Patologia

Patologia

środowiskowa

środowiskowa

czyli

czyli

o szkodliwości jedzenia, picia

o szkodliwości jedzenia, picia

i palenia

i palenia

Zanieczyszczenie

Zanieczyszczenie

powietrza:

powietrza:

- ozon: tworzenie wolnych rodników i

- ozon: tworzenie wolnych rodników i

wywoływanie reakcji zapalnej

wywoływanie reakcji zapalnej

- dwutlenek azotu i dwutlenek siarki: powstają

- dwutlenek azotu i dwutlenek siarki: powstają

w trakcie spalania paliw stałych i benzyny; w

w trakcie spalania paliw stałych i benzyny; w

drogach oddechowych tworzą substancje,

drogach oddechowych tworzą substancje,

które uszkadzają nabłonek oddechowy

które uszkadzają nabłonek oddechowy

- tlenek węgla: wiązanie z hemoglobiną;

- tlenek węgla: wiązanie z hemoglobiną;

uogólnione niedotlenienie

uogólnione niedotlenienie

- pyły drobnocząsteczkowe: przenikają do

- pyły drobnocząsteczkowe: przenikają do

końcowych odcinków dróg oddechowych i

końcowych odcinków dróg oddechowych i

wywołują reakcję zapalną

wywołują reakcję zapalną

W pomieszczeniach zamkniętych:

W pomieszczeniach zamkniętych:

- włókna azbestowe i radon: działanie

- włókna azbestowe i radon: działanie

rakotwórcze;

rakotwórcze;

- wiele substancji chemicznych zawartych w

- wiele substancji chemicznych zawartych w

materiałach budowlanych, wykończeniowych i

materiałach budowlanych, wykończeniowych i

w wyposażeniu.

w wyposażeniu.

Jednoczesna obecność wielu różnych

Jednoczesna obecność wielu różnych

zanieczyszczeń zwielokrotnia efekt

zanieczyszczeń zwielokrotnia efekt

uszkadzający.

uszkadzający.

Zanieczyszczenie powietrza i

Zanieczyszczenie powietrza i

choroby układu oddechowego:

choroby układu oddechowego:

- ostre i przewlekłe zapalenia

- ostre i przewlekłe zapalenia

- rozedma

- rozedma

- astma oskrzelowa

- astma oskrzelowa

- alergiczne zapalenie płuc

- alergiczne zapalenie płuc

- pylice

- pylice

- nowotwory

- nowotwory

Rozedma

Rozedma

(emphysema)

(emphysema)

:

:

-zaliczana do przewlekłych chorób

-zaliczana do przewlekłych chorób

obturacyjnych

obturacyjnych

- definicja: trwałe powiększenie

- definicja: trwałe powiększenie

przestrzeni powietrznej obwodowo do

przestrzeni powietrznej obwodowo do

oskrzelików końcowych, któremu

oskrzelików końcowych, któremu

towarzyszy uszkodzenie ścian

towarzyszy uszkodzenie ścian

(oskrzelików oddechowych, przewodów

(oskrzelików oddechowych, przewodów

pęcherzykowych i pęcherzyków

pęcherzykowych i pęcherzyków

płucnych).

płucnych).

Rozedma- typy:

Rozedma- typy:

- środkowej części zrazika:

- środkowej części zrazika:

najczęstszy typ rozedmy (do 95%

najczęstszy typ rozedmy (do 95%

przypadków) związany z paleniem

przypadków) związany z paleniem

tytoniu;

tytoniu;

- całego zrazika:

- całego zrazika:

związany z

związany z

niedoborem alfa1-antytrypsyny

niedoborem alfa1-antytrypsyny

- dalszej części zrazika

- dalszej części zrazika

Pylice

Pylice

(pneumoconiosis)

(pneumoconiosis)

:

:

- nienowotworowa reakcja tkanki

- nienowotworowa reakcja tkanki

płucnej na obecność pyłów

płucnej na obecność pyłów

mineralnych, pyłów związków

mineralnych, pyłów związków

organicznych i niektórych spalin;

organicznych i niektórych spalin;

- najczęściej ekspozycja na pył:

- najczęściej ekspozycja na pył:

a) węglowy

a) węglowy

b) krzemionkowy

b) krzemionkowy

c) azbest

c) azbest

d) beryl

d) beryl

Patogeneza
pylicy płuc

Zaawansowana pylica z
blizna zaciągająca płat
górny (strzałka)

Guzki pylicze z
charakterystycznymi
dla pylicy krzemowej
koncentrycznym
„cebulastym” układem
włókien kolagenowych

Pylica azbestowa z
zaawansowanym
włóknieniem
śródmiąższowym i
pogrubieniem opłucnej.

Ciałko
azbestowe

Palenie tytoniu:

Palenie tytoniu:

Palenie tytoniu jest szkodliwe dla

Palenie tytoniu jest szkodliwe dla

zdrowia,

zdrowia,

może być przyczyna wielu groźnych

może być przyczyna wielu groźnych

chorób.

chorób.

Najczęściej patologiczne zmiany dotyczą

Najczęściej patologiczne zmiany dotyczą

układu oddechowego i krążenia (rozwój

układu oddechowego i krążenia (rozwój

miażdżycowego stwardnienia naczyń

miażdżycowego stwardnienia naczyń

tętniczych !!!!!!!)

tętniczych !!!!!!!)

Najczęstsze
patologie
będące
następstwe
m palenia

Nieco
rzadsze

Ryzyko rozwoju wymienionych na

Ryzyko rozwoju wymienionych na

poprzednim przezroczu chorób jest

poprzednim przezroczu chorób jest

proporcjonalne do nasilenia ekspozycji na

proporcjonalne do nasilenia ekspozycji na

dym tytoniowy (ekspozycja mierzona

dym tytoniowy (ekspozycja mierzona

zwykle w tzw. „paczkolatach”).

zwykle w tzw. „paczkolatach”).

Palenie tytoniu zwielokrotnia ryzyko

Palenie tytoniu zwielokrotnia ryzyko

powstania patologii (głównie

powstania patologii (głównie

nowotworów) spowodowane narażeniem

nowotworów) spowodowane narażeniem

na inne substancje szkodliwe (np.

na inne substancje szkodliwe (np.

zawodowy kontakt z azbestem i palenie

zawodowy kontakt z azbestem i palenie

tytoniu).

tytoniu).

Następstwa palenia tytoniu ujawniają się

Następstwa palenia tytoniu ujawniają się

po wielu latach palenia (np. szczyt

po wielu latach palenia (np. szczyt

zachorowań na raka płuca dotyczy osób,

zachorowań na raka płuca dotyczy osób,

które paliły przez 20-30 lat).

które paliły przez 20-30 lat).

Zaprzestanie palenia daje stosunkowo

Zaprzestanie palenia daje stosunkowo

szybko wymierne korzyści zdrowotne,

szybko wymierne korzyści zdrowotne,

nigdy jednak nie likwiduje całkowicie

nigdy jednak nie likwiduje całkowicie

następstw wcześniejszego nałogu (ryzyko

następstw wcześniejszego nałogu (ryzyko

zgonu będzie zawsze wyższe w

zgonu będzie zawsze wyższe w

porównaniu do osób, które nigdy nie

porównaniu do osób, które nigdy nie

paliły).

paliły).

Choroby związane z

Choroby związane z

odżywianiem-

odżywianiem-

otyłość:

otyłość:

- definicja: zwiększenie masy ciała

- definicja: zwiększenie masy ciała

spowodowane nadmiernym

spowodowane nadmiernym

nagromadzeniem tkanki tłuszczowej,

nagromadzeniem tkanki tłuszczowej,

które negatywnie wpływa na stan

które negatywnie wpływa na stan

zdrowia

zdrowia

- sposoby pomiaru:

- sposoby pomiaru:

1) BMI=(masa ciała [kg])/(wzrost [m])

1) BMI=(masa ciała [kg])/(wzrost [m])

2

2

2) pomiar grubości fałdu skórnego

2) pomiar grubości fałdu skórnego

3) pomiar obwodu różnych części ciała

3) pomiar obwodu różnych części ciała

Rozwój otyłości związany jest z
czynnikami genetycznymi, ale także
środowiskowymi (tryb życia, dieta).

Otyłość (zwłaszcza centralna) zwiększa
ryzyko rozwoju:

- cukrzycy

- nadciśnienia

- zaburzeń gospodarki lipidowej ( TG;

HDL )
- choroby niedokrwiennej serca.

Regulacja ciężaru ciała poprzez leptynę i
ośrodkowe krążenie melanokortyny regulowane
przez leptynę.

Alkohol

Alkohol

Jest przyczyna wielu groźnych chorób i

Jest przyczyna wielu groźnych chorób i

zejść śmiertelnych (zatrucia, urazy,

zejść śmiertelnych (zatrucia, urazy,

wypadki komunikacyjne).

wypadki komunikacyjne).

Zgony będące następstwem

Zgony będące następstwem

przewlekłego nadużywania alkoholu w

przewlekłego nadużywania alkoholu w

większości przypadków spowodowane są

większości przypadków spowodowane są

marskością wątroby.

marskością wątroby.