Ćwiczenia na szepcie

Ćwiczenia na szepcie

Wymowa głosek

Wymowa głosek

nosowych

nosowych

Szept, czyli mówienie bez głosu, wymaga:

Szept, czyli mówienie bez głosu, wymaga:



większej ilości powietrza,

większej ilości powietrza,



wolniejszego tempa mówienia,

wolniejszego tempa mówienia,



wyrazistszego artykułowania spółgłosek,

wyrazistszego artykułowania spółgłosek,



dłuższego wymawiania samogłosek,

dłuższego wymawiania samogłosek,



bardzo wyraźnej, mocnej końcówki.

bardzo wyraźnej, mocnej końcówki.

Ćwiczenia:

Ćwiczenia:

1. Wiersz Iłłakowiczówny podzielony na frazy ćwicz szeptem,

1. Wiersz Iłłakowiczówny podzielony na frazy ćwicz szeptem,

każdy wers na jednym wydechu.

każdy wers na jednym wydechu.

Inna jesień

Inna jesień

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

Jarzębiny koralowe głaszcze

Jarzębiny koralowe głaszcze

jesień tutejsza,

jesień tutejsza,

a ja rwę na rżyskach strzępy płaszcza,

a ja rwę na rżyskach strzępy płaszcza,

coraz smutniejsza.

coraz smutniejsza.

2. W zaznaczonych miejscach zatrzymaj wydech na

2. W zaznaczonych miejscach zatrzymaj wydech na

1 s. robiąc pauzę. Tekst wyszepcz na jednym

1 s. robiąc pauzę. Tekst wyszepcz na jednym

wydechu:

wydechu:

Inna jesień

Inna jesień

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

Miedzą idę / co nie znała kosy/

Miedzą idę / co nie znała kosy/

w las się zapuszczam...

w las się zapuszczam...

3.

3.

Pauzuj – bez pobierania powietrza – w

Pauzuj – bez pobierania powietrza – w

zaznaczonych miejscach:

zaznaczonych miejscach:

Inna jesień

Inna jesień

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

(fragment) Kazimiera Iłłakowiczówna

(wdech)

(wdech)

Cóż,

Cóż,

^

^

gdy całkiem innym

gdy całkiem innym

^

^

wabi

wabi

głosem

głosem

^

^

litewska

litewska

^

^

puszcza

puszcza

(wdech)

(wdech)

A czy bór ten

A czy bór ten

^

^

nadniemeński będzie

nadniemeński będzie

^

^

miński czy dziwiński,

miński czy dziwiński,

(wdech)

(wdech)

jego czar

jego czar

^

^

taki ciężki pamięci

taki ciężki pamięci

^

^

jak kamień młyński.

jak kamień młyński.

Wymowa samogłosek

Wymowa samogłosek

nosowych

nosowych

W wymowie nosówek występują różnice

W wymowie nosówek występują różnice

w zależności od sąsiadujących spółgłosek.

w zależności od sąsiadujących spółgłosek.

Oto reguły poprawnej wymowy:

Oto reguły poprawnej wymowy:

1. Przed spółgłoskami szczelinowymi:

1. Przed spółgłoskami szczelinowymi:

z, s, ż, ś,

z, s, ż, ś,

sz, w, f, ch

sz, w, f, ch

wymowa

wymowa

ą, ę

ą, ę

nie ulega zmianie,

nie ulega zmianie,

np.

np.

  

  

 

 

Ślązak

Ślązak

- lecz nie:

- lecz nie:

Ślonzak

Ślonzak

,

,

   

   

węch

węch

- lecz nie:

- lecz nie:

wench

wench

.

.

2. Na końcu wyrazu wymowa

2. Na końcu wyrazu wymowa

ą

ą

nie ulega

nie ulega

zmianie, np.

zmianie, np.

   

   

jadą

jadą

- lecz nie:

- lecz nie:

jadom, jado, jadoł

jadom, jado, jadoł

;

;

  

  

 moją

 moją

- lecz nie:

- lecz nie:

mojom, mojo, mojoł

mojom, mojo, mojoł

.

.

Natomiast samogłoska

Natomiast samogłoska

ę

ę

jest wymawiana

jest wymawiana

jak

jak

e

e

, lub lekko nosowo;

, lub lekko nosowo;

   

   

ide

ide

- lecz nie:

- lecz nie:

idem, ideł

idem, ideł

;

;

   

   

robie

robie

- lecz nie:

- lecz nie:

robiem, robieł

robiem, robieł

.

.

3.

3.

ą

ą

,

,

ę

ę

przed spółgłoskami

przed spółgłoskami

b

b

i

i

 

 

p

p

wymawia

wymawia

się jak

się jak

om

om

,

,

em

em

np.:

np.:

  

  

 

 

rąbać - r

rąbać - r

om

om

bać

bać

   dębina - d

   dębina - d

em

em

bina

bina

   kąpiel - k

   kąpiel - k

om

om

piel

piel

   kępa - k

   kępa - k

em

em

pa

pa

4.

4.

ą

ą

,

,

ę

ę

przed spółgłoskami

przed spółgłoskami

d

d

,

,

t

t

,

,

dz

dz

,

,

c

c

,

,

cz

cz

wymawia się jak;

wymawia się jak;

on

on

,

,

en

en

.

.

   

   

żądam - ż

żądam - ż

on

on

dam

dam

   żądza - ż

   żądza - ż

on

on

dza

dza

   będą - b

   będą - b

en

en

dą

dą

   nędza - n

   nędza - n

en

en

dza

dza

   kąt - k

   kąt - k

on

on

t

t

   pieniądz - pieni

   pieniądz - pieni

on

on

c

c

   pętać - p

   pętać - p

en

en

tać

tać

   pączek - p

   pączek - p

on

on

czek

czek

5.

5.

ą

ą

,

,

ę

ę

przed

przed

ć

ć

,

,

dź

dź

brzmi jak

brzmi jak

oń

oń

,

,

eń

eń

np.:

np.:

   

   

pięć - pi

pięć - pi

eń

eń

ć,

ć,

   kądziel - k

   kądziel - k

oń

oń

dziel

dziel

   ciąć - ci

   ciąć - ci

oń

oń

ć,

ć,

   będzie - b

   będzie - b

eń

eń

dzie

dzie

6.

6.

ą

ą

,

,

ę

ę

przed spółgłoskami

przed spółgłoskami

l

l

,

,

ł

ł

wymawia się jak:

wymawia się jak:

o

o

,

,

e

e

.

.

   

   

ciął - ci

ciął - ci

o

o

ł

ł

   cięli - ci

   cięli - ci

e

e

li

li

   dął - d

   dął - d

o

o

ł

ł

   dęli - d

   dęli - d

e

e

li

li

Ćwiczenie samogłosek

Ćwiczenie samogłosek

nosowych

nosowych



Brzmienie samogłosek nosowych

Brzmienie samogłosek nosowych

ę

ę

,

,

ọ

ọ

to

to

wzbogacenie samogłoski ustnej o słabszy lub

wzbogacenie samogłoski ustnej o słabszy lub

silniejszy rezonans nosowy.

silniejszy rezonans nosowy.



Artykułowane dwutorowo, w pierwszej fazie

Artykułowane dwutorowo, w pierwszej fazie

odbrzmiewają w jamie ustnej (rys. a), po czym –

odbrzmiewają w jamie ustnej (rys. a), po czym –

dzięki włączeniu jamy nosowej przez opuszczenie

dzięki włączeniu jamy nosowej przez opuszczenie

podniebienia miękkiego – nabierają

podniebienia miękkiego – nabierają

charakterystycznego zabarwienia (rys. b).

charakterystycznego zabarwienia (rys. b).

W starannej, estetycznej wymowie

W starannej, estetycznej wymowie

nie

nie

pożądane jest stulanie i zaokrąglanie warg

pożądane jest stulanie i zaokrąglanie warg

kończące wybrzmiewanie samogłosek

kończące wybrzmiewanie samogłosek

nosowych.

nosowych.

W głoskach tak artykułowanych do

W głoskach tak artykułowanych do

brzmienia nosowego dodawany jest

brzmienia nosowego dodawany jest

element głoski

element głoski

u

u

, a w skrajnych

, a w skrajnych

przypadkach zamiast rezonansu nosowego

przypadkach zamiast rezonansu nosowego

występuje rezonans jamy ustnej

występuje rezonans jamy ustnej

charakterystyczny dla tej właśnie głoski:

charakterystyczny dla tej właśnie głoski:

xc

xc

o

o

u

u

,

,

ś

ś

e

e

u

u

,

,

ma

ma

i

i

o

o

u

u

,

,

m

m

e

e

u

u

ża

ża

,

,

k

k

o

o

u

u

sać.

sać.

Ćwiczenia

Ćwiczenia

1. Wymawiamy powoli:

1. Wymawiamy powoli:

kęęs

kęęs

,

,

obserwując w lusterku

obserwując w lusterku

zachowanie się warg. Jeśli ściągają się jak do głoski

zachowanie się warg. Jeśli ściągają się jak do głoski

u

u

, wówczas na wyrazie kęs rozpoczynamy

, wówczas na wyrazie kęs rozpoczynamy

naśladowanie bicia dużego dzwonu:

naśladowanie bicia dużego dzwonu:



Odciągamy silnie kąciki ust, napinamy wargi,

Odciągamy silnie kąciki ust, napinamy wargi,

odsłaniamy jednocześnie zęby.

odsłaniamy jednocześnie zęby.



Następnie przedłużając brzmienie nosowe samogłoski

Następnie przedłużając brzmienie nosowe samogłoski

bardzo wolno wymawiamy wyraz, dbając o to, by

bardzo wolno wymawiamy wyraz, dbając o to, by

wargi nie wykonywały ruchu zaokrąglającego.

wargi nie wykonywały ruchu zaokrąglającego.



Niewielki ruch żuchwy w dół jest powolny i

Niewielki ruch żuchwy w dół jest powolny i

skoordynowany z wydobywanym dźwiękiem

skoordynowany z wydobywanym dźwiękiem

keęęs

keęęs

.

.



Tuż po głosce

Tuż po głosce

k

k

pojawia się krótkotrwały element

pojawia się krótkotrwały element

ustny głoski

ustny głoski

ę

ę

i jest związany z opuszczeniem

i jest związany z opuszczeniem

żuchwy.

żuchwy.



Głębokie „ uroczyste” odbrzmiewanie jamy nosowej

Głębokie „ uroczyste” odbrzmiewanie jamy nosowej

kończy się z chwilą rozpoczęcie artykulacji głoski

kończy się z chwilą rozpoczęcie artykulacji głoski

s

s

.

.

2. Ćwiczenie samogłoski

2. Ćwiczenie samogłoski

ọ

ọ

wykonamy na wyrazie:

wykonamy na wyrazie:

kąsa

kąsa

(

(

k

k

ọsa

ọsa

).

).

Artykułując samogłoskę nosową, wyokrąglamy

Artykułując samogłoskę nosową, wyokrąglamy

i wysuwamy wargi jak do samogłoski

i wysuwamy wargi jak do samogłoski

o

o

,

,

pozostawiając je w tej pozycji aż do

pozostawiając je w tej pozycji aż do

wybrzmienia rezonansu nosa.

wybrzmienia rezonansu nosa.

Żuchwa przyjmuje pozycję średnio – niską /

Żuchwa przyjmuje pozycję średnio – niską /

o

o

/,

/,

po czym wraca do pozycji właściwej głosce

po czym wraca do pozycji właściwej głosce

s

s

,

,

czyli wysokiej.

czyli wysokiej.

Podczas ruchu żuchwy nie stulamy warg, by nie

Podczas ruchu żuchwy nie stulamy warg, by nie

wywołać elementu ustnego

wywołać elementu ustnego

u

u

.

.

Powoli i z przedłużeniem rezonansu nosa

Powoli i z przedłużeniem rezonansu nosa

mówimy

mówimy

ko

ko

ọọọ

ọọọ

sa

sa

.

.

3.Bijemy na zmianę w dwa dzwony:

3.Bijemy na zmianę w dwa dzwony:

k-ę-ę-s

k-ę-ę-s

,

,

k-

k-

ọ-ọ

ọ-ọ

-sa

-sa

,

,

k-ę-ę-s

k-ę-ę-s

,

,

k-

k-

ọ-ọ

ọ-ọ

-

-

sa

sa

…..

…..

4. Podobnie ćwiczymy wyraz:

4. Podobnie ćwiczymy wyraz:

chcę

chcę

,

,

zdecydowanie jednakże skracając rezonans

zdecydowanie jednakże skracając rezonans

nosowy i redukując go całkowicie,

nosowy i redukując go całkowicie,

wygaszając po wypowiedzeniu wyrazu.

wygaszając po wypowiedzeniu wyrazu.

Wygaszanie to powinno nastąpić po

Wygaszanie to powinno nastąpić po

podniesieniu żuchwy z pozycji średniej:

podniesieniu żuchwy z pozycji średniej:

e

e

do

do

pozycji wysokiej.

pozycji wysokiej.

Należy przy tym pamiętać, że nie

Należy przy tym pamiętać, że nie

powinniśmy dolnymi zębami dotykać

powinniśmy dolnymi zębami dotykać

górnych, a wargi powinny utrzymać pozycję

górnych, a wargi powinny utrzymać pozycję

wyjściową aż do wybrzmienia samogłoski.

wyjściową aż do wybrzmienia samogłoski.

5. Ćwiczenie wygłosowej samogłoski

5. Ćwiczenie wygłosowej samogłoski

ọ

ọ

przeprowadzamy na wyrazach:

przeprowadzamy na wyrazach:

chcą

chcą

,

,

są

są

,

,

skracając lekko rezonans i pilnując nieruchomej

skracając lekko rezonans i pilnując nieruchomej

pozycji warg.

pozycji warg.

Występują tu silne tendencje do stulania, wskutek

Występują tu silne tendencje do stulania, wskutek

czego element głoski

czego element głoski

u

u

jest wyraźnie słyszalny.

jest wyraźnie słyszalny.

Podczas artykulacji powinniśmy mieć odrobinę

Podczas artykulacji powinniśmy mieć odrobinę

odsłonięte górne i dolne siekacze, a wargi

odsłonięte górne i dolne siekacze, a wargi

wysunięte i napięte.

wysunięte i napięte.

Żuchwa powinna swobodnie – razem z dźwiękiem

Żuchwa powinna swobodnie – razem z dźwiękiem

– opadać i podnosić się do pozycji średniej; tu

– opadać i podnosić się do pozycji średniej; tu

powinno następować wygaszenie rezonansu i

powinno następować wygaszenie rezonansu i

koniec artykulacji głoski.

koniec artykulacji głoski.

Naśladując krótkie, lecz głębokie uderzenie

Naśladując krótkie, lecz głębokie uderzenie

kościelnej sygnaturki wymawiamy

kościelnej sygnaturki wymawiamy

:

:

xc

xc

ọ

ọ

–

–

s

s

ọ

ọ

–

–

xc

xc

ọ

ọ

–

–

s

s

ọ

ọ

…..

…..

6. Ćwiczymy z ładnym, głębokim lecz

6. Ćwiczymy z ładnym, głębokim lecz

nie za długim rezonansem, nie

nie za długim rezonansem, nie

stulając warg:

stulając warg:

xc

xc

ọ

ọ

–

–

kęs

kęs

–

–

xc

xc

ọ

ọ

–

–

kęs

kęs

….

….

7. Ćwiczymy:

7. Ćwiczymy:

ńe xcę

ńe xcę

–

–

k

k

ọ

ọ

sać

sać

–

–

ńe xcę

ńe xcę

–

–

k

k

ọ

ọ

sać

sać

....,

....,

uderzając krótkim rezonansem w

uderzając krótkim rezonansem w

wygłosowej –

wygłosowej –

ę

ę

w wyrazie

w wyrazie

xcę

xcę

.

.

8. Wymawiamy:

8. Wymawiamy:

t

t

ọ

ọ

gur

gur

ọ

ọ

vysok

vysok

ọ

ọ

ńezdobyt

ńezdobyt

ọ

ọ

,

,

sprawdzając w lusterku pozycję warg.

sprawdzając w lusterku pozycję warg.

Artykulacja powinna być czysta,

Artykulacja powinna być czysta,

pozbawiona elementu

pozbawiona elementu

u

u

lub elementu

lub elementu

głoski

głoski

m

m

. Głoska

. Głoska

o

o

nie powinna być

nie powinna być

też odnosowiona i wymawiana

też odnosowiona i wymawiana

o

o

.

.



Samogłoski nosowe występują w

Samogłoski nosowe występują w

śródgłosie

śródgłosie

( tylko

( tylko

przed głoskami szczelinowymi) i w

przed głoskami szczelinowymi) i w

wygłosie

wygłosie

.

.



W wyrazach obcego pochodzenia, w których

W wyrazach obcego pochodzenia, w których

występują grupy:

występują grupy:

-

-

ans

ans

-, -

-, -

ens

ens

-, -

-, -

ins

ins

-, -

-, -

ynsz

ynsz

-,

-,

-

-

unsz

unsz

-

-

, zamiast grupy: samogłoska ustna +

, zamiast grupy: samogłoska ustna +

n

n

(-

(-

ans

ans

-)

-)

wymawiamy samogloski nosowe

wymawiamy samogloski nosowe

ą

ą

,

,

į

į

,

,

ỵ

ỵ

,

,

ụ

ụ

np.:

np.:

szansa -

szansa -

š

š

ąsa,

ąsa,

powinszowanie -

powinszowanie -

pov

pov

įš

įš

ovańe,

ovańe,

czynsz -

czynsz -

c

c

ỵ

ỵ

š

š

,

,

kunszt -

kunszt -

k

k

ụ

ụ

š

š

t,

t,

benzyna -

benzyna -

bęzyna,

bęzyna,

kredens -

kredens -

kredęs,

kredęs,

instytut -

instytut -

į

į

stytut

stytut

.

.



Ćwicz:

Ćwicz:

Konferansjer, tramwaj, kwadrans, fajans, pasjans,

Konferansjer, tramwaj, kwadrans, fajans, pasjans,

bilans, awans, trans, finanse, szympans, transza,

bilans, awans, trans, finanse, szympans, transza,

transport, romans, niuans, plansza.

transport, romans, niuans, plansza.

Melanż, dystans, ekspansja, ambulans,

Melanż, dystans, ekspansja, ambulans,

melancholia, szansa, glans, dyliżans, branża,

melancholia, szansa, glans, dyliżans, branża,

rezonans, tranzyt, seans, aranż, dysonans.

rezonans, tranzyt, seans, aranż, dysonans.



Istnieje także liczna grupa wyrazów, w których

Istnieje także liczna grupa wyrazów, w których

występuje grupa -

występuje grupa -

kon

kon

- odczuwana jako

- odczuwana jako

przedrostek ( niekiedy też grupa –

przedrostek ( niekiedy też grupa –

in

in

-), wówczas

-), wówczas

wyrazy te brzmią:

wyrazy te brzmią:

konstytucja

konstytucja

,

,

konspekt

konspekt

, itp.

, itp.



Głoskę -n- wymawiamy przedniojęzykowo-

Głoskę -n- wymawiamy przedniojęzykowo-

zębowo, zwierając lekko czubek języka z nasadą

zębowo, zwierając lekko czubek języka z nasadą

górnych zębów.

górnych zębów.

Ćwiczenie samogłosek nosowych w

Ćwiczenie samogłosek nosowych w

pozycji śródgłosowe i wygłosowej

pozycji śródgłosowe i wygłosowej

:

:

więzy - vięzy

więzy - vięzy

wąski - v

wąski - v

ọ

ọ

ski

ski

mężny - mę

mężny - mę

ž

ž

ny

ny

wąsy - v

wąsy - v

ọ

ọ

sy

sy

wężyk – vę

wężyk – vę

ž

ž

yk

yk

wąchać - v

wąchać - v

ọ

ọ

xać

xać

tęskny - tęskny

tęskny - tęskny

wąwóz - v

wąwóz - v

ọ

ọ

vus

vus

mężczyzna - mę

mężczyzna - mę

š

š

cyzna

cyzna

ukąszenie - uk

ukąszenie - uk

ọ

ọ

š

š

eńe

eńe

klęska - klęska

klęska - klęska

grząska - g

grząska - g

ž

ž

ọ

ọ

ska

ska

pensja - pęs

pensja - pęs

i

i

a

a

kredens - kredęs

kredens - kredęs

pretensje - pretęs

pretensje - pretęs

i

i

e

e

oranżada -

oranżada -

orą

orą

ž

ž

ada

ada

konsul - k

konsul - k

ọ

ọ

sul

sul

rynsztok - r

rynsztok - r

ỵ

ỵ

š

š

tok

tok

monstrum - m

monstrum - m

ọ

ọ

strum

strum

seans - seąs

seans - seąs

dystans - dystąs

dystans - dystąs

trans – trąs

trans – trąs

Ćwicz:

Ćwicz:

składam powinszowanie

składam powinszowanie

gałązka kaliny

gałązka kaliny

przyklejone wąsy

przyklejone wąsy

typ męski

typ męski

bezsensowna klęska

bezsensowna klęska

klucz w rynsztoku

klucz w rynsztoku

kląskanie słowika

kląskanie słowika

munsztuk w

munsztuk w

uprzęży

uprzęży

pąsowy kolor

pąsowy kolor

rzężenie chorego

rzężenie chorego

ułożony pasjans

ułożony pasjans

grząskie dno

grząskie dno

pogrążony w nędzy

pogrążony w nędzy

wąska kładka

wąska kładka

potężny huk

potężny huk

wyprężony tors

wyprężony tors

psi węch

psi węch

przęsło mostu

przęsło mostu

pląsające koło

pląsające koło

nadąsany malec

nadąsany malec

uroczy wąwóz

uroczy wąwóz

tania sensacja

tania sensacja

kunszt snycerski

kunszt snycerski

bilans półroczny

bilans półroczny

kolorowy kontredans

kolorowy kontredans

transport mięsa

transport mięsa

portret mężczyzny

portret mężczyzny

tęskna piosenka

tęskna piosenka

Przeczytaj starannie pary wyrazów

Przeczytaj starannie pary wyrazów

Anią : anioł karzę : karzeł

Anią : anioł karzę : karzeł

matą : matoł orzę : orzeł

matą : matoł orzę : orzeł

kocią : kocioł Kubę : kubeł

kocią : kocioł Kubę : kubeł

pachą : pachoł

pachą : pachoł

kozią : kozioł

kozią : kozioł

żywią : żywioł

żywią : żywioł

Przeczytaj następujące zdania

Przeczytaj następujące zdania

1. Mama zapięła płaszcz.

1. Mama zapięła płaszcz.

2. Ewa zamknęła drzwi.

2. Ewa zamknęła drzwi.

3. Basia krzyknęła z radości.

3. Basia krzyknęła z radości.

4. Chłopcy wzięli na biwak namiot

4. Chłopcy wzięli na biwak namiot

5. Babcia głośno kichnęła

5. Babcia głośno kichnęła

6. Ania wynajęła mieszkanie

6. Ania wynajęła mieszkanie

Przeczytaj uważnie zdania

Przeczytaj uważnie zdania

1. Lubię czytać książkę o błękitnym łabędziu.

1. Lubię czytać książkę o błękitnym łabędziu.

2. Olę i Basię bolą zęby.

2. Olę i Basię bolą zęby.

3. Na łące rośnie potężny wiąz i dąb.

3. Na łące rośnie potężny wiąz i dąb.

4. W pokoju stoją dębowe meble.

4. W pokoju stoją dębowe meble.

5. Dzieci oglądają mieniącą się pięcioma kolorami tęczę.

5. Dzieci oglądają mieniącą się pięcioma kolorami tęczę.

6. Po torach pędzi pociąg.

6. Po torach pędzi pociąg.

7. Syczący wąż ukąsił uciekającego mężczyznę.

7. Syczący wąż ukąsił uciekającego mężczyznę.

8. W wylęgarni wylęgło się pięćdziesiąt pięć piskląt.

8. W wylęgarni wylęgło się pięćdziesiąt pięć piskląt.

9. Zamiast zapięcia mama przyszyła do rękawa wąską wstążkę.

9. Zamiast zapięcia mama przyszyła do rękawa wąską wstążkę.

10. Dzieci oglądają w książce zdjęcie zwierzęcia w brązowe prążki.

10. Dzieci oglądają w książce zdjęcie zwierzęcia w brązowe prążki.

11. Sędzia rzucił krążek do środka okręgu.

11. Sędzia rzucił krążek do środka okręgu.

12. Na łące gęsi i gąsiątka skubią zieloną trawę.

12. Na łące gęsi i gąsiątka skubią zieloną trawę.

Bibliografia:

Bibliografia:

1. Skorek Ewa Małgorzata. Ćwiczenia w wymowie samogłosek

1. Skorek Ewa Małgorzata. Ćwiczenia w wymowie samogłosek

nosowych. Kraków 2000.

nosowych. Kraków 2000.

2. Toczyska Bogumiła. Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańsk

2. Toczyska Bogumiła. Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańsk

1998.

1998.