Mass media
określa się jako ogół elektrycznych i
elektronicznych sposobów odtwarzania, zapisywania i
rozpowszechniania obrazów i dźwięków, które stosuje się
w komunikowaniu masowym w celu zorganizowania
odbioru indywidualnego lub zbiorowego (A. Kłoskowska,
Kultura masowa, Warszawa 1980).
Są definicje, w których podkreśla się odniesienie
mediów do funkcji komunikowania. W tym ujęciu mass
media rozpatrywane są jako środki komunikowania
masowego.(L. Allori, Mass media, Milano 1992)
Cztery wspólne elementy mass mediów to:
pośrednictwo techniki(urządzenie do odtwarzania),
przekazywane obrazy i dźwięki,
przekazujący-komunikator(autor, reżyser),
masowy odbiorca.
Wyróżnia się we wszystkich mass mediach 2
podstawowe składniki:
samą treść
urządzenie techniczne (radioodbiornik, telewizor)
Szanse edukacyjne w odbiorze mediów:
W dzisiejszym świecie, mass media mają
wpływ na kształtowanie się osobowości dzieci
i młodzieży.
A. Lepa[2] słowo wpływ, w odniesieniu do
mass mediów wyjaśnia jako:
uzależnienie, zniewolenie, dominacja danego
medium w zespole mediów, w których
człowiek obcuje,
aktualne doświadczenie związane z odbiorem
massmediów (doznania natury intelektualnej,
emocjonalnej, estetycznej)
rezultat oddziaływań, które pochodzą z
przekazywanych treści; jest to ślad jaki
pozostawia w psychice człowieka obcowanie
z danym środkiem masowego
komunikowania.
Telewizja, gry komputerowe, Internet
umożliwiają dziecku dostęp do tego
świata. Na podstawie przytoczonych
badań M. Kielar — Turska dostrzega zalety
ze strony telewizji i gier komputerowych.
Stwierdza, że gry komputerowe mają
wiele zalet. Ułatwiają one przyswajanie i
przetwarzanie informacji zgodnie z
zasadą: bawiąc — uczyć, usprawniają
umiejętność rozwiązywania problemów,
kształtowania umiejętności podejmowania
decyzji, sprzyjają rozwojowi procesów
poznawczych (spostrzeganie, uwaga),
wzmacniają poczucie własnej wartości,
przynoszą pozytywne przeżycie związane
z wygraną.
J. Izdebska[5]wskazuje, że programy
medialne, multimedialne, z których korzystają
dzieci mogą być wartościowe pod względem
poznawczym, edukacyjnym, społecznym, ale
niektóre mogą budzić niepokój wychowawczy.
Skutki relacji dziecko — media postrzega w
dwóch aspektach wartości wychowawczych i
zagrożeń dla rozwoju dziecka. Dzieciństwo XXI
wieku jest dzieciństwem przy urządzeniach
elektronicznych, z dominacją obrazu nad
słowem, jest porozumiewaniem się za pomocą
klawiatury. Wraz z rozwojem mass mediów
zmienia się świat dziecka i obraz jego
dzieciństwa.
Edukacyjne aspekty pozytywne dotyczące mediów
Dziecko, nie oglądając Kubusia Puchatka, czy innej bajki nie mogłoby
brać udziału w dyskusjach z dziećmi w szkole, czy na podwórku. A
przecież takie rozmowy uczą myślenia, wypowiadania się, bogacą
słownictwo, wreszcie – uczą otwartości. Niemal wszystkie młode, a
ostatnio także bardzo młode osoby ( np. 6-7 latki ) wiedzą, , co to jest
monitor, mysz, klawiatura, płyta CD, dyskietka i dzięki temu, że umieją
się tym posługiwać, mogą szybko i sprawnie wykonywać różne potrzebne
rzeczy. I to jest dobre.
Zarówno w telewizji jak i na płytach CD istnieje wiele cennych
programów edukacyjnych, np. nauka języków obcych, programy
przyrodnicze, filmy popularnonaukowe, programy mulitedialne itp. A i
programy rozrywkowe też są potrzebne. Musimy mieć kontakt ze
światem, znać bieżące wydarzenia, docierać – w zależności od wieku –
bądź do krainy baśni, bądź do świata kultury, sztuki i nauki. Wiele filmów
rodzi pozytywne uczucia, sprawia, że lepiej rozumiemy problemy
niepełnosprawnych, chorych, upośledzonych, smutnych...Niestety
teleturnieje i reklamy zajmują miejsca programów naprawdę dobrych.
Podobnie rzecz się ma z dobrodziejstwami multimedialnymi. Można z całą
pewnością stwierdzić, że telewizor jest podstawowym sprzętem w
naszych domach, a wokół niego koncentruje się nasze życie. Podobnie
rzecz ma się ostatnimi czasy z komputerem. Choć nie jest on jeszcze tak
powszechny jak telewizor, to jednak coraz częściej zaczyna królować w
naszych domach. Komputer przy właściwym jego wykorzystaniu daje
szansę i możliwości wychowawczego oddziaływania i wspierania
rodziców, poprzez przekazywanie wartości, norm społecznych, wzorów
zachowań, poprzez inicjowanie u dziecka istotnych dyspozycji
osobowych; zainteresowań, aspiracji, potrzeb, postaw. Choć Dziecko
obcując z komputerem i poruszając się np. po Internecie doskonali swoje
umiejętności korzystania i przetwarzania informacji. I jest to pozytywny
aspekt, bo przecież w dzisiejszym świecie bez znajomości obsługi
komputera nikt nie ma startu.
Multimedia dzięki prezentowanym treściom mogą być dla rodziców źródłem
wiedzy, wzorów postępowania wychowawczego, metod oddziaływań
wychowawczych, praktycznych wskazówek. Dobrych stron omawianego
zjawiska jest sporo, nie mogą one jednak powodować, że telewizor i
komputer zastąpią rodziców, przyjaciół, koleżanki czy kolegów.
Aby przygotować dzieci do odbioru telewizyjnych treści, warto skorzystać z
kilku wskazówek szczególnie ważnych dla rodziców;
1. Kontrolować jakość oglądanych programów i gier komputerowych
2. Kontrolować czas i ilość oglądanych programów
3. Określić zasady oglądania telewizji, przestrzeganie swoistego „regulaminu
oglądania telewizji”, który można złamać tylko w wyjątkowych sytuacjach,
przy czym należy poinformować dziecko., że robimy to wyjątkowo. Do takich
podstawowych zasad powinno należeć wyłącznie telewizora na czas posiłków,
podczas zabawy dziecka, podczas uroczystości rodzinnych itp.
4. Oglądać telewizję wraz z dziećmi, czasem zasiąść razem z dzieckiem do
komputera
5. Rozmawiać z dziećmi o oglądanych programach telewizyjnych
6. Nie stosować telewizji czy korzystania z komputera jako formy
przekupstwa, nagrody lub kary.
7. Proponować dziecku alternatywne formy rozrywki; książkę, teatr, zajęcia
ruchowe itp.
8. Wykształcenie u młodego widza krytycznej postawy wobec
prezentowanych treści oraz właściwego sposobu korzystania z komputera czy
telewizji.
http://www.archiwum.literka.pl/3/30700/
wplyw_mediow_na_rozwoj_dziecka
Lepa A.,Pedagogika mass mediów,
Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie,
Łódź 2000
[4] J. Izdebska, Dzieci"globalnej wioski",
[w:] W. Strykowski, W. Skrzydlewski (red.),
Media i edukacja…, op. cit., s. 90 — 97.
http://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU5540