Postępowanie w

zaostrzeniach astmy i terapia

inhalacyjna.

Definicja

• Zaostrzenia astmy (napady astmy)

są epizodami narastającej duszności,
kaszlu, świszczącego oddechu lub
uczucia ściskania w klatce piersiowej.

wg GINA report updated 2008

Przyczyny zaostrzeń astmy

• Infekcje wirusowe i bakteryjne
• Ekspozycja na alergen
• Stres
• Wysiłek fizyczny, …..

Ocena ciężkości zaostrzenia

•wywiad
•badanie fizykalne
•badania czynności płuc (FEV1, PEF)
•saturacja krwi

•Podczas zaostrzenia monitoruj

wskaźniki ciężkości: PEF (>5rż), tętno,
częstość oddechów, saturację

Klasyfikacja ciężkości

zaostrzenia astmy

Lekkie

Umiarkowa

ne

Ciężkie

Zagrażające

zatrzymani

e

oddychania

duszność

przy chodzeniu

przy mówieniu

w spoczynku

mowa

całe zdania

fragmenty zdań

pojedyncze słowa

świadomość

możliwe pobudzenie

zwykle pobudzenie

zwykle pobudzenie

senny lub splątany

częstość oddechu

zwiększona

zwiększona

>30/min

praca dodatkowych
mięśni oddechowych

zwykle brak

zwykle występuje

zwykle występuje

paradoksalne ruchy
oddechowe

świsty

pod koniec wydechu

głośne

zazwyczaj głośne

nie występują

tętno

<100

100-120

>120

bradykardia

tętno paradoksalne

nie występuje
(<10mmHg)

może występować
(10-25mmHg)

często (>25mmHg)

PEF lub FEV1 po
wstępnej dawce leku
rozszerzającego
oskrzela

>80%

60-80%

<60%

Sa02

>95%

91-95%

<90%

Gdzie leczyć?

• Zaostrzenie ciężkie – szpital

• Lekkie (spadek PEF o <20%, przebudzenia

w nocy z powodu astmy, i zwiększenie
zużycia SABA) – można leczyć
ambulatoryjnie

• Konieczna możliwość monitorowania

chorego

Leczenie

1. Leki rozszerzające oskrzela – szybko działający β2

agoniści

• 2-4 dawki inhalowane co 20 min w ciągu pierwszej godziny

• następnie:

• w lekkich zaostrzeniach 2-4 dawki co 3 lub 4 godz

• w umiarkowanych 6-10 dawek co 1-2 godz

• MDI ze spejserem (inhalator z dozownikiem) + komora objętościowa

• nebulizacja 2,5-5 mg salbutamolu co 20 min

• nebulizator ciśnieniowy napędzany tlenem

• ciągła nebulizacja 5-10 mg/godz

• Jeżeli pełna odpowiedź: PEF > 80%wartości należnej lub maksymalnej dla

chorego, a odpowiedź utrzymuje się 3-4 godz NIE MA POTRZEBY STOSOWANIA

INNYCH LEKÓW

Leczenie

2. Glikokortykosteroidy

• zalecane stosowanie doustne (prednizolon 0,5-1 mg/kg/d lub inny w

równoważnej dawce)

• prednizon 40-60mg
• metyloprednizolon 60-80mg
• hydrokortyzon 300-400mg/dobę w dawkach podzielonych
• powinny być stosowane we wszystkich zaostrzeniach poza najlżejszymi

• Uwaga: gdy brak odpowiedzi na leczenie konieczna szybka

hospitalizacja!

• Uwaga: poprawa kliniczna po co najmniej 4 godz od podania doustnego

GKS

Leczenie

3. Tlen

• Przez kaniule donosowe, maskę
• Cel: osiągnięcie SaO2 >= 90% (u dzieci >=95%)

Leki drugiego rzutu

1/Bromek ipratropium:
MDI 4-6 dawek co 20 min
Nebulizacja 0,5mg co 20 min potem 0,5 co 2-4 h
Dzieci 0,25mg nebulizacja

2/ Teofilina
Mniej skuteczna niż β2 mimetyki

3/Adrenalina
W leczeniu anafilaksji i obrzęku naczynioruchowego, nie
powinna być stosowana rutynowo w zaostrzeniach astmy

5/ Siarczan magnezu
Nie zaleca się rutynowego stosowania; jednorazowy wlew:2g w
ciągu 10-20 min

Wskazania do hospitalizacji

Po zastosowaniu wstępnego
leczenia utrzymują się objawy
ciężkiego napadu

W przeszłości napad o prawie
śmiertelnym przebiegu

FEV1/ PEF < 25%, lub chorzy u
których PEF<40% po leczeniu

Kiedy chorego można

wypisać do domu?

FEV1/ PEF >= 60%

FEV1/ PEF 40-60%, jeśli w
miejscu zamieszkania jest
możliwość kontroli stanu chorego i
jest pewne, że będzie on
przestrzegał zaleceń

Czynniki ryzyka zgonu z

powodu astmy

1. Przebycie zaostrzenia zagrażającego życiu, które wymagało

intubacji i wentylacji mechanicznej.

2. Hospitalizacja lub pilna interwencja lekarska z powodu astmy w

ostatnim roku.

3. Stosowanie GKS doustnie, lub niedawne zaprzestanie stosowanie

GKS doustnie.

4. Nie stosowanie obecnie GKS wziewnych.

5. Zapotrzebowanie na częste stosowanie szybko działającego β2

mimetyku (>1op/miesiąc).

6. Choroba psychiczna, stosowanie leków sedatywnych.

7. Nieprzestrzeganie planu leczenia astmy.

Zapobieganie zaostrzeniom

LECZENIE WZIEWNE

Leczenie wziewne

•

Polega na podawaniu do układu oddechowego
aktywnych biologicznie substancji w postaci aerozolu.

•

Zalety leków wziewnych:

1)

możliwość podania leku bezpośrednio do miejsca
toczącego się procesu chorobowego

2)

szybki początek działania

3)

stosowanie mniejszych dawek niż w przypadku
podawania leków ogólnoustrojowo

4)

zmniejszenie niepożądanego ogólnoustrojowego
działania leku

• Aerozol jest to zawiesina cząstek substancji

stałych lub płynnych w fazie gazowej.

• Aerozole stosowane w terapii chorób dróg

oddechowych są wytwarzane przez:

Inhalatory pneumatyczne i ultradźwiękowe
Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem (metered-

dose inhaler – MDI)

Inhalatory suchego proszku (dry power inhaler –

DPI)

Nebulizatory

Nebulizatory 2

Nebulizacja:

Budezonid: Pulmicort, Nebbud, Flutikazon, Atrovent,
Salbutamol
Inne leki Ambroksol

Nebulizatory 3

Inhalatory DPI

•

http://www.asthma.ca/adults/treatment/tur
buhaler.php

http://www.asthma.ca/adults/treatment/diskh
aler.php

Inhalatory MDI

http://www.asthma.ca/adults/treatment/me
teredDoseInhaler.php

Komory inhalacyjne,

spejsery

http://www.epmonthly.com/whitecoat/2009/07/trea
ting-asthma-on-the-cheap/

http://www.cardinal.com/us/en/distributedproducts/ASP/HS762.asp?
cat=med_surg