Szacowanie płci na

podstawie wygięcia

gałęzi żuchwy

Katarzyna Sołtysińska

Loth i Henneberg w 1996r. Opisali

metodę oznaczania płci osobnika na

podstawie tylko jednej cechy.

Identyfikacja szkieletowych i rozkładających się szczątków

ludzkich jest jednym z najtrudniejszych zadań medycyny

sądowej. Gdy szkielet jest całkowicie zachowany płeć można

określić z niemal 100% dokładnością. Jednak po wybuchu,

wojnie, wypadku samolotu, masowych katastrofach

identyfikacja i rozpoznanie płci są bardzo trudne

Żuchwy są jednym z trwalszych materiałów kostnych, dlatego to
właśnie one trafiają zwykle do badań we wcześniej
wymienionych sytuacjach.

•Loth i Hanneberg opisali jedną morfologiczną cechę żuchwy i na
podstawie jej barku lub obecności określali płeć osobnika.

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBuchwa

żuchwa

•Badacze szukali wyraźnego zgięcia na tylnej granicy gałęzi żuchwy w
płaszczyźnie zgryzu jako wskaźnika płci (z dokładnością 90,6-99,0%) w
żuchwach z pełnym uzębieniem.

Loth i Hanneberg ustalili, że

• dorośli mężczyźni zazwyczaj wykazują
charakterystyczne zagięcia na gałęzi żuchwy w
płaszczyźnie zgryzu

• wygięcia te zazwyczaj nie występują u kobiet i młodych
osobników obu płci

Przypuszcza się, że zgięcia te są spowodowane przez siły

wywierane przez mięśnie żucia i powstają w okresie dojrzewania

jako odpowiedź na zmiany hormonalne - siła powstająca podczas

żucia w tym okresie przenoszona była przez mięśnie na żuchwę

powodując wyginanie kości

Żuchwa z zaznaczoną płaszczyzną, w której należy szukać
wygięć

• Wielu badaczy twierdzi, że metoda ta jest mało dokładna i
zawodna [m.in. Hill (2000r.), Koski (1996r.)] oraz ,że wyniki mogą
być różne dla różnych populacji.

• Wielu badaczy oszacowało dokładność tej metody na 32-90%.
• Kemkes-Grottenthaler (2002r.) stwierdził, iż metoda ta nie może
być odpowiednia dla wszystkich próbek, gdyż na wyniki w dużym
stopniu wpływają: wiek i utrata zębów.

• Wszyscy ci autorzy prowadzili badania na żuchwach o różnym
stopniu utraty zębów, a Loth i Henneberg (1996r.) wyraźnie
zaznaczali, że ich metoda stosowana była tyko do żuchw nie
wykazujących szerokiej utraty uzębienia.

Oświadczenie to było jawnie ignorowane w kolejnych pracach
badaczy, którzy próbowali krytykować metody Loth’a i Henneberga

.

Celem badań

autorów tego artykułu

było sprawdzenie metody oznaczania
płci na podstawie zagięcia gałęzi
żuchwy wypracowanej przez Loth’a i
Henneberg’a poprzez badanie żuchw

• z kompletnym uzębieniem
• oraz osobno z nadmierną utrata zębów,
a także ocena niezawodności tej metody

Materiały i metody

• 120 żuchw (95mężczyzn i 25 kobiet) losowo

wybranych od osób o znanej płci i wieku

• Z badania wyeliminowano szczątki osób w wieku

do 20 lat.

• 35 żuchw wykazywało nadmierne straty w

uzębieniu (więcej niż 2 zębów trzonowych

brakowało w 12 żuchwach, a w 23 przypadkach

brakowało całego uzębienia)

• W 21 żuchwach zachowane były wszystkie zęby
• W pozostałych 64 żuchwach brakowało nie więcej

niż 2 zębów trzonowych

•

Żuchwy oceniano wizualnie ze względu na brak lub

obecność zagięcia na tylniej powierzchni gałęzi

1. na poziomie zgryzowych powierzchni zębów

trzonowych (w przypadku obecności tych zębów)

2. W przypadku braku więcej niż 2 zębów płaszczyznę

zgryzu wyznaczano na podstawie pozostałych zębów

•

Obecność zgięcia na gałęzi żuchwy na poziomie

zgryzu oceniano na +1, zgięcia inne niż na tej

płaszczyźnie 1, jego brak oceniano jako 0

•

Następnie dodawano wyniki z prawej i lewej gałęzi

żuchwy i otrzymywano +2, +1, 0, -1, -2

•

W przeciwieństwie do Loth’a i Henneberg’a ( którzy

przyjęli,że +1, +2, 0 to mężczyźni a 1i 2 kobiety)

przyjęto klasyfikację:

* +2 meżczyzna
* 2 kobieta
* 1,0,-1 osobniki o nieokreślonej płci

•

Wyniki zostały następnie porównane z rzeczywistą

płcią, zapisaną przez wydział antropologii sądowej

(nieznaną jednak autorom przed wykonaniem

badań)

Fig. 1. (a) and (b) Adult male mandible. Both rami exhibit the flexure. Total
score is +2

Wyniki

•Większość męskich żuchw oceniono na +2 (zagięcie na obu gałęziach żuchwy)
•Wszyscy trzej mężczyźni z wynikiem 2 wykazywali nadmierną utratę uzębienia
•Wszystkie kobiety z wynikiem +2 również charakteryzowały się nadmierną utratą
uzębienia

•6 żuchw należących do kobiet oceniono na -2

•Z 95 mężczyzn 68 (71,6%) wykazywało podobny kształt obu gałęzi
żuchwy

• Obustronnie podobny kształt żuchwy wykazało jedynie 40% kobiet

W przypadku korzystania z punktacji Loth’a i Henneberg’a dokładność
prognozy wynosiła

-dla mężczyzn 92,6%

-dla kobiet tylko 60%

-ogólna dokładność wyniosłą 85,8%

Usuwanie z próbek żuchw z nadmierną utratą uzębienia dało wyniki o
większej dokładności

-mężczyźni 95,6%

-kobiety 70,6%

-ogólnie 90,6%

Po wprowadzeniu nowej punktacji przez autorów artykułu dokładność

prognozy przedstawiała się następująco:

Z uwzględnieniem wszystkich żuchw
-mężczyźni 95,5%
-kobiety 60%
-ogółem 90,9%

Po wyeliminowaniu żuchw z nadmierną utratą uzębienia dokładność

prognozy wynosiła 100% dla mężczyzn i kobiet.

Wprowadzenie nowej punktacji zwiększyło dokładność metody.

Żuchwy mężczyzn wykazujące nadmierna utratę
uzębienia

Aby wyeliminować błąd związany z oceną wyglądu żuchwy przez człowieka, o
badanie materiału kostnego poproszono 30 specjalistów medycyny sądowej,
których wcześniej poinformowano o kryteriach oceny.

•Zbadali oni żuchwy 2 razy tego samego dnia i znowu -2 dni później.
•Nie wystąpiły znaczące różnice - metoda Loth’a i Henneberga może być więc
łatwo stosowana przez specjalistów medycyny sądowej.

•W tym badaniu kształt gałęzi żuchwy był diagnostyczny dla 92,6%
mężczyzn, 60% kobiet z całej próbki oraz po wyeliminowaniu żuchw
pozbawionych wielu zębów odpowiednio 95,6% i 70,6% -

istnieje znaczna

różnica dokładności prognozowania między płciami (ze znacznie mniejszą
dokładnością u kobiet).

•Żucie wpływa poprzez mięśnie i stawy na żeby oraz kształt żuchwy.
•Nadmierna utrata zębów może zmieniać nawyki żywieniowe i sam sposób
żucia, a przez to wpływać na kształt żuchwy.

•Chociaż usunięcie z próby żuchw z nadmierną utratą uzębienia zwiększyło
dokładność prognozowania płci, zabieg ten okazał się statystycznie
nieistotny.

•Odejście od pierwotnej klasyfikacji Loth’a i Henneberg’a zwiększyło
dokładność prognozowania.

Dyskusja i wnioski

• W związku z tym, że badana próbka zawierała

mało żuchw pochodzących od kobiet, autorzy

artykułu wnioskują, że skuteczność metody Loth’a

i Henneberg’a może być znacznie większa.

• Metoda ta okazuje się być przydatna, łatwa i

szybka, jednak aby określić płeć ze 100%

dokładnością należy łączyć wiele metod i cech.

• Badana metoda jest niezwykle przydatna, gdy

okazuje się, że szczątki uległy znacznemu

uszkodzeniu i są niekompletne.

• Można ją jednak stosować jedynie wtedy, gdy

dysponuje się obiema gałęziami żuchwy.

Na podstawie artykułu

Szacowanie płci na podstawie wygięcia gałęzi żuchwy

Y. Balci, M.F. Yavuz, S. Cag˘ dir; Predictive accuracy of sexing the mandible by

ramus flexure