model Domara (1)
Domar skonstruował swój model wzrostu
gospodarczego opierając się na teorii
Keynesowskiej.
W przeciwieństwie do modelu Harroda uwzględnił
on
popytowy i podażowy aspekt nakładów
inwestycyjnych.
Popytowy aspekt związany jest
z wydatkami inwestycyjnymi, które tworzą rynek
zbytu na dobra inwestycyjne, wydatki te tworzą
możliwość zwiększenia podaży produkcji.
13
Model Domara( 2)
Model Domara( 2)
Podażowy aspekt inwestycyjny:
∆ d / DDz = I
I - inwestycje,
d - potencjalna produktywność inwestycji
DDz - przyrost zdolności produkcyjnych,
14
Popytowy aspekt inwestycyjny
Popytowy aspekt inwestycyjny
w modelu Domara
w modelu Domara
Wymagany popyt wyrażony jest wzorem:
DD = DI * 1/a
DD = DI * 1/a
a - popytochłonność jaką tworzą inwestycje jest to krańcowa skłonność do
oszczędzania, KSO ( KSO = 1- KSK )
DD - przyrost dochodu narodowego,
DI - przyrost inwestycji,
15
Zestawienie strony podażowej
Zestawienie strony podażowej
i popytowej w modelu Domara
i popytowej w modelu Domara
Zestawienie strony podażowej i popytowej -
otrzymujemy relację, tzn. że dochód rośnie w
takich rozmiarach, jak rosną zdolności
produkcyjne gospodarki narodowej:
r = KSO * d
r = KSO * d
d- przeciętna efektywność Inwestycji ( produktywność inwestycji)
16
Model Domara – wnioski końcowe
Model Domara – wnioski końcowe
Mamy oszczędzać, ale oszczędności te wydawać na
inwestycje i konsumpcję.
Podsumowując Domar wyciąga praktyczny wniosek, iż
gospodarka rynkowa ciągle musi
gospodarka rynkowa ciągle musi
zwiększać inwestycje jeśli ma rosnąć
zwiększać inwestycje jeśli ma rosnąć
dochód narodowy.
dochód narodowy.
mgr Wojciech Bugajski
17
Model Harroda
Model Harroda
Harrod w swym modelu wykorzystał współzależności między inwestycjami, a
oszczędnościami:
Inwestycje = Oszczędności
Inwestycje = Oszczędności
Ustalił on ważną relację między wydatkami inwestycyjnymi I, a przyrostem dochodu
narodowego DD.
Relacje te nazwane zostały przyrostem kapitałochłonności produkcji uznana jako
najważniejszy wkład Harroda do teorii ekonomii.
18
Model Harroda ( 2)
Model Harroda ( 2)
Harrod namawia nas do tego, że
jak chcemy mieć większy
wzrost gospodarczy to mamy oszczędzać.
Także oszczędzać
kapitał.
Im będą mniej kapitałochłonne technologie tym tempo
dochodu może być większe
.
Ujęcie Harroda reprezentuje stronę podażową, nie analizuje popytu.
Harrod oprócz faktycznej stopy wzrostu Gf, wprowadził naturalną
stopę wzrostu Gn oraz gwarantowaną stopę wzrostu Gw.
19
Naturalna stopa wzrostu Gn to
r =
r =
α
α
*
*
β
β
, gdzie beta to stopa przyrostu naturalnego i
alfa to postęp techniczny, są to potencjalne
możliwości wzrostu danej gospodarki
narodowej.
20
Model Harroda - wnioski
Model Harroda - wnioski
I .
Wszystkie stopy są równe Gw = Gf = Gn
Jest to stan równowagi dynamicznej
zapewniający pełne wykorzystanie rosnących
zdolności produkcyjnych oraz pełne zatrudnienie
rosnących zasobów siły roboczej.
21
II.
Faktyczna stopa wzrostu odchyla się w dół
od stopy gwarantowanej Gw > Gf < Gn
Wówczas
:
Uruchamia się mechanizm depresyjny
zaczynają gromadzić się niesprzedane zapasy
towarów,
zmniejszają się inwestycje w stosunku do
oszczędności,
spada popyt,
rosną niewykorzystane zdolności produkcyjne,
rośnie bezrobocie.
22
III.
Faktyczna stopa wzrostu odchyla się w
górę od stopy gwarantowanej Gw < Gf <=
Gn
Występuje zjawisko zmniejszania się zapasów
towarów,
zwiększają się inwestycje w stosunku do
oszczędności,
wzrasta globalny popyt i zatrudnienie.
23
Równanie Kaleckiego jako przykład
Równanie Kaleckiego jako przykład
podażowego modelu wzrostu gospodarczego
podażowego modelu wzrostu gospodarczego
Model Kaleckiego
Model Kaleckiego
ujęty został od strony podażowej.
ujęty został od strony podażowej.
Kalecki uważał, iż
Kalecki uważał, iż
tempo wzrostu dochodu uzależnione
tempo wzrostu dochodu uzależnione
jest od stopy inwestycyjnej
jest od stopy inwestycyjnej
.
.
Tempo wzrostu jest wprost proporcjonalne do stopy
Tempo wzrostu jest wprost proporcjonalne do stopy
inwestycji. Przy takim samym nakładzie może być różny
inwestycji. Przy takim samym nakładzie może być różny
efekt inwestycji, różny stopień ich wykorzystania.
efekt inwestycji, różny stopień ich wykorzystania.
24
Model prof. Michała
Model prof. Michała
Kaleckiego
Kaleckiego
r = i * 1 / k – a + u
r = i * 1 / k – a + u
;
;
gdzie
:
r – stopa wzrostu
i – stopa inwestycji
k – współczynnik kapitałochłonności
a – parametr amortyzacji
u – współczynnik usprawnień
25
Model Kaleckiego zakłada, że tempo
wzrostu dochodu zależy od inwestycji
(stopy) i ich efektywności.
26
Dokonania prof.Kaleckiego
Dokonania prof.Kaleckiego
27
Kalecki poza teorią cyklu koniunkturalnego ,
zajmował się pracami związanymi z analizą
problemów: dochodu narodowego, jego
części składowych, stopy % i inwestycji.
Uzależniał zmiany relacji płac i zysku w
dochodzie od zmian stopnia monopolizacji
gospodarki.
W procesie wzrostu gosp. duże znaczenie
miał dla Kaleckiego podział na konsumpcję i
oszczędności:
Y = C + S
Teoria cyklu koniunkturalnego
Teoria cyklu koniunkturalnego
według Kaleckiego
według Kaleckiego
MICHAŁ KALECKI (1899–1970) – publicysta
gospodarczy, pracownik Instytutu Badań
Koniunktur Gospodarczych i Cen, do zak. II wojny
przebywał na emigracji w Anglii.
Teoria cyklu koniunkturalnego, powstała
niezależnie i wcześniej od teorii J.M.Keynesa,
wnosząc nowatorski charakter zarówno w
interpretacji przyczyn wahań cyklicznych jak i roli
państwa w życiu gospodarczym.
28
Teoria cyklu koniunkturalnego
Teoria cyklu koniunkturalnego
Kaleckiego (2)
Kaleckiego (2)
Punktem wyjścia teorii cyklu Kaleckiego
jest teza, że o poziomie dochodu narodowego
decyduje proces inwestycyjny.
Na przebieg
procesu wpływa przewidywana
rentowność, określająca rozmiary
nakładów inwestycyjnych
.
29
Przyjęcie przez Kaleckiego wzajemnej
zależności między rentownością a
inwestycjami pozwoliło na przedstawienie
cyklu koniunkturalnego w kategoriach
dochodu narodowego.
Stało się także podstawą matematycznego
rozwiązania problemów wahań
koniunkturalnych.
30
Analizował wpływ rynku pieniężnego,
produkcji, cen i płac oraz karteli na
przebieg cyklu.
Zapotrzebowanie na środki obiegowe podnosi się
w okresie ożywienia gospodarczego i rozkwitu a
spada w fazie kryzysu i depresji. Towarzyszy
temu wzrost i spadek stopy %.
31
Występuje przeciwko fałszywemu jak twierdzi
poglądowi, że obniżka płac przyspiesza wyjście z
kryzysu.
Przeciwnie, uważa że spadek płac spowodowałby
spadek cen i w ten sposób, to co przedsiębiorcy
zyskaliby na płacach, utraciliby na cenach. Wykazuje,
że obniżka płac nominalnych prowadzi do obniżki płac
realnych w wyniku sztywności cen, w rezultacie spada
popyt konsumpcyjny i zatrudnienie i rosną zapasy.
32
Podważa pogląd, ze wysokie ceny
przyspieszają poprawę koniunktury.
Odwrotnie, obniżka cen (zwłaszcza artykułów
konsumpcyjnych ) pobudza popyt globalny i
tworzy podstawę do wyjścia z kryzysu.
33
Według Kaleckiego :
Inwestycje
– wpływają na poprawę koniunktury
tylko w czasie ich wykonywania, otwierając
wentyl, przez który dostaje się do gospodarstw
domowych dodatkowa siła nabywcza. Produkcyjny
charakter tych inwestycji stanowi przyczynę
zahamowania, a wreszcie i załamania ożywienia.
mgr Wojciech Bugajski
34
Teoria cyklu koniunkturalnego
Teoria cyklu koniunkturalnego
35
Y
t
Model cyklu koniunkturalnego
Model cyklu koniunkturalnego
- fazy
- fazy
1.
Faza kryzysu.
2.
Faza depresji.
3.
Faza ożywienia.
4.
Faza rozkwitu.
36
1.
Faza kryzysu:
-
Maleje produkcja , maleje zatrudnienie ,
maleją inwestycje i rośnie bezrobocie.
-
Ograniczony jest popyt wewnętrzny
-
Na rynku rośnie podaż w stosunku do popytu
-
Maleją ceny i maleje stopa zysku
-
Koniunkturalna obniżka cen prowadzi do
bankructwa firmy produkujące po
najwyższych kosztach…
37
2. Faza depresji :
-
Trend spadkowy produkcji , zatrudnienia , płac ,
cen , zysku , inwestycji i konsumpcji zanikają…
-
Zmniejszają się nadmierne zapasy towarów ,
ustają bankructwa przedsiębiorstw.
-
Przywrócona zostaje stabilizacja i równowaga cen
na niskim poziomie;
-
Niski poziom cen , niska stopa zysku – zmusza
firmy które przetrwały kryzys do poprawy
rentowności;
-
Firmy muszą obniżać koszty produkcji;
-
Na rynku stopniowo pojawia się przewaga popytu
nad podażą.
38
3.
Faza ożywienia.
-
Wzrasta popyt na dobra inwestycyjne
-
Rosną ceny
-
Poprawia się rentowność produkcji
-
Następuje wzrost zatrudnienia
-
Maleje stopa bezrobocia
-
Rosną zyski
-
Wzrasta popyt globalny
-
Występuje trend wzrostowy inwestycji
39
4.
Faza rozkwitu.
-
Występują ↑ tendencje dochodu
narodowego , produkcji , inwestycji ,
stopy zysku , konsumpcji , zatrudnienia,
cen i płac.
-
Rozpoczyna się okres najwyższego
poziomu koniunktury.
mgr Wojciech Bugajski
40
Wahania koniunkturalne
Wahania koniunkturalne
W rozwiniętych gospodarkach
obserwujemy nierównomierne,
powtarzające się wahania realnych
wartości PKB, przy czym przeciętny
cykl trwa od 5 do 8 lat.
mgr Wojciech Bugajski
41
Model cyklu koniunkturalnego
Model cyklu koniunkturalnego
-.06
-.04
-.02
.00
.02
.04
7.6
8.0
8.4
8.8
9.2
60
65
70
75
80
85
90
95
00
LGDP
TREND
CYKL
mgr Wojciech Bugajski
42
W praktyce ciężko wyznaczyć minimum i maksimum
cyklu
Kryzys
Kryzys
43
44
Kryzys gospodarczy
to także:
krach gospodarczy,
recesja gospodarcza,
załamanie gospodarcze,
zapaść gospodarcza,
depresja gospodarcza,
spowolnienie gospodarcze),
ale też:
osłabienie gospodarcze,
zawirowanie gospodarcze,
zachwianie gospodarcze, c
haos gospodarczy,
katastrofa gospodarcza, itd.)
to zjawisko
w
spowodowane przez
czynniki zewnętrzne (np. przez błędną
lub
), ale także przez niewydolność systemu
finansowego.
W czasie trwania kryzysu następują:
W czasie trwania kryzysu następują:
-
instytucji finansowych i
instytucji finansowych i banków
, =
, =
- dochodzi do
- dochodzi do upadłości
wielu
i
, w wyniku czego
, w wyniku czego
następują zwolnienia grupowe, utrata
następują zwolnienia grupowe, utrata miejsc pracy
i redukcja
.
Ogólnie kryzys objawia się nagłym pogorszeniem
Ogólnie kryzys objawia się nagłym pogorszeniem stanu
.
.
Pierwszym sygnałem nadchodzącego kryzysu są:
Pierwszym sygnałem nadchodzącego kryzysu są:
- spadki
- spadki indeksów giełdowych
lub
lub
-
przeradzający się w długoterminową
przeradzający się w długoterminową
.
Jeszcze wcześniej można to zauważyć obserwując
Jeszcze wcześniej można to zauważyć obserwując
(monitorując) statystyki dotyczące zawieranych
(monitorując) statystyki dotyczące zawieranych transakcji
na
na
(tzw.
(tzw.
futures
futures
) które pokazują, jakich
) które pokazują, jakich
tendencji należy spodziewać się w niedalekiej przyszłości.
tendencji należy spodziewać się w niedalekiej przyszłości.
45
mgr Wojciech Bugajski
46
Objawami (
) kryzysu są:
galopująca
przeradzająca się w hiperinflację
spadek produkcji
spadek płac
spadek zatrudnienia
wzrost bezrobocia
spadek dochodów
spadek konsumpcji
spadek PKB
wzrost deficytu budżetowego
wzrost deficytu fiskalnego
wzrost deficytu handlowego
trend spadkowy w podatkowych dochodach budżetowych państwa
spadek dynamiki (zwolnienie) tempa wzrostu gospodarczego
zwalnia też dynamika wzrostu produkcji przemysłowej
obniża się tempo eksportu, a przedsiębiorstwa zmniejszą nakłady
inwestycyjne.
O tym czy jest kryzys czy go nie ma decydują wskaźniki ekonomiczne,
czyli wielkości ekonomiczne charakteryzujące gospodarkę – np.
przynajmniej dwa kwartały spadku PKB.
Amplituda wahań cyklu mierzona w
Amplituda wahań cyklu mierzona w
stosunku do linii trendu PKB jest
stosunku do linii trendu PKB jest
niewielka
niewielka
mgr Wojciech Bugajski
47
Wahania wokół trendu są nieistotne w porównaniu z kształtowaniem
się trendu.
Wydatki prywatne (konsumpcja, inwestycje, import) są
Wydatki prywatne (konsumpcja, inwestycje, import) są
procykliczne, konsumpcja rządowa jest acykliczna.
procykliczne, konsumpcja rządowa jest acykliczna.
mgr Wojciech Bugajski
48
Współczynnik korelacji zmiennych makroekonomicznych z PKB
C
I
G
X
M
P
UE
0,84
0,89
0,11
0,79
0,92
-0,76
0,09
JAP
0,49
0,81
-0,19
-0,10
0,16
-0,27
0,17
USA
0,85
0,90
0,09
0,18
0,56
-0,59
0,19
Źródło: Burda, Wyplosz „Makroekonomia”
Inflacja,
(choć nie widać tego z tabelki)
, jest zdecydowanie procykliczna.
Zachowanie niektórych zmiennych w cyklu wciąż nie jest jasne.
Przykład: realne stopy procentowe.
Cykle koniunkturalne
Cykle koniunkturalne
Niektóre zmienne wyprzedzają PKB w cyklu
(zapasy, wykorzystanie możliwości
produkcyjnych, ceny akcji, realna podaż
pieniądza), inne są względem PKB opóźnione
(inflacja, bezrobocie), a jeszcze inne
zachowują się identycznie (stopy procentowe)
mgr Wojciech Bugajski
49
50
Podział cykli koniunkturalnych
• Krótkie (cykle Kitchina), trwające 2-4 lata, związane ze zmianami
zapasów, cen hurtowych, jak również z rozliczaniem operacji
bankowych
• Średnie,
Cykle Juglara, trwające 8-10 lat, związane ze zmianami wydatków
inwestycyjnych, Produktu Narodowego Brutto, inflacją i
bezrobociem
Cykle Kuznetsa, trwające od 15-23 lat, związane z akumulacją
czynników wytwórczych w długim okresie (inwestycje,
budownictwo, migracje)
• Długie (cykle Kondratiewa), trwające 40-60 lat, związane z
odkryciami lub ważnymi innowacjami technicznymi oraz procesem ich
rozprzestrzeniania się (elektryczność, silnik parowy, koleje,
komputery, internet)
Cykle sezonowe
Najbardziej trwałe i regularne wahania aktywności gospodarczej
stanowią tak zwane cykle sezonowe, związane ze zmianami pór roku.
Zmiany wielkości produktu w
rolnictwie, przemyśle, budownictwie i turystyce mają niewątpliwie
charakter sezonowy. Zmiany sezonowe zazwyczaj dominują nad
wahaniami cyklicznymi koniunktury, podobnie zresztą jak zmiany
produktu związane z dniami wolnymi od pracy, letnią i zimową
pogodą, jak i okresem zbiorów.
Pierwsza grupa to tzw.
Pierwsza grupa to tzw.
wskaźniki wyprzedzające.
wskaźniki wyprzedzające.
Racjonalna firma przewiduje przyszłość i
odpowiednio wcześniej ogranicza
produkcję i inwestycje maleją zapasy.
mgr Wojciech Bugajski
51
Druga grupa to wskaźniki
Druga grupa to wskaźniki
opóźnione.
opóźnione.
mgr Wojciech Bugajski
52
Nominalne sztywności sprawiają, że
najpierw następują dostosowania
realne, potem nominalne.
Inwestycje - a zwłaszcza inwestycje w
zapasy , są bardziej zmienne, a konsumpcja
mniej zmienna niż PKB. Eksport i import
podlegają znaczącym wahaniom, podczas
gdy wydatki rządowe są względnie
acykliczne.
mgr Wojciech Bugajski
53
Wahania cykliczne
Wahania cykliczne
Wniosek: pomimo nieregularności w
pojawianiu się, cykle koniunkturalne mają
wiele cech wspólnych.
54
Teorie cyklu koniunkturalnego
Teorie cyklu koniunkturalnego
1. Deterministyczna teoria cyklu
2. Stochastyczna teoria cyklu
lepkie ceny
teoria realnego cyklu koniunkturalnego
55
Deterministyczna teoria cyklu
Deterministyczna teoria cyklu
koniunkturalnego
koniunkturalnego
deterministyczny - z góry określony,
pozbawiony zakłóceń losowych
mgr Wojciech Bugajski
56
Podstawą teorii jest spostrzeżenie, że
nawet bardzo prosty model gospodarki:
Ct=a0+a1Yt-1It=b0+b1(Yt-1-Yt-2)
Yt= a0+ b0+c0+(a1+b1)Yt-1-b1Yt-2
może generować cykliczne wahania PKB.
57
Ale większość tak generowanych cykli wygasa lub eksploduje
np. Y
t
= 1,78*Y
t-1
-0,98*Y
t-2
-10
-5
0
5
10
1
mgr Wojciech Bugajski
58
Nawet jeżeli są stabilne, wykazują zbyt dużą regularność.
np. Y
t
= 1,8*Y
t-1
-Y
t-2
-10
-5
0
5
10
1
mgr Wojciech Bugajski
59
Teoria determistyczna -
Teoria determistyczna -
podsumowanie
podsumowanie
Sama teoria deterministyczna nie
tłumaczy cyklu.
60
Teoria stochastyczna
Teoria stochastyczna
Stochastyczny - podlegający losowym
zakłóceniom.
61
Teoria stochastyczna (2)
Teoria stochastyczna (2)
Podstawą teorii jest spostrzeżenie, że
losowe, nieskorelowane szoki (biały szum),
mogą prowadzić do wahań
przypominających cykle koniunkturalne
62
Teoria stochastyczna (3)
Teoria stochastyczna (3)
63
Teoria stochastyczna (4)
Teoria stochastyczna (4)
64
Przyczyny zamiany impulsów
Przyczyny zamiany impulsów
w oscylacje
w oscylacje
mgr Wojciech Bugajski
65
1.Lepkie (sztywne) ceny
2.Realny cykl koniunkturalny
1. Lepkie ceny
1. Lepkie ceny
Gdyby ceny natychmiast dostosowywały się
do szoków popytowych i podażowych, ich
skutkiem byłaby wyłącznie zmiana stopy
inflacji, lub jednorazowy wzrost
gospodarczy.
mgr Wojciech Bugajski
66
Ale ceny są lepkie:
mgr Wojciech Bugajski
67
P
SAS
AD
Y
Szoki AD lub AS powodują przejściowe
Szoki AD lub AS powodują przejściowe
zakłócenia Y, mogące trwać od kilku do
zakłócenia Y, mogące trwać od kilku do
kilkunastu kwartałów. To uzasadnia
kilkunastu kwartałów. To uzasadnia
modele: Yt= a1Yt-1+a2Yt-2+szok
modele: Yt= a1Yt-1+a2Yt-2+szok
t
t
i
i
tłumaczy powstawanie cyklu.
tłumaczy powstawanie cyklu.
mgr Wojciech Bugajski
68
Realny cykl koniunkturalny
Realny cykl koniunkturalny
(RBC)
(RBC)
69
mgr Wojciech Bugajski
70
Cykl koniunkturalny - przykład
Cykl koniunkturalny - przykład
SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ NA ROZWÓJ
SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ NA ROZWÓJ
GOSPODARKI.
GOSPODARKI.
71
Skutki II wojny światowej na
Skutki II wojny światowej na
wzrost gospodarczy
wzrost gospodarczy
Bezpośredni skutek wojny – wyniszczenie sił
wytwórczych w Europie i Japonii.
W USA i Kanadzie produkcja rozwija się w
szybkim tempie.
Dla USA koniec wojny oznaczał ↓produkcji , w
Europie ↑gospodarczy był sprawą najważniejszą.
72
Problemy te rozwiązał PLAN MARSHALLA.
Problemy te rozwiązał PLAN MARSHALLA.
USA – mogły „sprzedać” nadprodukcję;
USA – mogły „sprzedać” nadprodukcję;
Europa Zachodnia – mogła się odbudować ze
Europa Zachodnia – mogła się odbudować ze
zniszczeń wojennych.
zniszczeń wojennych.
Odbudowa gospodarki i dojście do poziomu
Odbudowa gospodarki i dojście do poziomu
przedwojennego w każdym z krajów Europy
przedwojennego w każdym z krajów Europy
Zachodniej wymagało krótszego / dłuższego
Zachodniej wymagało krótszego / dłuższego
okresu , co nie pozostało w oderwaniu od
okresu , co nie pozostało w oderwaniu od
przebiegu cyklu koniunkturalnego.
przebiegu cyklu koniunkturalnego.
73
Polityka gospodarcza państwa
Polityka gospodarcza państwa
a cykl koniunkturalny
a cykl koniunkturalny
Rząd w ramach „ walki „ z cyklem
Rząd w ramach „ walki „ z cyklem
koniunkturalnym może wykorzystywać
koniunkturalnym może wykorzystywać
następujące narzędzia z zakresu polityki
następujące narzędzia z zakresu polityki
gospodarczej:
gospodarczej:
1.
1.
politykę pieniężną.
politykę pieniężną.
2.
2.
politykę kredytową.
politykę kredytową.
74
Polityka pieniężna
Polityka pieniężna
Rząd przy pomocy banku centralnego
może sterować podażą pieniądza – za
pomocą
operacji otwartego rynku.
operacji otwartego rynku.
↑ podaży pieniądza prowadzi do ↓ stopy
procentowej , rośnie popyt inwestycyjny.
Polityka ta aby była skuteczna musi
prowadzić do ↓ stopy procentowej w fazie
recesji i do ↑ w okresie ożywienia.
75
Dziękuję za
uwagę.
76