Przewidywanie

na podstawie przeszłości

dr Tomasz Kucharski

•

Wskaźnik C/Z informuje o tym, jaka jest
relacja między obecną ceną akcji na
rynku a zyskami, które przynoszą te
akcje ich właścicielom. Gdy ów
wskaźnik jest wysoki, oznacza to, że
inwestorzy bardzo dobrze wyceniają
akcje firmy, która wcale nie przynosiła
ostatnio wysokich zysków.

•

Niska wartość tego współczynnika
świadczy o nikłej popularności (niskiej
cenie) akcji spółki, która w
rzeczywistości przynosi stosunkowo
wysokie zyski.

•

Dość oczywiste wydaje się to, że w
pierwszym przypadku możemy mieć do
czynienia ze zjawiskiem
przewartościowania akcji na rynku,
gdyż ich wysoka cena nie odzwierciedla
słabej kondycji finansowej spółki. Z
drugiej strony, niska wartość C/Z może
informować o niedowartościowaniu
papierów, które wykazują wysoką
wartość ekonomiczną.

•

Tego rodzaju interpretacja jest chętnie
stosowana przez inwestorów, którzy
wykorzystują informacje o wielkości C/Z
w przewidywaniu przyszłych kursów
akcji. Gdy ten wskaźnik jest wysoki,
gracze oczekują spadku ceny akcji,
natomiast gdy jego wartość jest niska,
oczekują, że cena akcji będzie rosła

•

Podobną argumentacją inwestorzy się
posługują wtedy, gdy formułują swe
prognozy na podstawie wielkości
wskaźnika dywidendy. Wysokie
wartości dywidend wypłacanych w
ostatnim okresie właścicielom jakichś
akcji pozwalają przypuszczać, że te
akcje staną się bardziej popularne i
wysoki popyt spowoduje wzrost ceny.

•

Gdy dywidendy były niskie, można
oczekiwać odwrotnego biegu wydarzeń
i, w konsekwencji, spadku cen.

•

Kenneth Fisher i Meir Statman podjęli
się sprawdzenia, czy informacje na
temat dywidend i wskaźników C/Z mają
rzeczywiście tak dużą wartość w
przewidywaniu przyszłych kursów, jak
chcieliby to widzieć inwestorzy.

•

Fisher i Statman przeanalizowali
wartości dywidend i wskaźników C/Z z
okresu 1872-1999. Stwierdzili, że w
analizowanych latach można było
odnaleźć dane potwierdzające typowe
oczekiwania inwestorów

•

- na przykład na początku roku 1980
wzrost indeksu akcji amerykańskich S
& P 500 (Standard and Poor's 500) o
ponad 32% nastąpił wtedy, gdy średni
poziom wskaźnika C/Z spadł wcześniej
do wartości równej 7,5.

•

Jednak badacze ci stwierdzili również
istnienie zależności odwrotnej - na
przykład w styczniu 1917 roku średnia
wartość wskaźnika C/Z była jeszcze
niższa (6,3) i wcale nie spowodowało to
wzrostu indeksu. Wręcz przeciwnie:
jego wartość spadła o ponad 15%.

•

Podobne - sprzeczne - przykłady
znaleziono również dla przewidywań co
do spadku kursów następujących po
znacznym wywindowaniu wartości
wskaźników C/Z. Czy zatem
posługiwanie się tym wskaźnikiem ma
jakąkolwiek wartość w prognozowaniu
zmian na rynku kapitałowym?

•

Konkluzja, do której dochodzą Fisher i
Statman, jest jednoznaczna - nie!
Biorąc pod uwagę dane ze wszystkich
analizowanych lat, badacze ci nie
odnotowali istotnej statystycznie (czyli
różnej od czynników przypadkowych)
relacji między wartościami wskaźnika
C/Z a zmianami kursów giełdowych w
następnym roku.

•

Podobny brak zależności stwierdzili oni
między wahaniami cen a wielkościami
dywidend wypłacanych przez spółki w
poprzedzającym okresie. Co więcej,
zebrane przez nich dane świadczą
nawet o możliwości występowania
relacji odwrotnych w stosunku do tych,
których najczęściej oczekują
inwestorzy.

Rok

Wartość C/Z na

początku roku

Stopa zwrotu w

kolejnym roku

1999

32,2

21,03%

1895

26,6

4,2%

1992

26,2

7,67%

1922

25.8

27,65%

1998

24,3

28,58%

1934

24,0

-1,44%

Rok Wartość C/Z na początku roku

Stopa zwrotu w

kolejnym roku

193

1

16,5

-43,34%

193

7

17,2

-35,03%

197

4

11,8

-26,47%

193

0

13.5

-24,90%

187

7

12,7

-16,88%

197

3

18,4

-14,66%

•

Z danych przedstawionych w tabelach
wynika, że po najwyższych w historii
amerykańskiej giełdy wartościach C/Z
(wyższych niż średnie) wcale nie
notowano silnych spadków, a wręcz
przeciwnie - wzrosty. Tymczasem,
bezpośrednio po kilku najniższych w
historii wskaźnikach następował
gwałtowny spadek kursów.

•

Dane te przeczą zatem intuicji
inwestorów i wskazaniom finansowych
reguł przewidywania. Jednak, jak
podają Fisher i Statman, gracze wydają
się bardzo przywiązani do poglądu, że
krótko po tym, gdy wskaźnik C/Z miał
niską wartość, następuje wzrost
kursów, natomiast po wartościach
wysokich kursy spadają.

•

Jak dochodzi do tego, że takie opinie,
sprzeczne przecież z faktami, tak silnie
determinują przewidywania
inwestorów? Trudno byłoby
odpowiedzieć na tak postawione
pytanie w ramach tradycyjnej nauki o
finansach.

•

Jednak psychologiczne podejście do
zachowań rynkowych, uwzględniające
wiedzę z zakresu poznawczych i
emocjonalnych właściwości umysłu
człowieka, oferuje przynajmniej kilka
wyjaśnień.

•

Formułując rozmaite sądy, ludzie
działają z nadmierną pewnością
siebie, często wydają się
nierealistycznymi optymistami,
koncentrują się tylko na danych,
które potwierdzają ich pogląd,
ignorują znaczenie przypadku albo
ujawniają rozmaite sentymenty.